သတိပထၢၼ်ႇလၢႆးငၢႆႈ/မရꧣႃၼုသ်သတိ

ၶေႃႈသပ်းလႅင်း လႄႈ လၢႆးမၼ်း

ၶမ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေဢွၼ်ၵၼ်ယၵ်ႉတူၺ်း တၢင်းတၢႆ။ မၼ်းပဵၼ်လၢႆးၼင်ႈတြႃး ဢၼ်ယၵ်ႉတူၺ်းဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်လႆႈဢဝ် သတိသေႁဵတ်း။ လၢႆးၼႆႉ ပဵၼ်တြႃးဢၼ်ၵမ်ႉထႅမ်ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းသိုပ်ႇမိုတ်ႈၼႄႉၼမ်းပၼ် ၼႂ်းပၢင်တြႃးၼႆႉ။

ၼိမိတ်ႈဢမ်ႇလီၼႆႁႃႉ

တၢင်းတၢႆၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈလၢတ်ႈလွင်ႈမၼ်း။ ၵမ်ႉပႃႈၼမ်တႄႉ ပဵၼ်ၽိင်ႈထုင်းတၢင်ႇဢၼ် ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်ႇၽႃႇသႃႇ။ ၵမ်ႉၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပေႃႈလၢတ်ႈလွင်ႈတၢင်းတၢႆၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၼိမိတ်ႈဢမ်ႇလီ၊ ပဵၼ်လွင်ႈၶီမွင်လႄႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၵၢမ်ႇလီသင်ၼႆယူႇ။ တၢင်းတၢႆ ဢၼ်ပဵၼ်တီႈ လပ်းမိုတ်းၶွင်ၽဝၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်ၵူၼ်းႁူ်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈလၢတ်ႈလွင်ႈမၼ်း ၼႂ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈဢုပ်ႇၵၼ်ယဝ်ႉ။ ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ၶႂ်ႈဢဝ်တၢင်းဝူၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ပၢႆးဝူၼ်ႉသေ ႁူမ်ႇတူမ်းပႅတ်ႈတၢင်းတၢႆယဝ်ႉ။ တီႈတႄႉမၼ်း ၼႂ်းႁူဝ်ၸႂ်ၶဝ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈတၢင်းတၢႆၼၼ်ႉ သုတ်းသဵင်ႈၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸႂ်ၼႆႉ ၶၢမ်ႇတၢင်း ၺၢၼ်ႇယွၵ်ႇလႅၼ်ယဝ်ႉ။ တၢင်းယွၵ်ႇလႅၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်မႃး တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်ၵမ်းလွႆးꧦယဝ်ႉ။ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ တၢင်းႁပ်ႉႁၼ် တၢင်းတၢႆၼၼ်ႉ ၵူၼ်းတင်းၼမ် လႅပ်ႈယွမ်းႁပ်ႉၵၼ်ယူႇ။

လၢႆးဝူၼ်ႉပုတ်ႉထၸဝ်ႈၼႆႉ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈပိူၼ်ႈဝႆႉ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ တၢင်းဝူၼ်ႉၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈသၢၼ်ၶတ်းၶွင်ၵူၼ်းတင်းၼမ်ယူႇ။ မၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ "တၢင်းတၢႆၼႆႉ ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇတြႃးဢၼ်ၼိုင်ႈ" ၼႆယဝ်ႉ။ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီတွင်းမၢႆဢဝ်၊ ယွမ်းႁပ်ႉဢဝ်လႄႈ လီၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈပေႃးပွင်ႇၸႂ် ၵႂၢမ်းၶေႃႈၼႆႉယူႇ။ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈသင်ႇသွၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ "တႃႇတေထူၺ်ႈဢွၵ်ႇပႅတ်ႈ ႁၢၵ်ႈၵိလေႇသႃႇသေ ႁုပ်ႈလႆႈတၢင်းၵတ်းယဵၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီ တိုၼ်ႇတူဝ်ဝႆႉသေ ၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈမီးသတိၼိူဝ် တၢင်းတၢႆ" ၼႆယဝ်ႉ။ ၸွင်ႇႁဝ်းပၢႆႈလွတ်ႈတၢင်းတၢႆလႆႈႁိုဝ်။ ဢမ်ႇလွတ်ႈလႆႈ။ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈပၢႆႈလွတ်ႈလႆႈလႄႈ ႁဝ်းၵႃႈလႆႈႁပ်ႉႁူပ်ႉမၼ်းယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၶႂ်ႈလၢတ်ႈလွင်ႈတၢင်းတၢႆ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁဝ်းၵူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼႆၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉ။ မၢင်ၵေႃႉယင်းပၢႆဝူၼ်ႉဝႃႈ လၢတ်ႈလွင်ႈတၢင်းတၢႆၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢမ်ႇလီသေ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼႂ်းမိူဝ်းၼႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ "တၢင်းၵူဝ်တၢႆၼႆႉ မၼ်းမီးမိူဝ်ႈႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉပွင်ႇလွင်ႈမၼ်းၵူၺ်း" ၼႆယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇလၢတ်ႈလွင်ႈမၼ်းၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေဢမ်ႇၸၢင်ႈပွင်ႇၸႂ် လွင်ႈမၼ်းလႆႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ မရၼႃၼုသ်သတိ (တြႃးယၵ်ႉတူၺ်းတၢင်းတၢႆ)ၼႆႉ မၼ်းမီးၵႃႈၶၼ်လႄႈ မီးတီႈပွင်ႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းလႅပ်ႈလီၵူဝ်ဝႆႉ။ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ လၢႆးဝူၼ်ႉၸၢဝ်းပုတ်ႉဢၼ်ၼႆႉ မေႃယႃၽၢႆႇၸႂ်ပၢၼ်ယႂ်ႇယၢမ်းလဵဝ်ၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ယွမ်းႁပ်ႉၵၼ်ယူႇ။

တၢင်းၵူဝ်တၢႆ

သင်ဝႃႈ ၼႂ်းႁွင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီးသၢႆလႅင်း၊ လပ်းသိင်ႇၽိုတ်းꧦလူင်ဝႆႉၼႆ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇတိူဝ်ႉၺႃးမႅၼ်ႈသၢႆၽႆး ၼႂ်းလပ်းသိင်ႇၼၼ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေထၢင်ႇဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ငူးၼႆသေ တေၸၢင်ႈတိုၼ်ႇၵူဝ်ယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇႁၼ်ဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်သင်တႄႉꧦၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ၺႃးမႅဝ်း သမ်ႉတေထၢင်ႇဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၽဵတ်ႇ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇႁၼ်လီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵူၺ်းဢဝ်ၸႂ်ၸပ်းတီႈၼိူဝ် သဵင်တူင်ႉၼိုင် မႅဝ်းသေ ႁဵတ်းပဵၼ်တၢင်းၵူဝ် တီႈၼႂ်းတူဝ်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းဢၼ်ဢမ်ႇႁၼ် ၶူဝ်းၶွင်ၸိူင်ႉၼင်ႇၶဝ်ပဵၼ်ၼၼ်ပႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵူဝ်ယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢၼ်မီးၼႂ်း လပ်းသိင်ႇၼႆႉ ၶၢၼ်ၸႂ်ၼႃႇ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁဝ်း ဢမ်ႇလႆႈႁၼ်သင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တၢင်းၵူဝ်ၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃး ၽႆးလႅင်းမႃးၵေႃႈ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉႁၢႆၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ႁဝ်းလူဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်သၢႆလႅင်း ဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းႁၼ် သၢႆၽႆး ပဵၼ်သၢႆၽႆးသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈမၼ်ႈၸႂ်ဝႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈငူးယဝ်ႉ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ တၢင်းတၢႆၵေႃႈ မၼ်းမိူၼ်ၼႆ၊ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈပွင်ႇၸႂ်မၼ်း၊ ႁဝ်းလူဝ်ႇႁူႉဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ႁိုဝ်၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ တၢင်းၵူဝ်တၢႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၼႆယူႇ။ တၢင်းပွင်ႇၸႂ်ၼႆႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ သၢႆလႅင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

သႃႇသၼႃႇလၢႆဢၼ် ၸိူဝ်းပူၼ်ႉမႃးလၢႆပၢၼ် ဢွၼ်ၵၼ်ၶတ်းၸႂ် ၵႄႈၶႆပၼ်ႁႃလွင်ႈတၢင်းတၢႆလႄႈ တၢင်းၵူဝ် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမၼ်းယဝ်ႉ။ ၶဝ်ဝူၼ်ႉႁႃလႆႈမႃး ပၢႆးဝူၼ်ႉၶပ်ႉလၢႆလၢႆမဵဝ်း တႃႇႁႂ်ႈပေႃႈ ၸၢင်ႈပၢၵ်ႈပႅတ်ႈလႆႈ တၢင်းတၢႆတီႈၼႂ်းႁူဝ်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း။ တၢင်းၵူဝ်တၢႆၼႆႉ မီးယူႇတႃႇသေႇယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶတ်းၸႂ်တိုဝ်လပ်းႁူလပ်းတႃပႅတ်ႈမၼ်းၵေႃႈ တိုၼ်းဢမ်ႇလွတ်ႈလႆႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းပဵၼ် ပိူင်ပဵၼ်ၽဝဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈဝႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇမီးတၢင်းႁတ်းႁၢၼ် တႃႇတေထတ်းသၢင်မၼ်းလႄႈ ယၵ်ႉတူၺ်းလွင်ႈမၼ်း။ တၢင်းႁတ်းႁၢၼ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ တေလုၵ်ႉတီႈ သတိမႃးယဝ်ႉ။ သႃႇသၼႃႇလၢႆလၢႆဢၼ် ၶတ်းၸႂ်သွၵ်ႈႁႃ လၢႆးၵႄႈၶႆပၼ်ႁႃတူဝ်ၸႂ်ၼႆႉသေ မႃးသင်ႇသွၼ်ၼႄ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၵူဝ်တၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ပၢၼ်ပုတ်ႉထၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းဢိၼ်းတိယၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ဢၼ်ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉတၢႆၼႆႉ မၼ်းမိူၼ်ၵၼ်တင်း ၵူၼ်းပုတ်ႈလၢႆႈသိူဝ်ႈၶူဝ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉၵူၺ်းၼႆယဝ်ႉ။ ဝိၺၼ်ႇတူဝ်ဢၼ်ဢမ်ႇမေႃထဝ်ႈမေႃတၢႆၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုပ်ႇပုတ်ႈလၢႆႈၶၢႆႉတူဝ်မၼ်း ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉဢၼ်ၼိုင်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ၶဝ်ယုမ်ႇယမ် လွင်ႈၶိုၼ်းၵိူတ်ႇဢိူဝ်ႈ။ တၢင်းယုမ်ႇယမ် လွင်ႈၶိုၼ်းၵိူတ်ႇၼႆႉ မီးမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈပႆႇပေႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈလၢႆးမိူဝ်ႈၸဝ်ႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဢုပၼိသတ်ႉၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈႁၼ်ၶဝ်ဝႆႉ လွင်ႈၼႆႉၼၵ်းၼႃသေ သင်ႇသွၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉတၢႆၼႆ ဝိၺၼ်ႇမၼ်းၼၼ်ႉ ၶၢႆႉၵႂႃႇၸူးထႅင်ႈ တူဝ်တၢင်ႇဢၼ်ၼလႄႈ တူင်ႇဝူင်းတၢႆးၵိူတ်ႇၼႆႉ ပၼ်ႇဝိုၼ်ႈဢမ်ႇသုတ်းဢမ်ႇသဵင်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ၶဝ်ဝႃႈ တၢင်းပူၼ်ႉလွတ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် မွၵ်ႉသျႃႉၼႆႉ ၵူၼ်းႁဝ်းႁုပ်ႈလႆး မိူဝ်ႈဝိၺၼ်ႇၽႂ်မၼ်း ၶိုၼ်းၵႂႃႇၵိုၵ်းႁူမ်ႈ ဝိၺၼ်ႇၸၵျႃႇဝလႃႇ ဢၼ်ႁွင်ႉဝဝႃႈ ဢတ်ႉမၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ဝိၺၼ်ႇဢမ်ႇမေႃထဝ်ႈဢမ်ႇမေႃတၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ဝိၺၼ်ႇသွင်ဢၼ်ၼႆႉ မႃးႁူမ်ႈပဵၼ်ဢၼ်လဵဝ်ယဝ်ႉပေႃးၼႆ ဝိၺၼ်ႇၽႂ်မၼ်းၼၼ်ႉ တေသုတ်းသဵင်ႈၵႂႃႇပႅတ်ႈ။ ဢၼ်ပဵၼ် ဝိၺၼ်ႇၸၵျႃႇဝလႃႇၵေႃႈ တေဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ။ ၶႃပဵၼ်ဢၼ်လဵဝ်ပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ် ၶေႃႈသင်ႇသွၼ်ဢုပၼိသတ်ႉဝႃႈ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႃႈ သွင်ဢၼ်ၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတိုၵ်ႉလႆႈၶၢမ်ႇတၢင်း တၢင်းၽၢမ်းတႃယွၵ်ႇလႅၼ်ယူႇၼႆယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ် လွၵ်းလၢႆးၶဝ် ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ၶတ်းၸႂ် ယႃႇႁႂ်ႈမီးတၢင်းၵူဝ်တၢႆ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇမီးတၢင်းၵူဝ်တၢႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶဝ်ႈၵႂႃႇၸူးၸမ် ဝိၺၼ်ႇၸၵျဝလႃႇ ဢၼ်မီးယူႇတႃႇသေ ထႅင်ႈယၢင်ႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၵူဝ် တၢင်းဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်း၊ တၢင်းသုတ်ႈသဵင်ႈ၊ တၢင်းႁၢႆလၢႆၵႂႃႇလႄႈ တၢင်းယွၵ်ႇယၢၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ၶဝ်ၶတ်းၸႂ်ႁႃလႆႈမႃး တၢင်းဝူၼ်ႉဢၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇထဝ်ႈဢမ်ႇတၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းႁဝ်း ၶႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းသင်ႇသွၼ်ပၼ် တၢင်းဝူၼ်ႉ တၢင်းယုမ်ႇယမ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈတၢ်ငး ဢမ်ႇထဝ်ႈဢမ်ႇတၢႆသေတၵေႃႉ တၢင်းၵူဝ်တၢႆၼႆႉ ယင်းတိုၵ်ႉၵိုတ်းယူႇၼႂ်းဢူၵ်းၼႂ်းၸႂ်ၽႂ်မၼ်းယဝ်ႉ။

ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇဢေႇပရမ်ႇတင်းသဵင်ႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ သႃႇသၼႃႇၵျူး၊ ဢိတ်ႇၸလမ်ႇ လႄႈ ၶရိတ်ႉသျၢၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ သင်ႇသွၼ်ဝႃႈ ဝၢႆးသေတၢႆယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၵူၼ်းႁဝ်းၶိုၼ်းၵိူတ်ႇထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်ၶဝ်သွၼ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ဝၢႆးဝၼ်းတႅပ်းတတ်းတြႃႈ ပဵၼ်ယၢမ်းဢၼ်ၵူၼ်းၵေႃႉတၢႆၼၼ်ႉ တေၶိုၼ်းလႆႈၵႂႃႇယူႇႁူမ်ႈ ၽြႃးထႃႇဝရ၊ ၽူႈၶူင်သၢင်ႈၵူႈၸိူဝ်းၵူႈလွင်ႈ ဢၼ်တေႁပ်ႉတွၼ်ႈ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်တၢႆၼၼ်ႉ ၵႂႃႇပဵၼ်ၵေႃႉ ဢၼ်ဢမ်ႇမေႃထဝ်ႈမေႃတၢႆၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈႁဝ်းႁၼ်ဝႃႈ ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်း တႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈ တၢင်းၵူဝ်တၢႆႁၢႆလၢႆၵႂႃႇထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇ။ တၢင်းၵူဝ်တၢႆၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ဢၼ်တေႉ။ တၢင်းၵူဝ် ဢၼ်မီးၼႂ်းတူဝ် ပေႃႈဢွၵ်ႇမႄႈဢွၵ်ႇႁဝ်းၶဝ်၊ ဢၼ်မီးၼႂ်းတူဝ်ၸဝ်ႈႁဝ်းလႄႈ ဢၼ်မီးၼႂ်းတူဝ် ၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉ ဢၼ်တိုၵ်ႉပႆတၢင်းယူႇၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ဢၼ်တေႉမၼ်း. ပၢႆးဝူၼ်ႉၶပ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ ၶူင်ဢွၵ်ႇမႃး ပုၼ်ႈတႃႇ တၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းဢၼ်လဵဝ်ၵၼ် ဢၼ်ဝႃႈ ဢၢၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ တၢင်းၵူဝ်ထူပ်းတၢင်းတၢႆၼၼ်ႉ ဢေႇလူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶေႃႈသင်ႇသွၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပၼ်တၢင်းဢုၼ်ႇၸႂ် ႁႂ်ႈၵူၼ်းႁဝ်းမီးတၢင်းႁူမ်ႇလူမ်ႈပူၼ်ႉမႃးလၢႆပၢၼ်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈထူပ်းတၢင်းတၢႆၼၼ်ႉ ပၢႆးဝူၼ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸွႆႈသင်ႁဝ်းလႆႈတႄႉတႄႉ။ ၸဝ်ႈႁဝ်းဝူၼ်ႉဝႃႈ တၢင်းတၢႆၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်းပၼ်ႁႃလူင်၊ ပဵၼ်တၢင်းၵူဝ်တၢႆၼၼ်ႉၵူၺ်းဢိူဝ်ႈ ပဵၼ်ပၢၼ်ႁႃ။ ဢၼ်ႁဝ်း တေဢုပ်ႇလၢတ်ႈၵႂႃႇမိူဝ်ႈၼႆႉတႄႉ တေဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈတၢင်းတၢႆ။ တေပဵၼ်လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ၵူဝ်တၢႆၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ဝူၼ်ႉတူၺ်းလူး သင်ဝႃႈႁဝ်းၵူဝ်တၢႆတေႃႇသုတ်းၸူဝ်ႈပေႃးၼႆ ၸွင်ႇႁဝ်းတေမီးတၢင်းသိူဝ်းၸႂ်လႆႈ။ ၸွဝ်ႇႁဝ်းတေမီးလႇႈ တၢင်းယဵၼ်ၸႂ် ဢၼ်တႄႉမၼ်းႁိုဝ်။ မိူဝ်ႈတၢင်းတၢႆပႆႇမႃးထိုင်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းသမ်ႉပေႃးလႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းၵူဝ်တၢႆ ပေႉပုၼ်ႈႁဝ်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

တၢင်းၵူဝ်တၢႆၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၵူဝ်တႃႇမိူဝ်းၼႃႈ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈယူႇသဝ်း၊ ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်တဵမ်ꧦထူၼ်ႈꧦလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၵူဝ်လႄႈၶီၸႂ်ဝႃႈ ႁဝ်းတေလႆႈသုမ်းၵႂႃႇပႅတ်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းမီးသေ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႆႈဝႃႈ ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းၸဵပ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်း ဢမ်ႇႁတ်းႁၢၼ် တႃႇတေဝူၼ်ႉလွင်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းတေလႆႈၽၢတ်ႇယၢၼ်ၶူဝ်းၶွင် ငိုၼ်းၶမ်း ဢၼ်ႁႃလႆႈမႃး ယၢပ်ႇꧦယဵၼ်းꧦ လႄႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းယၢမ်းမိူဝ်းၼႃႈဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးတၢင်းမၼ်ႈၸႂ်သင် ပုၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းႁဝ်း။ တၢင်းဢမ်ႇမၼ်ႈၸႂ်ၼႆႉ မီးဝႆႉ ၽၢႆႇလင်တၢင်းတၢႆႁဝ်းၸၢတ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ပုတ်ႉထသႃႇသၼႃႇ သင်ႇသွၼ်ဝႆႉဝႃႈ "ပေႃးဢမ်ႇႁပ်ႉလႆႈ တၢင်းဢမ်ႇမၼ်ႈၸႂ် ဢၼ်ၵိုၵ်းၸွမ်းတၢင်းတၢႆၼၼ်ႉၼႆ ၸူဝ်ႈပၢၼ်ႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးတၢင်းႁူမ်ႇလူမ်ႈ” ၼႆယဝ်ႉ။ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႆ ၸႂ်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးဝႃႈႁဝ်းၽိုၵ်းႁႂ်ႈၸႂ်ႁဝ်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼႆ တႃႇႁႂ်ႈႁဝ်းမီးၸႂ် ယိၼ်းႁူႉဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇမီးတၢင်းႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႆ မၼ်းပဵၼ်လႆႈယူႇ။ လၢႆးၽိုၵ်းႁႂ်ႈၸႂ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇတႄႉၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈၵႄႈၶႆတၢင်းတၢႆ ၼႂ်းယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉၵႂႃႇ ၸူဝ်ႈႁဝ်းတိုၵ်ႉမီးၶၢဝ်းယၢမ်း တႃႇတေယူႇသဝ်းၼမ်ၼႆႉယဝ်ႉ။

လၢႆးၸၢဝ်းပုတ်ႉဝႆႉၸႂ်တေႃႇတၢင်းတၢႆ

လိူဝ်သေလၢႆးၼင်ႈတြႃးလၢႆလၢႆလၢႆးလႄႈ ဝိပတ်ႉသၼႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ ပုတ်ႉထသႃႇသၼႃႇ ယင်းမီးၶေႃႈသင်ႇသွၼ်ထႅင်ႈ၊ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵမ်ႇ လႄႈ လွင်ႈၶိုၼ်းၵိူတ်ႇ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းၵူဝ်တၢႆယွမ်းလူင်းယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ႁဝ်းတေယူႇတီႈ ၸဵင်ႇဝိပတ်ႉသၼႃႇသေ လၢတ်ႈလွင်ႈလၢႆးၵႄႈၶႆတၢင်းတၢႆ။ လၢႆးဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ ပဵၼ်လၢႆး ဢၼ်ႁဝ်းတႄႇယၵ်ႉတူၺ်းသေၸိူဝ်ႉသေလွင်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းႁူႉလွင်ႈမၼ်းလီထိသုတ်းယဝ်ႉသေ ၸွင်ႇၵွႆႈမႃးတူၺ်းတီႈဢၼ်ႁဝ်း ဢမ်ႇပေႃးႁူႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းလွင်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းလၢတ်ႈမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢၼ်ႁဝ်းႁူႉလီထိသုတ်းတႄႉ ပဵၼ်တၢင်းၵူဝ်။ မၼ်းမီးၼႂ်းတူဝ်ပေႃႈဢွၵ်ႇမႄႈဢွၵ်ႇႁဝ်းၶဝ်၊ မီးၼႂ်းတူဝ်ၸဝ်ႈႁဝ်း၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးၼႂ်းတူဝ်ၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ႁဝ်းတေလႆႈတႄႇၵႄႈၶႆ တၢင်းၵူဝ်ဢွၼ်တၢင်း။ ႁဝ်းတေဢမ်ႇၵႄႈၶႆ လွင်ႈဢၼ်ႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉဢွၼ်တၢင်း။ ၸၢတ်ႈပၢၼ်မႂ်ႇႁဝ်း ဝၢႆးသေႁဝ်းတၢႆၸၢတ်ႈၼႆႉလႄႈ လွင်ႈဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၼ်တင်းမၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်ႁဝ်း ဢမ်ႇႁူႉယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈမၼ်းပဵၼ် ဢၼ်ႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉၼႆ ႁဝ်းသမ်ႉတေႁဵတ်းႁိုဝ်တႄႇႁဵတ်းလႃႇ။ ဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းၶတ်ႈၸႂ်လၢတ်ႈယူႇၼႆႉ တၢင်းယုမ်ႇယမ် မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ မိူင်းၽီ၊ မိူင်းသၢင်၊ တၢင်းၵိူတ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းၶိုၼ်း ဝၢႆးသေႁဝ်းတၢႆၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းတိုၵ်ႉပႃးဝႆႉ တၢင်းၵူဝ်တၢႆယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ၽိူဝ်ႇတႃႉႁဝ်းၵုမ်ႇဢဝ်ၸႂ်ပၵ်းၸပ်း တၢင်းၵိူတ်ႇၶိုၼ်းယူႇၼႆ တႃႇႁဝ်းတႄႇႁဵတ်း တီႈဢၼ်ႁဝ်းႁူႉလီ၊ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ တၢင်းၵူဝ်တၢႆၼၼ်ႉ ဢွၼ်တၢင်းတေလီယူႇ။ ပေႃးႁဝ်းႁူႉၸႅင်ႈလႅင်းၸႂ်ဝႃႈ တၢင်းၵူဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်သင်ၼႆ ႁဝ်းတေဢမ်ႇၵူဝ်မၼ်းသေဢိတ်းယဝ်ႉ။ ၸူဝ်ႈၵႃႈႁဝ်းတိုၵ်ႉပဵၼ်ၵူၼ်းယူႇၼႆႉ ႁဝ်းတေယူႇလႆႈၸူမ်းꧦသိူဝ်းꧦယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ႁဝ်းယၵ်ႉတူၺ်း တၢင်းတၢႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းၵူဝ် ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ ပဵၼ်မႃႇၼယဝ်ႉ။ ႁဝ်းဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်ႁဝ်း ဝႃႈႁဝ်းပဵၼ်ၽႂ်၊ ဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်ၸွမ်းဢၼ်ႁဝ်းမီး၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈသေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ယဝ်ႉတူဝ်ႈလႆႈၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်ၼႃႇ။ ႁဝ်းမီးမႃႇၼၸိူင်ႉၼႆ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇဝႃႈ ႁဝ်းတေဢမ်ႇတၢႆ လႄႈ မိူၼ်ဝႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈႁေႉၵင်ႈၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းႁဵတ်းႁႃလႆႈမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈသမ်ႉ ဢၼ်ႁူႉဝႃႈ ႁဝ်းတေလႆႈ ပွႆႇၽႃႈပႅတ်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ႁဝ်းႁဵတ်းႁႃလႆႈမႃး မိူဝ်ႈႁဝ်းတၢႆၼၼ်ႉ လႅပ်ႈတုၵ်ႉယၢၵ်ႈၶၢၼ်ၸႂ်ႁႅင်းၼႃႇ။ မႃႇၼၼႆႉ ပဵၼ်ဢင်ႇၵႃႇတၢင်းၸပ်းလႄႈ တၢင်းဢၼ်ဢမ်ႇၶႂ်ႈပွႆႇပၼ်ပဵၼ်ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမႃႇၼသေ ႁဝ်းၸၢင်ႈမီး လွင်ႈၶဵင်ႈၶႅင်သေ လွင်ႈၽိတ်းမေႃးၵၼ်တင်း ၼွင်ႉယိင်း ၼွင်ႉၸၢႆးလႄႈ ၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းႁဝ်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၸွမ်းၵၢင်ၸႂ်ႁဝ်းသေ ၵႆႉလၢတ်ႈဝႃႈ "ၵဝ်ၶႂ်ႈႁဵတ်းဢၼ်ၼႆႉဢိူဝ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇၵဝ်တေႁဵတ်းလႆႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီးတၢင်းမၼ်း”ၼႆယူႇ။ တူၺ်းလူး မႃႇၼႁဝ်း။ ႁဝ်းၵႆႉမီးလွင်ႈထဵင်မေႃး ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈဢမ်ႇလႆႈလွင်ႈလႆႈတႃသင် ၼႂ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်းၵူႈဝၼ်း။ ႁဝ်းဢမ်ႇထွမ်ႇ ၵၢင်ၸႂ်ပိူၼ်ႈလႄႈ တၢင်းသူၼ်ၸႂ်ပိူၼ်ႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁဝ်းဝူၼ်ႉဝႃႈ ပေႃးႁဝ်းႁဵတ်းၼႆ ပိူၼ်ႈတေႁၼ်ဝႃႈ ႁဝ်းၼႆႉ ၺၢၼ်ႉမႄႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်းတိူဝ်ႉၵုင်ႇမုၼ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ မၼ်းတိုၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးမႃးပၼ်ႁႃ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၸႂ်လႄႈ တူင်ႇဝိူင်းႁဝ်းယဝ်ႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ဢၼ်ႁဝ်းထဵင်မေႃးၵၼ်ယူႇၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်းလွင်ႈၽိတ်းလွင်ႈထုၵ်ႇ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈထဵင်ၶိုၼ်း တီႈၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်း ဢၼ်ႁဝ်းၵႆႉလေႇဝႃႈ "ၼႆႉပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉၵဝ်၊ ၼႆႉပဵၼ်ၽိင်ႈထုင်းၵဝ်” ၼႆၵူၺ်း။ ယွၼႉ်ပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ပေႃးႁဝ်းဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်ၽိင်ႈထုင်းႁဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈသိူဝ်းၸႂ်ၸွမ်း ၽိင်ႈထုင်းတၢင်ႇၸိူဝ်း။ ၼႆႉပဵၼ်မႃႇၼယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်းမီးယူႇၼႂ်း ပၢင်းတြႃး မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸၢႆးထွမ်ႇ၊ ၸၢႆးၸေႃႇၸေႃႇ လႄႈ ၼၢင်းသေႃးမႃႇလႃႇၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ သမ်ႉမီးသုၼ်ႇ တႃႇတေမီးတၢင်းသိူဝ်းလူၺ်ႈ ၽိင်ႈထုင်းသွဢၼ်။ မၢင်ၽဝ်ႇ တေလိူဝ်ၼႆႉၵွၼ်ႇ။ ဢၼ်လီထိသုတ်းတႄႉၵေႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇမေႃၸႂ်ႉပၢႆးဝူၼ်ႉၸၢဝ်းပုတ်ႉ ဢၼ်ဝၢႈ ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼႆ ဢမ်ႇဝႃႈ ၽိင်ႈထုင်းၵူၼ်းမိူဝ်းဢေသျိူဝ်းႁိုဝ် ၵူၼ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း၊ မၼ်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈ။ ဢမ်ႇမီးဢၼ်လႂ်ၵျႃႉလိူဝ်သေဢၼ်လႂ်။ တင်းသွၼ်ဢၼ် မီးလွင်ႈယူပ်ႈယွမ်းလႄႈ မီးလွင်ႈလီမိူၼ်ၵၼ်။ ပေႃးႁဝ်းမေႃၸႂ်ႉတိုဝ်း ၽဝႁဝ်းၸိူင်ႉၼႆ မၼ်းတေမီးတၢင်းလႆႈလိူဝ်သေတၢင်းသုမ်း။ သင်ဢမ်ႇမေႃၸႂ်ႉတိုဝ်းၸိုဝ် ႁဝ်းတေဢမ်ႇသိူဝ်းၸွမ်းလႆႈ ၽိင်ႈထုင်းတၢင်ႇဢၼ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးႁဝ်းဝႆႉမႃႇၼၼႆ ႁဝ်းသုမ်းသုၼ်ႇလီဢိူဝ်ႈ။ မႃႇၼၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ႁဝ်းတေဢဝ်လၢႆးတြႃးယၵ်ႉတူၺ်း တၢင်းတၢႆသေ ၵႄႈၶႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈမေႃဢဝ်ၸႂ်ပၵ်းၸပ်းတၢင်းတၢႆၼႆႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉၵတ်ႉဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းၵေႃႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်မႃးၵူၼ်းမီးတၢင်းႁူႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းမေႃတူၺ်းႁၼ်ၽဝတႄႉꧦ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢႆးသိတ်ႉတတ်ႉထ ၵေႃးတမ တိုၵ်ႉပဵၼ်ၸဝ်ႈၸၢႆးယူႇၼၼ်ႉ ပေႃႈမၼ်းၸဝ်ႈ ၶပ်ႉၶိုင်ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ၼင်ႇႁိုဝ်မၼ်းၸၢႆး ပေႃးတေဢမ်ႇလႆႈႁၼ် ၵူၼ်းထဝ်ႈ၊ ၵူၼ်းပဵၼ် လႄႈ ၵူၼ်းတၢႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပေႃႈမၼ်းႁူႉတီႈပုင်ႇၼႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢႆးၼႆႉ တေဢွၵ်ႇယၢၼ်ပႅတ်ႈ ႁၢင်ႈႁေႃသေ ၵႂႃႇႁဵတ်းရသေႉရႁၢၼ်း၊ မၼ်းၸဝ်ႈသမ်ႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်း ပုတ်ႈဝၢၼ်ႈၸၢမ်ႇမိူင်း မိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈၼွၼ်းၽေးၵႂႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် ဢႃႇယုၸဝ်ႈၸၢႆး လႆႈသိပ်းၵဝ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁၼ် ၵူၼ်းထဝ်ႈ၊ ၵူၼ်းပဵၼ်၊ ၵူၼ်းတၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးဝႃႈႁၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈၵူၺ်းၵေႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈသမ်ႉပေႃးႁူႉဝႃႈ လွင်ႈၼႆႉပဵၼ်ပၼ်ႁႃလူင် တွၼ်ႈတႃႇမၼ်းၸဝ်ႈလႄႈ တၢင်းလူၵ်ႈ၊ ႁူမ်ႈပႃႈ ၵေႃႉၸမ်ၸႂ်လႄႈ ၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းၸၢႆး ဝႆႉၵႂၢမ်းတင်ႈၸႂ် (ဢထထၢၼ်ႇ) တႃႇႁႃသဵၼ်ႈတၢင်းပူၼ်ႉလွတ်ႈသေ ပွႆႇၽႃႈပႅတ်ႈ ၽဝၸဝ်ႈၸၢႆး၊ ဢၼ်လႆႈၸၢမ်ႇလီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းၸဝ်ႈႁဵတ်းပဵၼ်ရသေႉသေ ၶၢမ်ႇယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၶၢၼ်ၸႂ်ယဝ်ႉႇ ႁဵၼ်းဢဝ်ၶေႃႈသင်ႇသွၼ် ဢၼ်မီးၼႂ်းမိူင်းဢိၼ်းတိယမိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တၢင်းဢၼ်ႁူႉတူဝ်ဝႃႈ ၸူဝ်ႈၵႃႈတိုၵ်ႉမီးဢသၢၵ်ႈယူႇၼႆႉ တၢင်းတၢႆၼႆႉ ပဵၼ်ယူႇၵူႈၶၢဝ်းၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းပေႉတၢင်းၵူဝ်တၢႆလႆႈယူႇ။ ဢဵၼ်လိူတ်ႈႁဝ်းၼႆႉ တၢႆၵႂႃႇတႃႇသေႇသေ မီးဢၼ်မႂ်ႇမႃးပုတ်ႈလၢႆႈၵူႈယၢမ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ပိူၼ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ဢဵၼ်လိူတ်ႈ ဢၼ်တၢႆၵႂႃႇလႄႈ ဢၼ်ၵိူတ်ႇမႃးမႂ်ႇၶိုၼ်းၵူႈၶၢဝ်းၼႆႉ တင်းသဵင်ႈ တေမီးႁူဝ်ႁဵင်လၢၼ်ႉမၼ်းၼႆယူႇ။ ၸႂ်ႁဝ်းၵေႃႈ လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းပုတ်ႈလၢႆႈၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈၽႂ်းလိူဝ်သေၼႆႉ။ လွင်ႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၽိင်ႈ ဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်း၊ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈတႄႉဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈသုတ်းၼႆယဝ်ႉ။ ဢဵၼ်ဢွၵ်းဢေႃႁဝ်းသမ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢမ်ႇမီးဢၼ်မႃးပုတ်ႈလၢႆႈလႄႈ ပဵၼ်သၢၵ်ႈသေႇပၼ် တၢင်းဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမၼ်းႁၢႆႉၸႃႉမႃး ၸွမ်းမိုဝ်ႉၸွမ်းယၢမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းတၢႆၼႆႉ ပေႃးဢဝ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်လၢႆးၼႆႉဝႃႈၼႆ မၼ်းတိုၵ်ႉပဵၼ်ယူႇၼႂ်း ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ တႃႇႁဝ်းတေပွင်ႇၸႂ်သေ ယွမ်းႁပ်ႉဢဝ်ၼႆႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈတႄႉတႄႉ။

မိူဝ်ႈပၢၼ်ပုတ်ႉထၸဝ်ႈၼၼ်ႉ လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉလဵဝ် ၼၢင်းၵိသႃႇၵေႃးတမီႇ တၢႆၵႂႃႇပႅတ်ႈမႄႈမၼ်း။ ၼၢင်းၵိသႃႇၵေႃးတမီႇ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႆႈလွင်ႈၼႆႉသေဢိတ်း။ မၼ်းၼၢင်းၵႂႃႇႁႃယႃႈယႃ ဢၼ်တေယႃပၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးဢွၼ်ႇမၼ်း လုၵ်ႉမႃးၶိုၼ်းလႆႈ။ ၸွမ်းၼင်ႇလၢႆးမၼ်းႁဵတ်းၼႆႉ ယူႇတီႈပဵၼ်မႄႈၵေႃႉၼိုင်ႈသေ တေပွင်ႇၸႂ်လႆႈငၢႆႈယူႇ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇမၼ်းၼၢင်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတႃႇမၼ်း ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈယဝ်ႉ။

လွင်ႈၼႆႉ ၼၢင်းပတႃႇၸႃႇရီႇ ၵေႃႉဢၼ်လႆႈသုမ်းလုၵ်ႈၸၢႆးဢွၼ်ႇမၼ်း သွင်ၵေႃႉ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ၸဝ်ႈၽူဝ်လႄႈ ပေႃႈမႄႈၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈထူပ်းၺႃးလွင်ႈၸိူင်ႉၼႆယူႇ။ တၢင်းၶၢၼ်ၸႂ် တွၼ်ႈတႃႇမၼ်းၼၢင်းၼၼ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇလၢတ်ႈလႆႈယဝ်ႉ။ မၼ်းၼၢင်း ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႆႈသေဢိတ်းဝႃႈ လွင်ႈဢၼ်ၼႆႉ မႃးထိုင်တီႈတူဝ်မၼ်း။

ပေႃးယူႇတီႈၸဵင်ႇတၢင်းႁၼ်ထိုင်ၵၢၼ်တြႃးဝႃႈၸိုင် တၢင်းတုၵ်ႉမႄႈ(ႁိူၼ်း)ၼုမ်ႇသွင်ၵေႃႉၼႆႉ ၼမ်လိူဝ်မႃး ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶႃဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလွင်ႈပိူင်ပဵၼ်ၶႃသေ သိုပ်ႇထဵင်ယူႇတိၵ်းꧦၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယၢမ်းမိူဝ်ႈၶႃႈ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉပိူင်ပဵၼ် တီႈၼႂ်းၸႂ်ၶႃၼၼ်ႉ တၢင်းမႆႈၼမ်လိူဝ်မႃးလၢႆပုၼ်ႈယဝ်ႉ။

ၶႃသွင်ၵေႃႉၼႆႉ ၵၢမ်ႇလီသေ လႆႈထူပ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈၵေႃႉဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶႃယဵၼ်ၸႂ်သေ ယွမ်းႁပ်ႉပိူင်ပဵၼ်ၶႃ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပၢၵ်ႈၼႄပၼ်တၢင်းၶႃ ႁႂ်းႁၼ် ၽိင်ႈပဵၼ်ၶူဝ်းၶွင်ၼႂ်းလေႃးၵၼႆႉ ၸႅင်ႈꧦလႅင်းꧦယဝ်ႉ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇႁဝ်းႁူႉႁၼ် ပိုၼ်းပဵၼ်တႄႉ ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈ ၸၢဝ်းပုတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ၸႂ်ႉလၢႆးလႅတ်းၵျၢင်ႇသေ ႁႂ်ႈၼၢင်းၵိသႃႇၵေႃးတမီႇ ၵႂႃႇႁႃၸိူဝ်ႉၽၼ်းၽၵ်းၵၢတ်ႇ တႃႇမႃးႁဵတ်းယႃႈယႃ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်း လုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႃး။ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈဝႃႈ ၽၼ်းၽၵ်းၵၢတ်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈႁႃမႃးတီႈႁိူၼ်း ဢၼ်ဢမ်ႇယၢမ်ႇမီးၽႂ်တၢႆၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ ၼႅတ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇႁႃၵမ်းလဵဝ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵႂႃႇႁႃႁၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇမီးႁိူၼ်းလႂ် ဢၼ်ဢမ်ႇယၢမ်ႈမီးၵူၼ်းတၢႆ။ ၼၢင်းၵိသႃၵေႃးတမီႇၵေႃႈ ၸင်ႇပွင်ႇၸႂ်သေ ၽင်ပႅတ်ႈလုၵ်ႈၸၢႆးဢွၼ်ႇမၼ်းယဝ်ႉ၊ ဝၢႆႇပွၵ်ႈမႃးၸူးပုတ်ႉထၸဝ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ သဵၼ်ႈတၢင်းဢွၼ်ႁွတ်ႈဢွၼ်ထိုင် တီႈဢၼ်ဢမ်ႇတၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၼၢင်းၵိသႃႇၵေႃးတမီႇလႄႈ ၼၢင်းပတႃႇၸႃႇရီႇၼႆႉ ယွမ်းႁပ်ႉဢဝ်ပိူင်ပဵၼ်ၶႃသေ ဢမ်ႇႁိုင်သေ ၶဝ်ပဵၼ်လုၵ်ႈၼွၼ်ႉၸၼ်ႉသုင် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ တင်းသွင်ၵေႃႉယဝ်ႉ။ ၼၢင်းပတႃႇၸႃႇရီႇၼႆႉ မႃးပဵၼ် ၽူႈၵျႃႉၶႅၼ်ႇၽၢႆႇဝိၼႆး ၼႂ်းရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်းယဝ်ႉ။

ၵၢၼ်တြႃးဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ မၼ်းၸွႆႈႁႂ်ႈႁဝ်းတူၺ်းႁၼ်ၶူဝ်းၶွင် ၸိူင်ႉၼင်ႇၶဝ်ပဵၼ်သေ ယွမ်းႁပ်ႉဢဝ်ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈတၢင်းတုၵ်ႉၶဢၼ်ၼိုင်ႈသေ တေဢမ်ႇႁဵတ်းတၢင်းတုၵ်ႉၶတၢင်ႇဢၼ် ပေႃႇပဵၼ်မႃးထႅင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ၽိုၵ်းတြႃးသတိၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈၼႆႉၵူၺ်းယဝ်ႉ။ မီးသတိတဵမ်ꧦထူၼ်ႈꧦသေ ၼၢင်းပၸႃႇပတိၵေႃးတမီႇၼႆႉ ၽွင်းမိူဝ်ႈမၼ်းၼၢင်း ဢဝ်ၸႂ်ပၵ်းၸပ်းၼမ်ႉလႆ ၽွင်းမိူဝ်ႈမၼ်းသုၵ်ႈတိၼ်မၼ်းၼၢင်းၼၼ်ႉ မၼ်းႁူႉပွင်ႇႁၼ်ဝႃႈ လူၵ်ႈၼႆႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈယူႇတႃႇသေႇၼႆယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ်ၼၼ်ႉမႃး မၼ်းၼၢင်းယွမ်းႁပ်ႉဢဝ်လွင်ႈ ဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်းသေ ဢမ်ႇတွၼ်ႉမုင်ႈမွင်းလိူဝ်သေ ဢၼ်မၼ်းပၼ်လႆႈ။ ၵၢင်ၸႂ်ဢၼ်ၶႂ်ႈႁႂ်းလူၵ်ႈလေႃးၵလႄႈ ၽဝမၼ်းၼၢင်းပဵၼ်သေလွင်ႈꧦလႄႈ ဢၼ်ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈပဵၼ်သေလွင်ႈꧦၼၼ်ႉ မူတ်းၶၢတ်ႇပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ တႄႇၼၼ်ႉမႃး မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇသိုပ်ႇသၢၼ်ၶတ်း လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၶွင်လေႃးၵ။ တၢင်းၵတ်းယဵၼ်ၵေႃႈ ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးၼႂ်းႁူဝ်ၸႂ်မၼ်းၼၢင်းသေ လူၵ်ႈလေႃးၵၵေႃႈ ပဵၼ်ၵႂႃႇႁင်းၵူၺ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇသွင်ၵေႃႉၼႆႉ ဢမ်ႇသၼ်ႇဝႆ ယွၼ်ႉပိူင်ႈလေႃးၵထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ၶဝ်ဢမ်ႇယူႇၼွၵ်ႈလေႃးၵ ၵူၺ်းၵႃႈ ယူႇၽၢႆႇၼိူဝ်လေႃးၵ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ မွၵ်ႇမူဝ်ယူႇၼိူဝ်ၼမ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ယၵ်ႉတူၺ်းလွင်ႈပဵၼ်တႄႉ တၢင်းတၢႆ

တၢင်းယၵ်ႉတူၺ်းတၢင်းတၢႆၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းၵူဝ်တၢႆ ဢေႇလူင်းသေ ၵမ်းလိုၼ်းမႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ႁဝ်းမီးတၢင်းၵတ်းယဵၼ်ယဝ်ႉ။ သတိတၢင်းတၢႆၼႆႉ သင်ဝႃႈႁဝ်းမီးၼႆ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းႁူႉႁၼ်ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇလႆႈ ၼႂ်းယၢမ်းလဵဝ်ၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းတၢႆၼႆႉ မီးလၢႆမဵဝ်း၊ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ရေႃးၵႃႇတၢင်းပဵၼ် လႄႈ ၽႃႇၺႃးၵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈတၢင်း တႃႇႁဝ်းသုမ်းဢသၢၵ်ႈႁဝ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈလွင်ႈတၢင်းသေလွင်ႈꧦသေ ဢဝ်ၵၼ်တၢႆ။ ၺႃးၵွင်ႉသတ်းသေတၢႆၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ယၢမ်းမိူဝ်ႈတိုၵ်ႉၼွၼ်း၊ တိုၵ်ႉၵိၼ်၊ တိုၵ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ်လႄႈ မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉမီးၼႂ်းၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ၊ တိုၵ်ႉမီးၼိူဝ်လိၼ်၊ တိုၵ်ႉမီးၼႂ်းလူမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၸၢင်ႈတၢႆလႆႈၵူႈယၢမ်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်းဢမ်ႇလၢမ်းလႆႈ၊ မၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈမၼ်ႈၸႂ်လႆႈ။

ပုတ်ႉထၸဝ်ႈၵေႃးတမ ၶိုၼ်းလၢတ်ႈၼႄ လုၵ်ႈၼွၼ်ႉမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈဢရၵ ၵေႃႉပဵၼ်ၽြႃးဢွၼ်တၢင်းမၼ်းၸဝ်ႈသူႇၼိုင်ႈ သင်ႇသွၼ်ပၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉမၼ်း လွင်ႈတေႁဵတ်းႁိုဝ်ယၵ်ႉတူၺ်းတၢင်းတၢႆ။ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈဢရၵ ႁုပ်ႈၵႅပ်ႈသေယဝ်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းပွတ်း၊ မၼ်းၽႂ်း၊ မၼ်းလုလႅဝ်ငၢႆႈ၊ ၵၢင်ၸႂ်ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈလႆႈ သတ်ႉတဵမ်ဝႆႉလႄႈ မီးတၢင်းတိုၼ်ႇၵူဝ်ၼႆယဝ်ႉ။

ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈဢရၵၼႆႉ ပဵၼ်ၽြႃးမႃး ၼႂ်းပၢၼ်ဢႃႇယုၵူၼ်းႁဝ်းယၢဝ်းသေ ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ။ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈထတ်းသၢင်ၽဝၵူၼ်းႁဝ်း လၢႆလၢႆမဵဝ်း။ မၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ "ၽဝၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼမ်ႉၼၢႆးမီးၼိူဝ်မႂ်ယိူဝ်ႈၼၼ်ႉ၊ ပေႃးဝႃႈ ၵၢင်ဝၼ်းၶိုၼ်ႈမႃႈၵေႃႈ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇ။ ၽဝၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ မုၼ်ႈဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းၽူၼ်လူင်ၽတ်ႉၵႂႃႇ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇႁွႆးၶွၼ်ႇ ဢၼ်ၶိတ်ႇၼိူဝ်ၼမ်ႉ ဢၼ်ႁၼ်လႆႈၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉၵမ်းၵွႆး။ ပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ၽဝၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းပွတ်း။ ႁွင်ႈၼမ်ႉဢွၼ်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၵႆသေ လႆလူင်းၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ်ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၵႂႃႇထိုင်တီႈလႃႇႁႃႉသေ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉလႆလူင်းႁႅင်းထိုင်တီႈ ဢမ်ႇၵိုတ်းယင်ႉလႆႈ။ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼမ်ႉၼႂ်းႁွင်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်သဵၼ်တူၵ်းၵႃႈတီႈသၼ်လွႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸၢႆးၵေႃႉၵႅၼ်ႇၶႅင်ၼၼ်ႉ ၸုတုမ်ဢဝ်ၶီႈၶၢၵ်ႇၼႂ်းသူပ်းမၼ်းသေယဝ်ႉ ထူမ်ဢွၵ်ႇၽႂ်းၽႂ်း ဢမ်ႇၼၼ် လီလီငၢမ်းငၢမ်းယူႇ။ ၽဝၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵွၼ်ႈၶီႈၶၢၵ်ႇ ဢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်းထူမ်ႇပႅတ်ႈ။ ၵွၼ်ႈၼိူဝ်ႉၼိုင်ႈၵွၼ်ႈၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ဢဝ်တၢင်ႇသႂ်ႇၼိူဝ်ၽႃၶႅင်းပိင်ႈ ဢၼ်မႆႈဝႆႉတၢင်းဝၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉမႆႈၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်။ ၽဝၵေႃႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼိူဝ်ႉၵွၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းမီးယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းဢမ်ႇမီးႁိုင်လႆႈ။ ယၢမ်းမိူဝ် သတ်းတူဝ်ၼိုင်ႈ လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းလိူၵ်ႈတႃႇၵႂႃႇဢဝ်တၢႆၼၼ်ႉ ၵူႈယၢင်ႈယၢင်ႈ ဢၼ်မၼ်းပႆၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းသုတ်ႉၵႂႃႇၸူးၸမ် ဢွင်ႈတီႈပိူၼ်ႈၶႃႈမၼ်း။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼႆၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ၽဝၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉၵေႃႈ သုတ်ႉၵႂႃႇၸူးတၢင်းတၢႆၵူၺ်း။ ပေႃးဝႃႈၵိူတ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမႃးယဝ်ႉၼႆ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ပၢႆႈလွတ်ႈလႆႈတၢင်းတၢႆ။ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီဝူၼ်ႉပွင်ႇဝႃႈ ၽႂ်ဢမ်ႇလွတ်ႈလႆႈတၢင်းတၢႆ” ၼႆယဝ်ႉ။

လၢႆးၼင်ႈတြႃးယၵ်ႉတူၺ်းတၢင်းတၢႆ

ၵမ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေဢွၼ်ၵၼ်ယၵ်ႉတူၺ်း ပိူင်ပဵၼ်တေႉၽဝႁဝ်း၊ ၵမ်ႉၼမ် တေပဵၼ်တၢင်းတၢႆ။ တႄႇဢဝ်ယၢမ်းၼႆႉၵႂႃႇ ၸဝ်ႈႁဝ်းတေလၢတ်ႈၼႄ လၢႆးၼင်ႈတြႃးယၵ်ႉတူၺ်းတၢင်းတၢႆ။ လၢႆးယၵ်ႉတူၺ်းတၢင်းတၢႆၼၼ်ႉ တေမီးသီႇၸၼ်ႉ။

ၸၼ်ႉၼိုင်ႈ

ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉပၼ်တူဝ်ႁဝ်းဝႃႈ တၢင်းတၢႆၼႆႉ မၼ်းၵိုၵ်းၵၼ်မႃးတင်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်း။ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၶဝ်၊ ၼၢင်းႁေႃၶမ်းၶဝ်၊ ၸွမ်ၽွင်းၶဝ်၊ ၸွမ်ၸိုင်ႈၶဝ်၊ ၸၢႆးၸိူင်းၶဝ်၊ ၼၢင်းၸိူင်းၶဝ်၊ ၵူၼ်းမီးၶဝ်၊ ၵူၼ်းၽၢၼ်ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃႈ/မႄႈဢွၵ်ႇၶဝ်ဝူၼ်ႉတူၺ်းလူး ၸွင်ႇၶဝ်တေၸၢင်ႈပူၼ်ႉလွတ်ႈလႆႈ တၢင်းတၢႆ။ ပေႃးဢမ်ႇပၢႆႈလွတ်ႈလႆႈၼႆ ၵွပ်ႈသင် ႁဝ်းသမ်ႉဢွၼ်ၵၼ်ၵူဝ်လႃႇ။ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ပေႃးၸဝ်ႈႁဝ်းၵႂႃႇပၢင်မႃႇသႃႇၼႆ ၸဝ်ႈႁဝ်းဝူၼ်ႉဝႃႈ တူဝ်ၸဝ်ႈႁဝ်းၵေႃႈ တေလႆႈမီးၼႂ်းၵွမ်ႇၼၼ်ႉ။ ပုၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်တႄႉ လွင်ႈၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ တေထၢင်ႇၵၼ်ဝႃႈ မၼ်းႁၢႆႉၸ၊ တေဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ ၸဝ်ႈႁဝ်း ဢမ်ႇပေႃးလၵ်းလီၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈႁဝ်းၵေႃႈ ႁၼ်ဝႃႈ မၼ်းႁၢႆႉၸယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ၸဝ်ႈႁဝ်းလႆႈသွၼ် မႃးလွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းႁၼ်ဝႃႈ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းၵူဝ်တၢႆၼၼ်ႉ ယွမ်းလူင်းယူႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁူႉလႆႈဝႃႈ ၼႂ်းၸႂ် ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းတၢႆ ၸိူဝ်းၵိုတ်းဝႆႉတၢင်းလင်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ႁိုဝ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ ၶိုၼ်းယၵ်ႉတူၺ်းသေၵေႃႉꧦ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယၢမ်ႈႁၼ်မႃး၊ ၶုၼ်၊ ၵူၼ်းမိူင်း၊ ၵူၼ်းႁၢင်ႈလီ၊ ၵူၼ်းႁၢင်ႈၸႃႉ၊ ၵူၼ်းၸၢႆး၊ ၵူၼ်းယိင်း၊ ၵူၼ်းမီးပိင်ႇၺႃႇ၊ ၵူၼ်းဢမ်ႇမီးပိင်ႇၺႃႇ၊ ၵူၼ်းလူင်ႉလႅၼ်ႇ၊ ၵူၼ်းဢမ်ႇလူင်ႉလႅၼ်ႇ၊ ၵူၼ်းထဝ်ႈ၊ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၸွင်ႇပူၼ်ႉလႆႈတၢင်းတၢႆ။ တၢင်းတၢႆၼႆႉ ၵူၼ်းပဵၼ်ၵေႃႉလီ ၵူၼ်းယူႇလီၵေႃႈလီ ၽႂ်ဢမ်ႇဝႄႈပၢႆႈမၼ်းလႆႈ။ တၢင်းတၢႆၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးလႆႈ ၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်းယဝ်ႉ။ မၼ်းဢမ်ႇမီးၶေႃႈလပ်ႉလွင်း၊ ဢမ်ႇၶိၼ်းမၼ်းလႆႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မၼ်းဢမ်ႇမီးၶေႃႈလပ်ႉလွင်းလႄႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇၵၢၼ်တူၺ်းထိုင် (insurance) ၼမ်ꧦယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းၵႂႃႇႁႃၵၢၼ်တူၺ်းထိုင်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၵႆႉလႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းထၢမ်ဝႃႈ "ၸွင်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇပႃႈမီးၵၢၼ်တူၺ်းထိုင်ႁႃႉ” ၼႆယူႇ။ ႁဝ်းၵႆႉတွပ်ႇဝႃႈ "ၶႃႈမီးၵၢၼ်တူၺ်းထိုင်တဵမ်တီႈယူႇ၊ ၶႃႈမၼ်းၵၢၼ်တူၺ်းထိုင် သွငၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇၼၼ် သၢမ်ဢၼ်ၵွၼ်ႇၶႃႈ” ၸိူင်ႉၼႆယူႇ။ ႁဝ်းဝူၼ်ႉဝႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇၵၢၼ်တူၺ်းထိုင်ၼမ်ထႅင်ႈၼႆၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ပေႃးႁဝ်းဝူၼ်ႉ လွင်ႈပဵၼ်လႆႈတၢင်းႁၢႆႉၸႃႉ ၼႂ်းၽဝမိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈ ႁဝ်းႁူႉႁၼ်ဝႃႈ ၽဝၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးၵႂၢမ်းမၼ်ႈ။ ပေႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၵၢၼ်တူၺ်းထိုင်ၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ် ယိၼ်းလီၸႂ်တႄႉ။ ၵၢၼ်တူၺ်းထိုင်ၸူဝ်ႈၸၢတ်ႈႁဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈတွၼ်ႈတႃႇႁဝ်းတႄႉꧦ။ သင်ဝႃႈႁဝ်းတၢႆၵႂႃႇၼႆ ၵၢၼ်တူၺ်းထိုင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေပဵၼ်သင်ၵႂႃႇ။ မၼ်းတေပဵၼ်တႃႇ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ် တိုၵ်ႉၵိုတ်းဝႆႉၽၢႆႇလင်ၵူၺ်းယဝ်ႉ။

တီႈၼႂ်းၸၼ်ႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼႆႉ တႃႇမၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ တၢင်းတၢႆၼႆႉ ၵိုၵ်းၽဝႁဝ်းမႃးၼႆသေ ႁူႉဝႃႈ မၼ်းၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးလႆႈၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း၊ ၵူႈဝၼ်းလႄႈ ဢမ်ႇမီးတၢင်းၶိၼ်းၼႆႉၼၼ်ႉ လမ်ႇလွင်ႈတႄႉꧦ။ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸွႆႈဢဝ်ဝႆႉလုၵ်ႈမၼ်းလႆႈ၊ လုၵ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸွႆႈမႄႈမၼ်းဝႆႉမိူၼ်ၵၼ်ယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈလၢႆဝူင်ႈပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းၵႂႃႇပၢင်မႃႇသႃႇမေႃယႃၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵိုင်ႉၵၢင်ႉၼၢဝ်သေ လူႉၵႂႃႇပႅတ်ႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈဝူင်ႈ။ မေးၼၢင်းမၼ်းၵေႃႈပဵၼ်မေႃယႃ။ လုၵ်ႈယိင်းမၼ်းသၢမ်ၵေႃႉလႄႈ လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁႆႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမၼ်းၼွၼ်းဝႆႉသေ ဢမ်ႇထူၺ်ႈၸႂ်ယဝ်ႉလႄႈ တၢင်းမႆႈ လႄႈ သဵင်ႁႆၶဝ်ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈႁူႉႁၼ်သင်။ မၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ်သႂ်ႇၸႂ် လႆႈထႅင်ႈသေဢိတ်းယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ်ၽိင်ႈတၢင်းတၢႆယဝ်ႉ။ မၼ်းပဵၼ်ၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီးလူင်ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ လႆႈပွႆႇဝၢင်းဝႆႉ ၶူဝ်းၶွင်မၼ်းတင်းမူတ်းသေ ၽၢတ်ႇၵႂႃႇ။ ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆၼႆ တၢင်းတၢႆၼႆႉ ၶၢၼ်ၸႂ်တႄႉꧦ။ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ႁေႃးၼႄတီႈၼႂ်းတြႃႈႁူဝ်ပိုင်းမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉဝႃႈ "တၢင်းတၢႆၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၶၢၼ်ၸႂ်၊ မရၼမ်ပိ တုၵ်ၶမ်ꧦ ၼႆယဝ်ႉ။၊ ၵူၼ်းၸၢဝ်းပုတ်ႉ ၵေႃႈၶၢၼ်ၸႂ်ယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸၢဝ်းပုတ်ႉၵေႃႈ ၶၢၼ်ၸႂ်ယဝ်ႉ။ မေႃ၊ ၵူၼ်းပဵၼ်၊ မုၼ်ၸဝ်ႈ၊ ၵူၼ်းႁိူၼ်း၊ ၵူၼ်းထဝ်ႈ၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶၢၼ်ၸႂ်ယဝ်ႉ။ ၶုၼ်ၽွင်းငမ်းမိူင်းၵေႃႈ ၵူဝ်တၢႆပဵင်းတၢၼ်ႇ ၵူၼ်းဢမ်ႇမီးႁိူၼ်းၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၼႆႉမၼ်းပဵၼ် ၽိင်ႈလေႃးၵယဝ်ႉ။

ဢၼ်ႁဝ်းၵူဝ်တၢႆၼႆႉ ပဵၼ်မိူဝ်ႈႁဝ်းဝူၼ်ႉလွင်ႈမိူဝ်းၼႃးၵူၺ်း။ မိူဝ်ႈႁဝ်းယၵ်ႉတူၺ်းတၢင်းၸဵပ်း ၼႂ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇယၵ်ႉတူၺ်း ဢၼ်ဢမ်ႇပႆႇပေႃႇမႃး၊ ၶႂ်ႈဝႃႈၼႆႉ တၢင်းၸဵပ်းဢၼ်မီးၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းမိူဝ်းၼႃႈၼၼ်ႉဢိူဝ်ႈ။ တၢင်းၸဵပ်းဢၼ်ပဵၼ်ပူၼ်ႉၵွႃႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇယၵ်ႉတူၺ်း။ ႁဝ်းၵူၺ်းဝႆႉၸႂ်ပၵ်းၼိူဝ်ဢၼ်မီး ၼႂ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ သင်ဝႃႈ ၶႂ်ႈယူႇသဝ်းၸွမ်းၼႂ်း ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၸိုဝ် ႁဝ်းလူဝ်ႇဢဝ်ၸႂ်ပၵ်း လွင်ႈပိူင်ပဵၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵူၺ်း။ သွၼ်ပၼ်ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈမေႃဢဝ်ဢႃႇရုင်ႇ ဢၼ်ပေႃႇမႃးၼႂ်းယၢမ်းလဵဝ်လႄႈ။ တၢင်းၵူဝ်တၢႆၼႆႉ မၼ်းမီးယူႇ ၼႂ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်။ ႁဝ်းတေယၵ်ႉတူၺ်းမၼ်း။ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇၸဝ်ႈႁဝ်းလၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈ ဢဝ်သႂ်ႇၸႂ်ဝႃႈ တၢင်းတၢႆၼႆႉ မၼ်းၵိုၵ်းၵၼ်တင်း ၽဝမႃးလႄႈ ၽႂ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈပၢႆႈလွတ်ႈလႆႈ။ မၼ်းပေႃႇပဵၼ်မႃးလႆႈၵူႈၶၢဝ်း ၵူႈတီႈလႄႈ၊ ၵူႈၵေႃႉ ၵူႈမဵဝ်း တေၸၢင်ႈၺႃးလႆႈ ၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်းယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်တြႃးဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ သွၼ်ႁႂ်ႈၵူၼ်းမေႃယူႇသဝ်းၸွမ်း ၶၢဝ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်လႄႈ မၼ်းပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇၸူး တၢင်းဢမ်ႇထဝ်ႈဢမ်ႇတၢႆ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။

ၸၼ်ႉသွင်

ၼႂ်းၸၼ်ႉသွင်ၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေလႆႈၸႂ်ႉ လၢႆးယၵ်ႉတူၺ်းၼၼ်ႉ တေႃႇၵူၼ်းသေၵေႃႉၵေႃႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃး မဵတ်ႉတႃႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းတႄႇတီႈတူဝ်ႁဝ်းဢွၼ်တၢင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉ ႁဝ်းတေဢမ်ႇတႄႇတီႈတူဝ်ႁဝ်းဢွၼ်တၢင်း။ သင်ဝႃႈ ႁဝ်းႁဵတ်းဢွၼ်တၢင်းၼႆ ႁဝ်းတေတိူဝ်းၵူဝ်ယဝ်ႉ။ တၢင်းတၢႆၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်တိုၼ်ႇၽၢၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။

ၼႂ်းၸၼ်ႉၼႆႉ ႁဝ်းတေၸႂ်ႉ လၢႆးဢၼ်ယၵ်ႉတူၺ်း တီႈၵူၼ်းသုၼ်ႇၵၢင်။ ၶတ်းၸႂ်ႁႃတူၺ်းၵူၼ်းၸိူဝ်း ဢၼ်ပဵၼ်သုၼ်ႇၵၢင် ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢမ်ႇႁၵ်ႉ ဢမ်ႇၸင်း၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းတီႈၼိူဝ်တၢင်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတီႈတႃႈလူတ်ႉၶဝ်။ ယၵ်ႉတူၺ်းတီႈ ၽုင်ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ၶတ်းၸႂ်ႁႃတူၺ်း ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်တေဢမ်ႇတၢႆ။ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်လွတ်ႈပူၼ်ႉလႆႈတၢင်းတၢႆ။ ၸွင်ႇမၼ်းတေမီးသေၵေႃႉ။

ပေႃႈမႄႈဢွၵ်ႇႁဝ်းၶဝ် တေႁူႉၸၵ်း Sir James Goldsmit ၵေႃႉဢၼ် မီးငိုၼ်းဢၢၼ်ႇႁူဝ်လၢၵ်ႈ ဢၼ်မီးၼႂ်းပႃႇတီႇ Conservative ၼႂ်းမိူဝ်းပရိတ်ႉတဵင်ႇၼႆႉ ၵူႈၵေႃႉယူႇ။ မၼ်းတႅမ်ႈလႆႈလိၵ်ႈသင်ႇ ဢၼ်ၵိုင်ႇၵႃႈႁူဝ်သႅၼ်ႁူဝ်လၢၼ်ႉမၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈမၼ်းတၢႆၼၼ်ႉ မီးမေးၼၢင်းမၼ်းၵူၺ်း ဢၼ်မီးဝႆႉႁိမ်းၸမ်မၼ်း။ ၵူၼ်းၵႂႃႇပၢင်ႁၢမ်ႁူဝ်ၶဝ်ႈပႃႇၵေႃႈ မီးဢိတ်းၼိုင်ႈၵူၺ်း။ လုၵ်ႈယိင်းလူင်မၼ်း ဢၼ်မီးယူႇၼႂ်းမိူင်းမႅၵ်ႉၸီႇၵူဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇမၼ်း။ မၼ်းၼၢင်းဢမ်ႇလႆႈႁူႉ။ တႄႇဢဝ်ၼၼ်ႉမႃး လၢႆးမိုဝ်းမၼ်းၸၢႆးၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၵႃႈၶၼ်သင်။ ငိုၼ်းႁူဝ်လၢၵ်ႈဢၼ်မီးဝႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၵႃႈၶၼ်သင်တွၼ်ႈတႃႇမၼ်းယဝ်ႉ။ ပၢၼ်ႇၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႆႈ လၢႆးမိုဝ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ၽဝၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ လီၵူဝ်တႄႉ၊ တၢင်းတၢႆၼႆႉ မၼ်းၶၢၼ်ၸႂ်တႄႉ။ ပုၼ်ႈတႃႇႁႃၵူၼ်းဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းဝႃႈ ၵူၼ်းသုၼ်ႇၵၢင်ၼၼ်ႉ ႁႃဢဝ်ၵူၼ်းဢၼ်မိူၼ်ၸိူင်ႉၼႆလႆႈယူႇ။ ၶႂ်ႈဝူၼ်ႉႁႃဢဝ် ၵူၼ်းၸုမ်းလဵဝ်၊ ဢမ်ႇၼၼ် ၵေႃႉလဵဝ်ၵေႃႈလႆႈ။

ၼႂ်းၸၼ်ႉလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸႂ်ႉ လၢႆးတြႃးၼႆႉသေ ယိၼ်းၸႂ်လဵၵ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ယိၼ်းၽၢၼ်ႈၵူဝ်ၼႆ၊ ၸႂ်ႉသတိမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼႂ်းၵၢၼ်တြႃးဝိပတ်ႉသၼႃႇၼၼ်ႉလႄႈ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းယိၼ်းၽၢၼ်ႈၼၼ်ႉ တီႈၼႂ်းၵၢၼ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇၼၼ်ႉတႄႉ ႁဝ်းမၢႆတွင်းဢဝ်ဝႃႈ “ၽၢၼ်ႈယဝ်ႉ ၽၢၼ်ႈယဝ်ႉ ၽၢၼ်ႈယဝ်ႉ” ၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းယိၼ်းၸႂ်သုၵ်ႉသၵ်ႉၸမ်ႉ ႁဝ်းတွင်းမၢႆဢဝ် တၢင်းၸႂ်သုၵ်ႉသၵ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ႁဝ်းၵူဝ်ၵေႃႈ ႁဝ်းတွင်ဢဝ်တၢင်းၵူဝ်ၼၼ်ႉသေဝႃႈ “ၵူဝ်ယဝ်ႉ ၵူဝ်ယဝ်ႉ ၵူဝ်ယဝ်ႉ” ၼႆသေ တၢင်းၵူဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇတြႃးယဝ်ႉ။ တၢင်းၽၢၼ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢႃႇရုင်ႇတြႃးယဝ်ႉ။ မၼ်းၸၢင်ႈပၼ်ႁႂ်ႈႁဝ်း မီးတၢင်းလီၸႂ်ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။

ၸၼ်ႉသၢမ်

တီႈၼႂ်းၸၼ်ႉသၢမ်ၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေဢဝ်ၸႂ်ပၵ်းၵႃႈတီႈၵူၼ်းၸမ်ႁဝ်း ၵေႃႉဢၼ်ႁဝ်းႁၵ်ႉ ဢၼ်လုၵႂႃႇယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၸဝ်ႈႁဝ်းတႄႉ တေၸၢင်ႈပဵၼ်ပေႃႈၸဝ်ႈႁဝ်း၊ ပႃႈၸဝ်ႈႁဝ်း၊ ပီႈဢၢႆလူင်ႁဝ်းလႄႈ လၢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်း။ သင်ဝႃႈ မီးၵူၼ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁူႉၸၵ်းဝၢႆသေၶဝ်တၢႆၼႆ ယႃႇပေလိူၵ်ႈၶဝ်၊ မၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈၸွႆႈႁႂ်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁၼ်တၢင်းတၢႆ ၸွမ်းလၢႆးသၢင်ႇထုၵ်ႇ။ ပေႃႈထဝ်ႈ မႄႈထဝ်ႈၸဝ်ႈႁဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်လူႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၸဝ်ႈႁဝ်းပႆႇၵိူတ်ႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းဢမ်ႇယၢမ်ႈႁၼ် မိူဝ်ႈၶဝ်မီးဢသၢၵ်ႈ၊ ဢမ်ႇလႆႈငိၼ်း လွင်ႈယူႇသဝ်းၶဝ်လႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃးယၵ်ႉတူၺ်းၶဝ်။ လိူၵ်ႈဢဝ် ၵေႃႉဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁူႉၸၵ်း ၸဵမ်မိူဝ်ႈမၼ်းမီးဢသၢၵ်ႈသေ လူႉၵႂႃႇၼၼ်ႉလႄႈ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇႁဝ်းၵုမ်ၵၼ်မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ တၢင်းတၢႆၼႆႉ ႁဝ်းတေလႆႈယၵ်ႉတူၺ်း တီႈၼႂ်းၽဝ။ ၶတ်းၸႂ် ႁႃဢဝ်လွင်ႈၶဝ် ႁဵတ်းႁိုဝ်ယူႇသဝ်းၵမ်ႈၽွင်ႈလႄႈ ႁဵတ်ႁိုဝ်တၢႆသေ ဢဝ်ၸႂ်ပၵ်းၸပ်းလႄႈ။ ဢဝ်ၸႂ်ၸပ်းတူၺ်းလွင်ႈၶဝ် ဢမ်ႇမီးၸႂ်သေ ၼွၼ်းဝႆႉ ဢမ်ႇထူၺ်ႈၸႂ်ၼၼ်ႉလႄႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ၸၼ်ႉသၢမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ် ယၵ်တူၺ်းတီႈၵူၼ်းၵေႃႉၸမ်ႁဝ်း ဢၼ်တၢႆၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸၼ်ႉသီႇ

တီႈၼႂ်းၸၼ်ႉသီႇၼႆႉ ၸၢင်ႈယၢပ်ႇတွၼ်ႈတႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁႅင်းဢိတ်းၼိုင်ႈယူႇ။ ၸၢင်ႈပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈထိသုတ်းယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉတႄႉ တေပဵၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေဢမ်ႇယၵ်ႉတူၺ်းပႃႈ ၵေႃႉဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁၵ်ႉ လႄႈ ၵေႃႉဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸင်း။ သင်ဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဝ်ပႃးၵေႃႉဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁၵ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေပဵၼ်ၸႂ်သုၵ်ႉသၵ်ႉ။ သင်ဝႃႈပႃႈၵေႃႉဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸင်းသမ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၸူမ်းသိူဝ်း၊ တၢင်းၸူမ်းသိူဝ်း ဢၼ်ပႃးတၢင်းတွပ်ႇတႅၼ်း လႄႈ ၸႂ်ၵႅၵ်း။ ပေႃးဝၢႆးလင်မႃးတႄႉ ၶႂ်ႈဢဝ်သႂ်ႇပႃးၵေႃႈလႆႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်းယၢမ်းၼႆႉ။ တီႈၼႂ်းၸၼ်ႉသီႇၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေယၵ်ႉတူၺ်းၶိုၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁဵတ်းႁိုဝ်ယူႇသဝ်း ဝၢႆးၼႆႉတေဢမ်ႇမီးၸႂ်သေ ၼွၼ်းဝၢင်းယူႇ၊ ၼွၼ်းယူႇတီႈၼႂ်းၵွမ်ႇ။

ၸဝ်ႈႁဝ်းထုၵ်ႇလီႁဵတ်းလွင်ႈလီဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ယွၼ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈႁဝ်း ၶဝ်ႈပႃးတီႈၼႂ်း ဢႃႇရုင်ႇတြႃး ပေႃႈ/မႄႈဢွၵ်ႇၶဝ်။ ပေႃႈမႄႈဢွၵ်ႇၶဝ်တင်းသဵင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ယၵ်ႉတူၺ်းပႃးၸဝ်ႈႁဝ်း ဢဝ် လွင်ႈတၢင်းတၢႆၼၼ်ႉ သွၼ်ႇပႃးတႃႇၸဝ်ႈႁဝ်း ၵေႃႉဢၼ်ၼႄပၼ်တြႃးၼႆႉ။ တႃႇတေႁဵတ်းဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈတႄႉ”။ ၸဝ်ႈႁဝ်းႁၼ်ၼႂ်းလၢႆလၢႆမိူင်း၊ ၽူႈၽိုၵ်းဢဝ်တြႃးၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်တိတ်းၸပ်းၼႃႇသေႇ ထိုင်တီႈၶဝ်သမ်ႉပေႃးဢမ်ႇႁႃၶူးမႂ်ႇၼႄတြႃးမႂ်ႇမႃးထႅင်ႈ။ သင်ဝႃႈ ၵူၼ်းၵႂႃႇတီႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်၊ တီႈၵမ်ႇမထၢၼ်းမူဝ်းၵူၵ်ႉၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈ မေႃဢွၼ်ၵၼ်သေႉၼေး လၢႆးသၢၼ်ႇလုၼ်ႇ၊ လၢႆးမႁႃႇသီႇၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉႁင်းၵူၺ်းၶဝ်ယဝ်ႉ။ လွင်ႈၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ တီႈၼႂ်းႁွင်ႈၵၢၼ် ၵမ်ႇမထၢၼ်းတၢင်ႇဢၼ်ၵေႃႈပဵၼ်ယဝ်ႉ။ ပုၼ်ႈတႃႇၸဝ်ႈႁဝ်းတႄႉ ၸဝ်ႈသြႃႇသၢၼ်ႇလုၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၶူးၶူးၼႄတြႃးၵျႃႉၶႅၼ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၸဝ်ႈသြႃႇမႁႃႇၸီႇၵေႃႈၵတ်ႉ။ ၸဝ်ႈသြႃႇမူဝ်းၵူၵ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးတီဝႃႈ။ သြႃႇဢူးပၶိၼ်ႇ၊ ဢၼႃႇၵၢမ်ႇ သြႃႇတႅတ်ႉၵျီး လႄႈ ၸဝ်ႈသြႃႇလႄႇတီႇၶဝ်ၸူၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶႅၼ်ႇ။ ၸဝ်ႈသြႃႇမိၼ်းၵုၼ်းၸေႇတဝုၼ်ႇလႄႈ ၸဝ်ႈသြႃႇၵတိတ်ႉဝၢႆႇ သွင်ၸဝ်ႈၼႆႉ ၵေႃႈ ၼႄတြႃႈၶႅမ်ႉ။ ဢႃးၸၢၼ်မုၼ် လႄႈ ဢႃးၸၢၼ်ၶျႃးၶဝ်ၸဝ်ႈၼႆၵေႃႈ ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇယူႇ။ ၶဝ်ၸဝ်ႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵတ်ႉၶႅၼ်ႇမူတ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၸႂ်ႉတၢင်းၵျႃႉၶႅၼ်ႇၶဝ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းမေႃသေႉၼေး ယုမ်ႇယမ်ၸဝ်ႈလိပ်း”လႅင်”။ တူဝ်ၶဝ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇသေႉၼေး လၢႆးတၢင်ႇလၢႆး။ တၢင်းၸႂ်တိတ်းၸပ်းလႄႈ တၢင်းယုမ်ႇယမ် တီႈၶူးၼႄတြႃးၸဝ်ႈလဵဝ် ၵေႃႉလဵဝ်ၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တႃမွတ်ႇယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈႁဝ်းလႆႈလၢတ်ႈလွင်ႈၸိူင်ႉၼႆ မီးမႃးလၢႆဝၼ်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၵေႃႈ လႆႈထူပ်းၵၼ်မႃးလၢႆဝၼ်းယဝ်ႉ။ ဝၼ်းၼိုင်ႈမႃး ၸဝ်ႈႁဝ်းတေလႆႈၵႂႃႇ။ တေလႆႈၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ်ပိူင်ပဵၼ်ၽဝယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဝ်ၸႂ်ၼိမ်ၼိမ်သေသေလႄႈ ဢဝ်တၢင်းတၢႆၼၼ်ႉ သႂ်ႇၸူးတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ သႂ်ႇၸူးတူဝ်ၸဝ်ႈႁဝ်း ၵေႃႉပဵၼ်ၽူႈၼႄတြႃးၼႆႉလႄႈ။

ၸဝ်ႈႁဝ်း တေလၢတ်ႈၼႄ လၢႆးမၼ်းထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ။ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း သႂ်ႇၸႂ်ဝႆႉဝႃႈ တၢင်းတၢႆၼႆႉ ၵိုၵ်းၽဝမႃး။ ဢမ်ႇမီးတၢင်းပၢႆႈမၼ်း၊ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ပၢႆႈလွတ်ႈလႆႈမၼ်း။ ဢမ်ႇၶိၼ်းမၼ်းလႆႈ။ မၼ်းၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးလႆႈ ၵူႈယၢမ်း။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ မေႃႈလိၼ်ၸၢင်ႈတႅၵ်ႈလႅဝ်လႆႈ ၵူႈယၢမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈလုလႆႈၵူႈယၢမ်း။ ႁဝ်းၼႆႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ မၢၵ်ႇမႆႉ ဢၼ်ၸၢင်ႈတူၵ်းလႆႈၼိူဝ်လိၼ်ၵူႈယၢမ်း။ ၵၢင်ဝၼ်းဢၼ်ၽုတ်းသုင်ၶိုၼ်ႈမႃးၼၼ်ႉ မၼ်းမီးသဵၼ်ႈတၢင်းလဵဝ်ၵူၺ်း၊ မၼ်းတေၵႂႃႇၸူမ်းလူင်းၵႂႃႇ ၼႃႈတၢင်းတူၵ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼႆၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ၽဝၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၵႂႃႇၸူးသင် ၵႂႃႇၸူးတၢင်းတၢႆၵူၺ်း။ ၼႆႉမၼ်းပဵၼ် ပိူင်ပဵၼ်လွင်ႈတႄႉမၼ်း။ လၢႆးထိသွင်သမ်ႉ ႁဵတ်းလွင်ႈသႂ်ႇၸႂ်ဝႃႈ ၵူၼ်းသုၼ်ႇၵၢင်၊ ပဵၼ်ၸုမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵေႃႉလဵဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇႁၵ်ႉဢမ်ႇၸင်း။ ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃးယၵ်ႉတူၺ်း ၸူဝ်ႈပၢၼ်ၶဝ်လႄႈ တၢင်းတၢႆၶဝ်။ မၢႆသမ်သမ်ႉ မႃးသွၼ်ႇတူၺ်းၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၸမ်ႁဝ်း ၵူၺ်းၵႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းတၢႆၵႂႃႇယဝ်ႉ။ မၢႆထိသီႇသမ်ႉ မႃးယၵ်ႉတူၺ်း တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႄႈ ၸဝ်ႈႁဝ်း။

တြႃးတီႈၼႂ်းပိတၵၢတ်ႈ

မီးတြႃးလၢႆ”ႁူဝ် တီႈၼႂ်းပိတၵၢတ်ႈ ဢၼ်လၢတ်ႈလွင်ႈယၵ်ႉတူၺ်းတၢင်းတၢႆ။ ဢၼ်မီးၽၢႆႇၼႃႈၼႆႉ ပဵၼ်သုတ်ႈဢၼ်ပိၼ်ႇဢဝ်မႃးသုတ်ႈၼိုင်ႈ။ ၸဝ်ႈႁဝ်းဢိင်ဢဝ် ၽၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ၊ ၽၢႆႇထႆး၊ ၽၢႆႇမၢၼ်ႈသေ ပိၼ်ႇဝႆႉလၢႆးမႂ်ႇ။ ၽၢႆႇထႆးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းၸႂ်ႉၶွင် မႁႃၸူႇရႃးလူင်ၵွၼ်းၶဝ်၊ ၽၢႆႇမၢၼ်ႈသမ်ႉ ၸႂ်ႉမူႇၸတုတ်ထသင်ႇၵႃႇယၼႃႇ လႄႈ မူႇသီႇတၵူႇ။ ၽၢႆႇဢိၵ်းၵလဵတ်ႈတႄႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းဢိင်ဢဝ် (1) the Rhinoceros Horn and Other Early Buddhist Poem ဢၼ်ၶူးၶူးမေႃလူင် K.R. Norman လႄႈ Ms.I.B Horner တီႈၸၼ်ႉၸွမ် Cambridge လႄႈ ၸဝ်ႈၶူးမေႃလူင် walpola Rahula ဢၼ်ၸုမ်း Pali Text Soiciety, Oxford ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈပီ 1996။ (2)သမ်ႉ သုတ်တၼိပႃတ ဢၼ်ၸဝ်ႈၶူးမေႃလူင် H. Saddhatissa တႅမ်ႈသေ ဢၼ် Curzon, London ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇပၼ်။ (3) သမ်ႉ သုတ်သလ်လ ဢၼ် Bhikkhu Thanissaro တႅမ်ဝႆႉဝႆႉသေ ႁႃဢဝ်လႆႈတီႈ http://accesstoinsight.org ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

သုတ်ႈသလ်လ

1. ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းၼႆႉ မေႃတၢႆ။ ၼႂ်းလူၵ်ႈတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈပၼ်တၢင်းၽၢင်ႉသင်၊ တေႃႈၼင်ႇၸမ်တၢင်းတၢႆလႄႈ မီးလွင်ႈဢမ်ႇတႅတ်ႈၼႅတ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်ဝႆႉ ႁၢင်ႈၽၢင်မၼ်းသင်။ မၼ်းယၢပ်ႇ၊ မၼ်းပွတ်း၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽၼ်ႈၵိုၵ်းၵၼ်ဝႆႉတၢင်းတုၵ်ႉၶ။
2. ပုၼ်ႈတႃႇၵေႃႉၵိူတ်ႇမႃႈယဝ်ႉသေ ဢမ်ႇတၢႆၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးသဵၼ်ႈတၢင်းမၼ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈထဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇလွင်ႈသေ တေလႆႈတၢႆယဝ်ႉ။ ၼႆႉမၼ်းပဵၼ် ၽိင်ႈသတ်းတဝႃႇၸိူဝ်းမီးသၢႆၸႂ်ၶဝ်ယဝ်ႉ။
3. မၢၵ်ႇမႆႉသုၵ်းယဝ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းမီးၽေး ဢၼ်ၸၢင်ႈတူၵ်းလႆႈၵူႈၶၢဝ်း။ ၵူၼ်းမေႃတၢႆၵေႃႈ ပေႃးၵိူတ်ႇမႃးယဝ်ႉ တိုၼ်းမီးတၢင်းၵူဝ်တၢႆတႃႇသေႇယဝ်ႉ။
4. မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇမေႃႈ သုတ်းယဝ်ႉတီႈ တၢင်းၵွႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၽဝၵူၼ်းၵေႃႈ တီႈသုတ်းမၼ်း ပဵၼ်တၢင်းတၢႆယဝ်ႉ။
5. ၸဵမ်ၼုမ်ႇ၊ ထဝ်ႈ၊ ငိူဝ်ႈ၊ လႅတ်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ သၼ်ႇဝႆႉယွၼ်ႉပိူဝ်ႈတၢင်းတၢႆ။ တီႈသုတ်းၽဝၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းတၢႆယဝ်ႉ။
6. မိူဝ်ႈတၢင်းတၢႆထိုင်မႃးမႃးသေ တေလႆႈၵႂႃႇၵိူတ်ႇမႂ်ႇထႅင်ႈၼၼ်ႉ ၵေႃႉပဵၼ်မေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸွႆႈလုၵ်ႈလႆႈ၊ ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းလဵဝ်ၵၼ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸွႆႈၵၼ်လႆႈ။
7. တူၺ်းလူး! ၽွင်းမိူဝ်ႈပီႈၼွင်ႉတိုၵ်ႉယၵ်ႉလွမ်တူၺ်း၊ တိုၵ်ႉႁွင်ႉႁႆႈယူႇ ဢိုၵ်ႉဢိုၵ်ႉၼၼ်ႉ ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈယဝ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈၶၢမ်ႇမႃးဢွၼ်ၵၼ် မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇဝူဝ်းၵႂႃႇၸူး ဢွင်ႈၶႃႈႁႅမ်မၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
8. လေႃးၵလူင်ၼႆႉ ၵိုၵ်းဝႆႉတၢင်းထဝ်ႈ လႄႈ တၢင်းတၢႆ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ၽူႈမီးတၢင်းႁူႉၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးတၢင်းၶီၸႂ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁူႉၽိင်ႈလေႃးၵလူင်ၼႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
9. ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇႁူႉတၢင်းမႃး၊ ဢမ်ႇႁူႉတၢင်းၵႂႃႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်တီႈသုတ်းမၼ်းလႄႈ မႆႈၸႂ်ပႅတ်ႈလၢႆလၢႆလွၵ်ႇလွၵ်ႇယဝ်ႉ။
10. မီးတၢင်းမႆႈၵေႃႈ ၵူၼ်းႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈသင်မႃး၊ ၵူၺ်းသုၵ်ႉယုင်ႈၸႂ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸဵပ်းၵူၺ်း၊ သင်ဝႃႈ ၽူႈမီးပိင်ႇၺႃႇၶဝ်မႆႈၸႂ်ၵေႃႈ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶဝ်ၸဵပ်းၵူၺ်း။
11. ႁႆႈသေ မႆႈသေ ၵူၼ်းႁဝ်း လႆႈမႃးတၢင်းၵတ်းယဵၼ်ၸႂ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ တၢင်းမႆႈၵူၺ်း တေလိူဝ်မႃႈထႅင်ႈ၊ တူဝ်ႁဝ်းၵူၺ်းတေၸဵပ်း။
12. ၶေႃႉယွမ်လိူင်မႃးသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်မၼ်းၸဵပ်းယူႇၵေႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ်ၵေႃႉတၢႆၼၼ်ႉ လုၵ်ႉမႃးၶိုၼ်းလႆႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ၼႆလႄႈ ပဵၼ်တၢင်းမႆႈ ယူႇၼႆႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈသင်။
13. ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ် ဢမ်ႇပၢၵ်ႈယၢၼ်ပႅတ်ႈတၢင်းမႆႈလႆႈၼၼ်ႉ မၼ်းၼိုင်ႈၶႅၼ်းၸဵပ်းလိူဝ်ယဝ်ႉ။ ႁွင်ႉႁႆႈၸွမ်းၵေႃႉဢၼ်တၢႆၼႆႉ တူၵ်းၵႂႃႇယူႇၼႂ်းလွၵ်းတၢင်းမႆႈၵူၺ်း။
14. ယၵ်ႉတူၺ်းၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉ ၸိူဝ်းၵႂႃႇၸွမ်းတၢင်းၽႂ်ႇတၢင်းမၼ်းၼၼ်ႉလူး၊ ၶဝ်ၵႂႃႇၸွမ်းၵၢမ်ႇၶဝ်ဢိူဝ်ႈ။ မိူဝ်ႈထိုင်မႃးတီႈတၢင်းတၢႆၼၼ်ႉ ၵူၼ်းႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်သၼ်ႇၵူဝ်ယဝ်ႉ။
15. ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းမၢင်ၵေႃႉ ၸၢင်ႈဝူၼ်ႉဝႃႈ ၽဝၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉလၢတ်ႈ ၼႆယူႇ။ ပေႃးႁၼ်ပိူင်ႈပိူၼ်ႈၸိူင်ႉၼၼ် ပွင်ႇဝႃႈ ပွင်ႇၽိင်ႈလေႃးၵယဝ်ႉ။
16. ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈယူႇလႆႈပၢၵ်ႇပီ ဢမ်ႇၼၼ် ပၢၵ်ႇပီလိူဝ်”ၼႆၵေႃႈ ၵမ်းလိုၼ်းမႃးတႄႉ တေလႆႈၽၢတ်ႇယၢၼ်ၸုမ်းၸိူဝ်းပီႈၼွင်ႉမၼ်းသေ ပွႆဝႆႉၶဝ်ယဝ်ႉ။
17. ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ လႆႈထွမ်ႇငိၼ်းမႅၼ်ႈၵႂၢမ်းၸဝ်ႈဢရႁၢၼ်ႇၶဝ်သေ ယၢၼ်ၵႆၵၼ်တင်း တၢင်းမႆႈ၊ လႆႈႁၼ်ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉၶဝ်တၢႆၵႂႃႇယဝ်ႉၼႆ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီဝူၼ်ႉဝႃႈ “မၼ်းဢမ်ႇယူႇၸွမ်းႁဝ်းလႆႈ တေႃႇၸူဝ်ႈ“ ၼႆယူႇ။
18. မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵူၼ်းႁဝ်း ဢဝ်ၼမ်ႉမွတ်ႇၽႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၽူႈမီးပႆႇၺႃႇၶဝ်ၵေႃႈ ၸွမ်းလူၺ်ႈတၢင်းၵတ်ႉၶႅၼ်ႇသေ ဢီးပၢၵ်ႈပႅတ်ႈတၢင်းမႆႈ ဢၼ်ပေႃႇပဵၼ်မႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸိူင်ႉၼင်ႇလူမ်းပဝ်ႇပႅတ်ႈ ၼူၼ်းၵုၺ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
19. ပေႃးဝႃႈ ႁႃတၢင်းသိူဝ်း ပုၼ်ႈတႃႇတူဝ်ၵဝ်ႇၼႆ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီၸၼ်ဢွၵ်ႇပႅတ်ႈ ပိုၼ်တၢင်းမႆႈ၊ တၢင်းၶႂ်ႈပဵၼ် လႄႈ တၢင်းၶီႇၸႂ်ယဝ်ႉ။
20. ပေႃးထွၼ်ဢွၵ်ႇပိုၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇမီးတၢင်းတိတ်းၸပ်းသေ ၵူၼ်းႁဝ်းတေမီးတၢင်းယဵၼ်ၸႂ်၊ တေပူၼ်ႉလွတ်ႈတၢင်းမႆႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမွတ်ႇပႅတ်ႈ ၽႆးၵိလေႇသႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။