သတိပထၢၼ်ႇလၢႆးငၢႆႈ/ၵၢၼ်ၽိုၵ်း မဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇ
တြႃးၵမ်ႉထႅမ်[မႄးထတ်း]
ၼႂ်းၵၢၼ်တြႃးၼႆႉ မီးတြႃးသီႇမဵဝ်း ဢၼ်ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် တြႃးဝိပတ်ႉသၼႃႇ။ တြႃးသီႇမဵဝ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၸမ်ႉ (1) ပဵၼ်မဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇ၊ (2) ၵၢၼ်ၽႃႇဝၼႃႇ ဢၼ်ဝူၼ်ႉၸွမ်း ၵုၼ်းမုၼ် ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ (ပတ်ထႃၼုသ်သတိၽႃဝၼႃ)၊ (3) ၵၢၼ်ၽႃႇဝၼႃႇ ဢၼ်ယၵ်ႉတူၺ်း တူဝ်ဢၼတ်ႉတ (ဢႃၵၵတႃသတိၽႃဝၼႃ)၊ (4) ၵၢၼ်ၽႃႇဝၼႃႇ ဢၼ်ယၵ်ႉတူၺ်း တၢင်းတၢႆ (မရၼႃႇၼုသ်သတိ) ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်တြႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးၽိုၵ်းဢဝ် မၢၼ်ႇꧦမႅၼ်ႈꧦၸိုင် မၼ်းၵမ်ႉပၼ်ႁဝ်း ႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းၵၢၼ်တြႃးဝိပတ်ႉသၼႃႇယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်တြႃးဝိပတ်ႉသၼႃႇၵေႃႈ ၶိုၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းပွင်ႇၸႂ် လွင်ႈၽိုၵ်းၵမ်တြႃးသီႇမဵဝ်းၼႆႉ လီꧦငၢမ်းꧦယဝ်ႉ။ ၶဝ်ဢိင်လင်ၽင်ၼွင်ႈၵၼ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ တြႃးသီႇမဵဝ်းၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈ တြႃးၵမ်ႉထႅမ်ယဝ်ႉ။
တြႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ယၵ်ႉတူၺ်း လိူဝ်သေ လွင်ႈတွင်းမၢႆဝေႇတၼႃႇ (ၸႂ်ဢၼ်ႁူႉလီၸႃႉ) လႄႈ တၢင်းဝူၼ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၸွႆႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ႁဝ်း မေႃပၵ်းၸပ်းယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈတြႃးၸိူဝ်းၼႆႉ လီၶိုၼ်ႈမႃးယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၶဝ်မႃးသုမ်ႇငမ်းၼိူဝ် လၢႆးတၢင်းဝူၼ်ႉႁဝ်းယဝ်ႉ။ တြႃးၵမ်ႉထႅမ်သၢမ်ဢၼ် ဢၼ်ပဵၼ်ၵၢၼ်မဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇ၊ ၽႃႇဝၼႃႇ ဢၼ်ယၵ်ႉတူၺ်း တူဝ်ဢၼတ်ႉတလႄႈ တၢင်းတၢႆၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူၼ်ႈ ၽိင်ႈၶဝ်ပဵၼ် လွင်ႈၵၢင်ၸႂ်လီ၊ ဢမ်ႇမီးၸႂ်ႁူၵ်ႉႁၢႆႉ၊ ဢမ်ႇမီးၸႂ်ၸပ်းပႅၼ်းလႄႈ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်း လႆႈမႃးတၢင်းဝူၼ်ႉမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်မၢၵ်ႈၵၢင်ႇသဵၼ်ႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
မဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇ[မႄးထတ်း]
မိူဝ်ႈပႆႇၽိုၵ်း မဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇၼႆႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းတေယွၼ်းလၢၼ်ႈၼႄ တီႈပွင်ႇမဵတ်ႉတႃႇၵွၼ်ႇ။ ၵၢၼ်ၽိုၵ်း မဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇၼႆႉ ၵူၼ်းၸၢဝ်းပုတ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ မိူင်းထႆး မိူင်းသီႇရိလင်းၵႃ ၶဝ်ႁူႉဝႆႉယဝ်ႉ။ ၽူႈၼင်ႈတြႃးၵမ်ႉပႃႈၼမ် ပေႃးဝႃႈ ၼင်ႈတြႃးမဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇၼႆၵေႃႈ ၶဝ်ႁူႉၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ ဝႃႈမၼ်းပဵၼ် မဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇ။
မဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇၼႆႉ ၵွတ်ႇဢုမ်ႈဝႆႉ တြႃးသီႇမဵဝ်း။ တြႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ် မဵတ်ႉတႃႇ၊ ၵရုၼႃႇ (တၢင်းဢိတ်းလူ)၊ မုတိတႃႇ (တၢင်းၸူမ်းသိူဝ်းလီ)လႄႈ ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇ (ၸႂ်ၽႃႇဝၢင်းၶိုင်ႈၵၢင်) ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၵႂၢမ်းထႆးတႄႉ ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇဝႆႉလွင်ႈသူၼ်ၸႂ် ၼိူဝ်ၵူၼ်းသေၵေႃႉꧦ ဢမ်ႇၼၼ် ၶူဝ်းၶွင်သေဢၼ်ꧦၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၵႂၢမ်းၶေႃႈဢၼ်ၼႆႉသေ ႁဝ်းၵႆႉပွင်ႇၸႂ်ၽိတ်း တီႈပွင်ႇ ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇယဝ်ႉ။ တီႈတေႉမၼ်း ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇ ဢၼ်ပႃးၼႂ်း မဵတ်ႉတႃႇၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ လၢႆးဝႆႉဝၢင်းၸႂ် ဢၼ်ဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ်ၼိူဝ် သေမဵဝ်းꧦသေၵေႃႉꧦ။ မၼ်းပဵၼ် ၸႂ်ၽႃႇၵၢင် ဝၢင်းၶိုင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇႁိူင်ႈၵိူင်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢႃႇရုင်ႇတြႃး တၢင်းဢိတ်းလူ ဢမ်ႇၼၼ် ဢႃႇရုင်ႇတၢင်းၸူမ်းသိူဝ်းၶွင် မုတိတႃႇ။ မၼ်းတိုၼ်းမီးဝႆႉ ထၢတ်ႈမဵတ်ႉတႃႇ ဢၼ်ပဵၼ် လွၼ်ႉၵႅၼ်မၼ်းၵူႈယၢမ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးႁဝ်းဝႃႈ မဵတ်ႉတႃႇၼႆႉ ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ သၢမ်ပႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပႃးၸွမ်းယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းၵၢၼ်ၽိုၵ်းၵမ်ၼၼ်ႉ တြႃးသီႇပႃးၼႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းလႆႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ႈၵၼ်။ ႁဝ်းတေလႆႈႁဵတ်း မဵတ်ႉတႃႇ ဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ။ တႃႈႁဝ်းတေၵႂႃႇထိုင်ၸၼ်ႉ ၵရုၼႃႇ၊ မုတိတႃႇ လႄႈ ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇလႆႈ ဢမ်ႇလႆႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းၶိုပ်ႈၼႃႈ ၶွင်ၵၢၼ်မဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇယဝ်ႉ။ ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈတႄႇၽိုၵ်း ၵၢၼ်ၵရုၼႃႇ၊ မုတိတႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇ ဢွၼ်တၢင်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တြႃးသၢမ်ပႃးၼႆႉ ၵူၺ်းပဵၼ်တၢင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ဢၼ်မဵတ်ႉတႃႇႁဵတ်းပၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မဵတ်ႉတႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၽိုၵ်း ဢၼ်မီးပႃး ၼမ်ႉၵတ်ႉတၢင်ႇဢၼ်သေ လႅၵ်ႈလၢႆႈတူဝ်မၼ်းၶဝ်ႈၸူး ၼမ်ႉၵတ်ႉ ၵရုၼႃႇသေ ပဵၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇမီးဢမ်ႇပဵၼ် ၼႂ်းၵၢၼ်ၽိုၵ်းဢဝ် တြႃးသၢမ်ပႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
မဵတ်ႉတႃႇပဵၼ်သင်[မႄးထတ်း]
ၵၢင်ၸႂ်ဢၼ်ၶႂ်ႈႁၼ် တၢင်းၵတ်းယဵၼ် လႄႈ တၢင်းယဝ်ႉတူဝ်ႈ ၼႂ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ် မဵတ်ႉတႃႇယဝ်ႉ။ ၵၢင်ၸႂ် ဢၼ်ၶႂ်ႈ ပူၼ်ႉလတ်ႈတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ မဵတ်ႉတႃႇယဝ်ႉ။ ၵၢင်ၸႂ် ဢၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီၽိုၵ်း ႁႂ်ႈမၼ်းလီၶိုၼ်ႈမႃးသေ သူင်ႇၸူး ၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ တႆးၵေႃႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ယၢမ်းမိူဝ်ႈမၼ်း ယၢင်ႈၶိုၼ်ႈၼႃႈယူႇၵမ်းလွႆးꧦၼၼ်ႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီယိုၼ်ႈၸူး သတ်းတဝႃႇတင်းလူၵ်ႈလႄႈ ၽူႈၶဵၼ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ ၵၢင်ၸႂ်ဢၼ်ၶႂ်ႈႁၼ်ၶဝ် ႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈလီ လႆႈမူၼ်ႈသိူဝ်း ၼႂ်းၽဝၶဝ်ၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ မဵတ်ႉတႃႇယဝ်ႉ။
ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း၊ ၼႂ်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီးလႄႈ ၼႂ်းၵၢၼ်ၽၢႆႇၸႂ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပဵတ်ႉတႃႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ႁဝ်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈတူဝ်ႁဝ်း မၢၵ်ႈမီးလီပဵၼ် မၢၵ်ႈမီးၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၵူၺ်းမီးၵၢင်ၸႂ် ၽိူမ်ႉပၼ်ၵၢင်ၸႂ်လီ တီႈတူဝ်ႁဝ်းၵူၺ်း၊ ႁဝ်းၽိူမ်ႉပၼ်တၢင်းႁၵ်ႉ တီႈတူဝ်ႁဝ်းၵူၺ်းသေ ဝႄႈပႅတ်ႈ ၽေးၶဵၼ်၊ တၢင်းၸဵပ်းသႅပ်ႇလႄႈ တၢင်းၸင်းယဝ်ႉ။
ယႃႇတႄႇတီႈတင်းလူၵ်ႈ[မႄးထတ်း]
မဵတ်ႉတႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢင်ၸႂ်လီ ဢၼ်ႁဝ်းၶႂ်ႈႁၼ် လွင်ႈလီ တီႈတူဝ်ႁဝ်းလႄႈ တၢင်းလီတီႈတူဝ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ ၼႂ်းလူၵ်ႈလူင်ၼႆႉ ၵႃႈပဵၼ်သတ်းတင်းသဵင်ႈ ႁၵ်ႉတူဝ်ၸႂ်ၽႂ်မၼ်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီႁူႉဝႆႉ လွင်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵၢင်ၸႂ် ဢၼ်ၶႂ်ႈႁၼ်လွင်ႈလီၼႆႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီယိုၼ်ႈပၼ် ၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်းႁဝ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ပေႃႈမႄႈ ၵူၼ်းႁိူၼ်းႁဝ်း၊ လုၵ်ႈၸၢႆး လုၵ်ႈယိင်း၊ ၼွင်ႉၸၢႆး ၼွင်ႉယိင်းလႄႈ ၶူးသွၼ်ယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ်လၢႆး တႄႇၽႄႈတိူၼ်းမဵတ်ႉတႃႇယဝ်ႉ။ မီးၵူၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ လွတ်ႈဝႃႈ "ႁႂ်ႈသတ်းတဝႃႇ ၼႂ်းၼႃႈတၢင်းဢွၵ်ႇ တင်းသဵင်ႈ ယူႇလီမူၼ်ႈသိူဝ်းသေၵမ်း" ၼႆသေ တႄႇၽႄႈတိူၼ်း မဵတ်ႉတႃႇယူႇ။ မၢင်ၵေႃႉသမ်ႉ ၶၢမ်ႈပူၼ်ႉၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်းႁဝ်းသေ ဢဝ်မဵတ်ႉတႃႇ ပုၼ်ႉတႃႇတင်းလူၵ်ႈ ႁဵတ်းပဵၼ် ဢႃႇရုင်ႇတြႃးၶဝ်သေ ၽိုၵ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇမီးၸႂ်မဵတ်ႉတႃႇတေႃႇ ၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်းႁဝ်းၸိုင် ႁဝ်းသမ်ႉတေႁဵတ်းႁိုဝ် ယိုၼ်ႈမဵတ်ႉတႃႇႁဝ်းၸူး ၵူၼ်းတင်းလူၵ်ႈလႆႈလႃႇ။ ၼႆႉမၼ်းဢမ်ႇမီးယုတ်ႉတိမၼ်း။ တၢင်းႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်မိူၼ်ၼင်ႇ ၼမ်ႉထွၵ်ႇသၢႆးသေ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ၸၢင်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ယွၼ်းသူးၼႄ ၵူၼ်းတၢင်းလၢႆၵူၺ်း။
မဵတ်ႉတႃႇၵိုၵ်းလူမ်ႈၽႃႉ[မႄးထတ်း]
မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လၢတ်ႈမႃး မိူဝ်ႈၵႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ မဵတ်ႉတႃႇၼႆႉ ၽိင်ႈမၼ်း တိုၼ်ပဵၼ်တႃႇတင်းလူၵ်ႈ။ ႁဝ်းလူဝ်ႇမီးၵၢင်ၸႂ်လီ တေႃႇတူဝ်ႁဝ်းၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး လူဝ်ႇမီးတေႃႇပႃး ၵူၼ်းတင်းလူၵ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးႁဝ်း ဢမ်ႇမီးတေႃႇ ၵူၼ်းတင်းလၢႆၸိုင် ၽိင်ႈပိူင်မၢၼ်ႇၶွင်မဵတ်ႉတႃႇၼႆႉ ၸၢင်ႈႁၢႆၵႂႃႇ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၽူႈၶဵၼ်မၼ်း ဢၼ်ပဵၼ် တၢင်းၸႂ်တိတ်းလႄႈ တၢင်းတူၺ်းသုၼ်ႇတူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၼၼ် မၼ်းတေဢမ်ႇပဵၼ် မဵတ်ႉတႃႇလႆႈထႅင်းသေဢိတ်းယဝ်ႉ။
မဵတ်ႉတႃႇ ၸွမ်းၼင်ႇ ၽိင်ႈမၼ်းမီးၼၼ်ႉ ယၢင်ႈႁႃၸူး လွင်ႈလူတ်းယွမ်းၶွပ်ႇလႅၼ် ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႄႈ ၵူၼ်းႁိူၼ်း၊ ဢူၺ်းၵေႃႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ ၵူၼ်းပႅၵ်ႇၼႃႈ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၼႂ်းၵႄႈၵၢင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႄႈ ၽူႈၶဵၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ တၢင်းၸင်းပိူၼ်ႈ၊ တၢင်းၸွမ်းၽၢႆႇ၊ လႄႈ တၢင်းၵူဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈၶဵၼ် မဵတ်ႉတႃႇယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၶဵတ်ႇပၼ်ၶွပ်ႇလႅၼ် ၼႂ်းၵႄႈၵၢင် ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈၸႂ်လႄႈ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ယဝ်ႉ။ မဵတ်ႉတႃႇၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်း လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽေ လႄႈ လွင်ႈၸွမ်းၽၢႆႇၸိူဝ်းၼႆႉ မူတ်းႁၢႆယဝ်ႉ။ မဵတ်ႉတႃႇၼႆႉ မၼ်းလိမ်ႇပၼ် တၢင်းဝူၼ်ႉႁဝ်း ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်တႃႇ တင်းလူၵ်ႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉမဵတ်ႉတႃႇသေ တၢင်းမိုတ်ႈၵိုဝ်းလႄႈ တၢင်းသိုဝ်ႈယူဝ်း တေၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၵေႃႉ ဢၼ်မီး မဵတ်ႉတႃႇတဵမ်ထူၼ်ႈလီၼၼ်ႉ တၢင်းဝူၼ်ႉ တၢင်းလုမ်းလႃး တၢင်းဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇၵတ်းယဵၼ်မၼ်း တိုၼ်းလီဢၢမ်းလူင်ဝႆႉယဝ်ႉ။ မၼ်းတေပဵၼ် ၵူၼ်း ၵေႃႉဢၼ် မီးတၢင်းယိူၼ်ႉၵၼ်ႈသေ ၶႂ်ႈထွမ်ႇတၢင်းႁၼ်ဢၼ်ပိူၼ်ႈလၢတ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[1] မဵတ်ႉတႃႇၼႆႉ မၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈ တၢင်းယၢမ်ႈၽၢႆႇၼႂ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈမၼ်းပၼ်တၢင်းၵတ်းယဵၼ် တၢင်းႁၼ် ဢၼ်မၼ်ႈၸႂ်တေႃႇ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၵၢင်ၸႂ်လီတေႃႇ တူဝ်ၶဝ်လူးၵွၼ်ႇ။ ၶဝ်ဢမ်ႇၶတ်းၸႂ် ႁႂ်ႈတူဝ်ၶဝ် မီးလွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ။ ၶဝ်ၵူၺ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶဝ် ၸဵပ်းသႅပ်ႇ ပွႆႇႁႂ်ႈတူဝ်ၶဝ် မီးယူႇၼႂ်းၽေးၶဵၼ်ၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ဢၼ်ၶတ်းၸႂ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶဝ် မီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၸွမ်း လွင်ႈမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈသေ ဝႄႈပႅတ်ႈ လွင်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉသႂ်ႇတူဝ်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း ပဵၼ်ၵူၼ်းၽိုၵ်းမဵတ်ႉတႃႇ တႃႇတူဝ်မၼ်းယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၵူၺ်းလူဝ်ႇ လွင်ႈပၢၵ်ႈတၢင်းပၼ် တႃႇႁႂ်ႈ ၸႂ်မဵတ်ႉတႃႇၶဝ် ယၢင်ႈၸူးပိူၼ်ႈလႆႈၵူၺ်းယဝ်ႉ။
ၽူႈၶဵၼ်မဵတ်ႉတႃႇ ဢၼ်ႁၼ်လႆႈ လႄႈ ဢမ်ႇႁၼ်လႆႈ[မႄးထတ်း]
ၵၢၼ်ၽိုၵ်းမဵတ်ႉတႃႇၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇမီးသတိၸိုင် ၸၢင်ႈလူႉၵွႆလႆႈငၢႆႈꧦယူႇ။ ၵၢင်ၸႂ်လီၶွင်မဵတ်ႉတႃႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈယဵၼ်းပဵၼ် တၢင်းၸႂ်ၸပ်းလႄႈ ၵၢင်ၸႂ်ၶႂ်ႈလႆႈ ဢၼ်တင်းသွင် မီးထၢတ်ႈၸၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸႂ်သွင်သဵၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းႁေႉႁၢမ်ႈမဵတ်ႉတႃႇ ဢၼ်ႁဝ်း ဢမ်ႇႁၼ်လႆႈယဝ်ႉ။ တႃႇတေတိုတ်းပေႉၶႃလႆႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇတေႉꧦ။
ၸႂ်ၵႅၵ်းလႄႈ တေႃးသ ၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈသၢၼ်ၶတ်းၵၼ် တင်း ၵၢင်ၸႂ်လီ လႄႈ မဵတ်ႉတႃႇယဝ်ႉ။ ၶဝ်သွင်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ႁႅင်း ဢၼ်ၸၢင်ႈယႃႉလႅဝ်လႆႈ ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ လႄႈ ၽၢႆႇၼႂ်းၼင်ႇၵၼ်ယဝ်ႉ။ ၶဝ်ပဵၼ် ၽူႈၶဵၼ်မဵတ်ႉတႃႇ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် လႄႈ ပဵၼ်ၽူႈၶဵၼ် ဢၼ်ႁၼ်လႆႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၵိတ်ႇၶွင်ႈမဵတ်ႉတႃႇ ဢၼ်ႁၼ်လႆႈ ဢမ်ႇႁၼ်လႆးတင်းမူတ်းၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းတုမ်ႉတွပ်ႇၽၢႆႇၼႂ်းမူတ်းꧦယဝ်ႉ။ တႃႇႁၼ်လႆႈၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇတၢင်းၽၢင်ႉႁၼ် လႄႈ သမႃႇထိယဝ်ႉ။ ပေႃးမီးသွင်ပိူင်ၼႆႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၸၢင်ႈၵုမ်းထိင်းၶဝ်လႆႈယဝ်ႉ။
မဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇမီးသတိၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈလႆႈ။ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႆႉၸႅင်ႈလႅင်းလီငၢမ်းယူႇဝႃႈ တႃႇတေမီးမဵတ်ႉတႃႇၼႆႉ တိုၼ်းလူဝ်ႇလႆႈမီးသတိ။ သတိ လႄႈ ၶိူင်ႈတြႃး ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁူႉပွင်ႇၸႅင်ႈလႅင်းၸႂ်ၸဵတ်းဢၼ် (ပေႃၸင်ၷ)ၼႆႉ ၵိူတ်ႇပၼ်ၸႂ် မဵတ်ႉတႃႆမူတ်းယဝ်ႉ။
ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ပူင်ဝႆႉထႅင်ႈဝႃႈ သင်ဝႃႈႁၵ်ႉ ပီႈၼွင်ႉ လႄႈ ဢူၺ်းၵေႃႉပေႃးၼႆ ထုၵ်ႇလီဢဝ်ၶဝ် ၽိုၵ်းၵၢၼ်သတိၽႃႇဝၼႃႇ (သတိပထၢၼ်ႇ)ၼႆယူႇ။ မဵတ်ႉတႃႇ လႄႈ သတိၽႃႇဝၼႃႇၼႆႉ ၵမ်းꧦၵႆႉႁၼ်ၸွမ်းၵၼ်၊ သွၼ်ဝႆႉၸွမ်းၵၼ်ယဝ်ႉ။
ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွတ်ႈလၢႆလၢႆ[မႄးထတ်း]
မဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵၢၼ်လွတ်ႈႀေႃး မဵတ်ႉတႃႇသုတ်ႈလၢႆꧦၵူၺ်း။ မၼ်းပဵၼ် ၵၢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်း ႁူႉတူဝ်ဝႃႈ ႁဝ်းႁၵ်ႉတူဝ်ႁဝ်း၊ ႁဝ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈ တူဝ်ႁဝ်းၸဵပ်းသႅပ်ႇ။ လိူဝ်သေၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၵၢၼ် ႁႂ်ႈမီး တၢင်းဝူၼ်ႉလီတေႃႇ ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉယဝ်ႉ။ မၼ်းပဵၼ် ၵၢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၼမ်ႉၵတ်ႉ ဢၼ်လၢတ်ႈမႃး မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉ တိူဝ်းလီမႃး။ တႃႇႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈမီး တၢင်းၶတ်းၸႂ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃႈဢမ်ႇမီး သတိၸိုင် ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈႁူႉလႆႈဝႃႈ တီႈလႂ် မိူဝ်ႈလႂ် ႁဝ်းတေလႆႈၶတ်းၸႂ်. ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ် သတိႁဝ်းထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။
မဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ် လွတ်ႈႁေႃးဢၼ်ၸွမ်းပိူင်ၸိူင်ႉၼၼ်ၵွႆး။ ပိူင်ဢၼ်ပိၼ်ႇဢဝ်မႃးတီႈ ပႃႇလိ ဢၼ်ဝႃႈ ႁႂ်ႈၵဝ်ၶႃႈယူႇလီ မီးတၢင်းမူၼ်ႈသိူဝ်းသေၵမ်း ၼႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။[2] လွတ်ႈၸွမ်းပိူင်ဢၢၼ်ဢူမ်သူပ်း ဢမ်ႇၼၼ် လွတ်ႈဝႃႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵထႃႇၵူၺ်းၼႆႉ မၼ်းပႆႇတဵမ်ထူၼ်ႈလႆႈ။ လၢႆးၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်လႆႈ။ မၼ်းလူဝ်ႇလႆႈမီး သတိလႄႈ တၢင်းယၵ်ႉတူၺ်း လွင်ႈပဵၼ်မႃး မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ တၢင်းသိူဝ်း တၢင်းတုၵ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇတြႃးႁဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၽွၼ်းလီမဵတ်ႉတႃႇၵမ်းသိုဝ်ႈ[မႄးထတ်း]
ၽိုၵ်းႁႂ်ႈမဵတ်ႉတႃႇလီၶိုၼ်ႈၼႆႉ တီႈတႄႉမၼ်း ပဵၼ်ၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ တႃႇဢွင်ႇပႄႉ တၢင်းၸႂ်သႅဝ်း တီႈၼႂ်းတူဝ်ၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈတၢင်းၸႂ်သႅဝ်းယွမ်းလူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီ မဵတ်ႉတႃႇၵမ်ႈသိုဝ်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းၽိုၵ်းမၼ်းလႆႈယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၵူၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ မီးၼႃႈယုမ်ႉယၢႆႈ၊ ပၼ်တၢင်းမုင်ႈမွင်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁၵ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်လႆႈၸႂ်ယဝ်ႉ။ ၸႂ်ၸင်း၊ တၢင်းၸႂ်လမ်ငၢႆႈ၊ ၸႂ်ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း လႄႈ တေႃးသၸိူဝ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈတၢင်းၽိုၵ်းၵမ်ႁဝ်း လီၶိုၼ်ႈယူႇၼၼ်ႉ တေလူတ်းယွမ်းလူင်းတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၸႂ်ဢၼ်ထၢင်ႇလဵၵ်ႉပိူၼ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႁၢႆၵႂႃႇပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇမီး မဵတ်ႉတႃႇပေႃးၼႆ ၵၢင်ၸႂ်ဢၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ် ဢမ်ႇၶဝ်ႈၸႂ်ၼႆႉ တေႁဵတ်းႁၢႆႉပႅတ်ႈ ၵၢင်ၸႂ်လီယဝ်ႉ။ ၽဝၵူႈဝၼ်းႁဝ်းၵေႃႈ တေလႆႈၶၢမ်ႇယႃႉယုင်ႈ၊ တေၸႂ်တူၵ်း လႄႈ တေသူၼ်ႈသိၼ်းသၢၼ်ယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ ၵၢၼ်ၽိုၵ်း မဵတ်ႉတႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇတဵမ်လီပေႃးၼႆ ၽဝၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ တေမီးတၢင်းႁၢၼ်ႉၸႂ်၊ တေမီးၸၢတ်ႈပၢၼ်ယူဝ်းꧦ လႄႈ ၸၢတ်ႈပၢၼ် ဢမ်ႇသုၵ်ႉသင်ယဝ်ႉ။
ႁဝ်းလူဝ်ႇထတ်းတူၺ်း တူဝ်ႁဝ်း ၸွင်ႇႁဝ်းပႃႈမီး ၼမ်ႉၵတ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်း။ တႃႇတေထတ်းတူဝ်ႁဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၽႃႇဝၼႃႇယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၽႃႇဝၼႃႇသေ ႁဝ်းႁူႉႁၼ်ဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉသေဢၼ်ꧦၼႆ ယၢမ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီ ဢဝ်တၢင်းၶတ်းၸႂ်လီသေ တႄႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးယဝ်ႉ။ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီ ဝူၼ်ႉၸွမ်း ၶေႃႈၵႂၢမ်းၶေႃႈလႂ်ၶေႃႈၼၼ်ႉ ဢၼ်မီးၼႂ်း မဵတ်ႉတႃႇသုတ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ထတ်းတူၺ်းတူဝ်ႁဝ်းဝႃႈ ၸွင်ႇႁဝ်းမီးၼမ်ႉၵတ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉႁိုဝ် ၼႆယူႇ။ လၢႆးၼႆႉ ပဵၼ်လၢႆးၽိုၵ်း ၵၢၼ်မဵတ်ႉတႃႇထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။
ၵရုၼႃႇ လႄႈ မဵတ်ႉတႃႇ[မႄးထတ်း]
ၵရုၼႃႇ လႄႈ မဵတ်ႉတႃႇ ၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈမီး ၸဵမ်မူဝ်ႈႁဝ်း တႄႇၽိုၵ်းၼၼ်ႉ ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵၢၼ်ၽိုၵ်းမဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈမီးဢႃႇရုင်ႇတြႃး ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ဢႃႇရုင်ႇတြႃးဢွၼ်တၢင်းသုတ်းတႄႉ ပဵၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ဢႃႇရုင်ႇမၢႆထိသွင်တႄႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းၸမ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵၢၼ်မဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းလိူၵ်ႈၽႂ်ၵေႃႈလီ ဢႃႇရုင်ႇတြႃးႁဝ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၸႅၵ်ႇပဵၼ်လႆ သွင်မဵဝ်းတႃႇသေႇယဝ်ႉ။ သႅၼ်းၼိုင်ႈ ပဵၼ်ၸိူဝ်း ဢၼ်တုၵ်ႉၶ ထႅင်ႈသႅၼ်းၼိုင်ႈသမ်ႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်းဢၼ်မီးတၢင်းၸူမ်းသိူဝ်း လႄႈ တၢင်းယဝ်ႉတူဝ်ႈ (ဢွင်ႇမၢင်ႇ)ယဝ်ႉ။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း မႄႈၸဝ်ႈႁဝ်း ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇမဵတ်ႉတႃႇၸဝ်ႈႁဝ်းၼႆလႄႈ။ သင်ဝႃႈမၼ်းပဵၼ် ႁူဝ်ၶႆႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းယွၼ်းသူး ႁႂ်ႈႁူဝ်ၶႆႈမၼ်းႁၢႆ။ တႃႇတေမီးၸႂ် ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇဢဝ် မဵတ်ႉတႃႇ ပဵၼ်ငဝ်ႈတိုၼ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈႁဝ်းႁပ်ႉႁၼ်ႉ တၢင်းတုၵ်ႉၶမၼ်းၼၼ်ႉ ၸႂ်ဢိတ်းလူ (ၵရုၼႃႇ)ၼၼ်ႉ ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမၼ်း ပဵၼ် ဢႃႇရုင်ႇဢၼ်တုၵ်ႉၶယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈမၼ်းၸူမ်းသိူဝ်းၼၼ်ႉ လူၺ်ႈၸႂ်မဵတ်ႉတႃႇသေ ၸဝ်ႈႁဝ်းယွၼ်းသူး ႁႂ်ႈတၢင်းၸူမ်းသိူဝ်းမၼ်း သိုပ်ႇယိုၼ်းယၢဝ်းၵႂႃႇ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈဝႆႉၵႃႈၶၼ် တၢင်းၸူမ်းသိူဝ်းမၼ်းယူႇၼၼ်ႉ တၢင်းၸူမ်းသိူဝ်း ၵိူတ်ႇပဵၼ်မႃး ၼႂ်းတူဝ်ၸဝ်ႈႁဝ်းယဝ်ႉ။ ဢႃႇရုင်ႇတြႃး ဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်ပဵၼ်မႄႈၸဝ်ႈႁဝ်းၼၼ်ႉ ၵိူတ်ႇပၼ်လႆႈတၢင်းဢိတ်းလူ လႄႈ တၢင်းၸူမ်းသိူဝ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းၽိုၵ်းၵၢၼ်မဵတ်ႉတႃႇ ဢၼ်မီးၶွပ်ႇၵႂၢင်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈ ဢၼ်ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇလႆႈပၼ် တၢင်းဢိတ်းလူ လႄႈ တၢင်းၸူမ်းသိူဝ်းယဝ်ႉ။ တၢင်းႁူဝ်ၶႆႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈတၢင်း တႃႇၸၼ်ဢွၵ်ႇမႃး ၵၢင်ၸႂ်လူလွမ်ယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ် လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးၼႂ်းၸႂ် ၸဝ်ႈႁဝ်းယၢမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈမၼ်းမႆႈၸႂ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းတေဝႃႈ ႁႂ်ႈမႄႈၸဝ်ႈႁဝ်း လွတ်ႈၵၢင်း တၢင်းမႆႈၸႂ်သေ မီးတၢင်းၸူမ်းသိူဝ်းသေၵမ်း ၼႆယူႇ။ ၵၢင်ၸႂ်လီ ဢၼ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်း ပူၼ်ႉလွတ်ႈတၢင်းမႆႈၸႂ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸႂ်ၵရုၼႃႇ ဢၼ်လုၵ်ႉမႃးတီႈ မဵတ်ႉတႃႇယဝ်ႉ။ ၵၢင်ၸႂ် ၵမ်းလင် ဢၼ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်း ၸူမ်းသိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁဵတ်းပဵၼ်မႃးတၢင်းၸူမ်း ဢၼ်ပဵၼ်ယွၼ်ႉ မဵတ်ႉတႃႇၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ မဵတ်ႉတႃႇၼႆႉ မုၼ်းဢွၵ်ႇမႃးပၼ် ၵရုၼႃႇလႄႈ မုတိတႃႇယဝ်ႉ။
ၼႂ်းၵၢၼ်မဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇၼၼ်ႉ ၸႂ်ဢိတ်းလူလႄႈ ၸႂ်ၸူမ်းတင်းသွင်ၼၼ်ႉ ပၼ်ၽွၼ်းယွၼ်ႈၼင်ႇၵၼ်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းတူၺ်းလွင်ႈၽလႅင်ႉ တီႈၼႂ်းမိူင်းသူႇတၢၼ်ႇသေ ႁၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် ဢိုပ်ႈယၢၵ်ႈယူႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းတူၺ်း ဢႃႇရုင်ႇဢၼ်တုၵ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ မဵတ်ႉတႃႇ မီးဝႆႉၼႂ်းၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပေႃးၼႆ ၸႂ်ၵရုၼႃႇၼၼ်ႉ တေပဵၼ်မႃး ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်ၽိုၵ်းၵၢၼ် မဵတ်ႉတႃႇသေ ဢဝ်ဢႃႇရုင်ႇတြႃးဢၼ်တုၵ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းၽိုၵ်းႁႂ်ႈၸႂ်ဢိတ်းလူမၼ်း လီၶိုၼ်ႈယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ မဵတ်ႉတႃႇၼၼ်ႉ ယဵၼ်းပဵၼ်ၵရုၼႃႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇငိၼ်းဝႃႈ ၵူၼ်းသေၸိူဝ်းꧦ လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းပိူၼ်ႈတဵၵ်းတဵင်ပေႃးၼႆ ယၢမ်းမိူဝ်ႈ မဵတ်ႉတႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၸႂ်ၵရုၼႃႇ တေလီၶိုၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သင်ဝႃႈ ပဵၼ်တေႃးသ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈလွင်ႈၼၼ်ႉသေ တေၸၢင်ႈတုမ်ႉတွပ်ႇၵႂႃႇၸွမ်း တေႃးသၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ တီႈၼႆႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေႁၼ်တၢင်းလမ်ႇလွင်ႈသတိ ဢၼ်ၸွႆႈႁႂ်ႈၸႂ်တေႃးသယဵၼ်ယူႇ။
မိူဝ်ႈႁဝ်းငိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းသေၵေႃႉၵေႃႉ တွပ်ႇပူၼ်ႉ ပၢင်ထၢမ် GCSE ပႆႁိုင်သင်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းငိၼ်းၸူမ်းၸွမ်းယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းတူဝ်ယၢင်ႇဢၼ်ၼႆႉသမ်ႉ ၸႂ်ၶုၺ်ႉႁၼ်ဢၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸႂ်ဢၼ်ၽိုၵ်း ႁႂ်ႈၸႂ်မုတိတႃႇလီၶိုၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ် ယိၼ်းၸူမ်းဢၼ်လႆႈႁၼ်ပိူၼ်ႈတၢင်ႇၵေႃႉ ႁဵတ်းလႆႈလီယဝ်ႉ။ ၼႂ်းလူၵ်ႈၼႆႉ တႃႇတေမီး ၸႂ်ဢိတ်းလူၼႆႉ ငၢႆႈၼႃႇ၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဢၼ်တုၵ်ႉၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ၽိင်ႈမၼ်းပဵၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းၶဝ်ႇၶွၼ်းလႆႈ ႁူဝ်ၸႂ်ႁဝ်းသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ မၼ်းႁႅင်းယႂ်ႇၼႃႇ။ တူၺ်းဢဝ် လွင်ႈၵူၼ်းမိူင်း ယိၼ်းမွင်ၸႂ် မိူဝ်ႈလႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇတၢင်းတၢႆၸႃႉ ၶွင် ၸဝ်ႈယိင်းတႆႇယၼႃႇ (Diana) လႆႈတၢႆၸႃႉ မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ဢေႃးၵၢတ်ႉသ် ၼႂ်းပီ 1997 ၼၼ်ႉၵူၺ်းၵေႃႉ ႁူႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းတင်ၼမ်တင်းလၢႆ၊ ပႃးတင်း ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ် ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁၵ်ႉမၼ်းၼၢင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼမ်ႉတႃဢိူမ်ႈႁူၺ်ႇသေ ဢွၼ်ၵၼ်ႁႆႈယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈမၼ်းတိုၵ်ႉမီး မိူင်းၵူၼ်းယူႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁၵ်ႉမၼ်းၵူႈၵေႃႉ။ ၵူၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ သေႉသွမ်းမၼ်း ႁႃတၢင်းၽိတ်းမၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်းၽိတ်းလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇမၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းယႂ်ႇယဝ်ႉ။ မၢင်ၸိူဝ်းသမ်ႉ ဢဝ်တၢင်းဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇမၼ်း ပဵတ်းပဵၼ်သုၼ်ႇလီၶဝ်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ မုတိတတႃႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပေႃးမီးၼမ်တႃႇမၼ်းၼၢင်း။ တီႈၼႆႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းၶႂ်ႈဝႃႈ တႃႇတေၸူမ်းသိူဝ်းၸွမ်း တၢင်းယဝ်ႉတူဝ်ႈထိုင်တီႈ ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉၼၼ်ႉ မၼ်းယၢပ်ႇၼႃႇၼႆယဝ်ႉ။
ၸူမ်းသိူဝ်းၸွမ်းတၢင်ႇၵေႃႉၼႆႉ ယၢပ်ႇၼႃႇ[မႄးထတ်း]
ဢၼ်ၶွမ်ႇမျူႇၼိတ်ႉ လႆႈၵိူတ်ႇမီးမႃးၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈပေႉၵိၼ်ၵူၼ်း ၸၼ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ်ၶဝ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်ပၢႆးဝူၼ်ႉၶပ်ႉၸၢဝ်းပုတ်ႉဝႃႈတႄႉ လွင်ႈတဵၵ်းတဵင်ပေႉၵိၼ် လႄႈ လွင်ႈၽၢၼ်ၵႅၼ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢွၵ်ႇပဵၼ်မႃး ၸႂ်ဢိတ်းလူသေ သိုပ်ႇၼၼ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်မႃး ပိူင်ဢၼ်မႃးတိုၵ်းလိုပ်ႈပႅတ်ႈ လွင်ႈပေႉၵိၼ်လႄႈ လွင်ႈလူလၢႆယဝ်ႉ။ ပိူင်ၶွမ်ႇမျူႇၼိတ်ႉၼႆႉ ယူႇတီႈ ၵရုၼႃႇသေ ပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၸွမ်းပိူင်ၶွမ်ႇမျူၼိတ်ႉၼႆႉ ပေႃးၶဝ်ႁၼ်ၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီးၼႆ ၶဝ်ဢမ်ႇၸူမ်းသိူဝ်းလႆႈ။ ၼႂ်းၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးၸႂ်ၸူမ်းသိူဝ်း။ သင်ဝႃႈ ၶဝ်ႈမီးၸႂ်ၸူမ်းသိူဝ်းၼႆ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼႆႉ တေၸၢင်ႈဢမ်ႇၸၢင်ႈပဵၼ်ၶွင်ၸိုင်ႈမိူင်းလႆႈသေ တေၸၢင်ႈႁေႉၵင်ႈလႆႈ တၢင်းလူမ်ႉလႅဝ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး လႄႈ ၵၢၼ်မိူင်း ၼႂ်းၵုၼ်ယူးရူပ်ႉပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယင်းၸၢင်ႈမီး ဢသၢၵ်ႈလႆႈ ႁၢၼ်ႉတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ မိူဝ်ႈၽိုၵ်းမဵတ်ႉတႃႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီတူၺ်းတီႈတူဝ်ႁဝ်း ၸွင်ႇမၼ်းမီးလွၼ်ႉမွၼ်း ဢၼ်ၸၢင်ႈၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇပၼ် ၸႂ်ဢိတ်းလူ လႄႈ ၸႂ်ၸူမ်းသိူဝ်းလႆႈၼႆယူႇ။
ပုၼ်ႈၽွၼ်းသတိ[မႄးထတ်း]
ပုၼ်ၽွၼ်းသတိ ၼႂ်းၵၢၼ်ၽိုၵ်းမဵတ်ႉတႃႇၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈလၢတ်ႈမႃးယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းထုၵ်ႇလီလၢတ်ႈထႅင်ႈယူႇ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းႁၼ် ဢႃႇရုင်ႇဢၼ်တုၵ်ႉၶၼၼ်ႉ ၸႂ်ႁဝ်းပိူင်ႈၸွမ်းယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈႁၼ်ၵူၼ်းသေၵေႃႉꧦ ဢၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈလႆႈလီယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မုတိတႃႇသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပဵၼ်ၸႂ်ၸူမ်းသိူဝ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ဝႃႈပေႃးၼႆ ၵရုၼႃႇ လႄႈ မုတိတႃႇၼႆႉ ၶဝ်သၢၼ်ၶတ်းၵၼ်ဝႆႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းပဵၼ် ၸႂ်သွင်သဵၼ်ႈၼႆႉ ၸႂ်ႁဝ်း ၸၢင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၸွမ်းယူႇ။ ႁဝ်းၸၢင်ႈပဵၼ် ၸႂ်ၵရုၼႃႇႁႅင်းသေ ၸႂ်လဵၵ်ႉယူႇ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် ႁဝ်းၸၢင်ႈပဵၼ် မုတိတႃႇႁႅင်းသေ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ ၸႂ်လေႃးၽ လႄႈ မႃႇၼယူႇ။ တႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်သွင်ဢၼ် ဢၼ်ပိူင်ႈၵၼ်တင်းပိုၵ်း ၶိုင်ႈၵၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇသတိယဝ်ႉ။ သတိၼႆႉယဝ်ႉ ဢၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၶႃႈၽဵင်ႇၵၼ်လႆႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇ ၵၢၼ်ၽိုၵ်းမဵတ်ႉတႃႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈႁဵတ်းၽႃႇဝၼႃႇၼႆႉ။
မိူဝ်ႈႁွတ်ႈထိုင် ၸၼ်ႉၼႆႉယဝ်ႉၼၼ်ႉ သတိၼၼ်ႉ မၼ်းၸွႆႈႁဝ်း ၽိုၵ်း ႁႂ်ႈသမႃႇထိလီၶိုၼ်ႈယဝ်ႉ။ တၢင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇဢၼ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇမီးသမႃႇထိၵႅၼ်ႇၶႅင်ပေႃးၼႆ ၸႂ်ႁဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႆႉ ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်လႆႈ။ ပေႃးလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၸႅင်ႈလီၸိုင် ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၵိင်ႇမဵတ်ႉတႃႇၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းၼၼ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇၽိုၵ်း သမႃႇထိသုတ်းယဝ်ႉၼႆ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၽိုၵ်းလႆႈ။ ၸိူဝ်ႉႁိူဝ်ၵေႃႈလီ သမႃႇထိလၢႆꧦ ဢမ်ႇပႃးမဵတ်ႉတႃႇ ၵရုၼႃႇ လႄႈ မုတိတႃႇၵေႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆႈ ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇမႃး။ ၼႂ်းဢၽိထမ်ႇမႃႇလႄႈ ၼႂ်းသၢၼ်ႇၼၼ်ႉ သမႃႇထိၸၼ်ႉသုင်ၼၼ်ႉ ၵိုၵ်းႁွမ်းဝႆႉ ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇသေ လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸႂ်ပၵ်းၸပ်းတီႈလဵဝ် ပႃႇလိ ႁွင်ႉဝႃႈ ဢေၵၵ်ၷတႃ ၼႆယဝ်ႉ။ ၸႂ်ပၵ်းတီႈလဵဝ် ဢၼ်ပဵၼ် ၵိင်ႇသမႃႇထိၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ႁဝ်း ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈမီးသတိၼၼ်ႉ ၸႂ်ႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်း ထူပ်းႁၼ်ၵူၼ်းတုၵ်ႉၶၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပႃးတၢင်းမႆႈၸႂ်သေ ႁဝ်းၸွႆႈမၼ်းလႆႈယဝ်ႉ။ ႁဝ်းထိင်းၸႂ်ႁဝ်းလႆႈဢိူဝ်ႈ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းႁၼ် ၵူၼ်းၸူမ်းသိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပဵၼ်မႃး ၸႂ်လေႃးၽ ဢမ်ႇၼၼ် ၸႂ်ၶႂ်ႈလႆႈသေ ႁဝ်းၸူမ်းသိူဝ်းလႆႈဢိူဝ်ႈ တီႈၼႂ်းသၢႆငၢႆႇၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ၵူၼ်းႁဝ်း ၵႆႉဢွၼ်ၵၼ် ၶီႈၵေႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းႁၼ် တၢင်းတုၵ်ႉၶသေ ဢမ်ႇမီးတၢင်းၸႂ်လမ်လႄႈ မိူဝ်ႈႁၼ်တၢင်းၸူမ်းသိူဝ်းသေ ဢမ်ႇမီးၸႂ်ၶီႈၵေႉၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈၸႂ် ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇယဝ်ႉ။ ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းပိူင်ႈၵၼ်တင်း တီႈပွင်ႇ ဢၼ်ၸႂ်ႉၼႂ်း ထႆး လႄႈ မၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ်ၼၼ်ႉ။ လွင်ႈဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ်ၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ် ၵိင်ႇၶွင်ႇမဵတ်ႉတႃႇ ဢၼ်မီးၸႂ်လူလွမ်ၼၼ်ႉလႆႈ။ ၵႂၢမ်းပႃႇလိ ဢၼ်ဝႃႈ ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇၼႆႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လၢတ်ႈမႃးမိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ မီးလွင်ႈ ၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်တင်း သမႃႇထိသေ သမ်ႉဝႃႈ ၽိုၵ်းၵၢၼ်ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ မၼ်းၶတ်းၸႂ် ဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ်ၼိူဝ် ၶူဝ်းၶွင်သေၸိူဝ်ႉသေလွင်ႈၵူၺ်း။
ၵွပ်ႈသင် ႁဝ်းလူဝ်ႇလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်။ တီႈၵႅပ်ႈမၼ်းတႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈသၢၼ်ၶတ်းၵၼ် ၼႂ်းၵႄႈတၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်သွင်ဢၼ် ဢၼ်ပဵၼ် ၵရုၼႃႇ လႄႈ မုတိတႃႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၼႂ်းၸၼ်ႉတိုၵ်ႉႁဵၼ်းၼၼ်ႉ သတိၼႆႉ မၼ်းထိင်းပၼ် ၵရုၼႃႇ လႄႈ မုတိတႃႇ ႁႂ်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ယဝ်ႉ။ ယူႇတီႈၼၼ်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇ လီၶိုၼ်ႈမႃး ၽွင်းမိူဝ်ႈ တိုၵ်ႉထိုင်ပၢၼ်ၽင်ၸႂ် (ဝူၼ်ႉၸွမ်း) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းဢၼ်မေႃႁူႉႁၼ် တၢင်းၵိူတ်ႇပဵၼ် လႄႈ ၽွၼ်းမၼ်းၼၼ်ႉ ထႅမ်ပၼ် ၵၢၼ်ၽိုၵ်းဢုပဵၵ်ႉၶႃႇယဝ်ႉ။
ပၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်း သပ်းလႅင်းထႅင်ႈဢိတ်းၼိုင်ႈ။ ၸၼ်ႉႁဵၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပၢၼ်တိုၵ်ႉသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇသေ ၸႂ်ႉသတိမုၼ်းပၼ် ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ႁဝ်း လူဝ်ႇႁဵတ်းဢွၼ်ႇတၢင်းသုတ်းတႄႉ လူဝ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ် ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်းၵၼ်ႁႅင်းသွင်ဢၼ် ဢၼ်ပဵၼ် ၵရုၼႃႇ လႄႈ မုတိတႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လူဝ်ႇၸႂ်ႉသတိသေ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇပၼ် လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းသေ ထိင်းဝႆႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢၼ်ဢဝ် သတိသေ ၽၢင်ႉႁၼ် ၽူႈၶဵၼ် ၵရုၼႃႇ လႄႈ မုတိတႃႇတင်းသွင်ယဝ်ႉသေ ၵႄႈၶႆၸွမ်း လူၺ်ႈလၢႆး ဢမ်ႇတႅပ်းတတ်းလွင်ႈၽိတ်းထုၵ်ႇၼၼ်ႉ ႁဵတ်းပဵၼ်မႃးလႆႈ တၢင်းၼိမ်ၸိုင်ယဝ်ႉ။ ပေႃးထိုင်သၢင်ႉဢၼ် ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးလိူဝ်ၼႆႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းႁွင်ႉဝႃႈ သၢင်ႉၽင်ၸႂ်ဝူၼ်ႉၸွမ်းၼၼ်ႉ သတိ တေႁဵတ်းဝႆႉပၼ် တၢင်းပွင်ႇၸႂ်ၵမ်ႈၽွင်ႈယဝ်ႉ။ တၢင်းပွင်ႇၸႂ် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇထီႉသုတ်း တီႈၼႆႈတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်ပွင်ႇၸႂ် လွင်ႈတုၵ်ႉၶ လႄႈ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈမၼ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ ပိင်ႇၺႃႇၼႆၵေႃ ႈႁဝ်းၸၢင်ႈဝႃႈလႆႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈၼႆႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းတႄႉ တေဝႃႈ တၢင်းႁူႉႁၼ် တၢင်းတုၵ်ႉၶ လႄႈ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈမၼ်းၼႆၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်ၵႂၢမ်းငၢႆႈဝႃႈတႄႉ မိူဝ်ႈၸၼ်ႉတိုၵ်ႉႁဵၼ်းၼၼ်ႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၸႂ်ပဵၼ်ႁႅင်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉမီးတၢင်းႁူႉႁၼ်ၵပ်းၸွမ်းႁိုင်ယဝ်ႉလႄႈ ၼိမ်ၸိုင်ႈဝႆႉယူႇ။ မိူဝ်ႈတွၼ်ႈၽင်ၸႂ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မီးတၢင်းပွင်ႇၸႂ် လွင်ႈၽဝ ၸွမ်းၼင်ႇ တၢင်းၵိူတ်ႇပဵၼ်လႄႈ ၽွၼ်းမၼ်းၼၼ်ႉသေ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၸႂ် ပဵၼ်ႁႅင်းၼၼ်ႉ မီးလွင်ႈလွတ်ႈၽေးဝႆႉယဝ်ႉ။ တၢင်းပွင်ႇၸႂ်ၼၼ်ႉ ထႅမ်ပၼ်ႁႅင်းတၢင်းႁူႉႁၼ် တၢင်းၵိူတ်ႇပဵၼ် လႄႈ ၽွၼ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉသွင်ပိူင် (တၢင်းၽၢင်ႉႁၼ် လႄႈ ပိင်ႇၺႃႇ ဢၼ်ဢမ်ႇဝႆႉ လွင်ႈတႅပ်းတတ်းၽိတ်းထုၵ်ႇ) ဢၼ်ဢမ်ႇၽၢတ်ႇၵၼ်လႆႈၼႆႉသေ ၵူၼ်းႁူႉပွင်ႇပိုင်ႈၶဝ် မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဝ်ႈဢရႁၼ်ႇၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶုၺ်ႉႁၼ်လႆႈ တၢင်းၸဵပ်းလႄႈ တၢင်းသိူဝ်း ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉယဝ်ႉဢမ်ႇၵႃး ယင်းၽၢင်ႉႁၼ်ပႃး တၢင်းတုၵ်ႉၶ လႄႈ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတၢင်းတုၵ်ႉၶလႆႈ တဵမ်ꧦထူၼ်ႈꧦယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပုထုၸၼ်ႇတႄႉ ၵမ်ႉပႃးၼမ် မိူဝ်ႈမီးၸႂ်မုတိတႃႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတွၼ်ႉဝူၼ်ႉၺႃး တၢင်းတုၵ်ႉၶ၊ မၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၼင်ႇ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈၶဝ်။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ပၢၼ်ဝူၼ်ႉၸွမ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပၢၼ် ဢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇယၢင်ႈၼႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၽိုၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယၢမ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈႁဝ်း လႆႈသပ်းလႅင်း တီႈပွင်ႇ မႅတ်ႉတႃႇ၊ ၵရုၼႃႇ၊ မုတိတႃႇလႄႈ ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇယဝ်ႉယဝ်ႉ။
ဢႃႇရုင်ႇ ဢၼ်လိူၵ်ႈ လႄႈ ဢၼ်ဢမ်ႇလိူၵ်ႈ[မႄးထတ်း]
မိူဝ်ႈဢဝ် ဢႃႇရုင်ႇမဵတ်ႉတႃႇၽႃႇဝၼႃႇၼၼ်ႉ ဢႃႇရုင်ႇတြႃး ႁဝ်းတေမီး သွင်မဵဝ်း၊ ဢၼ်လိူၵ်ႈ လႄႈ ဢၼ်ဢမ်ႇလိူၵ်ႈ။ တီႈဢႃႇရုင်ႇဢၼ်လိူၵ်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းလိူၵ်ႈဢဝ် ၵူၼ်း ဢၼ်ႁဝ်းႁူႉၸၵ်းၸိုဝ်ႈမၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ႁၢင်ႈၽၢင်မၼ်း။ မိူဝ်ႈႁဝ်းသူင်ႇမဵတ်ႉတႃႇၼၼ်ႉ ၶတ်းၸႂ် ႁႂ်ႈႁၼ်ႁၢင်ႈၵူၼ်း ၵေႃႉဢၼ်ႁဝ်း တေသူင်ႇၸူး ၼႂ်းတႃႇသေ ယွၼ်းႁႂ်ႈမၼ်း ယူႇလီမူၼ်ႈသိူဝ်းတႃႉ။
ဢမ်ႇယိူင်းဢၢၼ်းၵေႃႉလႂ်သေ သင်ႁဝ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈသတ်းတဝႃႇ ၼႂ်းၼႃႈတၢင်းဢွၵ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၼႂ်းလူၵ်ႈၼႆႉ တင်းသဵင်ႈ ယူႇလီမူၼ်ႈသိူဝ်းသေၵမ်း ၼႆၸိုင် မၼ်းပဵၼ် ဢႃႇရုင်ႇတြႃး ဢၼ်ဢမ်ႇလိူၵ်ႈယဝ်ႉ။ တႃႇတေသူင်ႇမဵတ်ႉတႃႇၸူးလႆႈ ဢႃႇရုင်ႇဢၼ်ဢမ်ႇလိူၵ်ႈၼၼ်ႉ ၽူႈၵေႃႉဢၼ်မီးမဵတ်ႉတႃႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း တေႁဵတ်းလႆႈ။ ပေႃးဢမ်ႇၸႂ်ႈၸိူင်ႉၼႆၸိုင် မဵတ်ႉတႃႇဢၼ်မၼ်းသူင်ႇၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇမီးၽွၼ်းလီသင်။
လၢႆးႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃးမဵတ်ႉတႃႇထၢၼ်ႈငဝ်ႈ၊ သပ်းၸႅင်ႈပၼ် သၢႆငၢႆဢၼ်လီ လႄႈ ၸႃႉ[မႄးထတ်း]
ၸဝ်ႈႁဝ်းၶႂ်ႈႁႂ်ႈတၵႃႇႁဝ်းၶဝ် ဝူၼ်ႉၶွပ်ႈၸွမ်း လွင်ႈၸႃႉသွင်ဢၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်လႄႈ လွင်ႈလီသွင်ဢၼ် ဢၼ်လႆႈၸႂ်။ ပေႃးလၢတ်ႈထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈတႄႉၵေႃႈ ဝူၼ်ႉထိုင်ၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်ၶႂ်ႈလႆႈ လႄႈ ဢၼ်ဢမ်ႇၶႂ်ႈလႆႈတႃႉ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉသေ ႁဝ်းတေတႄႇၵၢၼ်တြႃးႁဝ်း။ တႃႇပၼ်တူဝ်ယၢင်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ ၸဝ်ႈႁဝ်း ပဵၼ်ထူဝ်ၶဝ်ႈၸဵပ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉလႄႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းၵႆႉတိုၼ်ႇၶၢဝ်းတဵင်ႈၶိုၼ်းလိုၵ်းယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈလႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇမၼ်း၊ တႃၼွၼ်းၸဝ်ႈႁဝ်းလူႉယဝ်ႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈ ပေႃးၸဝ်ႈႁဝ်းၵႂႃႇသုင်းသွမ်းဝၼ်း ဢၼ်တၵႃႇၶဝ်ၵၢပ်ႈၼၼ်ႉ ၽၵ်းမၼ်း မႆႈ၊ ၽဵတ်းၼႃႇ။ ၸဝ်ႈႁဝ်းၵူၺ်း လႆႈသုင်းၶဝ်ႈ လႄႈ ၼမ်ႉၼူမ်းသူမ်ႈၵူၺ်း။ ၸဝ်ႈႁဝ်းထူပ်း တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼႆသေ ၸဝ်ႈႁဝ်းၽၢင်ႉမႅၼ်ႈ တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဢၼ်ၼႆႉသေ မီးၸႂ်မဵတ်ႉတႃႇ တေႃႇတူဝ်ၸဝ်ႈႁဝ်းမႃးယဝ်ႉ။ ၵၢင်ၸႂ် ဢၼ်ၶႂ်ႈပဵၼ်ဢၼ်တၢင်းတႄႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ထူင်ၶဝ်ႈၸဵပ်းၼၼ်ႉ ႁၢႆယဝ်ႉ။ ထိသွင်သမ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်း ၶႂ်ႈယၢၼ်ၵၢင်း ၵူၼ်းႁၢႆႉယဝ်ႉ။ ၶႂ်ႈယူႇႁၢင်ႇၵႆၶဝ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈထူပ်းၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈႁဝ်းတေၼင်ႈတြႃးၼိမ်ꧦသေဝႃႈ ႁႂ်ႈၵဝ်ႇလႆႈလွတ်ႈယၢၼ်ၵၢင်းသေ မုၵ်ႉၸုမ်းၵူၼ်းမိူၵ်ႈၶဝ်သေၵမ်းၼႆယဝ်ႉ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၸၢ့ၼၼ်ႉ ၵၢင်ၸႂ်ၸဝ်ႈႁဝ်း ဢၼ်ၸႅင်ႈထိသုတ်းတႄႉ ပဵၼ်သွင်ဢၼ်ၼႆႉယဝ်ႉ။
ဢၼ်လီသွင်ဢၼ်တႄႉ ၶႂ်ႈၼင်ႈတြႃးလႆႈလႄႈ ႁဵၼ်းဢဝ်လႆႈထိုင်တီႈယဝ်ႉ။ သွင်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈထိသုတ်း တွၼ်ႈတႃႇၸဝ်ႈႁဝ်းယၢမ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၵၢၼ်တြႃးမဵတ်ႉတႃႇၼႆႉ ၸဝ်ႈႁဝ်း တေၸႂ်ႉပႃးသွင်ဢၼ်ၼႆႉယဝ်ႉ။
ယၢင်ႈၼိုင်ႈ[မႄးထတ်း]
ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၸဝ်ႈႁဝ်း တေဢဝ်တူဝ်ၵဝ်ႇ ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇတြႃး။ ၸဝ်ႈလၢတ်ႈတေႃႇ တူဝ်ၸဝ်ႈႁဝ်း ၼႂ်းၸႂ်ဝႃႈ ႁႂ်ႈၵဝ်ႇၶႃႈ လႆႈၵၢင်းယၢၼ်သေ ၽေးၶဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ထူင်ၶဝ်ႈၸဵပ်းသေၵမ်း။ ႁႂ်ႈၵဝ်ၶႃႈ လႆႈယူႇၵၢင်းယၢၼ် ၸုမ်းၸိူဝ်းၵူၼ်းႁၢႆႉမိူၵ်ႈသေၵမ်း။ ႁႂ်ႈၵဝ်ၶႃႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃးလႆႈ တဵ႞်တီႈသေၵမ်းလႄႈ ၼႂ်းၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉၼၼ်ႉ ႁဵတ်းၸွမ်းလႆႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇၵဝ်ၶႃႈ ၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉသေၵမ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼႆသေ တေဝႃႈသွင်တေႃႇႁႃႈၵမ်းသွၼ်ႉၵၼ်ယဝ်ႉ။
ယၢင်ႈသွင်[မႄးထတ်း]
ဝၢႆးၼၼ်ႉ တေဢဝ်ၸႂ်ၸဝ်ႈႁဝ်း ၵႂႃႇၸူး ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉယဝ်ႉ။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း ၵႂႃႇၸူး မႄႈၸဝ်ႈႁဝ်းသေ ဝူၼ်ႉႁၼ်ႁၢင်ႈမၼ်း ၼႂ်းတႃႇယဝ်ႉ၊ ယွၼ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈမၼ်းလႆႈယၢၼ်သေ ၽေးၶဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ထူင်ၶဝ်ႈၸဵပ်းသေၵမ်း။ ႁႂ်ႈမၼ်း လႆႈၵၢင်းယၢၼ်းသေ ၸုမ်းၸိူဝ်းၵူၼ်းမိူၵ်ႈသေၵမ်ႈ။ ႁႂ်ႈမၼ်းၼင်ႈတြႃးလႆႈ တဵမ်တီႈသေၵမ်း။ ႁႂ်ႈမၼ်းမီးလွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈ ၼႂ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းဢဝ်ထမ်ႇမမၼ်းၼၼ်ႉသေၵမ်း ၼႆယဝ်ႉ။
တီႈတေႉမၼ်းတႄႉ မၼ်းလူဝ်ႇပဵၼ် သေလွင်ႈꧦ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇမၼ်းဢိူဝ်ႈ။ ပေႃးၼႆ ၸဝ်ႈႁဝ်းၸၢင်ႈဝႃႈလႆႈ ႁႂ်ႈမၼ်းယူႇလီမူၼ်ႈသိူဝ်းသေၵမ်း။ ႁႂ်ႈမၼ်းၵၢင်ယၢၼ် တၢင်းလိူတ်ႇမႆႈသေၵမ်ႈၼႆယူႇ။ ပၢႆးယူႇလီၶႅမ်ႉလႄႈ တၢင်းမူၼ်ႈသိူဝ်းသွင်ပိူင်ၼႆႉ ပဵꧣ်လွင်ႈလီ ဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းမီးယဝ်ႉ။ တၢင်းမႆႈ လႄႈ တၢင်းလိူတ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်ဢမ်ႇလီ ဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းထူပ်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်းလူဝ်ႇလိူၵ်ႈ လွင်ႈၸႃႉသွင်ဢၼ်လႄႈ လွင်ႈလီသွင်ဢၼ်သေ ၽိုၵ်းသူင်ႇမဵတ်ႉတႃႇပၼ်တူဝ်ႈႁဝ်း။ ဝၢႆးၼၼ်ႉသမ်ႉ တႃႇၵူၼ်းဢၼ်ႁဝ်းလိူၵ်ႈသေၵေႃႉꧦယဝ်ႉ။
ဢိင်ၼိူဝ်ၵၢၼ်ၽိုၵ်းဢၼ်ၼႆႉသေ ႁဝ်းႁုၼ်ႈမုၼ်းပၼ် သတိႁဝ်း ဢၼ်မေႃၽၢင်ႉႁၼ် တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်လီႁဝ်းလႄႈ ၵၢင်ၸႂ်ႁဝ်း ဢၼ်ၶႂ်ႈၵၢင်းယၢၼ်သေ တၢင်းၸဵပ်း လႄႈ တၢင်းတုၵ်ႉၶယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ မဵတ်ႉတႃႇ တႃႇတူဝ်ႁဝ်း လီၶိုၼ်းယဝ်ႉ။၊ တႄႇဢဝ်တီႈၼၼ်ႈသေ ႁဝ်းတေၸၢင်ႈ ၽႄမဵတ်ႉတႃႇႁဝ်းပၼ် ပေႃႈမႄႈႁဝ်း (သင်ဝႃႈၶဝ်တိုၵ်ႉမီး)၊ သွင်သမ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်းႁဝ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢူၺ်းၵေႃႉၸမ်ၸႂ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်းသူင်ႇမဵတ်ႉတႃႇပၼ်ၶဝ်ၵမ်းၵေႃႉꧦယဝ်ႉ။
ယၢင်ႈသၢမ်[မႄးထတ်း]
ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးဝၢႆးၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလိူၵ်ႈၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ် ၵူၼ်းၵၢင်။ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ် ၸၢင်ႈပဵၼ် ၵူၼ်းတီႈၵၢၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယၢမ်ႈထူပ်းမႃး ၼႂ်းတူင်ႇဝိူင်း။ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁူႉၸၵ်း ၵူၺ်းၵႃႈ ပႆႇမီးၸႂ် လႆႈၸႂ်လႄႈ ၸႂ်ၸင်းတေႃႇမၼ်း မၼ်းတေပဵၼ်ၵူၼ်းယူဝ်းꧦ (ၵူၼ်းၵၢင်၊ ၵူၼ်းမိုတ်ႈယူဝ်းꧦ)ၵူၺ်း။ ပေႃးယဝ်ႉ ႁဝ်းသူင်ႇမဵတ်ႉတႃႇပၼ်မၼ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ႁဝ်းယၢမ်ႈႁဵတ်းမႃးၼၼ်ႉ။
ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပႆႇၸႂ်ႈ ဢႃႇရုင်ႇတြႃးၵွၼ်ႇ[မႄးထတ်း]
ႁဝ်းထုၵ်ႇလီလိုမ်းဝႆႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁဝ်း လႆႈၽိတ်းၵၼ် ထဵင်ၵၼ် ယၢမ်းလဵဝ်ၵွၼ်ႇ။ မိူဝ်ႈမဵတ်ႉတႃႇႁဝ်း လီၶိုၼ်ႈမႃးၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ ႁဝ်းၸင်ႇသူင်ႇပၼ်ၶဝ်။ ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ ၶဝ်ၶတ်းၸႂ် ဝႆႉၸႂ်မဵတ်ႉတႃႇသေ သူင်ႇပၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၽိတ်းၵၼ် တင်းၶဝ်ၼႆဝႃႇ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇဝူၼ်ႉလႆႈဝႃႈ မဵတ်ႉတႃႇသင် ဢၼ်ၶဝ်သူင်ႇၸူးၼၼ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။ ပေႃးတၢင်းၶႅၼ်ႈၵၢင်ၼႂ်းၵႄႈ ၵူၼ်းႁူႉၸၵ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႄႈ ၵူၼ်းယူဝ်းꧦၼၼ်ႉ မွတ်ႇႁၢႆဢွၼ်တၢင်းၵွၼ်ႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸင်ႇၸၢင်ႈသူင်ႇမဵတ်ႉတႃႇပၼ် ၽူႈၶဵၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢိူဝ်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇတႄႇသူင်ႇ မဵတ်ႉတႃႇပၼ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈလိင်ႇ (ယိင်း/ၸၢႆး)လဵဝ်ၵၼ်တင်းႁဝ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃး မၼ်းၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁဝ်းမီးၸႂ်ရႃႇၵယဝ်ႉ။ တႄႇသူင်ႇၸူး ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်တၢႆၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇႁဵတ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းၸၢင်ႈပၼ် တၢင်းမွင်ၸႂ်ယဝ်ႉ။
သုတ်တဢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ သွၼ်ပၼ်ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၶဝ် ၸိူဝ်းၼင်ႈတြႃးယူႇၼၼ်ႉ ၼႄပၼ် လၵ်ႉၶၼႃႇ ၽူႈမီးမဵတ်ႉတႃႇ လႄႈ လၢႆးၽိုၵ်းမၼ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈယဝ်ႉ။
ၵရꧣီယ မဵတ်တသုတ်တ[မႄးထတ်း]
ၵရꧣီယမတ်ထၵုသလေၼ၊ ယၼ်တ သၼ်တံ ပၻံ ဢၽိသမဵၸ်သ။ သၵ်ၵေႃ ဢုၸူၸ သုႁုၸူၸ၊ သုဝၸေႃ ၸသ်သ မုၻု ဢၼတိမႃၼီ။
ၽူႈလူင်ႉလႅꧣ်ႇ ၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်လီ ၶႂ်ႈႁုပ်ႈႁၼ်ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ၵိုင်ႇလီၽိုၵ်းႁဵတ်း (ၸိူင်ႉၼင်ႇ) ပွင်ပဵၼ်လႆႈ လွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်လီ၊ လွင်ႈမီးတူဝ်သိုဝ်ႈယူဝ်း၊ လွင်ႈဝႃႈငၢႆႈ၊ လွင်ႈငႄႈလွမ်ႈဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ၊ လွင်ႈမေႃဢွၼ်ႈဝွၼ်းတူဝ်း။
သၼ်တုသ်သၵေႃ ၸ သၽရေႃ ၸ၊ ဢပ်ပၵိၸ်ၸေႃ ၸ သလ်လႁုၵ ဝုတ်တိ၊ သၼ်တိၼ်ၻြိယေႃ ၸ ၼပၵေႃၸ၊ ဢပ်ပၵၿ် ꧤေႃၵုလေသွ ၼၼုၷိၻ်ꩪေႃ။
လွင်ႈပဵင်းပေႃးၸႂ်ငၢႆႈ၊ လွင်ႈလဵင်ႉလူငၢႆႈ၊ လွင်ႈၼႃႈၵၢၼ်မဝ်၊ လွင်ႈမဝ်တူဝ်မဝ်ၸႂ်၊ လွင်ႈဝႆႉဢိၼ်ႇတရေႇၼိမ်လီ၊ လွင်ႈၵႄႇမၢၵ်ႈ၊ လွင်ႈဢမ်ႇလိူင်းၵျၢမ်း၊ လွင်ႈဢမ်ႇႁႅင်ႉၸႂ်တိတ်းႁွႆႈၼိူဝ်ပီႈၼွင်ႉ။
ၼ ၸ ၶုၻ်တ မႃၸရေၵိၺ်ၸိ၊ ယေၼ ဝိၺ်ၺူ ပရေ ဢုပဝၻေယျူံ။ သုၶၼေႃဝ ၶေမိၼေႃ ႁေၢၼ်တု၊ သၿ်ၿသတ်တႃ ၽဝၼ်တု သုၶိသတ်တႃ။
ဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်မိူၵ်ႈမႂ်ႈ ဢၼ်ၽူႈမီးတၢင်းႁူႉၶဝ် ၸၢင်ႈသေႉသွမ်းသေဢိတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သတ်းတဝႃႇတင်းသဵင်ႈ တူဝ်၊ ၸႂ်၊ ႁႂ်ႈသိူဝ်းသႃႇ၊ ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေးၽယႃႇ ၶဵၼ်မိူၵ်ႈသေၵမ်း။
ယေ ၵေၸိ ပႃꧣꧤူတတ်ထိ၊ တသႃ ဝႃ ထႃဝရႃဝ ၼဝသေသႃ။ တီၶႃဝႃယေဝ မႁၼ်တႃ၊ မၸ်ꧢိမႃ ရသ်သၵႃ ဢၼုၵထူလႃ။
သတ်းတဝႃႇ ၸိူဝ်းမေႃတိုၼ်ႇၵူဝ်၊ ၸိူဝ်းဢမ်ႇမေႃၵူဝ်၊ ၸိူဝ်းသုင်၊ ၸိူဝ်းယႂ်ႇ၊ ၸိူဝ်းႁၢတ်ႈ၊ ၸိူဝ်းပွၵ်း၊ ၸိူဝ်းလဵၵ်ႉယွမ်သေး၊ ၸိူဝ်းပီး၊
ၻိꩦ်ꩧႃ ဝႃ ယေဝ ဢၻိꩦ်ꩧႃ၊ ယေဝ ၻူရေ ဝသၼ်တိ ဢဝိၻူရေ။ ꧤူတႃဝ သမ်ꧤဝေသီဝ၊ သၿ်ပသတ်တႃ ꧤဝၼ်တု သုၶိတတ်တႃ။
ၸိူဝ်းယၢမ်ႈႁၼ်၊ ၸိူဝ်းဢမ်ႇယၢမ်ႈႁၼ်၊ ၸိူဝ်းယူႇၵႆ၊ ၸိူဝ်းယူႇၸမ်၊ ၸိူဝ်းသုတ်းပၢၼ်၊ ၸိူဝ်းပႆႇသုတ်းပၢၼ်တင်းသဵင်ႈ ႁႂ်ႈတူဝ်ၸႂ်ၵတ်းယဵၼ်သိူဝ်းသႃႇသေၵမ်း။
ၼ ပရေႃ ပရံ ၼပုၿ်ၿေထ၊ ၼႃတိမၺ်ၺေထ ၵတ်ထၸိ ၼ ၵၺ်ၸ။ ၿျုရေႃသၼႃ ပꩦိၶသၺ၊ ၼၺ်ၺမၺ်ၺသ်သ ၻုၵ်ၶမိၸ်ꧡေယျ။
သတ်းတဝႃႇၼင်ႇၵၼ် ယႃႇႁႂ်ႈၵူတ်ႉတေႃႇၵၼ်၊ ယႃႇႁႂ်ႈထၢင်ႇလဵၵ်ႉၵၼ်၊ ယႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈတုၵ်ႉယၢၵ်ႈ လူၺ်ႈ တင်းလွင်ႈၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်ၵၼ်လႄႈ လွင်ႈပႅင်းၸင်းတေႃႇၵၼ်သေၵမ်း။
မႃတႃ ယထႃ ၼိယံ ပုတ်တ မႃယုသႃ ဢေၵပုတ်တ မၼုရၵ်ၶေ။ ဢေဝမ်ပိ သၿ်ၿꧤူတေသု၊ မႃၼသံ ꧤႃဝယေ ဢပရိမႃꧣံ။
ႁႂ်ႈမေႃဝႆႉၸႂ်ႁၵ်ႉပႅင်း ၼိူဝ်သတ်းတဝႃႇတင်းသဵင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ မႄႈႁၵ်ႉလုၵ်ႈၵေႃႉလဵဝ် ၶၢမ်ႇဢဝ်သၢႆၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႅၵ်ႈသေ ပႂ်ႉပႃးလုမ်းလႃး လုၵ်ႈယူႇတႃႇသေၼၼ်ႉတႃႉ။
မဵတ်တံ ၸ သၿ်ၿလေႃၵသ်မိံ၊ မႃၼသံ ꧤႃဝယေ ဢပရိမႃꧣံ။ ဢုၻ်ꩩံ ဢꩩေႃၸ တိရယံၸ၊ ဢသမ်ၿႃꩩံ ဢသေရမဝပတ်တံ။
ၼိူဝ်သတ်းတဝႃႇ ၼႂ်းၽုင်ႇဢရူပၶူင်းၼိူဝ်၊ ၵႃႇမၶူင်းတႂ်ႈ၊ ရူႇပၶူင်းၵၢင်တင်ႈသဵင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ယႃႇဝႆႉၸႂ်ၵႅပ်ႈတေႃႇ၊ ယႃႇဝႆႉပဵၼ်ၶဵၼ်ႈၼွၵ်ႈ ၶဵၼ်ၼႂ်းသေယဝ်ႉ ၽေႈတိူၼ်းမဵတ်ႉတႃႇ ဢမ်ႇမီးတီႈတႅၵ်ႈၼၼ်ႉတႃႉ။
တိꩦ်ꩧံ ၸရံၼိသိၼ်ၼေႃဝ၊ သယႃၼေႃ ယႃဝတၢသ်သ ဝိတမိၻ်ꩩေႃ။ ဢေတံ သတိံ ဢꩪိꩦ်ꩧေယျ၊ ၿြမမမေတံ ဝႁႃရမꩪမႃႁု။
မိူဝ်ႈၵိုတ်း၊ မိူဝ်ႈၵႂႃႇ၊ မိူဝ်ႈၼင်ႈ၊ မိူဝ်ႈၼွၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ယႃႇႁႂ်ႈငဝ်ႈၼွၼ်းသေယဝ်ႉ ၵိုင်ႇလီတင်ႈသတိလူၺ်ႈ လွင်ႈၽေႈတိူၼ်းမဵတ်ႉတႃႇယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ "ၵၢၼ်ယူႇသဝ်းၸွမ်းလူၺ်ႈ မဵတ်ႉတႃႇၼႆႉ မႅတ်ႈၵျ"ၼႆယဝ်ႉ။
ၻိꩦ်ꩧိၺ်ၸ ဢၼုပၷ်ၷမ်မ၊ သီလဝႃ ၻသ်သၼေၼ သမ်ပၼ်ၼေႃ။ ၵႃမေသု ဝိၼေယျၷေꩩံ၊ ဢႁိၸႃတုၷ်ၷၿ်ၽသေယျ ပုၼ ရေတိ။
ၽူႈႁုပ်ႈလႆႈ မဵတ်ႉတႃႇသၢၼ်ႇၼႆႉ ၸႂ်ဢမ်ႇၸပ်းႁွႆႈၼိူဝ် ဢတ်ႉတတူဝ်တူၼ်၊ မီးသိၼ်သီႇလလီ၊ တဵမ်ထူၼ်ႈလူၺ်ႈ သေႃးတႃႇပတ်ႉတိမၢၵ်ႈၺၢၼ်ႇသေယဝ်ႉ၊ ၽႃႈဝၢင်းပႅတ်ႈလႆႈ ၸႂ်တိတ်းႁွႆႈၶိူင်ႈမူၼ်ႈၵႃႇမသေလႄႈ ဢမ်ႇၶိုၼ်းလႆႈမႃးတႄႇသၼ်ႇထေႇ ၼႂ်းတွင်ႉမႄႈထႅင်ႈယဝ်ႉ။
(မဵတ်ႉတႃႇသုတ်ႈဢၼ်ၼႆႉ ဢဝ်မႃးတီႈၼႂ်းပပ်ႉ ပရိတ်ႈလူင်ပႃႇလိၸဝ်ႈၽၢႆႇတႆး လႄႈ တီႈပွင်ႇၽၢႆႇတႆး ယေႃႈꧦပွတ်းꧦ ဢၼ်ၸဝ်ႈၶူး ဝိၸိတ်ႉတႃႇၽိပႃလ (ႁူၺ်ႈယဵၼ်ႇ) တႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉဢေႃႈ)