ၸၢတ်ႈၸဝ်ႈမႁႃႇၸၼၵ/ဢူႈဢၢဝ်ၶုၼ်ပေႃးလၸၼၵ ၼွၼ်းၽေး
ၵမ်းၼၼ် ၼႂ်းဝဵင်းမိထိလႃႇၼၼ်ႉ ဢူႈဢၢဝ်ၶုၼ်ပေႃးလၸၼၵၼွၼ်းၽေးၵႂႃႇ ပေႃးမီးမႃး ၸဵတ်းဝၼ်းယဝ်ႉ။ ၶုၼ်ပေႃးလၸၼၵၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးလုၵ်ႈၸၢႆးသေၵေႃႉ။ ၵူၺ်းမီးလုၵ်ႈယိင်း ၼၢင်းသီႇဝလိၵေႃႉလဵဝ်ၵူၺ်း။ ၼၢင်းသီႇဝလိၼၼ်ႉ မီးပၺ်ႇၺႃႇတၢင်းမေႃ၊ ႁူႉလွင်ႈၽွၼ်းလီၽွၼ်းၸႃႉၼၼ်ႉယူႇ။ ၽၢႆႇထတ်းသၢင် ၼႃႈၵၢၼ်ၵေႃႈ ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇတႄႉတႄႉ။ ၵွပ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၵေႃႉလဵဝ်လႄႈ ပေႃႈၶုၼ်ယုၵ်ႉယွင်ႈပဵၼ် ၼၢင်းသႅင်သေ ႁႂ်ႈၵျေႃႇလူၺ်ႈၸေးၸိမ်ႇယဝ်ႈ။ မၼ်းၼၢင်းၼၼ်ႉ လွတ်ႈတၢင်းၽိတ်းႁူၵ်းယိူင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈ သုင်၊ ပွၵ်း၊ လမ်၊ ၽိူၵ်ႇ၊ ယွမ်၊ ပီးသေ သမ်ႉတဵမ်ထူၼ်ႈလၵ်ႉၶၼႃႇႁႃႈယိူင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈ ၽိဝ်ၼင်လီ၊ ၼိူဝ်ႉလီ၊ လုပ်ႇလီ၊ ၸူဝ်ႈပၢၼ်လီ၊ ၶူၼ်ႁူဝ်လီ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၶုၼ်လူင်ပေႃးလၸၼၵ ၸပ်းမႃးတၢင်းပဵၼ်သေ ၽွင်းမိူဝ်ႈဢမ်ႇလုၵ်ႉလႆႈ ၼွၼ်းယူႇၼိူဝ်ၵူႇၶမ်းၼၼ်ႉ ၽွင်းမိူင်းလူဝ်ၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်လဝ်ႈဝႆႉဝႃႈ "ၸဝ်ႈၶုၼ်ႁဝ်းၼေႃး သင်ၸဝ်ႈႁဝ်းၼွၼ်းၽေးၵႂႃႇယဝ်ႉၼႆ ႁၢင်ႈႁေႃၸဝ်ႈၶုၼ်ႁဝ်း တေဢဝ်ဢၢပ်ႈပၼ်ႁႂ်ႈၽႂ်ၶႃႈ။ ၶႅၼ်းတေႃႈပူင်ဝႆႉၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ဝႃႈၵေႃႉလႂ်တေလႆႈၸၢမ်ႇမူၼ်ႈႁေႃၵႂႃႇ လူၺ်ႈတင်း ၼၢင်းသႅင်ၶႃႈၼေႃး” ၼႆ။
ၶုၼ်ပေႃးလၸၼၵၵေႃႈ ၸင်ႇပူင်ဝႃႈ "ၽွင်းမိူင်းၶဝ်ဢိူၺ်း ၵေႃႉဢၼ်ၵိုင်ႇထူၵ်ႈလုၵ်ႈသၢဝ်ၵဝ်ၸဝ်ႈၼႆႉ တေလႆႈပဵၼ်ၽႂ်ၼႆ ၵဝ်ဢမ်ႇတွၼ်ႉလိူၵ်ႈမႃး။ ပေႃးဝၢႆးၵဝ်ၼွၼ်းၽေးၵႂႃႇယဝ်ႉၼႆ ယႃႇပေလိူၵ်ႈဝႃႈ ထၢၼ်ႈမၢၵ်ႈမီး၊ ထၢၼ်ႈသုင်၊ ထၢၼ်ႈတႅမ်ႇၼႃႈ။ ၵူၺ်းလူဝ်ႇႁႂ်ႈ လုၵ်ႈသၢဝ်ၵဝ်သူႈ(ႁၵ်ႉ)သေ ၵေႃႉၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈမီး ႁႅင်းတူဝ်ႁႅင်းၺၢၼ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈဢိူဝ်ႈ။ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းလႂ် ၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးတဵမ်ထူၼ်ႈ ၵိင်ႇသွႆႈသွင်ယိူင်ႈၼႆၸိုင် တေႃးဢွၼ်ၵၼ် ဢဝ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၵဝ်ႇ ၵူပ်ႉၵူႈပၼ်ၵႂႃႇတႃႉ” ဝႃႈၼႆဝႃႈၼႆ။
ၽွင်းမိူင်းၶဝ်ၵေႃႈ တၢင်ႇလဝ်ႈဝႃႈ "ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းႁဝ်းၼေႃႈ ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ တေႃႉတႄႉမီးႁႅင်းတူဝ်ႁႅင်းၺၢၼ်ႇတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇၵေႃႈ လႆႈႁွင်ႉဝႃႈၵူၼ်းမီးႁႅင်း ၵူၼ်းမီးၺၢၼ်ႇၶႃႈယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းပူင်ၶေႃႈမႃးၼၼ်ႉ ၼမ်ႉႁႅင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေလႆႈမီးၵႃႈႁိုဝ်ၼိုင်ႈၶႃႈ၊ ၶႃႈႁဝ်းၶဝ် တေလိူၵ်ႈပၼ်ၶႃႈဢေႃႈ” တၢင်ႇလဝ်ႈၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။
ၶုၼ်ပေႃးလၸၼၵ ၸင်ႇပူင်ၶေႃႈဝႃႈ "ၽွင်းမိူင်းၶဝ်ဢိူၺ်း ၼမ်ႉႁႅင်းတူဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပေႃးၵေႃႉယုၵ်ႉတၢင်ႇလႆႈ သၢႆၵၢင်ၶႃသႅင် ဢၼ်ၵူၼ်းၼိုင်ႈႁဵင် ၸင်ႇယုၵ်ႉပႄႉၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈမီးႁႅင်းတူဝ်ယဝ်ႈ။
ႁႅင်းၺၢၼ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေလႆႈပဵၼ်ၵေႃႉႁူႉလႆႈ ၽၢႆႇတၢင်းႁူဝ်ပလင်ႇၵဝ် ဢၼ်ဢဝ်တူဝ်ႁၢင်ႈသၢင်ႇသီႈႁၢင်ႈလီသီႇတူဝ် ႁၢမ်ဝႆႉ တိၼ်သီႇၸဵင်ႇၼၼ်ႉ ပိူင်ၼိုင်ႈ၊ သမ်ႉမွၵ်ႇလႆႈ တီႈဢွင်ႈၽင်မေႃႈၶမ်း သိပ်းႁူၵ်းလုၵ်ႈၵေႃႈပိူင်ႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးတဵမ်ထူၼ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်ၸိုင် ပဵၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ တေႃႈဢၢပ်ႈပၼ်တႃႉ” ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းမိူင်းၶဝၵေႃႈ လဝ်ႈတၢင်ႇဝႃႈ "ၸဝ်ႈၶုၼ်လူင်ႁဝ်းၶႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇ ၸဝ်ႈၶုၼ်ႁဝ်းသင်ႇမႃးၼၼ်ႉ ၶႃႈႁဝ်းၶဝ် တေႁႃပၼ်ၶႃႈဢေႃႈ။ ဢွင်ႈဝႆႉ မေႃႈဢုမ်ၶမ်းသိပ်းႁူၵ်းလုၵ်ႈၼၼ်ႉ ၶႅၼ်းတေႃႈမွၵ်ႇပၼ်သၢႆငၢႆမၼ်း ဢိတ်းၼိုင်ႈၶႃႈ” ၼႆယဝ်ႉ။
ၵမ်းၼၼ် ၵွပ်ႈၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၶႂ်ႈလၢတ်ႈၼႄ သၢႆငၢႆမေႃႈဢုမ်ၶမ်းလႄႈ ၸင်ႇပူင်လၢတ်ႈဝႃႈ "ၽွင်းမိူင်းၶဝ်ဢိူၺ်း ၵဝ်တေမွၵ်ႇၼႄ သၢႆငၢႆတီႈဝႆႉ မေႃႈဢုမ်ၶမ်းၵွၼ်ႇ၊ သူတွင်းဢဝ်တႃႉ။ ဢွင်ႈဝႆႉမေႃႈဢုမ်ၶမ်းလူင်တီႈၼိုင်ႈၸမ်ႉ မီးတီႈဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ႁူၺ်ႇၼိုင်ႈ၊ တီႈဝၼ်းတူၵ်းၼၼ်ႉ ႁူၺ်ႇၼိုင်ႈ၊ တီႈၼႂ်းၼၼ်ႉ ႁူၺ်ႇၼိုင်ႈ၊ တီႈၼွၵ်ႈၼၼ်ႉႁူၺ်ႇၼိုင်ႈ၊ တီႈၼွၵ်ႈတီႈၼႂ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼၼ်ႉ ႁူၺ်ႇၼိုင်ႈ၊ တီႈၶိုၼ်ႈၼၼ်ႉ ႁူၺ်ႇၼိုင်ႈ။ တီႈလူင်းၼၼ်ႉ ႁူၺ်ႇၼၼ်ႉ၊ တီႈတူၼ်ႈမႆႉပဝ်းလူင်သီႇတူၼ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈတူၼ်ႈၼိုင်ႈႁူၺ်ႇ၊ တီႈပႅတ်ႇၼႃႈမိူင်း ဢၼ်ၵႆၵၼ်ၼိုင်ႈယူႇၸၼႃႇၼၼ်ႉ ႁူၺ်ႇၼိုင်ႈ တီႈပၢႆငႃးၼၼ်ႉ ႁူၺ်ႇၼိုင်ႈ၊ တီႈပၢႆႁၢင်ၼၼ်ႉ ႁူၺ်ႇၼိုင်ႈ၊ တီႈၼႂ်းၼမ်ႉၼၼ်ႉ ႁူၺ်ႇၼိုင်ႈ၊ တီႈပၢႆမႆႉၼၼ်ႉ ႁူၺ်ႇၼိုင်ႈ၊ ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်သၢႆငၢႆ (ၵႂၢမ်းတၵ်ႉ) တီႈၵႅပ်ႈမေႃႈဢုမ်ၶမ်း သိပ်းႁူၵ်းယဝ်ႉ။ ဢွၼ်ၵၼ်တွင်းဝႆႉတႃႉ” ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ပူင်ပၼ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ႁႂ်းလုၵ်ႈသၢဝ်၊ သင်ႇၵႂၢမ်းဢၼ်လူဝ်ႇသင်ႇပၼ် တီႈပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၸိူင်ႉၼၢင်းၽွင်းမိူင်းၶဝ်၊ လွင်ႈၼႃႈၵၢၼ်မိူင်းတင်းသဵင်ႈတင်းလူင်သေယဝ်ႉ ၼွၼ်းၽေးၵႂႃႇယဝ်ႉ။
ၵမ်းၼၼ် ၽွင်းမိူင်းၶဝၵေႃ ဢဝ်တူဝ်တၢႆၸဝ်ႈၶုၼ်သၢင်းၵျူဝ်ႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၸဝ်ႈၶုၼ်သဵင်ႈၵႂႃႇ ထိုင်မႃႈမိူဝ်ႈၸဵတ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ထိုင်ၵႂႃႇတီႈ သူၼ်သိူဝ်းဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၼ်းၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ ၽွင်းမိူင်း မေႃမိူင်းၶဝ်ၵေႃႈ ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်သေ တိူင်ႇပၢင်ႇၵၼ်ဝႃႈ "ၽွင်းမိူင်း မေႃမိူင်းၶဝ်ဢိူၺ်း ၸွမ်းၼင်ႇၸဝ်ႈၶုၼ်ႁဝ်း သင်ႇဝႃႈ ပေႃးပဵၼ်ၵေႃႉၸဝ်ႈၼၢင်းသူႈ(ႁၵ်ႉ)ၸိုင် ဢၢပ်ႈပၼ်ႁၢင်ႈႁေႃလႃႈဝႃႈၼႆ။ ပေႃးမႃးဝူၺ်ႉတူၺ်းၸိုင် ႁူဝ်သိုၵ်းလူင်ၼႆႉ မိုတ်ႈၵိုဝ်းၵၼ်လီတင်း ၸဝ်ႈၼၢင်းႁဝ်းယူႇ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၶုၼ်ႁဝ်း တိုၵ်ႉမီးယူႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်ဝႆႉမၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်သိုၵ်း ဢၼ်လႆႈႁၢပ်ႇပုၼ်ႈၽွၼ်းတူၺ်းထိုင် ၼႃႈၵၢၼ်မိူင်းတၢင်းသဵင်ႈလႄႈ ထၢင်ႇမၼ်းတေၵုမ်ႇထူၼ်ႈႁႅင်းသၢမ်ယိူင်ႈယူႇ။ လွင်ႈႁတ်းႁၢၼ်ၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇမီးတီႈဝႃႈယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ ၸွပ်ႇထၢမ်တူၺ်းႁူဝ်သိုၵ်းလူင်ၼႆ ဢမ်ႇလီႁႃႉ” ၼႆ။ ၶဝ်ၸင်ႇၽွမ်ႉၵၼ်ဝႃႈ "လီယဝ်ႉ” ၼႆသေ ၸင်ႇတႅမ်ႈလိၵ်ႈၽိုၼ်ၼိုင်ႈသေ ၸႂ်ႉၽွင်းမိူင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢဝ်ၵႂႃႇသူင်ႇတီႈႁိူၼ်း ႁူဝ်သိုၵ်းလူင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးႁူဝ်သိုၵ်းလူင် လႆႈငိၼ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းလွင်ႈၼၼ်ႉၸိုင် ႁပ်ႉၶၢမ်ႇဝႃႈ "လီယဝ်ႉ” ၼႆသေ မိူဝ်ႈထိုင်မႃးယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ႁူဝ်သိုၵ်းလူင်ဝႃႈ တေၵႂႃႇၸွပ်ႇၵၢင်ၸႂ်ၼၢင်းသႅင်ၼႆသေ ၶဝ်ႈၵႂႃႇၸူးတီႈၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃသေယဝ်ႉ။ ၸင်ႇသမ်ႉ ပွင်ႇၶၢဝ်ႇလွင်ႈၼၼ်ႉ တီႈၼၢင်းသႅင်ယဝ်ႉ။