သတိပထၢၼ်ႇလၢႆးငၢႆႈ/တေႁဵတ်းႁိုဝ်ႈၵႄႈၶႆ တၢင်းၸဵပ်း

တွၼ်ႈသၢမ်

တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၵႄႈၶႆတၢင်းၸဵပ်း

မိူဝ်ႈၼင်ႈတြႃးယဝ်ႉ ဢမ်ႇပေႃးႁိုင်သင်ၼၼ်ႉ တၢင်းၸဵပ်း လႄႈ တၢင်းသၢၼ်ႈၽိၼ်းꧦၽွၼ်းꧦ ၵႆႉၽုတ်းပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။ လွင်ႈပဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပႃး ၶူမ်း၊ ၶၢၼ်ႉ၊ ၸႂ်တိုၼ်ႇၵူဝ်၊ တူဝ်မဝ် တူဝ်ၼၵ်း ၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်းၵမ်ႈၽွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပႃးမူတ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈပဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ် ဢႃႇရုင်ႇတြႃးမူတ်းမူတ်းယဝ်ႉ။ ၶဝ်ပဵၼ်ဝေႇတၼႃႇယဝ်ႉ။ ၶေႃႈၵႂၢမ်းဝေႇတၼႃႇ ၼႂ်းၵႂၢမ်းထႆး လႄႈ ၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လုၵ်ႉမႃးတီႈ ပႃႇလိယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပႃႇလိတႄႉ ပွင်ႇဝႃႈ တၢင်းဢၼ်ႁူႉ လွင်ႈၸဵပ်းလွင်ႈဢမ်ႇၸဵပ်း လွင်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းသွင်ဢၼ်ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝေႇတၼႃႇ ၼႂ်းၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈ လႄႈ ၵႂၢမ်းထႆးတႄႉ ဢမ်ႇႁူမ်ႇပႃးလႆႈ ၸႂ်ႁူႉႁၼ်တင်းသဵင်ႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇပႃႇလိ။ မၼ်းၵူၺ်း မီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်း၊ တၢင်းသၢၼ်ႈ၊ လႄႈ တၢင်းမူၺ်ႈၵူၺ်း။ မၢင်ပွၵ်ႈသမ်ႉ မီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ တုၵ်ႉၸႂ်ၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈတႃႇႁဝ်းတႄႉꧦ တႃႇတေႁူႉၶေႃႈပိုတ်ႇဝေႇတၼႃႇ တီႈၼႂ်းသုတ်ႉတၼၼ်ႉ။ မိူဝ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းတေလၢတ်ႈလွင်ႈ တေႁဵတ်းႁိုဝ် ၵႄႈၶႆဝေႇတၼႃႇၵွၼ်ႇ။

ဝေႇတၼႃႇ

တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝေႇတၼႃႇ (တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်) ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၼႆႉ မီးလၢႆမဵဝ်းယူႇ - ဢၼ်လီ၊ ဢၼ်ဢမ်ႇလီ လႄႈ ဢၼ်ၵၢင် (ဢမ်ႇလီဢမ်ႇၸ)ယဝ်ႉ။ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၼႆႉ ပဵၼ် ဢင်ႇၵႃႇ ၼႂ်းတူဝ်ၵူၼ်းႁဝ်း ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇ ၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယူႇတီႈ တၢင်းထိတိူဝ်ႉ တီႈတႃ၊ ႁူ၊ ၶူႈၼင်၊ လိၼ်ႉ၊ တူဝ် လႄႈ ၸႂ် ၸိူဝ်းဢၼ်မီးဢႃႇရုင်ႇ (ၶွင်ဢၼ်မီးတၢင်းထိတိူဝ်ႉ)သေ ပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။ ပေႃးလၢတ်ႈၸႅင်ႈတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶုၺ်ႉႁၼ်လႆႈ လူၺ်ႈႁူၵ်းလၢႆး - တၢင်းႁၼ်၊ တၢင်းယိၼ်း၊ တၢင်းႁူႉသႅဝ်ဢၢႆ၊ တၢင်းႁူႉဢရသႃႇ၊ တၢင်းထိတိူဝ်ႉ လႄႈ တၢင်းဝူၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝေႇတၼႃႇ ပဵၼ်ဢၼ်လီ ဢၼ်ဢမ်ႇလီ ဢၼ်ၵၢင်ၵေႃႈလီ ပဵၼ်တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ သေလွင်ႈꧦယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်ၽၢႆႇၸႂ်ဝႃႈတႄႉ မၼ်းပႃးဝႆႉ ၼႂ်းၶႂၼ်တူဝ်ႁဝ်း၊ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၸႂ်ႁူႉမဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်းၼႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈႁဝ်းတႄႇၼင်ႈတြႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းဢမ်ႇယၵ်ႉတူၺ်းတႃႇဢႃႇရုင်ႇဢၼ်လီလႄႈ ဢႃႇရုင်ႇၵၢင်ဢွၼ်တၢင်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶဝ်သွင်ဢၼ် ဢမ်ႇထၢင်ႇၸႅင်ႈတၢၼ်ႇတၢင်းၸဵပ်း ဢၼ်ပဵၼ် ဢႃႇရုင်ႇတုၵ်ႉၼၼ်ႉ။ ဢႃႇရုင်ႇဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးႁူႉလႆႈၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁဝ်း ပဵၼ်ၵူၼ်းတႄႇၽိုၵ်းၵၢၼ်ၵူၺ်းလႄႈ ႁဝ်းတေဢမ်ႇယၵ်ႉတူၺ်း။ ပေႃးတႅၵ်ႈၼိူင်းၵၼ်တင်း တၢင်းၸဵပ်းၼႆ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်လီၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပေႃးၸႅင်ႈတၢၼ်ႇ တၢင်းၸဵပ်း၊ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ် ပၢၼ်ၵၢင်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းတႄႇၽိုၵ်းတြႃးၶဝ် တေႃႉတႄႉႁပ်ႉလႆႈၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ တွၼ်ႈတြႃးႁဝ်း ဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းလၢတ်ႈလွင်ႈတၢင်းၸဵပ်းၵမ်ႈၼမ်။ လၢႆးတႃႇတေၵႄႈၶႆ ၸႂ်တိုၼ်ႇၵူဝ်၊ တၢင်းၵူၼ်ႉမူၺ်ႈ လႄႈ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၸႃႉ ႁူမ်ႈပႃး တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ပၢၼ်ၵၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေႁၼ်လႆႈ တႂ်ႈႁူဝ်ၶေႃႈၼႆႉယဝ်ႉ။

တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈမၼ်းပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ မၼ်းမီးၵႂၢမ်းလမ်ႇလွင်ႈ တႃႇမွၵ်ႇလၢတ်ႈႁဝ်း။ သင်ဝႃႈႁဝ်းႁပ်ႉလႆႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းမၼ်းသေ ႁူႉပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ မၼ်းၶႂ်ႈဝႃႈသင်ၼႆ ႁဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းမီးပၺႃႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ သင်ႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉပွင်ႇ ၶေႃႈၵႂၢမ်းမၼ်းၸိုင် ႁဝ်းတေဢမ်ႇမီးတၢင်းယိူၼ်ႉၵၼ်ႈသေ တေဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉမၼ်းၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ႁဝ်းဢမ်ႇမီးတၢင်းႁတ်းႁၢၼ်တဵမ်ထူၼ်ႈ တႃႇယၵ်ႉတူၺ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ တေဢမ်ႇထတ်းတူၺ်း သၽႃႇဝမၼ်းယဝ်ႉ။

ဢဝ်တၢင်းၸဵပ်းပဵၼ်ၶွင်တူဝ်

တၢင်းၸဵပ်းၽၢႆႇတူဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ၽၢႆႇၸႂ်ၵေႃႈလီ တိုၼ်းမီးလွင်ႈတၢင်းမၼ်းပဵၼ်မႃးယူႇ။ ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၼႆႉ ဢမ်ႇလွတ်ႈလႆႈၸၢတ်ႈပၢၼ်ပဵၼ်။ မိူဝ်ႈႁဝ်းၼင်ႈၼၼ်ႉ တၢင်းၸဵပ်းတီႈၶႃ၊ ၵွင်းလင်၊ ႁူဝ်မႃႇလႄႈ ၶေႃးၸိူဝ်းၼႆႉ တေၸဵပ်းမႃးယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈမၼ်းပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းၵႆႉႁၼ်မၼ်းၵိုၵ်းပႃး တူဝ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ တၢင်းယၢမ်ႈသေ တီႈဢၼ်ထုၵ်ႇလီႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်းဢိူဝ်ႈၼႆၼၼ်ႉ ႁဝ်းသမ်ႉဝႃႈ ၵဝ်ၸဵပ်းဢိူဝ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ႁဝ်းၵိူတ်ႇမႃး တႃႇတေတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉလႄႈ ႁဝ်းဝူၼ်ႉဝႃႈ လွင်ႈပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ပဵၼ်ၽိင်ႈႁဝ်းသေ ၸၢင်ႈသပ်းလႅင်းၼႄပိူၼ်ႈလႆႈယူႇၼႆယဝ်ႉ။ ၶေႃႈဢၼ်ဝႃႈ ၵဝ်ၸဵပ်းဢိူဝ်ႈၼႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းႁၼ် ဢၼ်မီးလွင်ႈဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈလႄႈ ပဵၼ်တၢင်းႁၼ်ပိူင်ႈယဝ်ႉ။ ၶေႃႈဢၼ်ဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းမီးဢိူဝ်ႈ ၼႆၼၼ်ႉသမ်ႉ ဝူၼ်ႉႁၼ်ဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်မီးတႄႉမဵဝ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းတိူဝ်းမႅၼ်ႈလီယဝ်ႉ။ တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီး တူဝ်ဢၼ်ႁဝ်းၸၢင်ႈသပ်းလႅင်းလၢတ်ႈလႆႈ။ ၶေႃႈၵႂၢမ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇဝႃႈ ၵဝ်ၸဵပ်းဢိူဝ်ႈ။ ႁူၵဝ်ၸဵပ်းဢိူဝ်ႈ။ ႁူဝ်မႃႇၵဝ်ၶိုၼ်ႈဢိူဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းႁၼ်ဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ပဵၼ်တူဝ်းႁဝ်းဝႆႉဢိူဝ်ႈ။

မိူဝ်ႈလိူၼ်ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ မီးပၢင်ၵုမ်ဢၼ်ၼိုင်ႈ ၸတ်းႁဵတ်း တီႈႁူင်းယႃလၼ်ႇတၼ်ႇပွတ်းႁွင်ႇသေ ၵုမ်ၵၼ် လွင်ႈတေႁဵတ်းႁိုဝ်ၵႄႈၶႆတၢင်းၸဵပ်း။ ၸဝ်ႈႁဝ်းၵေႃႈ လႆႈႁပ်ႉၶေႃႈၽိတ်ႈပၢင်း ႁႂ်ႈၵႂႃႇဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈပွတ်း ႁူဝ်ၼိုင်ႈယူႇ။ ၼႂ်းလိၵ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းလၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးႁဝ်းသွၼ်ႇဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ၵိုၵ်းႁွမ်းတူဝ်ႁဝ်းၼႆၸိုင် မၼ်းတေၸဵမ်းၶိုၼ်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းတီႈၼၼ်ႈ ဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ် တၢင်းႁၼ်ဢၼ်ၼႆႉ။ ၵူၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းထူပ်းသုၼ်ႇတူဝ်။ ၶဝ်ဝႃႈ မိူဝ်ႈႁဝ်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းဢမ်ႇၸဵပ်း၊ ၼႆႉပဵၼ်သုၼ်ႇတူဝ်ဢိူဝ်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်တီႈ သုၼ်ႇတူဝ်ထူပ်းသေလၢတ်ႈတႄႉ ပဵၼ်သုၼ်ႇတူဝ်ယူႇ။ ထူင်ၶဝ်ႈၸဝ်ႈႁဝ်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းၵူၺ်းၸဵပ်း။ တၵႃႇၶဝ် ဢမ်ႇၸဵပ်း။ ပေႃးဢဝ်လွင်ႈၼႆႉလၢတ်ႈၸိုင် မၼ်းပဵၼ် သုၼ်ႇတူဝ်ယူႇ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၸိူဝ်းမီးတူဝ်ၸႂ်တင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၺႃးတၢင်းၸဵပ်းၵူႈၽႂ်မၼ်းယဝ်ႉ။ တႃႇဝႃႈမၼ်းပဵၼ် ၶွင်သုၼ်ႇတူဝ်ၼႆႉ ၶႂ်ႈယၢပ်ႇယူႇ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်တႃႇၵူႈၵေႃႉ။ ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈ မၼ်းပဵၼ် ပုၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၼိုင်ႈၸုမ်း။ ပေႃးႁဝ်းမႃးတူၺ်း ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းတင်းမူတ်းၼႆ ၸွင်ႇတေမီးတူဝ်ဢၼ်လႂ် ဢၼ်ႁဝ်းၸၢင်ႈဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၸၢတ်ႈပၢၼ်။ ၽၢင်ႁၢင်ႈဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ယူႇတီႈတၢင်းႁပ်ႉႁၼ်သေ ၶူင်ဢွၵ်ႇတီႈၼႂ်းၸႂ်ၵူၺ်း။ မၼ်းပဵၼ်လၢႆးဢၼ် ႁဝ်းႁပ်ႉႁၼ် တူဝ်ႁဝ်းလႄႈ ၶူဝ်ၶွင် ႁိမ်းႁဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းႁပ်ႉႁၼ် ဢၼ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈ။ ႁင်းၵူၺ်းမၼ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ မၼ်းသၢၼ်ၶတ်းၵၼ်တင်း တၢင်းယုမ်ႇယမ်တူဝ်ဢတ်ႉတယဝ်ႉ။ တႃႇတေဢဝ် တူဝ်ႁဝ်းငၢၵ်ႈယၢၼ် တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇသွၵ်ႈတဝ်တူၺ်း လွင်ႈဢၼတ်ႉတသေ ပွင်ႇၸႂ်ယဝ်ႉၵွၼ်ႇ ၸၢ်ငႇၸၢင်ႈႁဵတ်းလႆႈယဝ်ႉ။

ၶၼ်ႇထႃႇႁႃႈပႃး

ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ၸႅၵ်ႇၽဝၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်သွင်ဢၼ်၊ တူဝ် လႄႈ ၸႂ် ယဝ်ႉ။ သွင်ဢၼ်ၼႆႉၵူၺ်း၊ တူဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇႁူႉလႆႈ ဢမ်ႇၶုၺ်ႉႁၼ်လႆႈလွင်ႈသင်။ ၸႂ်တႄႉ သမ်ႉႁူႉလႆႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းမႃးထတ်းတူၺ်းတူဝ်ႁဝ်း ၸိၵ်းႁူဝ်တေႃႇပၢႆတိၼ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းႁၼ်သွင်ဢၼ်ၼႆႉၵူၺ်းယဝ်ႉ။ သွင်ဢၼ်ၼႆႉသမ်ႉ ပေႃးမႃးၸႅၵ်ႇထႅင်ႈၼႆ မႃးပဵၼ် ၶၼ်ႇထႃႇႁႃႈပႃး၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁဝ်းၸႅၵ်ႇၸႂ်ပဵၼ်လႆႈ သီႇမဵဝ်း- တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်၊ တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်၊ တၢင်းႁူႉမၢႆ လႄႈ ၸႂ်ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ တွၵ်ႉတႃႇ လီႇယူဝ်ႇ ၵျေႃႇတိၼ်ႉၼၼ် မီးၶၼ်ႇတႃႇႁႃႈပႃး မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဝ်ႈၶမ်းမၢႆ ထမ်ႇမသႃႇမိယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ပေႃးၸဝ်ႈႁဝ်း လၢတ်ႈၼႄ လၢႆးၼင်ႈတြႃး ဢၼ်ယႃႉပႅတ်ႈၸႂ်ဢတ်ႉတ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းတေၸႅင်ႈလႅင်းလီမႃးယူႇ။

ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းမီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၼႆႉ မၼ်းလုၵ်ႉတီႈ တၢင်းၵိူတ်ႇပဵၼ် (လွင်ႈတၢင်း) သေဢၼ်ꧦသေ ပဵၼ်မႃး။ ယၢမ်းမိူဝ်ႈ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈပဵၼ်မႃး မၼ်းႁၢႆႇၵႂႃႇၵေႃႈ မၼ်းတေႁၢႆၵႂႃႇယဝ်ႉ။ တၢင်းၸဵပ်းပေႃႇပဵၼ်မႃးၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁဝ်းၼင်ႈႁိုင်၊ ၸုၵ်းႁိုင် ဢမ်ႇၼၼ် လိူတ်ႈလႄႇဢမ်ႇပေႃးလီယဝ်ႉ။ မၼ်းမီးလွင်ႈတၢင်းမၼ်းပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မီးရုပ်ႈ(တူဝ်)မီးၼၢမ်ႇ(ၸႂ်)လႄႈ ၸင်ႇလႆႈမီး တၢင်းၸဵပ်းယဝ်ႉ။ မၼ်းပႃးမႃးၸွမ်းၵၼ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ႁဝ်းဝႃႈ မၼ်းပဵၼ် ၶၼ်ႇတႃႇ ဢၼ်မီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ လၢႆꧦမဵဝ်း ႁူမ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွမ်းၵၼ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ႁေႃႇရုပ်ႈၼၢမ်ႇလူင်ၼႆႉလႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸင်ႈၶႂ်ႈဢဝ်ဢွၵ်ႇပႅတ်ႈ တၢင်းၸဵပ်း၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈလိူၵ်ႈၶႂ်ႈဢဝ် ၶႂ်ႈမီး တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ် ဢၼ်လီမၼ်းၵူၺ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။

တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးလႆႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈလၢႆꧦမဵဝ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼမ်၊ ၸႂ်ဢမ်ႇၶၢမ်ႇလႆႈ၊ တၢင်းၸဵပ်းသႅပ်ႇလႄႈ ၵၢမ်ႇယဝ်ႉ။ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈလၢတ်ႈၼႂ်း ဢုတႃၼပႃႇလိဝႃႈ ဢဝ်သတိသေ လတ်းၶၢမ်ႈတၢင်းၸဵပ်း လူၺ်ႈၽႃႇဝၼႃႇၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢမ်ႇၸႃႉၼၼ်ႉ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈဢတ်ႉတယႂ်ႇၶိုၼ်ႈ

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၶၼ်ႇထႃႇႁႃႈပႃးၸုတုမ်ၵၼ်သေ ႁဝ်းႁၼ်ဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်တူဝ်ယဝ်ႉ။ ယူႇတီႈဢၼ်ပဵꧣ်တႄႉသေ ႁဝ်းၶူင်ဢွၵ်ႇမႃးႁၢင်ႈပွမ်ယဝ်ႉ။ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၵေႃႈ ပဵၼ်တၢင်းႁၼ်ၵူၺ်း မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၵဝ် ဢမ်ႇၸႂ် ၶွင်ၵဝ်သင်။ မိူၼ်င်ႇ ၸဝ်ႈၶူးထမ်ႇမသႃႇမိၼႆႉ ၵွႆးပဵၼ်ၸိုဝ်ႈ ဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းမၵ်းမၼ်ႈသေ ပၼ်ဝႆႉၵူၺ်း။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈႁဝ်းၵေႃႉလဵၵ်ႉၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈႁဝ်းႁွင်ႉဝႃႈ ၸၢႆးၶမ်းမၢႆ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸိုဝ်ႈဢၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈၸဝ်ႈႁဝ်းမီး ၸိုဝ်ႈမႂ်ႇထႅင်ႈၼႆ ၸိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၶူးထမ်ႇမသႃႇမိၼႆႉ တေႁၢႆၵႂႃႇပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈၸိုဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ မီးတႄႉယူႇၼႆ ၶဝ်သင်ၶဝ်သမ်ႉ တေလႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇ။ ပေႃးဝႃႈ လွင်ႈမၵ်းမၼ်ႈၸိုဝ်ႈဢၼ်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၶူးလူင် ထမ်ႇမသႃႇမိၼႆႉ ယႂ်ႇၶိုၼ်ႈၵေႃႈ ၸႂ်ဢတ်ႉတဢၼ်ဝႃႈ ၵဝ် ၶွင်ၵဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေယႂ်ႇၶိုၼ်ႈယဝ်ႉ။ ယူႇတီႈ ၶၼ်ႇထႃႇႁႃႈပႃးၼၼ်ႉသေ ႁဝ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈၶဝ်ပဵၼ်မႃး တူဝ်ၵူၼ်းႁဝ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်တေႉမီးတေႉတႄႉ ပဵꧣ်ၶၼ်ႇထႃႇႁႃႈပႃးၼၼ်ႉၵူၺ်း ဢၼ်ဢမ်ႇမီးတေႉၼၼ်ႉတေႉတႄႉ ပဵၼ်ၵဝ်ယဝ်ႉ။ ၵဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈဢၼ်ပၺၢတ်ႈ (မၵ်းမၼ်ႈ)သေ ပၼ်ဝႆႉ ၶၼ်ႇထႃႇႁႃႈပႃးၵူၺ်း။

ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းလႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းလွင်ႈမၵ်းမၼ်ႈၼႆႉ သုမ်ႇငမ်းဝႆႉၼိူဝ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ မိူဝ်ႈတၢင်းၸဵပ်း ပေႃႇၶိုၼ်ႈမႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီႁပ်ႉဢဝ်ယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းသမ်ႉၵႆႉႁၼ်ဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်တူဝ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ်လၢႆးတၢင်းၸဵပ်း ၽႄႈဢွၵ်ႇမႃးၵႃႈတီႈ ၸႂ်ဢတ်ႉတၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၼႃႈႁဝ်းၶူမ်းၼၼ်ႉ တၢင်းတုမ်ႉတွပ်ႇႁဝ်းၸူးမၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းၸႂ်ယုင်ႈယဝ်ႉ။ တၢင်းၸႂ်ယုင်ႈၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇသဝ်းၼိမ်လႆႈယဝ်ႉ။

သင်ႁဝ်းၸႂ်ႉ ၵၢၼ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇသေ သွၼ်ၸႂ်ႁဝ်းၼႆၸိုင် ႁဝ်းတေမေႃ ႁဵၼ်းဢဝ် လၢႆးတႃႇယၵ်ႉတူၺ်းၶူမ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၶွင်ၶူမ်းၼႆယူႇ။ ႁဝ်းတေဢမ်ႇႁၼ်ဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်သုၼ်ႇတူဝ်သေဝႃႈ ၵဝ်ၶူမ်းဢိူဝ်ႈ ၵဝ်ယိၼ်းၶူမ်းဢိူဝ်ႈၼႆယူႇ။ မိူဝ်ႈႁဝ်း လႆႈသွၼ်ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ႁဝ်းတေယိူၼ်ႉလႆႈ တၢင်းၶူမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေယိူၼ်ႉလႆႈယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ႁဝ်းၽိုၵ်းၵၢၼ်တြႃးမႃးႁိုင်ယဝ်ႉၼႆ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈႁၢႆၵႂႃႇၵူၺ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ မၼ်းသိုပ်ႇၸဵပ်းၸိုင် ႁဝ်းတေယွမ်းႁပ်ႉၸိူင်ႉၼင်ႇ မၼ်းပဵၼ်၊ ႁဝ်းဢမ်ႇႁၼ်ဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်သုၼ်ႇတူဝ်။ ပေႃးႁဵတ်းၼႆ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၸဵပ်းၶိုၼ်ႈမႃး မၼ်းတေမိူၼ်ၵဝ်ႇၵူၺ်း။ ႁဝ်းဢမ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး။

ႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းၸဵပ်း ၸဵပ်းႁိုင်

ၼႂ်းပႃႇလိၼၼ်ႉ ပေႃးႁဝ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈသေၸိူဝ်ႉသေဢၼ် ၼမ်ၶိုၼ်ႈၼႆ ႁွင်ႉဝ ပပၼ်ၸ ဢၼ်ၵႂၢမ်းၼႂ်းလိၵ်ႈ မီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ တၢင်းတုၵ်ႉၶႁိုင်လိူဝ်မႃးၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁၼ်ဝႃႈ ၶၼ်ႇထႃႇႁႃႈပႃး ဢၼ်ပဵၼ်တႄႉမီးတႄႉၼႆႉ ပဵၼ်တူဝ် (တိတ်ထိ-တၢင်းႁၼ်ၽိတ်း) ပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸပ်းပႅၼ်းမၼ်း (တၼ်ႇႁႃႇ-တၢင်းၸပ်းပႅၼ်း)ယဝ်ႉ။ လၢႆးဝႆႉဝၢင်းၸႂ်သွင်ပိူင်ၼႆႉ ၶႃႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းတုၵ်ႉၶ (တီႈၼႆႈတႄႉ ပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်း) ႁိုင်လိူဝ်မႃးယဝ်ႉ။

ၼႂ်းပၢႆးၸႂ်ပၢၼ်မႂ်ႇၶဝ် မိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉ ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ naricissism ၼႆႉ မီးတီႈပွင်ႇမိူၼ်ၵၼ်တင်း ၶေႃႈၵႂၢမ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈ ပပၼ်ၸၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တြႃးဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁိုင်လိူဝ်တႄႉ ပဵၼ်တၢင်းၸပ်းပႅၼ်း (တၼ်ႇႁႃႇ)၊ မႃႇၼ လႄႈ တၢင်းယုမ်ႇၽိတ်း (တိတ်ႉထိ) ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တြႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဝႆႉပဵၼ်ပိူင်ယႂ်ႇသေ ႁေႃးဝႆႉတီႈၼႂ်း တြႃးႁူဝ်သွင်ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးတြႃးဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိုင်လိူဝ်သၢမ်ဢၼ်ၼႆႉၸိုင် ႁဝ်းဢမ်ႇႁၼ် လွင်ႈပဵၼ်တေႉ ၶၼ်ႇထႃႇႁႃႈပႃးၶဝ်သေ တေႁၼ်ဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်ႁၢင်ႈၽၢင်ဢၼ်ၼိုင်ႈပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၼႆယဝ်ႉၼႆ တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်ၽိတ်းတေၶဝ်ႈမႃးယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ် လၢႆးၵႄႈၶႆႈပၼ်ႁႃ၊ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း တၢင်းၸဵပ်းၼႂ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ၼႆႉယဝ်ႉ။

တူၺ်းဢဝ် ၶူၼ်ႁူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉလႃႈ၊ မိူဝ်ႈမၼ်းမီးၼိူဝ်ႁူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁၵ်ႉမၼ်းၼႃႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလုမ်းလႃးမၼ်းၼႃႇ။ မိူဝ်ႈၵႅတ်းတူၵ်းပႅတ်ႈသေ မီးယူႇၼိူဝ်ပိုၼ်ႉသိူဝ်ႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇသွၼ်ႇဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၶွင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ မၼ်းပဵၼ်သင်မႃးၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ်ယဝ်ႉ။ ၼႂ်းလၢႆမိၼိတ်ႉဢွၼ်ႇၵူၺ်း တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႅၵ်ႈလၢႆႈယဝ်ႉ။ ၶူၼ်ႁူဝ်ၼႆႉ ပဵꧣ်ၶွင်ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၽိင်ႈၶူၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈ။ ဢၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈ ၶူၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶွင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ တၢင်းႁပ်ႁၼ်ၽိတ်းၼႆႉ ပဵၼ်တြႃးဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းၸဵပ်းဢၼ်ႁဝ်းထူပ်းယူႇၼၼ်ႉ ၵႂၢင်ႈႁႅင်းယဝ်ႉ။

ပုတ်ႉထၸဝ်ႈလႄႈ ၸဝ်ႈဢရႁၼ်ၶဝ်တႄႉ ၶဝ်တူၺ်း တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၶွင်ဢၼ်ၼိုင်ႈႁင်းၵူၺ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ပိၵ်ႉသမ်ႉမီးတၢင်းၸဵပ်း တီႈတူဝ်သေတႃႉၵေႃႈ တၢင်းၸဵပ်းတီႈၸႂ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸွမ်းမႃးၽၢႆႇလင်။ တၢင်းၸဵပ်းတီႈၸႂ် ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်း ဢၼ်ႁဝ်းၶူင်ဢွၵ်ႇမႃး ဝၢႆးသေ ႁဝ်းထူပ်းတၢင်းၸဵပ်းတီႈတူဝ်ၵူၺ်း။ ပေႃးဝႃႈႁဝ်းဢဝ်တၢင်းၸဵပ်းၸႂ် သႂ်ႇပၼ်ထႅင်ႈတီႈ တၢင်းၸဵပ်းတီႈတူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းထႅမ်ႁႂ်ႈ တၢင်းၸဵပ်းႁဝ်း လိူဝ်မႃးႁႅင်းထႅင်ႈသွင်ပုၼ်ႈ သၢမ်ပုၼ်ႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းၶီႈလိုတ်းလူမ်းသေ တိၼ်ႁဝ်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းဝႃႈ "ဢူဝ်ႉ တိၼ်ၵဝ်ႇ ၸဵပ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ" ၼႆယူႇ။ တီႈၼႆႈ တီႈဢၼ်ထုၵ်ႇလီဢဝ်ၸႂ်ၸပ်းသႂ်ႇတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉၵႂႃႇပၵ်းသႂ်ႇတီႈတိၼ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးႁဵတ်းၼႆၵေႃႈ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်ႈမႃးၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ မၼ်းမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈ ၶွင်ထႅမ်မၼ်း မိူဝ်ႈသိုဝ်ႉမဵဝ်းၼိုင်ႈသေ ပိူၼ်ႈပၼ်ၶွင်တွၼ်ႈထႅင်ႈ၊ လႆႈၼမ်ထႅင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ တႃႇတေမီးလၢႆးဝႆႉဝၢင်းၸႂ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၼႆႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈတႄႉꧦ။ မိူဝ်ႈၼင်ႈတြႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇႁၼ်ဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်းၵူၺ်းၼႆယူႇ။ ႁဝ်းလူဝ်ႇဝႃႈ "ၸဵပ်း ၸဵပ်း ၸဵပ်း" ၼႆၵူၺ်း ဢမ်ႇလူဝ်ႇဝႃႈ "ၵဝ်ၸဵပ်းယဝ်ႉ" ၼႆ။ တၢင်းဢၼ်ဝႃႈ "ၵဝ်ၸဵပ်းယဝ်ႉ" ၼႆၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းပၼ် တႃႇမီးတၢင်းႁၢၼ်ႉၸႂ်လူၺ်ႈ တူဝ်ၽိတ်းႁဝ်းၵူၺ်း။ ပေႃးပဵၼ်ၼႆ လၢႆးၵႄႈၶႆတၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ၽိတ်းဝႆႉယဝ်ႉ။

တၢင်းၸႂ်တိတ်းၸပ်းတူဝ်ႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တၼ်ႇႁႃႇယဝ်ႉ။ ၼႆႉၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းၸဵပ်းၵႂၢင်ႈ ၸဵပ်းႁႅင်းထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈႁၼ်တူဝ်ႁဝ်းပဵၼ် "ၵဝ်" ၼႆၵေႃႈ မႃႇၼၸပ်းၸွမ်းမႃးၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်ၸွမ်း တူဝ်ၽိတ်းဢၼ်ၶူင်ဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပိူၼ်ႈဝႃႈ ႁင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယိၼ်းၸဵပ်းၸႂ်တႄႉꧦ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ မၼ်းယႃႉ ၼႃႈတႃၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၵုၼ်းမုၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းလုၵ်ႉမႃးတီႈ တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်ၽိတ်းၵူၺ်း။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလိုမ်းၽၢင်ႉတူၺ်းဝႃႈ ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ဢၼ်ပိူၼ်ႈလၢတ်ႈ ႁင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းၼွၵ်ႈၵူၺ်း။ တၼ်ႇႁႃႇလႄႈ မႃႇၼၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉယုတ်ႉတိၼၼ်ႉ လူႉလႅဝ်ယဝ်ႉ။ ၶႃသွင်ၵေႃႉၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းၸဵပ်းၵူႈပိူင်ꧦ ၸဵပ်းလိူဝ်ႁႅင်းယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈႁဝ်းၼင်ႇတြႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶတ်းၸႂ်တူၺ်း ႁႂ်ႈႁၼ်ၶူဝ်းၶွင် ၸိူင်ႉၼင်ႇၶူဝ်းၶွင်ၵူၺ်း။ လွင်ႈၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပဵꧣ်လႆႈၵမ်းလဵဝ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းၶတ်းၸႂ်တူၺ်းၶူဝ်းၶွင် ၸိူင်ႇၼင်ႇ ၶဝ်ပဵၼ်ၼၼ်ႉယူႇ။ ႁဝ်းတူၺ်း တၢင်းၶၢၼ်ၸႂ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ တၢင်းၶၢၼ်ၸႂ်၊ တၢင်းဢမ်ႇလႆႈၸႂ် ၸိူင်ႇၼင်ႇ တၢင်းဢမ်ႇလႆႈၸႂ်၊ တၢင်းၸႂ်ၸႃႉ ၸိူင်ႉၼင်ႇ တၢင်းၸႂ်ၸႃႉ၊ ၶူမ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇၶူမ်း၊ ၶူၼ်ႁူဝ် ၸိူဝ်ႉၼင်ႇၶူၼ်ႁူဝ်ယဝ်ႉ။ တၢင်းသွၼ်ႇလွင်ႈၶူၼ်ႁူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈပႆႇလႆႈၶၢမ်ႇတတ်းသေ တူၵ်းလူင်းၼိူဝ်လိၼ်၊ တူၵ်းၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်း ၵူၺ်ယိူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းႁပ်ႉႁၼ် ဢၼ်ၸွမ်းၵၢင်ၸႂ်သုၼ်ႇတူဝ်သေ ၸၢင်ႈသုမ်ႇငမ်း ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းႁၼ် ဢၼ်ၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈလွင်ႈတေႉ။ ႁဝ်းၶတ်းၸႂ် ယႃႉလႅဝ်ပႅတ်ႈ တၢင်းႁပ်ႉႁၼ် ဢၼ်ယႃႉၵဝ်းႁဝ်း ၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်းယူႇ။ တႃႇယႃႉလႅဝ်ပႅတ်ႈၼႆႉ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈႁၼ် တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်ၽိတ်း ၸွမ်းၼင်ႇ ၽိင်ႈပဵၼ်မၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႃႇတေႁၼ်ၶူဝ်းၶွင် ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၶဝ်ပဵၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းလူင် ၵၢၼ်ၼင်ႈတြႃးယဝ်ႉ။

လၢႆးဝႆႉဝၢင်းၵၢင်ၸႂ်မႅၼ်ႈ တေႃႇ တၢင်းၸဵပ်း

တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ မီးၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉ။ မၼ်းဢမ်ႇလိူၵ်ႈသီ၊ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ၊ လိင်ႇ၊ ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈသင်။ မၼ်းဢမ်ႇဝႆႉၽႂ်။ တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်မီးတႄႉ။ မၼ်းဢမ်ႇတွၼ်ႉလႅၵ်ႈလၢႆႈပိူင်ပဵၼ် ဢၼိတ်ႉၸမၼ်း။ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈဝႃႈ ဢၼ်မီးတၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ တုၵ်ႉၶၼႃႇ။ ပဵၼ်တုၵ်ႉၶသတ်ႉၸႃႇၼႆယဝ်ႉ။ တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ၵိုၵ်းၵၼ်မႃးတင်း ၽဝယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၵၢၼ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇသေ ႁဝ်းတေဢမ်ႇဝႄႈယၢၼ်ပႅတ်ႈတၢင်းတုၵ်ႉၶ၊ ႁဝ်းတေတေႃႇသူႈမၼ်း၊ ႁဝ်းတေဢဝ်သႂ်ႇၼႂ်းၸႂ်ႁဝ်းသေ တွင်းမၢႆ ပေႃးယဝ်ႉၵေႃႈ တေႁပ်ႉဢဝ်မၼ်းယဝ်ႉ။

ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇယၢၼ်ၵၼ်တင်း တၢင်းၸဵပ်းလႆႈ။ မိူဝ်ႈၽဝႁဝ်းတႄႇၼၼ်ႉၵေႃႈ တႄႇပႃးတၢင်းၸဵပ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈႁဝ်းၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇတွင်ႉမႄႈႁဝ်းမႃးၵေႃႈ ႁဝ်းႁွင်ႉႁႆႈၵမ်းလဵဝ်၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မိူဝ်ႈမိုဝ်းမေႃယႃၶဝ် တိူဝ်ႉတူဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵိူတ်ႇမႂ်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းၸဵပ်းၼႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မေႃယႃၶဝ် ၶတ်းၸႂ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈမိုဝ်းၶဝ် ဢူၼ်ႈၼူၼ်းယူႇၼႃႇသေတႃႉၵေႃႈ ပုၼ်ႈတႃႇ ၵေႃႉတိုၵ်ႉၸင်ႇႁႃၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးႁၼ်လုမ်ႈၽတႄႉ တိုၼ်းႁူႉဝႃႈ မၼ်းၵႅၼ်ႇသေ ၸဵပ်းယူႇ။ ယၢမ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈတႄႉ လႆႈငိၼ်းသဵင်ႁႆႈဢွၼ်ႇမၼ်း ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ မီးတၢင်းသိူဝ်းယဝ်ႉ။ ၽႂ်လႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸွႆႈထႅမ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႉၼၼ်ႉလႆႈ လိူဝ်သေဝႃႈ ပွႆႇႁႂ်ႈမၼ်း ၽိုၵ်းယူႇၸွမ်း ငဝ်းလၢႆးမႂ်ႇသေ ယူႇၵႂႃႇလႆႈ ႁင်းၵူၺ်းမၼ်း။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ ပေႃးတူဝ်မၼ်းယႂ်ႇၶႅင်မႃးၵွၼ်ႇ မၼ်းၸင်ႇတေယူႇလႆႈ ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးမႂ်ႇၼၼ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼိူဝ်ႉၼင်ၵႅၼ်ႇၶႅင်မႃးလႆႈ လၢႆၸူဝ်ႈမူင်းယဝ်ႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇႁွင်ႉႁႆႈ ယွၼ်ႉၵွပ်ႈ လွင်ႈတၢင်းၵဝ်ႇ မိူၼ်မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်းသမ်ႉပၺႃႇႁဝ်းၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈယႂ်ႇသုင်တိူဝ်းတွၼ်းမႃး တွၼ်ႈတႃႇ တေတေႃႇသူႈတၢင်းၸဵပ်းဢၼ်ယႂ်ႇလိူဝ်၊ တၢင်းၸဵပ်းတီႈၸႂ်ၵေႃႈပႃးယဝ်ႉ။

ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈႁႃသဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်တေၼမ်ႉၵၼ်တင်း တၢင်းၸဵပ်းၵမ်ႈၽွင်ႈလႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း တႃႇတေယွမ်းႁပ်ႉမၼ်း၊ တႃႇတေႁဵၼ်းဢဝ်တီႈမၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇဝႃႈ ႁဝ်းတေလႆႈ ယိူၼ်ႉၵၼ်ႈတေႃႇ တၢင်ႈၸဵပ်းၵူႈမဵဝ်း။ တႃႇတေၸႂ်ႉ ယႃႈယႃၸဵပ်းသေ ယႃတၢင်းၸဵပ်းႁႅင်းၼၼ်ႉ လီယူႇ။ တၢင်းၸဵပ်း ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇ ၼႂ်းၽဝႁဝ်းၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉတႄႉ ႁဝ်းတေလႆႈယိူၼ်ႉၵၼ်ႈတေႃႇမၼ်း၊ တေလႆႈယၵ်ႉတူၺ်းမၼ်းသေ ႁဵၼ်းဢဝ်တီႈမၼ်းယဝ်ႉ။

ယၢမ်းမိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၶၼ်ႇတီႇလႄႈ သတိတဵမ်ထူၼ်ႈသေ ႁဵၼ်းဢဝ် တီႈမၼ်းၸိုင် မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပဵၼ်ၵူၼ်းမီးပိင်ႇၺႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းလူၵ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၼင်ႈတြႃးၵေႃႈလီ ဢမ်ႇၼင်ႈၵေႃႈလီ ဝၢႆးသေ ၼင်ႈလိူဝ်ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်းယဝ်ႉၼၼ်ႉ တေလႆႈတၢင်းၸဵပ်းသေမဵဝ်းꧦယဝ်ႉ။ တူဝ်ႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇလႆႈ တၢင်းၸဵပ်း၊ မၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆယူႇ တႃႇသေႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႃႇတေႁၼ်ဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းယႃႉၵဝ်း မၼ်းၵူၺ်းပဵၼ် ဢႃႇရုင်ႇတြႃႈဢၼ်ၼိုင်ႈဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈတႄႉꧦ။ တြႃးဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ ပဵၼ်လၢႆးဢၼ်ယၵ်ႉတူၺ်း ဢႃႇရုင်ႇတြႃးတင်းမူတ်း (ပႃးတၢင်းၸဵပ်း)ယဝ်ႉ။

ယူႇတီႈတၢင်းၸဵပ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းယိူၼ်ႉၵၼ်တိူဝ်း

တၢင်းၵႄႈၶႆတၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈ တၢ်ငးယိူၼ်ႉၵၼ် ဢၼ်ပဵၼ်ၼမ်ႉၵတ်ႉၸႂ်ဢၼ်ၼိုင်ႈ တိူဝ်းမႃးယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၽွင်းၶၢဝ်းၼင်ႈၵၢၼ်တြႃး ဢၼ်မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ တႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ တေႃႇသူႈ ႁဵၼ်းဢဝ်တီႈ တၢင်းၸဵပ်းတႃႉ။ ယႃႇပေၵမ်းꧦၶၢႆႉလၢႆးၼင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းၸၢင်ႈသုမ်းပႅတ်ႈ သုၼ်ႇလီလူင် တႃႇတေႁဵၼ်းဢဝ် သေၸိူဝ်ႉသေလွင်ႈ တီႈတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သြႃႇလူင်ဢတ်ႉထၵထႃႇပႃႇလိ ၸဝ်ႈပုတ်ႉထၶေႃးသဝႃႈဝႆႉ တီႂ်ႈၼႂ်း ဝိသုတ်ႉထမၵ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉဝႃႈ လွင်ႈၶၢႆႉလၢႆးၼင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈသိူင်ႇလပ်ႉပႅတ်ႈတၢင်းၸဵပ်းၼႆယဝ်ႉ။ တင်ႈၸႂ်သေ ႁဵၼ်းဢဝ် လွင်ႈတၢင်းတုမ်ႉတွပ်ႇတၢင်းၸဵပ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ တၢင်းၸင်း၊ တၢင်းဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်လႄႈ တၢင်းၸႂ်ယုင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉတႃႉ။ တၢင်းၵႄႈၶႆ တၢင်းဢမ်ႇယိူၼ်ႉၵၼ်ႈလႆႈသေ ပွင်ႇၸႂ်လွင်ႈမၼ်းၼၼ်ႉၵွႆး တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးတၢင်းယိူၼ်ႉၵၼ်မႃး။ တၢင်းယိူၼ်ႉၵၼ်လႄႈ တၢင်းဢမ်ႇယိူၼ်ႉၵၼ်ႈလႆႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢင်ႇၵႃႇၸႂ်ဢၼ်ပဵၼ်ၵေႃႉမဵဝ်းꧦၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သတိဢၼ်ၽၢင်ႉၼိူဝ် တၢင်းဢမ်ႇယိူၼ်ႉၵၼ်ႈလႆႈၼၼ်ႉၵူၺ်း တေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်း မီးတၢင်းႁူႉလွင်ႈ ဢမ်ႇယိူၼ်ႉၵၼ်ႈ။ ဢိင်ဢဝ်တၢင်းႁူႉၼႆႉသေ ႁဝ်းတေထူၺ်ႈလႆႈ ႁၢၵ်ႈမၼ်းယဝ်ႉ။ တၢင်းဢမ်ႇယိူၼ်ႉၵၼ်လႆႈၼႆႉ မၼ်းဢမႇ်ၸႂ်ႈ ၶိူင်ႈၶူဝ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်သေ ၸၢင်ႈထိုမ်ႈပႅတ်ႈၼႂ်းၵူၺ်ယိူဝ်ႇလႆႈ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းပႆႇထူၺ်ႈႁၢၵ်ႈမၼ်းလႆႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်တွင်းမၢႆသေ ပွင်ႇၸႂ်လွင်ႈမၼ်းၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေႁဵတ်းလႆႈယဝ်ႉ။

တၢင်းၸဵပ်းႁႅင်း ၼႂ်းတွၼ်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းမၢႆထိုင်ဝႃႈ တၢင်းပၵ်းၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶိုပ်ႈၼႃႈၶႅမ်ႉလႅပ်ႈလီၼႆယဝ်ႉ။ တၢင်းၸဵပ်းတဵင်းသႂ်ႇတီႈတူဝ် မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇမိတ်ႈတႅင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းၸၢင်ႈထူပ်းယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵိုတ်းၵၢၼ်ယၵ်ႉတူၺ်းၼၼ်ႉ တၢင်းၸဵပ်းၸိူင်ႉၼၼ် ၸၢင်ႈႁၢႆၵႂႃႇယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈႁဵတ်းၶိုၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၶိုၼ်းပေႃႇမႃးၶိုၼ်းယဝ်ႉ ယၢမ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီၽိုၵ်းသွၼ်ဢဝ်ၸွမ်းၼင်ႇ ၶူးသွၼ်ၸီႉၸမ်ႈၼႄလႆႈလီꧦငၢမ်းꧦၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေႁူႉလႆႈ လွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈလႄႈ ၸႅင်ႈလႅင်းၸႂ်လီယဝ်ႉ။ လွင်ႈပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ် တီႈၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽိင်ႈမၼ်းယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယၢမ်းမိူဝ်ႈ သမႃႇထိဢမ်ႇၵႅၼ်ႇၶႅင်ၼၼ်ႉ မၼ်းပၼ်တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁဝ်း တႃႇတေယၵ်ႉတူၺ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ယၢမ်းမိူဝ်ႈထူပ်းၺႃးတၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ဢမ်ႇလီၼၼ်ႉ ယႃႇပေၸႂ်တူၵ်း။ သိုပ်ႇႁဵတ်းၵႂႃႇလူၺ်ႈ တၢင်းႁတ်းႁၢၼ်လႄႈ တၢင်းဢမ်ႇယွမ်းၵၢၼ်ႉ ႁၢၼ်ႉတေႃႇ ပေႃးၶၢမ်ႈပူၼ်ႉၶဝ်လႆႈတႃႉ။

ယၢမ်းမိူဝ်ႈဢွင်ႇပႄႉလႆႈ တၢင်းတုမ်ႉတွပ်ႇဢမ်ႇလီၶဝ် လူၺ်ႈသတိဢၼ်လီၶိုၼ်ႈ ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆးၼၼ်ႉ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ် မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ တၢင်းၸူမ်းသိူဝ်း (ပီႇတိ)၊ တၢင်းၵတ်းယဵၼ်ၸႂ် (သုၶ)၊ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၶိုင်ႈၵၢင် (ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉ တေပေႃႇမႃးယဝ်ႉ။ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေပေႃႇပဵၼ်မႃး ယၢမ်းမိူဝ်ႈၸႂ်ႁဝ်း ပူတ်ႉလွတ်ႈလႆႈ တၢ်ငးတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ဢႃႇရုင်ႇ (သမိသ) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႆႈ ၵူၼ်းမၢင်ၵေႃႉတေဝႃႈ ၶဝ်ၶၢမ်ႈပူၼ်ႈလႆႈ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ် (ဝေတၼႃႇ)ၼႆယဝ်ႉ။ တၢင်းၸဵပ်းတဵမ်ꧦတႄႉ တေဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ ယၢမ်းၼၼ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ တိုၵ်ႉၵိုတ်းဝႆႉယူႇ။ ယၢမ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၵေႃႉၼၼ်ႉ ၽၢင်ႁၢင်ႈမၼ်း တေမီး ဢိၼ်ႇတရေႇ သမႃႇထိလီ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈတၢင်းၸဵပ်းမၼ်း ဢမ်ႇၽိုၼ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၼႆ ၵူၼ်းၵေႃႉၼၼ်ႉ တၢင်းၸဵပ်းမၼ်း တေဢမ်ႇပေႃႇပဵၼ်မႃးသေ တေၼင်ႈၵၢၼ်လႆႈႁိုင်ꧦယဝ်ႉ။ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်လီၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တႃႇတေပွင်ႇၸႂ်လႆႈၽိင်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈဢဝ် သတိသေ ယၵ်ႉတူၺ်းလီꧦယဝ်ႉ။

လူဝ်ႇပွင်ႇၸႂ်ထႅင်ႈ

တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်တင်းသဵင်ႈ၊ ဢၼ်လီ ဢၼ်ဢမ်ႇလီလႄႈ ဢၼ်ၵၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈတႅပ်းတတ်းလွင်ႈလီၸႃႉၶဝ်သေ တေလႆႈဝႆႉ ၽဵင်ႇꧦပဵင်းꧦၵၼ်ယဝ်ႉ။ တၢင်းဢၼ်ဢမ်ႇဝႆႉ တၢင်းတႅပ်းတတ်းၵႃႈၶၼ် (လွင်ႈလီၸ)ၼႆႉ ပဵၼ်ဢင်ႇၵႃႇပိုၼ်ႉထၢၼ် ၽႃႇဝၼႃႇဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်ႁဝ်းဝႃႈတႄႉ ၶႂ်ႈမီးတၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်လီ ဢမ်ႇၼၼ် တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ပၢၼ်ၵၢင်ၵူၺ်း။ ဢၼ်ၸႃႉၼၼ်ႉတႄႉ ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇၶႂ်ႈထူပ်း။ ၵၢင်ၸႂ်မုင်ႈမွင်းဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ႁဝ်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈယၵ်ႉတူၺ်း တၢင်းၸဵပ်းလႄႈ ထတ်းတူၺ်းတၢင်းၸဵပ်း ၼႆႉပဵၼ် လွင်ႈၸႂ်လႆႈၶၢမ်ႇႁဵတ်းပဵၼ်မႃး တႃႇမီးတၢင်းတႅပ်းတတ်းၵႃႈၶၼ်လႄႈ ၶဵင်ႈၶႅင်ႈသေ ဢမ်ႇလတ်းလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇႁပ်ႉဝႃႈ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ၼိုင်ႈသေ ဝႆႉၶဝ် (တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ် သၢမ်ပိူင်)ၵူႈသႅၼ်း မိူၼ်ၵၼ်ၸိုင် ႁဝ်းတေဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်လႆႈ လွင်ႈတၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ် ဢၼ်ပဵၼ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢႃႇရုင်ႇႁူၵ်းမဵဝ်းၼၼ်ႉလႆႈ။ တၢင်းပွင်ႇၸႂ် လွင်ႈတၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၼႆႉ မၼ်းလုၵ်ႉမႃးတီး ဢၼ်ႁူႉဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁိုဝ်ပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးႁဝ်းပႆႇပဵၼ်လႆႈၸိုင် ပွင်ႇဝႃႈ ႁဝ်းပႆႇပွင်ႇၸႂ် လွင်ႈတၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်လီꧦငၢမ်းꧦၼႆယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈမီးလႆႈ တၢ်ငးၸူမ်းသိူဝ်း။ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ဢမ်ႇလီ ဢၼ်တေပဵၼ်မႃႈထႅင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈႁေႉႁၢမ်ႈၶဝ်။ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁဝ်းပႆႇထိင်းလႆႈ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ယဝ်ႉ။ တႃႇတေႁဵတ်းမၼ်းၸမ်ႉ ႁဝ်းတေလႆႈဢဝ်သတိလၢႆꧦသေ တွင်းမၢႆဢဝ် တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ် မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဝ်ႈပၢႆးသၢႆၶဝ် ဢမ်ႇပႆႇယွမ်းႁပ်ႉဢဝ်လွင်ႈသင်သေ ၵဵပ်းဢဝ်ၶေႃႈမုၼ်းယဝ်ႉ ထတ်းထွင်တူၺ်း လွင်ႈသေလွင်ႈꧦ ဢၼ်ၶဝ်ꧠႂ်ႈႁူႉၼၼ်ႉလီငၢမ်းယဝ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၵွႆႈမၵ်းမၼ်ႈ မိူဝ်ႈၽွၼ်းမၼ်းဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉ။

ၸွမ်းၼင်ႇ ၽိုၼ်လိၵ်ႈလၢႆးသေ ႁဝ်းႁူႉဝႃႈ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးတၢင်းမၼ်ႈၵိုမ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်းႁဝ်းၵႄႈၶႆတၢင်းၸဵပ်း ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈပၼ် တၢင်းယုမ်ႇယမ်ဢၼ်ၼႆႉ သုမ်ႇငမ်းၼိူဝ်ႁဝ်း။ မိူဝ်ႈၽွၼ်းမၼ်း ပႆႇဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေဢမ်ႇလႆႈ မၵ်းမၼ်ႈသင်။ တၢင်းမၵ်းမၼ်ႈလူင်ႈၼႃႈၼၼ်ႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉမႅၼ်ႈယူႇသေတႃႉၵေႃႈ မၼ်းၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇယၵ်ႉႁၼ်လႆႈ လွင်ႈမၼ်းတင်းမူတ်း။ ပေႃးပဵၼ်ၼႆ မၼ်းဢမ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ႁဝ်း လတ်းလႆႈ။

တၢင်းၸဵပ်း ပဵၼ် သတ်ႉၸႃႇ ၵမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း

ပုတ်ႉထၸဝ်ႈႁေႃးဝႆႉ တီႈၼႂ်းထမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း မၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ "ရႁၢၼ်းၶဝ်ဢိူၺ်ႉ တုၵ်ႉၶသတ်ႉၸႃႇ (ပေႃးဢဝ်လွင်ႈမိူဝ်ႈလဵဝ်ဝႃႈ ပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်း)ၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈမၵ်းမၼ်ႈ၊ ယွမ်းႁပ်ႉတဵမ်ꧦထူၼ်ႈꧦသေ ပွင်ႇၸႂ်လီꧦယဝ်ႉ။ လွင်ႈသင်ႇသွၼ်ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ဢမ်ႇတွၼ်ႉမီးမႃး။ ယူႇတီႈတၢင်းႁၼ်၊ တၢင်းမၵ်ႈမၼ်ႈ တၢင်းႁပ်ႉတဵမ်ထူၼ်ႈလႄႈ တၢင်းၸႅင်ႈၸႂ်ၼၼ်ႉသေ တၢင်းမၵ်းမၼ်ႈ၊ တၢင်းႁူႉပွင်ႇလီ၊ ၺၢၼ်ႇ၊ တၢင်းႁူႉ လႄႈ တၢင်းပိုတ်ႇပၢင်ႇပေႃႇပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ" ၼႆယဝ်ႉ။

ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈႁူႉႁၼ် တၢင်းၸဵပ်းၸိူင်ႉၼင်ႇ မၼ်းပဵၼ်သေ မၼ်ႈၸႂ်ဝႃႈ မၼ်းပဵꧣ်တၢင်းမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈတႄႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးၽႂ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းပဵꧣ် ၸိူင်ႉၼင်ႇမၼ်းပဵၼ်၊ ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇဢဝ်မၼ်းမႃးပူဝ်ႉသႂ်ႇၼိူဝ်တူဝ်ႁဝ်း။ ဢမ်ႇမီးၽႂ် တေမႃးသင်ႇ ႁႂ်ႈတၢင်းၸဵပ်း ယႃႇႁႂ်ႈပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်း။ တၢင်းၸဵပ်းၵေႃႈ ပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်းၵူၺ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်ႇမဵဝ်း။ ၽိင်ႈတၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၶၢၼ်ၸႂ်လူင်၊ တၢင်းၵႅၼ်း လႄႈ ဢမ်ႇယူႇသိူဝ်းလႆႈ၊ မၼ်းပဵၼ်တၢင်းတုၵ်ႉၶယဝ်ႉ။ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ပွင်ႇၸႂ်ၸိူင်ႉၼင်ႇမၼ်းပဵၼ်လႄႈ မိူဝ်ႈမီးတၢင်းၸဵပ်းယူႇၼၼ်ႉ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ဢမ်ႇတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းသေဢိတ်းယဝ်ႉ။

တၢင်းထူပ်းႁၼ် ၼႂ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်း (လွင်ႈမိူဝ်ႈလဵဝ် ပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်း) ၼႆႉ ပေႃးဢဝ် ၶေႃႈသင်ႇသွၼ် ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇဝႃႈတႄႉ ပဵၼ်သတ်ႉၸႃႇ ၵမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်းဢမ်ႇပၢႆႈလွတ်ႈလႆႈ တၢင်းမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈဢၼ်ၼႆႉ။ တႃႇတေငၢၵ်ႈယၢၼ်မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ လၢႆးတႃႇတေၵႄႈၶႆမၼ်းတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈမီးသတိတေႃႇၸႂ်သေ ယွမ်းႁပ်ႉမၼ်းယဝ်ႉၼၼ်ႉ တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ မိူၼ်ႁၢင်ႈမၼ်း ယွမ်းလူင်းၵႂႃႇဝႆႉ။ ႁဝ်းၵေႃႈ ၵႄႈၶႆလႆႈ လွင်ႈတၢင်းၸဵပ်းလီတိူဝ်းမႃးယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈၼႆႉ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇတြႃးလီ ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ တၢင်းၸဵပ်းႁႅင်းတေၸၼ်ဢဝ် သတိသေ တေဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်း ဢၼ်ဢမ်ႇယိူၼ်ႉၵၼ်ႈလႆႈယဝ်ႉ။ လၢႆးၵႄႈၶႆၸၢဝ်းပုတ်ႉတေႃႇတၢင်းၸဵပ်းတႄႉ တေဢမ်ႇၶတ်းၸႂ် ဝႄႈပႅတ်ႈမၼ်း တေတေႃႇသူႈမၼ်းဢဝ်ယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သင်ဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်းတီႈတူဝ်တႄႉ တႃႇတေၵိၼ်ယႃႈယႃၼၼ်ႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇဝႃႈမႃး မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ဢမ်ႇသၢၼ်ၶတ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဢၼ်ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ၶတ်းၸႂ်ၸွႆႈႁဝ်းၼႆႉတႄႉ ယႃႇႁႂ်ႈႁဝ်း လုၵ်ႉတီႈတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းတၢင်းၸဵပ်းဢၼ်ႁဝ်းထူပ်းယူႇၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇလိူဝ်မႃးထႅင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵႄႈၶႆတၢင်းၸဵပ်း ယၢမ်းၼင်ႈတြႃး

ၵမ်းၼႆႉ မႃးႁဝ်းဢုပ်ႇၵၼ်လွင်ႈတေႁိုဝ် ၵႄႈၶႆ တၢင်းၸဵပ်း ဢၼ်ပဵၼ်မႃး ယၢမ်းၽွင်းၼင်ႈတြႃး။ ၼႂ်းၵၢၼ်ၵႄႈၶႆတၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ တေမီး ဢႃႇရုင်ႇတြႃး သွင်ဢၼ်။ သင်ဝႃႈ မီးဢၼ်လဵတ် (တၢင်းၸဵပ်း)ၵူၺ်းၼႆၸိုင် တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈဢဝ်ပေႉပုၼ်ႈၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉတွၼ်းမၼ်းတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸႂ်လမ်မႃး၊ ၵူၼ်းၸႂ်သႅဝ်းမႃး ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တႃႇတေဢဝ်ၸႂ်ၼိမ်မၼ်ႈသေ ယၵ်ႉတူၺ်းတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ လူဝ်ႇဢႃႇရုင်ႇသွင်ဢၼ်။ ဢၼ်ထူၺ်ႈၸႂ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၼႆႉ လႆႈလိူၵ်ႈဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇမၢႆၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ယၢမ်းမိူဝ်ႈတၢင်းၸဵပ်းပဵၼ်မႃး (တၢင်းမူၺ်ႈ၊ တၢင်းၶူမ်း လႄႈ ၸႂ်ႁၢဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ်)ၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေလႆႈ ဢဝ်ၸႂ်ႁဝ်းၸပ်းတီႈၼၼ်ႈသေ တွင်းမၢႆ မွၵ်ႈသွင်သၢမ်ၵမ်းယဝ်ႉ ၶိုၼ်းမႃးၸူး ၶိုၼ်းလၢႆးၵဝ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ထူၺ်ႈၸႂ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၼၼ်ႉတႃႉ။

ၼႂ်းယၢမ်းၼၼ်ႉ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈယွမ်းမႃး ၸၢင်ႈႁႅင်းမႃးၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈမၼ်းႁႅင်းမႃးၼႆၸိုင် ၶိုၼ်းၵႂႃႇၸူးမၼ်းၶိုၼ်းသေ "ၸဵပ်းယဝ်ႉ ၸဵပ်းယဝ်ႉ ၸဵပ်းယဝ်ႉ" ၼႆ မွၵ်ႈသွင်သၢမ်ၵမ်းသေ ၶိုၼ်းမႃးၸူးၶိုၼ်း လွင်ႈတွင်းမၢႆ ထူၺ်ႈၸႂ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၼၼ်ႉတႃႉ။ တႃႇတေတူၺ်း တၢင်းၸဵပ်းလႆႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၶူဝ်းၶွင်ၼိုင်ႈဢၼ် မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ တူၺ်းထီႇဝီႇၼႆႉ လီသူၼ်ၸႂ်တႄႉꧦ။ မၼ်းၶႅမ်ႉၼႃႇ။ ၸဝ်ႈႁဝ်း ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇလၢတ်ႈယဝ်ႉဝႃႈ ပေႃႈမႄႈဢွၵ်ႇႁဝ်းၶဝ် ပေႃးဢမ်ႇမီးတၢင်းၸဵပ်းယဝ်ႉ ထုၵ်ႇလီ ၸူမ်းသိူဝ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝူၼ်ႉတူၺ်းလူးဝႃႈ မၼ်းၵျႃႉမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ပေႃးႁဝ်း ယိူၼ်ႉလႆႈတၢင်းၸဵပ်းသေ ၶၢမ်ႈပူၼ်ႈလႆႈမၼ်းယဝ်ႉ ထိင်းလႆႈ တၢင်းၼိမ်သဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တၢင်းၵတ်းယဵၼ်လီလႄႈ လွင်ႈတၢင်းမၼ်း ၼႂ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈ တၢင်းၸဵပ်းပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ။ မၼ်းၶႅမ်ႉၼႃႇ ပေႃးႁဝ်းတူၺ်း တၢင်းၸဵပ်း ပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်လႆႈ။

သင်ဝႃႈတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ သိုပ်ႇႁႅင်းၶိုၼ်ႈပေႃးၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇၵႂႃႇတွင်းမၢႆဢဝ်မၼ်းၶိုၼ်း ထႅင်းပွၵ်ႈၵမ်းသၢမ်ယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈတွင်းမၢႆဢဝ် ႁိုင်လိူဝ်သေတၢင်ႇၵမ်းယဝ်ႉ။ ယႃႇပေၶၢႆႉမႃးၶိုၼ်းၵမ်းလဵဝ်။ တွင်းမၢႆမၼ်း ယၵ်ႉတူၺ်းမၼ်း၊ ဢဝ်သတိၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ၵႂႃႇပၵ်းသႂ်ႇပၼ် ဢွင်ႈတီႈၸဵပ်းၼၼ်ႉတႃႉ။ ယၢမ်းၼၼ်ႉ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈယွမ်း တေၸၢင်ႈႁႅင်းလိူဝ်မႃးယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇထိင်းမၼ်းလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈမၼ်းယွမ်းလူင်းၼႆ ၶိုၼ်းမႃးၸူးၶိုၼ်း ဢႃႇရုင်ႇၵမ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉတႃႉ။ ပေႃးမၼ်းၶိုၼ်ႈသမ်ႉ ဢဝ်တၢင်းၶတ်းၸႂ်သေ ယၵ်ႉတူၺ်းမၼ်းတႃႉ။ သင်ဝႃႈ မၼ်းၸဵပ်းႁႅင်းထိုင်တီႈ ပေႃးဢမ်ႇယိူၼ်ႉလႆႈၼႆၸိုင် တႃႇမၼ်းတေႁၢႆၼၼ်ႉ ၶၢႆႉလၢႆးၼင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶၢႆႉမိူဝ်ႈယၢမ်းမၼ်း ဢမ်ႇယိူၼ်ႉလႆႈၼၼ်ႉၵူၺ်းတႃႉ။ ယၢမ်းမိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၸႂ် သၢၼ်ၶတ်းၵၼ်တင်းမၼ်းၼၼ်ႉ ယႃႇပေၶၢႆႉတႃႉ။

သင်ဝႃႈႁဝ်းၸီႉသင်ႇလႆႈ တၢင်းၸဵပ်းႁႂ်ႈယွမ်း ႁႂ်ႈလိူဝ်လႆႈၼႆၸိုင် တြႃးဢၼတ်ႉတၼႆႉ တေၽိတ်းပိူင်ႈယဝ်ႉ။ ၼႂ်းတြႃးႁူဝ်သွင်ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈပူင်ဝႃႈ "ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇမႄးလႆႈ ၽိင်ႈပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်း။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇမေးလႆႈ ၽိင်ႈပဵၼ် တၢင်းၸူမ်းသိူဝ်း လႄႈ တၢင်းတုၵ်ႉ။" ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၽိင်ႈမၼ်းယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႁဵတ်းၵၢၼ် ၸွမ်းၼင်ႇ ၽိင်ႈၶဝ်မီးၵူၺ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႄႈဝႃႈ ၶဝ်ႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇ ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ဢၼတ်ႉတယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ၶတ်းၸႂ်ၵႄႈၶႆတၢင်းၸဵပ်း ယၵ်ႉတူၺ်းတၢင်းၸဵပ်းလႄႈ။ ၽိင်ႈပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ မိူၼ်ၵၼ်တင်း ၽိင်ႈပဵၼ်တၢင်ႇဢၼ်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းတူၺ်းၶဝ်ႈၼႂ်းတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁဝ်းမီးတၢင်ႈၸႅင်ႈၸႂ်လႄႈ တၢင်းပွင်ႇၸႂ်ယဝ်ႉ။ ဝႆႉတၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇတြႃးဢၼ်ၼိုင်ႈတႃႉ။ ဢဝ်တၢင်းတင်ႈၸႂ်သေ ယၵ်းတူၺ်း ထတ်းတူၺ်းမၼ်းတႃႉ။

တွၼ်ႈၵုမ်ၵၼ်

ထၢမ် - သင်ဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ပဵꧣ်ႁႅင်း ထိုင်တီႈ ယိူၼ်ႉၵၼ်ဢမ်ႇလႆႈ ၼႂ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းတႄႇတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းၸၼ်ႉလႂ်။

တွပ်ႇ - ဝၢႆးသေ တွၼ်းမၢႆဢဝ် တၢင်းၸဵပ်း ပွၵ်ႈၵမ်းသၢမ်သေ မႃးၸူးၶိုၼ်း လွင်ႈတွင်းမၢႆထူၺ်ႈၸႂ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းႁႅင်းမႃး ထိုင်တီႈ ယိူၼ်ႉပေႃးဢမ်ႇလႆႈၸိုင် လီၶၢႆႉလၢႆးၼင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈပႆႇၶၢႆႉၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇတွင်းမၢႆဝႆႉ ၵၢင်ၸႂ်ၶႂ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေဝႃႈ "ၶႂ်ႈလၢႆႈယဝ်ႉ ၶႂ်ႈလၢႆႈယဝ်ႉ ၶႂ်ႈလၢႆႈယဝ်ႉ" ၼႆသေ ၶၢႆႉလၢႆးၼင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵမ်းလွႆးꧦလႄႈ။ မိူဝ်ႈၶၢႆႉၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈ တွင်းမၢႆဢဝ်ၵူႈၵမ်းꧦ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ မိူဝ်ႈၶၢႆႉၵေႃႈဝႃႈ "ၶၢႆႉယဝ်ႉ ၶၢႆႉယဝ်ႉ ၶၢႆႉယဝ်ႉ" မိူင်ႈယွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ "ယွင်ႈယဝ်ႉ ယွင်ႈယဝ်ႉ ယွင်ႈယဝ်ႉ"၊ မိူဝ်ႈဝၢင်းၵေႃႈဝႃႈ "ဝၢင်းယဝ်ႉ ဝၢင်းယဝ်ႉ ဝၢင်းယဝ်ႉ" မိူဝ်ႈထိၵေႃႈဝႃႈဝႃႈ "ထိယဝ်ႉ ထိယဝ်ႉ ထိယဝ်ႉ" ၼႆၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ယၢမ်းမိူဝ်ႈတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ႁၢႆမႃးၵေႃႈ တွင်းမၢႆဝႆႉတႃႉ။ ပေႃးယဝ်ႉၵေႃႈ ၶိုၼ်းမႃးၸူးၶိုၼ်း လွင်ႈထူၺ်ႈၸႂ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၼၼ်ႉတႃႉ။ မိူဝ်ႈဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းဝႆႉတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ၼိုင်ႈသေ ယၵ်ႉတူၺ်းမၼ်းလႆႈယူႇ။ တႃႇႁႂ်ႈတၢင်းၸဵပ်းသႃႇမႃးၼၼ်ႉ ၶတ်းၸႂ်တူၺ်းလၢႆꧦလၢႆးတႃႉ။

ထၢမ် - ၸွင်ႇတၢင်းဝူၼ်ႉသွင်ဢၼ် ပဵၼ်လႆႈမိူဝ်ႈလဵဝ်ၵၼ်ၶႃႈႁႃႉ။

တွပ်ႇ - မိူဝ်ႈသမႃႇထိႁဝ်းပႆႇၶႅမ်ႉလီၼၼ်ႉတႄႉ ႁဝ်းထၢင်ႇဝႃႈ တၢင်းဝူၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ် ပဵၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵၼ် သွင်သၢမ်ဢၼ်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ။

ထၢမ် - လွင်ႈၼႆႉ သင်ဝႃႈ သမႃႇထိႁဝ်းၶႅမ်ႉၼႆ ၸွင်ႇမၼ်းၸႂ်ႈယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸႂ်ႁဝ်းၼႆႉ ပၵ်းသႂ်ႇတီႈသေဢၼ်ꧦၵူၺ်းၶႃႈ။

တွပ်ႇ - ၼႂ်းၵႃၽႃႇဝၼႃႇၼႆႉ မီးသၢမ်ၸၼ်ႉ။ 1. ၸၼ်ႉႁဵၼ်း 2. ၸၼ်ႉထိင်း 3. ၸၼ်ႉပူၼ်ႉလွတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ႁဝ်းတေ လႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ပဵၼ်ႁိုဝ် ႁဝ်းတေႁဵတ်းႁိုဝ်ယွမ်းႁပ်ႉမၼ်း။ ႁဝ်းၶတ်ၸႂ်ႁပ်ႉဢဝ်လိူဝ်သေ ပၢၵ်ႈပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မေမေႃ ႁပ်ႉဢဝ် တၢင်းၸဵပ်းသေ တေထိင်းလႆႈမၼ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်မႄႈဢွၵ်ႇ ၸွင်ႇႁႃထၢမ်မႃးမိူဝ်ႈၵႆႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈထိင်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇပိုတ်ႇၸႂ်ၸူးတၢင်ႇမဵဝ်းယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵွၼ်းဝတ်ႉထမ်ႇမရတၼႃႇ တူၼ်ႈတီႈ မိူင်းတႆး ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် လႆႈၽႃႇတတ်းသႆႈၵိင်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ဢမ်ႇႁႂ်ႈၸႂ်ႉယႃႈၼႃ။ မေႃယႃၽႃႇတတ်းၶဝ်ၵေႃႈ ပေႃးဢမ်ႇပႃးယႃႈၼႃၼႆ ၶဝ်ဢမ်ႇႁတ်းၽႃႇ။ ၶဝ်ထၢမ် ၽူႈၸတ်းၵၢၼ်လူင် ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၽၢႆႇႁွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီ တီႈတႃႈၵုင်ႈ ဝႃႈ ထုၵ်ႇလီႁဵတ်းႁိုဝ်။ မၼ်းႁူႉၸၵ်းၸဝ်ႈသြႃႇၼၼ်ႉယူႇ။ မၼ်းၵေႃႈဝႃႈ ပေႃးဝႃႈၵူၼ်းပဵၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်းဝႃႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၸႂ်ႉယႃႈယႃၼႃၼႆ ၽႃႇတတ်းလႆႈယူႇၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ၽိုၼ်မၢႆတွင်းမၼ်းမီးဝႆႉ တီႈႁူင်းယႃၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၼၼ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈသြႃႇထမ်မရတၼႃႇ ဢမ်ႇၶၢမ်ႇသမ်း ယႃႈယႃၼႃသေ ၽႃႇတတ်းၼႆယူႇ။ တႃႇတေထိင်းလႆႈ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ မၼ်းမီးတၢင်ႇပိူင်ယူႇ။ ၵူၼ်းမၢင်ၵေႃႉ ဢဝ်ၵႂၢမ်းသေထိင်း။ ၼႂ်းဝိပတ်ႉသၼႃႇသမ်ႉ ႁဝ်းတေလႆႈယၵ်ႉတူၺ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈၸႂ်ႉသမႃႇထိၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ၵႂႃႇယၵ်ႉတူၺ်းတၢင်ႇဢၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈႁႂ်ႈၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလီတႄႉꧦယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၵိူတ်ႇမႃးပၼ်လႆႈ လွင်ႈပွင်ႇၸႂ်တၢင်းၸဵပ်း။ ၵၢၼ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ ၸႂ်ႉတၢင်းၸဵပ်း ပဵၼ်ၶိူင်ႈယိပ်းၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၸၢၢင်ႈဢွၵ်ႇပူၼ်ႉလႆႈ တၢင်းတုၵ်ႉယဝ်ႉ။

တွင်းဝႆႉၵၼ်တႃႉ တႄႇၸဵမ်မိူဝ်ႈႁဝ်းၵိူတ်ႇႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ႁဝ်းတၢႆၼႆႉ တၢင်းၸဵပ်းမီးဝႆႉယူႇ ၼႂ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ မၼ်းတေပဵၼ်မႃးမိူဝ်ႈလႂ် သမ်ႉတေလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ်ထိင်းမၼ်း ၼႆႉၵူၺ်းယဝ်ႉ ပဵၼ်ၶေႃထၢမ်တႃႇႁဝ်း။ တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ မၼ်းၵိုမ်းမႃးၸွမ်း ၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းၼင်ႈတြႃးၶဝ်ၵမ်ႈၽွင်ႈ ႁၼ်ၽိတ်းဝႆႉ။ ၶဝ်ၼင်ႈတြႃးသေ ၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈတၢင်းၸဵပ်းႁၢႆၵႂႃႇ။ တၢင်းယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၵၢၼ်ၼင်ႈတြႃးၼႆႉ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းၸဵပ်းႁၢႆဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မၼ်းၽိတ်းဝႃႈၽိတ်းယဝ်ႉ။ ယိူင်းဢၢၼ်းၵၢၼ်ၼင်ႈတြႃးၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸိူင်ႉၼႆ။ တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ပဵၼ်ထမ်ႇမဢိူဝ်ႈ။ မၼ်းၽိတ်ႈမွၵ်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း လွင်ႈမၼ်းဢိူဝ်ႈ။ လွင်ႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇ ႁႂ်ႈမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽိင်ႈထမ်ႇမယဝ်ႉ။

ထၢမ် - ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၼင်ႈတြႃးၼၼ်ႉ ၸွင်ႇႁဝ်းထုၵ်ႇလီႁႃ တုၵ်ႉၶသတ်ႉၸႃႇ ၶႃႈ။

တွပ်ႇ - ဢၼ်ႁဝ်းၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းယူႇၼႆႉ တႃႇပွင်ႇၸႂ် တုၵ်ႉၶသတ်ႉၸႃႇယဝ်ႉ။ ဢႃႇရုင်ႇတြႃးတင်းသဵင်ႈ ယူႇတႂ်ႈတုၵ်ႉၶသတ်ႉၸႃႇတင်းမူတ်းဢိူဝ်ႈ။ ဢၼ်လူဝ်ႇတႄႉ လူဝ်ႇၽၢင်ႉႁၼ်မၼ်းဢိူဝ်ႈ။ မၼ်းမီးဝႆႉ ၼႂ်းၽဝႁဝ်းယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဝ်ႈႁဝ်းလၢတ်ႈမႃးဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ၼႂ်းၵၢၼ်ၽိုၵ်းၼႆႉ သတိ လႄႈ တၢင်းၸႅင်ႈၸႂ်ၼႆႉ ပဵၼ်ယိူင်းဢၢၼ်းလူင်မၼ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈဝႆႉ သတိၼိူဝ်တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးမႃး တၢင်းၸႅင်ႈၸႂ် လွင်ႈတၢင်းၸဵပ်းယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼႆႉ ပေႃးဝႃႈႁဝ်းသတိႁၼ် လွင်ႈတၢင်းပဵၼ်မႃးမၼ်းၸိုင် မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းႁႃတီႈပွတ်ႇႁၢႆမၼ်းလႆႈဢိူဝ်ႈ။ ပေႃးၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တႄႇပွင်ႇၸႂ် တၢင်းၸဵပ်းမႃးၼမ်ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ ပဵၼ်တုၵ်ႉၶသတ်ႉၸႃႇ။ ဢၼ်ႁဝ်းၶတ်ၸႂ်ႁဵတ်း မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ႁဝ်းၶတ်းၸႂ်ယၵ်ႉတူၺ်း တၢင်းၸဵပ်းသေ ဢမ်ႇတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈ လွင်ႈမၼ်းယဝ်ႉ ယွၼ်ႉႁပ်ႉဢဝ်မၼ်း။ ႁဝ်းတွင်းမၢႆဢဝ်၊ ႁဝ်းယၵ်ႉတူၺ်း၊ ႁဝ်းၽၢင်ႉႁၼ်သေ ထတ်းတူၺ်း လွင်ႈမၼ်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်းဢမ်ႇၶတ်းၸႂ် ႁႃတၢင်းႁူႉဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းမိူၼ်ႁိုဝ် ၵူၺ်းၵႃႈ ပွႆႇႁႂ်ႈတူဝ်ႁဝ်းထူပ်းတၢင်းၸဵပ်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈလႆႈႁူႉလွင်ႈမၼ်းယဝ်ႉ။