သတိပထၢၼ်ႇလၢႆးငၢႆႈ/သတိဢၼ်ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ

သတိဢၼ်ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ

သုတ်ႈသတိပထႃၼ ပဵꧣ်ပိုၼ်ႉၶၢမ်ႇလႄႈ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈလူင်

မိူဝ်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းတေတႄႇလၢတ်ႈလွင်ႈ သတိ ဢၼ်ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ ၼႂ်းၵၢၼ်ၼင်ႈတြႃး။ ၼႂ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းတေလၢတ်ႈၼႄ တီႈပွင်ႇမၼ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၸႂ်ႉ တီႈၼႂ်းၵၢၼ်ၼင်ႈတြႃး သတိဝိပတ်ႉသၼႃႇၵႂႃႇ။ တြႃႈဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတႃႇ ဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ ပဵၼ်တြႃႈ ဢၼ်လၢတ်ႈလွင်ႈ ပိုၼ်ႉၶၢမ်ႇၶွင် သတိပထၢၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၶေႃႈၵႂၢမ်း ပꩪႃၼၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ ပိုၼ်ႉၶၢမ်ႇ ဢၼ်တေလႆႈမီးဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼႆယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပွင်ႇဝႃႈ ပိုၼ်ႉၶၢမ်ႇဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈဢၼ်ပၢၵ်ႈပၼ်တၢင်းသေ ၵုမ်းထင်းပၼ်ၸႂ် ႁႂ်ႈၸႂ်ႁဝ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးသေ မီးသမႃႇထိလႄႈ မီးၺၢၼ်ႇလႆႈႁင်းၶေႃယဝ်ႉ။ ပꩪႃၼၼႆႉ မီးတီႈပွင်ႇထႅင်ႈဝႃႈ ဝၢင်း။ တီႈၼႆႈပွင်ႇဝႃႈ ႁဝ်းဝၢင်းသတိႁဝ်းသႂ်ႇ တီႈၼိူဝ် ၶူဝ်းၶွင်သေဢၼ်ꧦ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းလႆႈၺၢၼ်ႇတၢင်းႁူႉမႃး။ သတိၼႆႉ ပဵၼ်ငဝ်ႈပိုၼ်ႉၶၢမ်ႇ ၼႂ်းၵၢၼ်ၽိုၵ်းၽႃႇဝၼႃႇ ငဝ်ႈတေႃႇပၢႆယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ မႃးႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်တင်ႈသတိ။ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈႁူႉဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇမီးသတိ။ ၸႂ်ႁဝ်းၼႆႉ ၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႈ တီႈၼႆႈ ၵႂႃႇၵူႈတီႈယဝ်ႉ။ ၸႂ်ႁဝ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဝူၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းဝူၼ်ႉ၊ မိူဝ်ႈႁဝ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈဝူၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းဝူၼ်ႉ။ ႁူႉဝႃႈႁဝ်းပႆႇမီးသတိၼႆသေ ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ် ၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈပေႃးမီးသတိမႃးတႃႉ။

သတိဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ ႁဝ်းတေလႆႈၽၢင်ႉႁၼ် ၶူဝ်းၶွင် ဢႃႇရုင်ႇသေဢၼ်ဢၼ်။ ဢႃႇရုင်ႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းၸႅၵ်ႇဝႆႉပဵၼ်သွင်တွၼ်ႈ။ သတိႁဝ်းၼႆႉ တေလႆႈၽၢင်ႉႁၼ်ဢႃႇရုင်ႇ ဢမ်ႇၶၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆးယဝ်ႉ။ မၼ်းၽၢင်ႉႁၼ် ဢၼ်ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်မႃး မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ တေဢမ်ႇလႆႈမီးတၢင်းၶႅၼ်ႈၵၢင်ၼႂ်းၵႄႈပိူင်ပဵၼ်သွင်ဢၼ်။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈထူၺ်ႈၸႂ်၊ သဵင်ယၢမ်းမူင်း၊ သဵၼ်ဢၼ်ငိၼ်းမႃးၽၢႆႇၼွၵ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈႁဝ်းတွင်းဢဝ်ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈမီးတၢင်းၶၢတ်ႇ ၼႂ်းၵႄႈၵၢင် ၼႂ်းၵၢၼ်တွင်းႁဝ်း။ ဢႃႇရုင်ႇ ၶူဝ်းၶွင်သေဢၼ်ꧦၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇတြႃးလႆႈၵူႈဢၼ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ႁဝ်းၽၢင်ႉႁၼ်ဢႃႇရုင်ႇယူႇတႃႇသေႇၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ၵၢၼ်ၽိုၵ်းသတိယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵꧣ် ၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈထိသုတ်း ၼႂ်းတွၼ်ႈၸၼ်ႉငဝ်ႈ ၵၢၼ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇယဝ်ႉ။ မၼ်းပဵၼ်လၢႆးၵၢၼ် ဢၼ်ဢဝ်ၸႂ်ႁဝ်းသဝ်းၸွမ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်း မိူဝ်းလဵဝ်လႄႈ တူင်ႇဝိူင်းဢၼ်ႁဝ်းယူႇၼႂ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ မၼ်းပဵၼ် ၵၢၼ်ႁပ်ႉမၢႆဢဝ် ဢႃႇရုင်ႇသေဢၼ်ꧦ ဢၼ်ၶဝ်ႈမႃးတီး ၽၵ်းတူႁူၵ်းႁူးၼၼ်ႉလၢႆꧦၵူၺ်း။

တူဝ်ထူပ်းလႄႈ ၵၢၼ်တႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈ

ႁဝ်းဢမ်ႇယူႇလႆႈ ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးလဵဝ်တႃႇသေ။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း မိူဝ်ႈၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ တိုၵ်ႉဝူၼ်ႉလွင်ႈၵၢၼ်မၼ်းယူႇၼၼ်ႉ တၢင်းဝူၼ်ႉမၼ်း ယၢမ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈၵၢၼ်မၼ်းယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ လိူဝ်သေယူႇၼႂ်းတၢင်းဝူၼ်ႉၸွမ်း လွင်ႈၵၢၼ်မၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးသင်ထႅင်ႈတၢင်ႇဢၼ်။ မၼ်းၽၢင်ႉႁၼ်ၵၢၼ်မၼ်းၵူၺ်း။ ယၢမ်းၼၼ်ႉ သင်မၼ်းၼင်ႈတြႃးၼႆ ၵၢၼ်မၼ်းၼၼ်ႉ တေပဵၼ် ဢႃႇရုင်ႇတြႃးမၼ်းယဝ်ႉ။ မၼ်းမီးသွင်လွင်ႈၵူၺ်း ၼိုင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇၵၢၼ်တြႃး၊ သွင်သမ်ႉ ပဵၼ်ၸႂ် ဢၼ်ဝူၼ်ႉၸွမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇႁဝ်းလၢတ်ႈၵၼ်မႃး မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းမီးဢႃႇရုင်ႇႁူၵ်းဢၼ်။ ႁဝ်းဢမ်ႇႁပ်ႉလႆႈဢႃႇရုင်ႇမဵဝ်းလဵဝ် ၵူႈၶၢဝ်း။ ၶူးမေႃလူင် ဢူဝ်ႇလီႇပႃႇ ၵူဝ်းၸမိတ်ႉ တီႈႁူင်းႁဵၼ်းယႃႈယႃ ဢိတ်းၸတဵင်း ဝဵင်းၼိဝ်းယွၵ်ႉၼၼ်ႉ လၢတ်ႈလွင်ႈၵူၼ်းၽႃႇတတ်းတႃႇမွတ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၵူၼ်းၵေႃႉၼၼ်ႉ တႃႇမွတ်ႇမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ဢႃႇယူႉမၼ်းလႆႈ (5) ၶူပ်ႇ။ မိူဝ်ႈမၼ်းၽႃႇတတ်းၼၼ်ႉ ဢႃႇယူႉမၼ်း လႆႈ (45) ၶူပ်ႇ။ တႃႇမၼ်းမွတ်ႇမႃး လႆႈ (40)ပီယဝ်ႉ။ မၼ်းဢမ်ႇတွင်းလႆႈ လွင်ႈဢၼ်မၼ်း ႁၼ်ၼႂ်ႈၶၢဝ်းတၢင်းႁႃႈပီ မိူဝ်ႈတႃမၼ်း ပႆႇမွတ်ႇၼၼ်ႉသေဢိတ်း။ မၼ်းယူႇသဝ်းမႃးလူၺ်ႈ တၢင်းထွမ်ႇ၊ တၢင်းတိူဝ်ႉ၊ တၢင်းသုတ်ႇသႅဝ်ဢၢႆ။ တၢင်းႁူႉဢရသႃႇလႄႈ တၢင်းဝူၼ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း မၼ်းႁဵၼ်းလႆႈၸုမ်ႈသေ မီးၵၢၼ် ဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးၼႃႈႁိူၼ်းသေၵွၼ်ႇ။ ၵူၼ်းယိင်းမၼ်း သူၼ်းႁႂ်ႈမၼ်းၵႂႃႇ ၽႃႇတတ်း။ မေႃယႃၶဝ်ၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းၽႃႇတတ်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ၶႂ်ႈၸၢင်းတူၺ်း ၶိူင်ႈမႂ်ႇၶဝ်။ ႁဵတ်းၼႆသေ မၼ်းၵေႃႈ ၽႃႇတတ်းတႃမၼ်းသွင်ၶွၼ်။ ၵၢမ်ႇလီလႄႈ တႃမၼ်း ၶိုၼ်းလီၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ဝၼ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်ပိူၼ်ႈၵီၽႅတ်ႇၽိူၵ်ႇပူၵ်ႉတႃမၼ်းၼၼ်ႉ မေႃယႃၽႃႇတတ်း ၸုၵ်းယူႇၽၢႆႇၼႃႈမၼ်းသေ ဢမ်ႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်းသင်။ မၼ်းႁၼ်မေႃယႃၼၼ်ႉယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈသင် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ဢၼ်မၼ်းႁၼ်ၼၼ်ႉ။ မိူဝ်ႈမေႃၽႃႇတၢတ်း လၢတ်ႈၵႂၢမ်းယဝ်ႉၵွၼ်ႇ မၼ်းၸင်ႇတွင်းလႆႈသေဝႃႈ "ဢေႃႈ ပဵၼ်မေႃ (ၽႃႇတတ်း)လူင်ၼႆႉ" ၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မၼ်းဢမ်ႇလႆႈႁၼ်မႃး တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း (40)ပီယဝ်ႉ။ မၼ်းၵူၺ်း ၸႂ်ႉတၢင်းထွမ်ႇသေ တွင်းၵူၼ်းဢဝ်ၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ မိူဝ်ႈၽႃႇတတ်းတႃမၼ်းယဝ်ႉသေ ႁၼ်လႆႈၶိုၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၸင်ႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ ၽႂ်ပဵၼ်ၽႂ်။

ဢိင်ၼိူဝ်လိူင်ႈဢၼ်ႁဝ်းႁၼ် ႁဝ်းငိၼ်းသေ ႁဝ်းပဵၼ်ၵႂႃႇ လၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆလွင်ႈယူႇ။ ႁဝ်းလႆႈသိူဝ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းလႆႈတုၵ်ႉယဝ်ႉ။ ယူႇတီႈဢၼ်ႁဝ်းႁၼ်၊ ႁဝ်းငိၼ်း၊ ႁဝ်းႁူႉဢရသႃႇ၊ ႁဝ်းႁပ်ႉသႅဝ်ဢၢႆ၊ ႁဝ်းၶုၺ်ႉႁၼ်လႄႈ ႁဝ်းဝူၼ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉသေ ႁဝ်းလႆႈသိူဝ်း ႁဝ်းလႆႈၸႂ်လမ်ယဝ်ႉ။ ႁဝ်းလူဝ်ႇၽၢင်ႉႁၼ် လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉလီꧦယဝ်ႉ။ ပုၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်တႃႇမွတ်ႇမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း (40)ပီၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈၽၢင်ႉႁၼ် လွင်ႈတႃမၼ်းလႄႈ ဢႃႇရုင်ႇတႃမၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢိင်ၼိူဝ်သဵင်လႄႈ ႁူတင်းသွင်ၼႆႉသေ တၢင်းႁူႉမၢႆမၼ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်မႃးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ မိူဝ်းမၼ်းငိၼ်းသဵင်မေႃၽႃႇတတ်းမၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၸင်ႇတွင်းလႆႈသေ လၢတ်ႈလႆႈၵမ်းလဵဝ်။ မိူဝ်ႈမၼ်းတိုၵ်ႉယႃ ဢဵၼ်ၶႅင်မၼ်းယူႇၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈတေၸႂ်ႉမၼ်းပႆ၊ ၸႂ်ႉပိုတ်ႇၽၵ်းတူၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းဢမ်ႇႁူႉၼိူဝ်ႉသင်၊ ဢမ်ႇၸႂ်ၶုၺ်ႉႁၼ်သင်။ မိူဝ်ႈမၼ်းတႄႇပႆၼၼ်ႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ၵႆမွၵ်ႈၼိုင်ႈယၢင်ႈသွင်ယၢင်ႈၵူၺ်းၵေႃႈ မၼ်းတေၵျွၵ်းဢဝ်။ တၢင်းၵႆဢၼ်မၼ်းၵျွၵ်းၼၼ်ႉ ၸႂ်ႉတႃမၼ်းသေ မၼ်းတေဢမ်ႇႁူႉလႆႈဝႃႈ မၼ်းၵႆၵႃႈႁိုဝ်ၵွၼ်ႇ။

မိူဝ်ႈဢႃႇရုင်ႇတြႃႈလႄႈ ၸႂ်မႃးတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵၼ်ၼၼ်ႉ ၸႂ်ႁဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉ။ ၸႂ်ႁဝ်း ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းယၢမ်းၼၼ်ႉၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ "ၸႂ်ႉႁူႉ" ၼႆယဝ်ႉ။ ၸႂ်ႁူႉ လႄႈ ၸႂ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်ယဝ်ႉ။ ၸႂ်ႁူႉၼႆႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ပၼ် ၼႂ်းၵႄႈၶူဝ်းၶွင်သွင်ဢၼ်ယဝ်ႉ။ ႁူၼႆႉ ပဵၼ်မဵဝ်းၼိုင်ႈ၊ သဵင်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်မဵဝ်းၼိုင်ႈ၊ မိူဝ်ႈၶႃမႃးတုမ်ႉၵၼ်ၼၼ်ႉ ၸႂ်ႁူႉတေႁဵတ်းၵၢၼ်ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁူႉသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ၸႂ်ႁူၼႆႉ ပဵၼ်ၸိၵ်းၸွမ်ၶွင်ၸႂ်တွင်းမၢႆယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁပ်ႉႁၼ်ၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်တႃႁၼ်လႆႈ၊ ဢၼ်တိူဝ်ႉလႆႈ၊ ဢၼ်ႁူႉဢရသႃႇလႆႈ၊ ဢၼ်ႁၼ်လႆႈ တႄႇၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ် လၢႆးၶူဝ်းၶွင်ႁဵတ်းၵၢၼ်ယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇတႅတ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈ လွင်ႈလီၸသင်သေ ႁဝ်းတေလႆႈဢဝ်သတိလၢႆꧦၵူၺ်းသေ ၽၢင်ႉႁၼ်ဢဝ်ယဝ်ႉ။ ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈဢၼ် ၼႂ်းလူၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇတြႃးလႆႈမူတ်းယဝ်ႉ။

ပေႃးဝႃႈႁဝ်းႁၼ် ၶူဝ်းၶွင်သေဢၼ်ꧦ ၼႆ ႁဝ်းၵႆႉတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈ လွင်ႈလီၸၶဝ်ယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ႁဝ်းလၢတ်ႈမႃးဝႃႈ ႁဝ်းႁဵတ်းႁိုဝ်မၵ်းမၼ်ႈ ၵႃႈၶၼ်ၶူၼ်ႁူဝ်ႁဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶူၼ်ႁူဝ် ဢၼ်မီးၼိူဝ်ႁူဝ်ႁဝ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းႁၵ်ႉၼႃႇ မၼ်းၶႅမ်ႉၼႃႇ။ ၼႆႉမၼ်းပဵၼ်ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁဝ်းႁပ်ႉဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၶွင်ႁဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ "ၼႆႉပဵၼ်ၶူၼ်ႁူဝ်ၵဝ်ဢိူဝ်ႈၼႆႉ" ၵႆႉဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ႁဝ်းသုၵ်ႈသၢႆႇပၼ်ၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ။ ယၢမ်းမိူဝ်ႈ ႁဝ်းၵႅတ်းသေ မၼ်းယၢတ်ႇတူၵ်းၵႂႃႇၵႃႈတီႈႁူဝ်ႁဝ်းယဝ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ်မၼ်းယဝ်ႉ ႁဝ်းဢမ်ႇမီးၸႂ် ၶႂ်ႈလုမ်းလႃးမၼ်းယဝ်ႉ။ လၢႆးဝႆႉဝၢင်းၸႂ်ႁဝ်းတေႃႇမၼ်းၼၼ်ႉ ပိူင်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ႁဝ်းဢမ်ႇမီးတၢင်း ၸႂ်တိတ်းၼိူဝ်မၼ်းယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ ၶူၼ်ႁူဝ်တူၵ်းသႂ်ႇ တီႈၼႂ်းဝၢၼ်ႇၶဝ်ႈၽၵ်းဝၢၼ် ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၵိၼ်ၼႆ ၵၢင်ၸႂ် ဢၼ်ၶႂ်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈၽၵ်းဝၢၼ်ဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ တေပိူင်ႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်ႁဝ်းဝႃႈ လွင်ႈတႅတ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈ လွင်ႈလီၸဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈၶူၼ်ႁူဝ်ၸဝ်ႈႁဝ်း မီးၼႂ်းဝၢၼ်ႇပေႃႈဢွၵ်ႇမႄႈဢွၵ်ႇၶဝ်၊ ၶူၼ်ႁူဝ်ပေႃႈဢွၵ်ႇမႄႈဢွၵ်ႇၶဝ်သမ်ႉ မႃးမီးၼႂ်းဝၢၼ်ႇၸဝ်ႈႁဝ်းၼႆ ပိၵ်ႉသမ်ႉ ႁဝ်းႁူႉၵၼ်ဝႃႈ ႁဝ်းသုၵ်ႈသီပၼ် ၶူၼ်ႁူဝ်ႁဝ်းၵူႈဝၼ်းယူႇၵေႃႈ ႁဝ်းၵွၼ်ၵၼ်လီႁင်ႈယဝ်ႉ။ ႁဝ်းဢမ်ႇႁပ်ႉႁွင်းလႆႈသေဢိတ်း၊ ဢမ်ႇယိူၼ်ႉၵၼ်လႆႈသေဢိတ်း။ မိူဝ်ႈႁဝ်းဝူၼ်ႉၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈႁဝ်းဝႆႉၵၢၼ် တႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈလွင်ႈလီၸၼႆ မၼ်းပွင်ႇဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇပွႆႇတူဝ်ႁဝ်း ထူပ်းသေၸိူဝ်ႉသေလွင်ႈတဵမ်ꧦထူၼ်ႈꧦၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၼႂ်းၵႃႈၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်ႁဝ်းၵႆႉတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈ လွင်ႈလီၸၶဝ်ၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉတၢင်းၵိၼ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈတၢင်းၵိၼ်မီးၼႂ်းမေႃႈ မီးၼိူဝ်ၽိူၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းလႅပ်ႈဝၢၼ်ၼႃႇ။ ၸႂ်ႁဝ်းႁပ်ႉဢဝ်ၸိူင်ႉၼႆသေ ႁဝ်းဢဝ်သႂ်ႇၼႂ်းသူပ်းႁဝ်းယဝ်ႉသေ ၵဵဝ်ႉၵိၼ်ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ၵဵဝ်ႉၵႅပ်ႉဢွၼ်ႇၼိုင်ႈယဝ်ႉၼၼ်ႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေဢိုၼ်လူင်းၵႂႃႇၼႂ်းတွင်ႉယူႇၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢမ်ႇၶႂ်ႈႁၼ်တၢင်းၵိၼ် ၼၼ်ႉသေဢိတ်းယဝ်ႉ။ ၶၢႆးဢွၵ်ႇၶိုၼ်းသေ ယၵ်ႉတူၺ်းၶိုၼ်းတူၺ်းလူး ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေမိူၼ်ႁိုဝ်။ မၼ်းတေပိူင်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၼႆႉယဝ်ႉ ဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းဝႃႈ တၢင်းတႅပ်းတတ်းလွင်ႈလီၸ။ တၢင်းတုမ်ႉတွပ်ႇႁဝ်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းတႅပ်းတတ်း လွင်ႈလီၸႁဝ်းယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းၶၢႆးဢွၵ်ႇၶိုၼ်းတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်တေဢိုၼ်လူင်းၶေႃးၼၼ်ႉသေ ၶိုၼ်းတူၺ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေဝႃႈ "လီႁင်ႈၼႃႇ" ၼႆသေ မၢင်ၵေႃႉ သမ်ႉပေႃးဢေႃႉၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ႁဝ်းၵိၼ်ၼ်ႉ ဢွၵ်ႇမႃးၶိုၼ်းၼႂ်းသူပ်းႁဝ်းၼႆ ႁဝ်းၵႂႃႇသုၵ်ႈပႅတ်ႈသူပ်းႁဝ်းၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ႁဝ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈႁၼ်မၼ်းၶိုၼ်းသေဢိတ်း။ ဢၼ်မီးယူႇၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ၼႆႉပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၼႄပၼ် လွင်ႈႁဝ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈ လၢႆးဝႆႉဝၢင်းၸႂ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ ၼႆႉမၼ်းပဵၼ် တၢင်းတုမ်ႉတွပ်ႇႁဝ်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်းတုမ်ႉတွပ်ႇၸူး ဢၼ်ႁဝ်းႁၼ် ဢၼ်ႁဝ်းငိၼ်း တၢင်းႁူႉဢရသႃႇလႄႈ သႅဝ်ဢၢႆၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇသုတ်းဢမ်ႇဝၢႆးယဝ်ႉ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈသဵင်ၵေႃႈ မိူၼ်ၼႆယဝ်ႉ။ ယၢမ်းမိူဝ်ႈႁဝ်းမုင်ႈမွင်းသေၵေႃႉꧦသေ ငိၼ်းမႅၼ်ႈသဵင်ႈၵႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းယိၼ်းၸူမ်းဢိူဝ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယၢမ်းမိူဝ်ႈႁဝ်းတိုၵ်ႉလူလိၵ်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလွင်ႈယဵၼ်လႄႈ သမ်ႉလႆႈငိၼ်းသဵင်ၵႃးပေႃးၼႆ ၸႂ်ႁဝ်းတေၸယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ပိၵ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်သေတႃႉၵေႃႈ တၢင်းတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈႁဝ်းၼၼ်ႉ ပိူင်ႈၵၼ်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းၽိုၵ်းသတိလၢႆလၢႆၼၼ်ႉ ႁဝ်းဝႃႈတီႈတူဝ်ႁဝ်းဝႃႈ ငိၼ်းယဝ်ႉ ငိၼ်းယဝ်ႉ ငိၼ်းယဝ်ႉ ၼႆၵူၺ်း။ ႁဝ်းဢမ်ႇဝႃႈႁဝ်းထွမ်ႇ။ ႁဝ်းၵူၺ်းဝႃႈ ငိၼ်းယဝ်ႉ ၼႆၵူၺ်းႁဝ်းဝႃႈ ႁဝ်းႁူႉဢရသႃႇယဝ်ႉ ၼႆၵူၺ်း ႁဝ်းဢမ်ႇဝႃႈ ဢရသႃႇမၼ်း ၶႅမ်ႉဢမ်ႇၶႅမ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီး တၢင်းတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈၵႃႈၶၼ်။ မၼ်းပဵၼ်သတိလၢႆꧦၵူၺ်း။

ၽိင်ႈဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်တႅပ်းတတ်းၶွင်ဝိပတ်ႉသၼႃႇ

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၵၢၼ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ လၢတ်ႈဝႆႉ တႅၵ်ႇလႅင်းလီထိသုတ်းဝႃႈ ၸႂ်ဢၼ်ပိဝ်ယူႇလႄႈ ၸႂ်ဢၼ်ၼိမ်ယူႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇတြႃး ဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ် မိူၼ်ၵၼ်ၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်ပႃႇလိဢၼ်မီးၼႂ်း သုတ်ႈသတပꩪႃၼမႃးလၢတ်ႈတႄႉဝႃႈ သံၶိတ်တံ ဝ ၸိတ်တံ သၶိတ်တံ ၸိတ်တၼ်တိ ပꩡၼတိ၊ ဝိၶိတ်တံ ဝ ၸိတ်တံ ဝိၶိတ်တံ ၸိတ်တၼ်တိ ပꩡၼတိ ၼႆယဝ်ႉ။ ပႃႇလိပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼႆႉ မီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ လူဝ်ႇလႆႈဝႆႉ ၸႂ်ဢၼ်ၼိမ်လႄႈ ၸႂ်ပိဝ်တင်ႈသွင်ၼႆႉ မိူၼ်ၵၼ်။ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉႁၼ်ၶဝ်သေ ႁႂ်ႈႁူႉလွင်ႈပဵၼ်တႄႉၶဝ်ၼႆယဝ်ႉ။ ယၢမ်းမိူဝ်ႈၸႂ်ႁူတ်းၶဝ်ႈၵႂႃႇမီး တီႈၼႂ်း ၶူဝ်းၶွင်သေဢၼ်ꧦၼႆ ႁဝ်းဢမ်ႇႁၼ်မၼ်းလႆႈယဝ်ႉ။ ၸႂ်ဢွၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်ၼိမ်ယဝ်ႉ။ ၸႂ်ပိဝ်ၼႆႉသမ်ႉ ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းလႆႈ တီႈၼိုင်ႈတီႈလဵဝ်။ မၼ်းၵႂႃႇပေႃးၸွတ်ႇၵူႈတီႈယဝ်ႉ။ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈဝႃႈ "သင်ဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽၢင်ႉႁၼ်မႅၼ်ႈ ၸႂ်ၼိမ်လႄႈ ၸႂ်ပိဝ် သွင်ဢၼ်ၼႆႉၸိုင် ဢဝ်သတိလၢႆꧦသေ ယၵ့်တူၺ်းၵူၺ်း ပႃႇပေတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈ လွင်ႈလီၸၶဝ်တ" ၼႆယဝ်ႉ။ ယႃႇပေႁိပ်ႈဝႃႈ ၸႂ်ပိဝ်ၼႆႉဢမ်ႇလီ ၸႂ်ၼိမ်ၼႆႉလီဢိူဝ်ႈၼႆ။ ယႃႇပေမၵ်းမၼ်ႈၵႃႈၶၼ်ၶဝ်သင်။

ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ၵႆႉဢွၼ်ၵၼ် ႁဵတ်းလွင်ႈတႅပ်းတတ်းၵႃႈၶၼ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸႂ်သၼ်ႇဝႆႁဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၵႆႉငိၼ်းၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ ၵၢၼ်ၼင်ႈတြႃးႁဵတ်းႁႂ်ႈၶဝ်ၸႂ်ၼိမ်လႄႈ ၵတ်းယဵၼ်ၼႆယူႇ။ လွင်ႈၼႆႉၵေႃႈ မၼ်းၵဵဝ်ႇၵၼ်တင်းႁဝ်းယူႇ။ ၸႂ်ပိဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းႁေႉႁၢမ်ႈလူင် ပုၼ်ႈတႃႇႁဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃးယဝ်ႉ။ လွင်ႈၵေႈၶႆၸႂ်ပိဝ်ၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်တြႃးဝိပတ်ႉသၼႃႇ ပိူင်ႈၵၼ်တင်း ၵၢၼ်တြႃးသမထယဝ်ႉ။

လွင်ႈၸႂ်ၼိမ်ၼႆႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈတႃႇၵၢၼ်တြႃးၵူႈလွင်ႈယဝ်ႉ။ ပိၵ်ႉသမ်ႉ သမႃႇထိလမ်ႇလွင်ႈသေတႃႉၵေႃႈ တၢင်းလမ်ႇလွင်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇဝႆႉပဵင်းၵၼ် တင်းၸႂ်ပိဝ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇၼင်ႇၵၼ်ယဝ်ႉ။ လွင်ႈမီး ဢမ်ႇမီး ၸႂ်ၼိမ် လႄႈ ၸႂ်ပိဝ်တင်းသွင်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇ ဢၼ်ႁဝ်းတေလႆႈ ဢဝ်ၸႂ်ပၵ်းတူၺ်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်းဢမ်ႇလူဝ်ႇဝႆႉ ဢႃႇရုင်ႇၶဝ် ပဵၼ်ၶွင်ႁဝ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇႁဝ်းဝႆႉ ၶူၼ်ႁူဝ် လႄႈ တၢင်းၵိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။

ယူင်းဢၢၼ်းသုင်သုတ်း ၶွင်ၵၢၼ်တြႃးဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ တႃႇတေတူၺ်းႁၼ် ၶိူင်ႈၶူဝ်းၶွင် ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၶဝ်ပဵၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ႁဝ်းတိုၵ်ႉမီးၸႂ်ၵျိူၵ်ႈၸႂ်ၸင်းယူႇၼႆ တႃႇႁဝ်းတေႁၼ်ၽိင်ႈၶူဝ်းၶွင်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၶဝ်ပဵၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။ ယိူင်းဢၢၼ်းလူင် ၶွင်သႃႇသၼႃႇပုတ်ႉထၸဝ်ႈၼႆႉ တႃႇတေႁၼ်တုၵ်ႉၶ ပဵၼ်တုၵ်ႉၵူၺ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈ တႃႇတုမ်ႉတွပ်ႉတၢင်းတုၵ်ႉၶ။ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ၽိုၵ်း တႃႇတေတူၺ်းႁၼ်လႆႈ တၢင်းၸဵပ်း ပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်းၵူၺ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တႃႇတေတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းမီး တၢင်းၸႂ်လမ်၊ တၢင်းၸႂ်ဢမ်ႇယၢဝ်း၊ တၢင်းၸႂ်ၸႃႉလႄႈ တၢင်းၸႂ်တူၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵႃႈႁဝ်းတိုၵ်ႉတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းသေ ၶတ်းၸႂ်ၶေတၢင်းတုမ်ႉတွပ်ႇႁဝ်းၶိုၼ်းယူႇပေႃးၼႆ ႁဝ်းပႆၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈ ၽိင်ႈၶူဝ်းၶွင်ၸိူင်ႉၼင်ႇၶဝ်ပဵၼ်လႆႈ။

သုတ်ႈသတိပꩪႃၼၼ်ႉ လၢတ်ႈၼႄႁဝ်းထႅင်ႈဝႃႈ သတေႃ သံ ဝ ၸိတ်တံ သတေႃသံ ၸိတ်တၼ်တိ ပꩡၼတိ။ ၼိတ်တေႃးသံ ဝ ၸိတ်တံ ၸိတ်တၼ်တိ ပꩡၼတိ ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈပွင်ႇမၼ်းဝႃႈ ၸႂ်ဢၼ်ၸႂ်လမ်လႄႈ ၸႂ်ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်လမ်တင်းသွင်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ဢိတ်းလူၵေႃႈလီ ဢၼ်ႁၵ်ႉၵေႃႈယႃႇ ၶဝ်တင်းသွင်ၼႆႉ မိူၼ်ၵၼ်ၵူၺ်းၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ် ၽိင်ႈယၢမ်ႈၶႃႈဝႃႈတႄႉ ၸႂ်လမ်လႄႈ ၸႂ်ဢိတ်းလူၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်လႆႈ။ တၢင်းၸႂ်လမ်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇလီ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမၼ်း ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးမႃးၸႂ်ႁၢႆႉၸႃႉယဝ်ႉ။ မၼ်းဢမ်ႇလီပုၼ်ႈတႃႇ ပၢႆးယူႇလီႁဝ်း။ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးပႃးပၼ်ႁႃၼမ်ၼႃႇ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈတၢင်းယၢမ်ႈၼႆႉသေ ၵူၼ်းႁဝ်းမီးတၢင်းႁၼ်ထိုင်ပိူင်ႈၵၼ်ယူႇ။ မၢင်ၵေႃႉဝႃႈ တၢင်းၸႂ်လမ်ၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉႁၼ်ဝႃႈ ႁဝ်းလၢတ်ႈတေႉႁဵတ်းတေႉၼႆယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ မၼ်းမီးလွင်ႈတၢင်းလီယူႇၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ပေႃးယူႇတီႈ ၸဵင်ႇတၢင်းယၢမ်ႈသေ တူၺ်းၼႆ မၼ်းတူၺ်းႁၼ်သုၼ်ႇတူဝ်လႄႈ ပဵၼ်တၢင်းတႅပ်းတတ်းသုၼ်ႇတူဝ်ယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈတႄႉ မိူဝ်ႈႁဝ်းယူႇတီႈၽၢႆႇၸႂ်သေ ၵႄႈၶႆပၼ်ႁႃၼႆ ႁဝ်းလူဝ်ႇတူၺ်း ႁႂ်ႈၶၢမ်ႈပူၼ်ႉလႆႈ တၢင်းယၢမ်ႈၶႃၼႆယဝ်ႉ။

ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈဢၼ်ႁဝ်းလၢတ်ႈမႃးပႃႈၼိူဝ်ၼႆႉသေ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ႁဝ်းဝႆႉမဝ်ၵၢၼ်တိုဝ်းၵမ် တီႈၼႂ်းၵၢၼ်ၽႃႇဝၼႃႇ၊ ႁဝ်းတိူဝ်းဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်း လၢႆးၵႄႈၶႆသွင်ဢၼ် ဢၼ်ပိူင်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ လၢႆးၵႄႈၶႆသွင်ဢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉၼႂ်း သဵၼ်ႈတၢင်းမၢၵ်ႈၵၢင်ႇသၢႆၵၢင်ယဝ်ႉ။

ယႃႇပေသိူင်ႇဝႆႉ

ၼႂ်းၵၢၼ်တြႃးဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ ၸၼ်ႉမၼ်းမီးဝႆႉသၢမ်ၸၼ်ႉ၊ ၸၼ်ႉႁဵၼ်း၊ ၸၼ်ႉထိင်း လႄႈ ၸၼ်ႉပူၼ်ႉလွတ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တႃႇတေၵုမ်းထိင်းတၢင်းၸႂ်လမ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းလွင်ႈတၢင်းၸႂ်လမ် ဢွၼ်တၢင်းၵွၼ်ႇ။ ၼႂ်းထၢၼ်ႈသွင်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸင်ႇတေၵုမ်းထိင်းလႆႈ တၢင်းၸႂ်လမ်၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸၼ်ႉသၢမ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေပူၼ်ႉလွတ်ႈလႆႈ တၢင်းၸႂ်လမ်ယဝ်ႉ။ တၢင်းလွတ်ႈလႅဝ်းၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈတၢင်းႁူႉမႃးၵမ်းသိုဝ်ႈ။ တၢင်းၽၢင်ႉႁၼ် (ၵမ်းသိုဝ်ႈ)သမ်ႉ ၵိူတ်ႇပၼ်တၢင်းႁူႉၵမ်းသိုဝ်ႉ (သမ်ပၸၼ)ယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းတေလၢတ်ႈလွင်ႈ ၸၼ်ႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းဢၼ်ႁဝ်းၶတ်းၸႂ် ႁႂ်ႈသတိႁဝ်းလီၶိုၼ်းမႃးယဝ်ႉ။ ဢၼ်လူဝ်ႇႁဵတ်းမိူဝ်ႈၼႆႉတႄႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇယၵ်ႉတူၺ်းၸႂ် ဢၼ်မီးတၢင်းၸႂ်လမ်သေ ၸႂ်ဢၼ်ဢမ်ႇမီးတၢင်းၸႂ်လမ်။ တၢင်းဝူၼ်ႉႁုၵ်းႁၢႆႉ လႄႈ တၢင်းဝူၼ်ႉလီၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇဝႆႉၽဵင်ႇꧦပဵင်း၊ၵၼ်။ မိူဝ်ႈတၢင်းဝူၼ်ႉႁုၵ်းႁၢႆႉဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းတွင်းမၢႆဝႃႈ "ၼႆႉပဵၼ်တၢင်းဝူၼ်ႉႁုၵ်းႁၢႆႉ၊ တၢင်းဝူၼ်ႉႁုၵ်းႁၢႆႉ၊ တၢင်းဝူၼ်ႉႁုၵ်းႁၢႆႉ ၼႆသေ ၽၢင်ႉႁၼ်လွင်ႈမၼ်း မီးၼႂ်းၸႂ်ႁဝ်း၊ ၽၢင်ႉပၼ်တူဝ်ႁဝ်းဝႃႈ ႁဝ်းထူပ်းလွင်ႈတၢင်းဝူၼ်ႉႁုၵ်းႁၢႆႉၼႆသေ ၶတ်းၸႂ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းဢဝ် ႁႂ်ႈႁူႉၸႅင်ႈလႅင်းၼႂ်းၸႂ်ဝႃႈ တၢင်းဝူၼ်ႉႁုၵ်းႁၢႆႉၼႆႉမိူၼ်ႁိုဝ်ၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈႁဝ်းဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ် လွင်ႈမၼ်းၼႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈပၢၵ်ႈပႅတ်ႈမၼ်းလႆႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵုမ်းထိင်းမၼ်းလႆႈ။ သင်ဝႃႈ ႁဝ်းမီးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼႆ ႁဝ်းၵႆႉတဵၵ်းတဵင်တူဝ်ႁဝ်းဝႃႈ "ယႃႇၸႂ်လမ်"ၼႆယူႇ။ ၼႆႉမၼ်းပွင်ႇဝႃႈ ၸႂ်ႉဢဵၼ်ႁႅင်းသေ တဵၵ်းတဵင်တၢ်ငးၸႂ်လမ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ ႁဝ်းၸႂ်ႉဢဵၼ်ႁႅင်းသေ တဵၵ်းတဵင်သေၸိူဝ်ႉသေလွင်ႈၼႆ ႁဝ်းတေဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်လွင်ႈမၼ်းလႆႈ။ တၢင်းၸႂ်လမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇႁၢႆလၢႆၵႂႃႇ။ မၼ်းတိုၵ်ႉမီးယူႇ။ မၼ်းတေဢမ်ႇပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁူႉသေ တေပေႃႇမႃးၶိုၼ်းဢိူဝ်ႈ။ မၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆတႃႇသေယဝ်ႉ။

ၵမ်ႈၼမ်တႄႉ ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းႁူႉဝႃႈ ဢၼ်လႂ်ပဵၼ်ဢၼ်လီ ဢၼ်လႂ်ပဵၼ်ဢၼ်ႁၢႆႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉသမ်ႉ ႁဝ်းဝႆႉပၵ်းပိူင်တေႃႇတူဝ်ႁဝ်းဝႃႈ "ၸႂ်လမ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလီ။ ၵဝ်တိုၼ်းတေဢမ်ႇလႆႈၸႂ်လမ်" ၼႆယဝ်ႉ။ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ တၢင်းၸႂ်လမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇႁၢႆၵႂႃႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ လၢႆးၼႆႉ ဢမ်ႇၵႄႈၶႆလႆႈ။ ပေႃးၼႆ ဢၼ်ႁဝ်းထုၵ်ႇလီႁဵတ်းတႄႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈ ယွမ်းႁပ်ႉဢဝ်သေ ဢမ်ႇတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈ လွင်ႈလီၸၶဝ်သေ တူၺ်းႁႂ်ႈပွင်ႇၸႂ်လွင်ႈၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ႁဝ်းၵႆႉဢဝ် တၢင်းႁူႉသေ ထတ်းသၢင်တူၺ်း၊ ႁဝ်းတေဝႃႈ တၢင်းၸႂ်လီၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းလီ တၢင်းၸႂ်လမ်သမ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းဢမ်ႇလီၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼႆလႄႈ ၵၢၼ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဢွၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပူၼ်ႉၵၢၼ်လီ ၵၢၼ်ဢမ်ႇလီတင်ႈသွင်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇမီးၵၢၼ်ဢမ်ႇလီၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈမီးၵၢၼ်လီလႆႈ။ ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇမီးဢၼ်ၼိုင်ႈၵေႃႈ (လွင်ႈတၢင်းပဵၼ်မႃး)ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးလႆႈထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ (ဢၼ်မႃးပဵၼ်)။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၼႂ်းလေႃးၵ ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ပိူင်ႈၵၼ်သွင်ဢၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းမီးၵိုၵ်းၵၼ်၊ လႆႈပိုင်ႈဢိင်ၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်တင်းသွင်ၼၼ်ႉသမ်ႉ ယူႇတီႈၵၢမ်ႇၸတ်းၵၢၼ်ပၼ်ယဝ်ႉ။ ၼိပ်ႉပၢၼ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းႁုပ်ႈလႆႈ မိူဝ်ႈၵၢမ်ႇႁဝ်းသုတ်းမူတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ ၸဝ်ႈဢရႁၢၼ်ႇ (ရႁၢၼ်းတႃႇ)ၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇမီးၵၢမ်ႇၵုသူဝ်ႇ လႄႈ ဢၵုသူဝ်ႇသင်ယဝ်ႉ။ တၢင်းဝူၼ်ႉၶပ်ႉၸၢဝ်းပုတ်ႉဝႃႈ ၵၢမ်ႇသုတ်း လႄႈ တၢင်းတုၵ်ႉၶသုတ်းၼႆႉ မိူၼ်ၵၼ်ၵူၺ်းၼႆယဝ်ႉ။ တီႈဢၼ်တၢင်းတုၵ်ႉၶ လႄႈ ၵၢမ်ႇသုတ်းသဵင်ႉၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၵၢမ်ႇသုတ်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ၵၢမ်ႇဢၵုသူဝ်ႇၼၼ်ႉၵူၺ်းသုတ်း ၵၢမ်ႇၵုသူဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈသုတ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်း ၵိူတ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမႃးၶိုၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢမ်ႇႁဝ်းယဝ်ႉ။ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းတုၵ်ႉၶ ၼႂ်းလူၵ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးႁဝ်းတိုၵ်ႉႁပ်ႉႁၼ်သေလွင်ႈꧦဝႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်လီ ဢမ်ႇလီၼႆၼႆႉ မၼ်းပွင်ႇဝႃႈ ႁဝ်းတိုၵ်ႉမီးတီႈၼႂ်းၸၼ်ႉလေႃးၵီႇၼႆယဝ်ႉ။ သဵၼ်ႈတၢင်းသၢႆၵၢင် ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်ႁဝ်းဝႃႈ မၢၵ်ႈၵၢင်ႇပႅတ်ႇပႃးဢၼ်ၵၢၼ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇပဵၼ်ၵိင်ႇမၼ်းဝႆႉၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းဢၼ်ပူၼ်ႉလွတ်ႈလႆႈ ၵုသူဝ်ႇ လႄႈ ဢၵုသူဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပေႃးႁဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လီၸွမ်းၼင်ႇ ၽိင်ႈလေႃးၵီႇတႄႉ ႁဝ်းၶတ်းၸႂ်ယႃႉပႅတ်ႈ ၵၢၼ်ဢမ်ႇလီသေ ႁႃႁွမ်ၵၢၼ် လီၵႃႈၼင်ႇပဵၼ်လႆႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယိူင်းဢၢၼ်းၵၢၼ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇတႄႉ တႃႇတႅပ်းပႅတ်ႈၵၢၼ်လီ လႄႈ ၵၢၼ်ဢမ်ႇလီ တင်းသွင်ဢၼ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ တၢင်းတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈလွင်ႈလီၸၼႆႉ ႁဝ်းယင်းဢမ်ႇဝႆႉတေႃႇၵၢမ်ႇၵုသူဝ်ႇၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။

ႁူႉဢဝ်လၢႆလၢႆၵွႆး

ပုတ်ႉထၸဝ်ႈလၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ မိူဝ်ႈၸႂ်ႁဝ်းၼိမ်ယဵၼ်ၼၼ်ႉ မၢႆဝႆႉဝႃႈ ၸႂ်ႁဝ်းၼိမ်ယဵၼ်ၼႆသေ၊ မိူဝ်ႈၸႂ်ႁဝ်းဢမ်ႇၼိမ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၢႆဝႆႉဝႃႈ ၸႂ်ႁဝ်းဢမ်ႇၼိမ်ၼႆ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ မိူဝ်ႈၸႂ်ႁဝ်းဢမ်ႇၼိမ် ပိဝ်ၵႂႃႇတၢင်းၼိုင်ႈယဝ်ႉတၢင်းၼိုင်ႈယူႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းၵႆႉၸႂ်တူၵ်း၊ ၸႂ်ၸႃႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းႁဝ်းၵႆႉပွင်ႉဢုမ်းꧦဝႃႈ "ဢူဝ်ႉ ၵဝ်ႇဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈလီလူင်ၼႆႉ။ ၵဝ်ၵုမ်ႇဝူၼ်ႉၵူၺ်းလူင်း၊ ၵဝ်ႇၵုမ်ႇလႆႈထူပ်းတၢင်းယႃႉၵဝ်းတိၵ်းꧦ လႄႈ ဢမ်ႇမီးသမႃႇထိလူင်း" ၼႆယူႇ။ ၼႆႉပဵၼ် တၢင်းယၢမ်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းၵႆႉတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ၸႂ်လီ လႄႈ ၸႂ်ဢမ်ႇလီၼႆႉ လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းသွၼ်ႁႂ်ႈပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းဢၼ်ဢွၵ်ႇပူၼ်ႉ တၢင်းႁဵတ်းပဵၼ် (သင်ႇၶႃႇရ) လႄႈ တၢင်းလႆႈၶၢမ်ႇႁဵတ်းပဵၼ် (သင်ၶတ)ယဝ်ႉ။ ၸႂ်ႈယဝ်ႉ ႁဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉမီးလွၵ်းတၢင်းႁဵတ်းပဵၼ် လႄႈ တၢင်းလႆႈၶၢမ်ႇႁဵတ်းပဵၼ်ယူႇ၊ ႁဝ်းဢမ်ႇပႆႇပူၼ်ႉလွတ်ႈလႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သတိမဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်း ဢၼ်တေဢွၼ်ႁဝ်းၵႂႃႇထိုင်တီႈ လွင်ႈဢမ်ႇႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈ။ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်း ႁႂ်ႈသတိလၢႆꧦလီၶိုၼ်ႈသေ ပိုတ်ႇႁပ်ႉဢဝ် တၢင်းႁဵတ်းပဵၼ်ၵူႈၸိူဝ်းꧦတႃႉ။ တွင်းမၢႆဝႆႉၶဝ်ၵူၺ်း၊ ယႃႇပေဝူၼ်ႉၸွမ်းလွင်ႈၶဝ်သင်၊ ယႃႇပေတႅပ်းတတ်းလွင်ႈလီၸၶဝ်သင်။ လွင်ႈၼႆႉ မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်း ၵႂႃႇထိုင်လႆႈတီႈ တၢင်းဢမ်ႇႁဵတ်းပဵၼ် (ဢသင်ႇၶႃႇရ) လႆႈယၢမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။

ဢမ်ႇလႆႈမီးတၢင်းႁပ်ႉႁၼ်လူင်ႈၼႃႈ

ၵမ်းၼႆႉ ႁဝ်းၵႂႃႇတူၺ်းၶိုၼ်း လွင်ႈသတိလၢႆꧦထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ။ သတိလၢႆꧦၼႆႉ (လိူဝ်သေသတိ ဢမ်ႇပႃးသင်ထႅင်ႈ) တေဢမ်ႇလႆႈမီး တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်ဝႆႉဢွၼ်တၢင်း။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈယႃႉပႅတ်ႈ တၢင်းၶူမ်းၵၢႆး တီႈၼိူဝ်ၼႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ (မိူဝ်ႈၼင်ႈတြႃး)ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တွင်းမၢႆဝႃႈ ၶူမ်းယဝ်ႉ ၶူမ်းယဝ်ႉ ၶူမ်းယဝ်ႉ ၼႆၵူၺ်း။ ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းႁဵတ်းပဵၼ် ယွၼ်ႉၵၢင်ၸႂ် ဢၼ်ၶႂ်ႈယႃႉပႅတ်ႈတၢင်းၶူမ်းၵၢႆးယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပႆႇႁဵတ်းသင်ၼၼ်ႉ ၸႂ်ႁဝ်းၼႆႉ သမ်ႉပေႃးတိတ်းၸပ်းဝႆႉ လွင်ႈတႅပ်းတတ်းၵႃႈၶၼ်ယူႇယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ တၢင်းၶူမ်းၵၢႆးၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁၢႆၵႂႃႇပေႃးၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ပိၵ်ႉသမ်ႉမၼ်းႁၢႆၵႂႃႇၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေတုမ်ႉတွပ်ႇမၼ်းၶိုၼ်းဝႃႈ "ဢူဝ်ႉလီတႄႉယဝ်ႉ။ ၵဝ်ႁဵတ်းလႆႈယဝ်ႉ" ၼႆယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ မၼ်းဢမ်ႇႁၢႆၵႂႃႇသမ်ႉ တေၸႂ်တူၵ်းသေ တုမ်ႉတွပ်ႇဝႃႈ "ဢူဝ်ႉ မၼ်းၸဵပ်းမႃးႁႅင်းတိၵ်းꧦယဝ်ႉ။ တၢင်းမူၺ်ႈတီႈၼႂ်းတိၼ်ၵဝ်ႇၼႆႉ ႁႅင်းမႃးတိၵ်းꧦယဝ်ႉ။ ၸဵပ်းဢၼ်မီးတီႈၵွင်းလင်ၵဝ်ၼႆႉၵေႃႈ ၼႃႇႁႅင်းမႃႈတိၵ်းꧦယဝ်ႉ"ၼႆယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵၢင်ၸႂ်ဢၼ်ဝႃႈ "ၵွင်းလင်ၵဝ် ၶႃၵဝ်" ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်လွင်ႈၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ မၼ်းသုမ်ႇငမ်းၼိူဝ် တၢင်းၸဵပ်း ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်းၵူၼ်ႉမူၺ်ႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇလီႁၼ်တၢင်းၸဵပ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇမၼ်းပဵၼ်၊ တၢင်းၵူၼ်ႉမူၺ်ႈၸိူင်ႉၼင်ႇမၼ်းပဵၼ်ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉမီးဝႆႉတၢင်းႁပ်ႉႁၼ် ဢွၼ်တၢင်းဢၼ်ဝႃႈ "ၵွင်းလင်ၵဝ် ၶႃၵဝ်" ၼၼ်ႉသေ ႁဝ်းၵူၺ်းႁၼ် တၢင်းၸဵပ်း လႄႈ တၢင်းၵူၼ်ႉမူၺ်ႈ ဢၼ်တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်လူင်ၼႃႈ သုမ်ႇငမ်းၼိူဝ်မၼ်းဝႆႉၼၼ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢၼ်မီးတၢင်းႁပ်ႉႁၼ်လူင်ႈၼႃႈဝႆႉၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းၸဵပ်း လႄႈ တၢင်းၵူၼ်ႉမူၺ်ႈ ပဵၼ်ၵႂႃႇထႅင်ႈႁိုင်ၵူၺ်း။

မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ၵူၼ်းႁဝ်း ၵႆႉပၼ်ႁႅင်းၵၼ်ဝႃႈ ႁႂ်ႈယၵ်ႉတူၺ်းတၢင်းၸဵပ်း၊ ပေႃးယၵ်ႉတူၺ်းမၼ်းႁိုင်ယဝ်ႉၼႆ မၼ်းတေႁၢႆၵႂႃႇၼႆယူႇ။ ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ တႃႇတေတတ်းပႅတ်ႈတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈယၵ်ႉတူၺ်း၊ တၢင်းယၵ်ႉတူၺ်း တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းၸဵပ်းမွတ်ႇႁၢႆၼႆယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ်တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်လူင်ႈၼႃႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈလုၵ်ႉမႃးတီႈ တၢင်းၶတ်းၸႂ်ယၵ်ႉတူၺ်းယဝ်ႉ။ တီႈတႄႉမၼ်းတႄႉ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈႁၢႆၵႂႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် တေၸၢင်ႈၸဵပ်းႁႅင်းလိူဝ်မႃးယူႇ။ ဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ မၼ်းၵူၺ်းသွၼ်ပၼ်ႁဝ်းဝႃႈ သင်ဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ၸဵပ်းလိူဝ်မႃးႁႅင်း ဢမ်ႇၼၼ် ႁၢႆၵႂႃႇပေႃးၼႆ တေလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ်ၼႆၵူၺ်း။ ႁဝ်းဢမ်ႇသင်ႇႁႂ်းတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ႁၢႆၵႂႃႇလႄႈ ပေႃႇမႃးလႆႈ။ မၼ်းပဵၼ်ဢၼတ်တဢိူဝ်ႈ။ သင်ဝႃႈ မီးတၢင်းႁပ်ႉႁၼ်လူင်ႈၼႃႈဝႆႉပေႃးၼႆ ၸႂ်ႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းလႆႈၶၢမ်ႇဢိုတ်းၶင်ဝႆႉယဝ်ႉ။ မၼ်းဢမ်ႇပိုတ်ႇႁပ်ႉလွင်ႈသင်လႆႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းဢမ်ႇပိုတ်ႇႁပ်ႉဝႆႉလွင်ႈသင်လႄႈ ႁဝ်းတေပၢၵ်ႈပႅတ်ႈ ၽွၼ်းမၼ်းၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ်တင်း တၢင်းမုင်ႈမွင်းႁဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇတေထူပ်းသေၸိူဝ်ႉသေလွင်ႈ ဢၼ်တေမႃးတၢင်ႇမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၶဵင်ႈယၢၼ်းလႆႈၼႆႉ မၼ်းတေယူႇတီႈၸႂ်ဢၼ်ပိုတ်ႇဝႆႉလႄႈ ၸႂ်ဢၼ်ႁပ်ႉလႆႈၼၼ်ႉ ႁဵတ်းပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။

တႃႇတေတတ်းပၢတ်ႇပႅတ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ တႃႇတေၵႄႈၶႆႁႂ်ႈမၼ်းလီလိူဝ်ၵူၺ်း

ယိူင်းဢၢၼ်းၶွင် ဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇဢၢၼ်းတတ်းယႃႉပႅတ်ႈ တၢင်းၸဵပ်း။ ယွၼ်ႉတၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ မၼ်းၵိုၵ်းၽဝၵူၼ်းႁဝ်းမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇမီးလူၵ်ႈလေႃးၵဢၼ်လႂ် ဢၼ်ဢမ်ႇမီးတၢင်းၸဵပ်း။ ၵၢၼ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ ပဵၼ်လၢႆးဢၼ်တႃႇတေၵေႈၶႆ တၢင်းၸဵပ်း မိူဝ်ႈမၼ်းပဵၼ်မႃး၊ မိူဝ်ႈမၼ်းပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ တေဢဝ်မၼ်းပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇတြႃးသေ ႁႂ်ႈႁဝ်းပေႃးလႆႈၺၢၼ်ႇတၢင်းႁူႉ တီႈမၼ်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းတုၵ်ႉၶမူတ်းႁၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မႅၼ်ႈတႄႉဢိူဝ်ႈ မၢင်တွၼ်ႈၼႆႉ တၢင်းၸဵပ်းႁဝ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်းဢမ်ႇၸဵပ်းတၢၼ်ႇမိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး။ ယၢမ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၼင်ႈတြႃးလႆႈႁိုင်ꧦသေ ၼႃႈတႃႁဝ်းၼႆၵေႃႈ တေတူၺ်းၸိုၼ်ႈပၢင်ႇသႂ်လီ၊ တေၵတ်းယဵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။

တီႈၼႂ်းသတိပꩧႃၼသုတ်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉၶေႃႈၵႂၢမ်းပႃႇလီလမ်ႇလွင်ႈသွင်ၶေႃႈ။ ၼၼ်ႉတႄႉပဵၼ် သတေႃ လႄႈ သမ်ပၸၼေႃ ယဝ်ႉ။ ၶေႃႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်သတိလၢႆလၢႆ။ ဢၼ်မၢႆထိုင်ဝႃႈ ႁဝ်းတေလႆႈၽၢင်ႉတူၺ်းသေၸိူဝ်ႉသေဢၼ် ႁႂ်ႈႁူႉဝႃႈ မၼ်းမီးပဵၼ်ယူႇၼႆၵူၺ်း။ သတိဢၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တိုၵ်ႉႁပ်ႉဢဝ်ၶေႃႈမုၼ်းသေ တိုၵ်ႉတွင်းမၢႆဝႆႉၶေႃႈမုၼ်းယူႇၼၼ်ႉ မၼ်းတေလီၶိုၼ်ႈမႃးယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေႁၼ် ၽိင်ႈပဵၼ်ၶွင်ဢႃႇရုင်ႇတြႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ဢွၼ်ၼႃႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေဢမ်ႇလႆႈ ဝႆႉၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႃႈ "တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်း မၼ်းတေႁၢႆၵႂႃႇၵူၺ်း" ၼႆယူႇ။ တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ်ဢီႈသင် မႃးသုမ်ႇငမ်းဝႆႉ ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ လွင်ႈဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပိၵ်ႉသမ်ႉမၼ်းမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၵေႃႈယဝ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈပၼ်မၼ်းမႃးသုမ်ႇငမ်း။ လွင်ႈဢၼ်ဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်းၼႆႉ တေလႆႈၸႂ်ႉတီႈၼႂ်းတၢင်းဝူၼ်ႉဝႃႈ တေတတ်းပႅတ်ႈတၢင်းၸဵပ်းၵူၺ်း၊ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈယွၼ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁၼ် လွင်ႈဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်း တီးတၢင်းၸဵပ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁၼ်လွင်ႈဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမႂ်းယၢမ်းလဵဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ယၢမ်ႈႁၼ်မႃးၼႂ်းပပ်ႉလႄႈ ၼႂ်းတြႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ယႃႇပေႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ်။ လိူဝ်သေၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယင်းမုင်ႈမွင်း တႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈပေႃးယိူၼ်ႉၵၼ်လႆႈတၢ်ငးၸဵပ်း လူၺ်ႈတၢင်းႁူႉဢၼ်ဝႃႈ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်းသေ တေဢမ်ႇမီးလႆႈတေႃႇသုတ်းၸူဝ်ႈၸၢတ်ႈၼႆယူႇ။ မုင်ႈမွင်းႁႂ်ႈမၼ်းႁၢႆၵႂႃႇလႆႈၵူႈၶၢဝ်းၼႆယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ လွင်ႈဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်းၼႂ်းတၢင်းဝူၼ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ လွင်ႈဢၼ်မၼ်ႈၵိုမ်းဢၼ်တႄႉမၼ်း။

သတိလၢႆလၢႆၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးတၢင်းၽၢင်ႉႁၼ်လႄႈ တၢင်းႁူႉၸႅင်ႈလႅင်း မိူဝ်ႈႁဝ်းယၵ်ႉတူၺ်းဢႃႇရုင်ႇတိၵ်းꧦၼၼ်ႉ ႁဝ်းပွင်ႇၸႂ်လီ လွင်ႈဢႃႇရုင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်း၊ သဵင်၊ တၢင်းထူၺ်ႈၸႂ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈပွင်ႇၸႂ်လီၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈႁူႉႁၼ် ဢႃႇရုင်ႇႁူၵ်းပႃးယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵၢၼ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ ဢၼ်ႁဝ်းၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းပိူၼ်ႈတႄႉ ပဵၼ်သတိလၢႆလၢႆယဝ်ႉ။ ၵမ်ႉၼမ် ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်း လွင်ႈတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းတႃႇသေႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၵၢၼ်ၽိုၵ်းႁဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၽၢင်ႉႁၼ် ႁဝ်းဢမ်ႇမီးသတိလၢႆလၢႆ။ လွင်ႈၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းၶႂ်ႈၵႄႈၶႆလႆႈလႄႈ ႁႂ်ႈႁဝ်းတင်ႈသတိလၢႆလၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

သတိလၢႆလၢႆၼၼ်ႉ ႁဝ်းၸႂ်ႉလႆႈၼႂ်းၵၢၼ်သွင်လွင်ႈ။ ၼိုင်ႈတႄႉ ႁဝ်းၸႂ်ႉၼႂ်းၵၢၼ်ဝူၼ်ႉႁႃ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေယၵ်ႉတူၺ်းဢႃႇရုင်ႇၶဝ်သေ ဝူၼ်ႉသွၵ်ႈႁႃလွင်ႈၶဝ်ယဝ်ႉ။ တႃႇတေဝူၼ်ႉၼၼ်ႉ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇသတိလၢႆလၢႆ ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်းၽၢင်ႉႁၼ်တႃႇသေႇ။ မိူဝ်ႈပႆႇႁဵတ်းလႆႈလီၼၼ်ႉ တၢင်းဝူၼ်ႉႁႃၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ တေပဵၼ်လွင်ႈလၢမ်းဢဝ်ၵူၺ်း။ ပေႃးဢဝ်ၵႂၢမ်းပႃႇလိ တီႈၼႂ်း သုတ်ႈတၢၼ်ႇမႃးလၢတ်ႈတႄႉဝႃႈ သတိ ပၸ်ၸုပတ်ထိတ ႁေႃတိ ယႃဝၻေဝ ၺႃၼမတ်ထႃယ ပတိသ တိမတ်ထႃယ ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈပွင်ႇမၼ်းဝႃႈ တႃႇတေဝူၼ်ႉႁႃၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေတင်ႈ သတိဢွၼ်တၢင်း၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ တႃႇတေပွင်ႇၸႂ်သေလွင်ႈꧦ လီꧦငၢမ်းꧦ ၸိူင်ႉၼင်ႇၶဝ်ပဵၼ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈ တင်းသတိ ဢၼ်ပဵၼ် သတိလၢႆလၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းပႆႇဝူၼ်ႉသွၵ်ႈႁႃလႆႈလီ (ပတိသတိမတ်ယႃယ)ၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈဢဝ် သတိလၢႆလၢႆ ၽၢင်ႉႁၼ် ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈဢၼ်ပဵၼ်မႃးသေ တင်ႈသတိႁဝ်းယဝ်ႉ။ သွင်တႄႉ ႁဝ်းၸႂ်ႉ ၼႂ်းၵၢၼ်ႁႂ်ႈႁူႉပွင်ႇလွင်ႈဢႃႇရုင်ႇၶဝ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၶဝ်ပဵၼ်ၼၼ်ႉ (ၺႃႇၼ ပတ်ထယ)လီꧦငၢမ်းꧦယဝ်ႉ။ လူဝ်ႇတူၺ်းႁၼ်ဝႃႈ တၢင်းၸႂ်လမ် ပဵၼ်တၢင်းၸႂ်လမ်ၵူၺ်း တေဢမ်ႇလႆႈႁၼ်ဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၶွင်ၵဝ်ဢိူဝ်ႈၼႆ။ တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဝႆႉပဵၼ်တၢင်းၸဵပ်းလၢႆꧦ တေဢမ်ႇလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ၶွင်ၵဝ် ၵဝ်ၸဵပ်းဢိူဝ်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈႁဝ်းၸၼ်ၽဝႁဝ်းယူႇသဝ်းလႆႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၸမ်လႆႈတိၵ်းꧦၵေႃႈ ႁဝ်းမီးလွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈ ၼႂ်းၵၢၼ်တူၺ်းႁၼ် ဢႃႇရုင်ႇၶူဝ်းၶွင်ၶဝ် ၸိူင်ႉၼင်ႇၶဝ်ပဵၼ်ၼ်ႉ လႆႈလီၶိုၼ်ႈမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ႁဝ်းၸႂ်ႉၽဝႁဝ်း ယူႇၸွမ်းလႆႈၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်လႆႈလီꧦငၢမ်းꧦယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉသေ တၢင်းႁူႉဢၼ်ၶႂ်ႈမီးၽဝၵတ်းꧦယဵၼ်ꧦၼၼ်ႉၵေႃႈ တေမီးမႃးၵမ်းလွႆးꧦယဝ်ႉ။

ဢၼ်လၢတ်ႈမႃးပႃႈၼိူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းဝႃႈ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇတိုၵ်ႉယူႇတီႈၸၼ်ႉထၢၼ်ႈ ဢၼ်ထိင်းၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈၸႂ်ႉၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဝူၼ်ႉသွၵ်ႈႁႃ လွင်ႈဢႃႇရုင်ႇယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶတ်းၸႂ် တင်ႈသတိယူႇၼၼ်ႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉတၢင်းသူၼ်ႉသွၵ်ႈႁႃ မီးၼႂ်းၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢိတ်းꧦၵူၺ်းၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတွင်းမၢႆဝႆႉဝႃႈ ဝူၼ်ႉသွၵ်ႈႁႃယဝ်ႉ ဝူၼ်ႉသွၵ်ႈႁႃယဝ်ႉ ဝူၼ်ႉသွၵ်ႈႁႃယဝ်ႉၼႆသေ ၶတ်းၸႂ်သိုပ်ႇတင်ႈ သတိၵႂႃႇတႃႉ။ ယႃႇပေၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ဝူၼ်ႉသွၵ်ႈႁႃတေႉၸဝ်ႉၼႃႇ ႁဵတ်းမိူဝ်ႈ လႆႈဢုပ်ႇၵုမ်လူၺ်ႈၶူးၽိုၵ်းၼႄတြႃးၶဝ်ၵူၺ်းတႃႉ။