ပိုၼ်းၽြႃး ၸဝ်ႈၵေႃးတမ/တွၼ်ႈ 8/ႁူဝ်ပိုင်းငဝ်ႈလမ်း မုၼ်ၶမ်းၽြႃး
မႁႃႇသၵ်ၵရၢတ်ႉ 103 ပီ လိူၼ်ပႅတ်ႇမူၼ်း၊ ဝၼ်းသဝ် ၶၢဝ်းၶိင်ႇတၢမ်းၶမ်ႈ တိုၵ်ႉႁႃလပ်းသိင်ႇၼၼ်ႉ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈႁေႃးတြႃး ထမ်ႇမၸၵျႃႇ တႄႇပိုတ်ႇ ၽုၺ်ႇ သႃႇသၼႃႇယဝ်ႉသေ ႁူဝ်သိုၵ်းလူင်ၶုၼ်ၽီ သႃႇတႃႇၵိရိလႄႈ ႁေႇမဝ တ ၽႅဝ်မႃးၵၼ်ႇတေႃး ၽြႃးယူႇ။ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈဢဝ်တြႃးလီ ဢၼ်ႁူဝ်၊ ႁၢင်၊ ၵၢင် တဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉ ႁေႃးပၼ်ၶဝ်ၵႂႃႇ။
တေႇဢဝ် လိူၼ်ပႅတ်ႇလွင်ႈ ၶမ်ႈၼိုင်ႈ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ဢဝ်ႇဝႃႇ တီႈထိူၼ်ႇ မိၵတႃဝၼ်ႇလူင်တိုင်သေ ၶၢမ်ႇဢဝ် တၢင်းလူႁၼ်လုမ်လႃး ပၼ်ႇၸဝၵ်ႈၵီႇ ႁႃႈၸဝ်ႈ။
ဝႃႇထူၼ်ႈၼိုင်ႈ[မႄးထတ်း]
ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ လၢၼ်ၸၢႆး ရသေႉလူင်ၵႃႇလတေႇဝီႇလ ဢၼ်ႁိၵ်ႈ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၼႃႇလၵရႁၢၼ်းၼၼ်ႉ မႃးလဝ်ႈလၢတ်ႈယွၼ်းဢဝ် လွင်ႈတိုဝ်းၵမ် မေႃးၼေႇယယဝ်ႉ။ ရသေႉလူင် ၵႃႇလတေႇဝီႇလၼႆႉ မၼ်းတိုၼ်းႁူႉႁၼ် ဝႃႈ ၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ တေပဵၼ်ၽြႃး ဢမ်ႇၵၢတ်ႈၼႆလႄႈ မိူဝ်ႈၼႂ်းႁေႃၵပ်ႉပိ လဝတ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းၸူမ်းသိူဝ်းယုမ်ႉၶူဝ်သေ ပုၼ်ႈတႃႇတူဝ်မၼ်း သမ်ႉ ထဝ်ႈၼႃႇယဝ်ႉလႄႈ ၶိင်ႇဢၼ်ၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ ပဵၼ်ၽြႃးၼၼ်ႉ မၼ်းတေ ဢမ်ႇမီးမိူင်းၵူၼ်းယဝ်ႉ၊ တေဢမ်ႇလႆႈထွမ်ႇတြႃးယဝ်ႉၼႆ ၼမ်ႉတႃယၢမ်ႈ တူၵ်းမႃးယူႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် မၼ်းၸင်ႇ သင်ႇလၢတ်ႈဝႆႉ တီႈလၢၼ်မၼ်း ၼႃႇလ ၵ ႁႂ်ႈၵႂႃႇထၢမ် တၢင်းတိုဝ်းၵမ် မေႃးၼေယ တမ်ႈတီႈ ၽြႃးၼႆယဝ်ႉ။ တၢင်း တိုဝ်းၵမ် မေႃးၼေႇယ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ် တၢင်းတိုဝ်းၵမ် ပေႃးတႄႇတိုဝ်း ၵမ်ၼႆ ၵိလေႇသႃႇ ၵိုတ်းထၢတ်ႇၵႂႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်တၢင်းၵျၢင်ႉၵမ် ဢၼ် ပုထုၸၢၼ်ႇၶဝ် ၵျၢင်ႉၵမ်ယၢပ်ႇ။ ပဵၼ်တၢင်းတိုဝ်း ၵမ် ဢၼ်ၽြႃးပေႃႇမႃး ၼိုင်ႈသူႇ ၽူႈတိုဝ်းၵမ်လႆႈ မီးၵေႃႉလဵဝ်ၵူၺ်းယဝ်ႉ။
ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ တၢင်းတိုဝ်းၵမ် မေႃးၼေႇယၼႆႉ လိူဝ်သေ မုၼ်ၶမ်း ၽြႃး ၽူႈလႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ တိုၼ်းဢမ်ႇမေႃ ဢဝ်ဢွၵ်ႇႁေႃးမွၵ်ႇလႆႈ သေၵေႃႉ။ ၶူး လၢႆး တၢင်းတိုဝ်းၵမ် လိုၵ်ႉလမ်ႇၵမ်ႇၽီႇလူင်ၼႆႉ ၽြႃးၵေႃးတမ ဢဝ်ႁဵတ်း ပဵၼ်ၵႃႇထႃႇ 23 ႁူဝ်သေ တႄႇႁေႃးပၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၼႃႇလၵၵေႃႈ ႁပ်ႉ ၶၢမ်ႇဢဝ် တၢင်းၵျၢင်ႉၵမ် မေႃးၼေႇယသေ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းၵႂႃႇ။
ၼႂ်းဝႃႇၼၼ်ႉ လုၵ်ႈၸၢႆးသထေးလူင် ပႃႇရႃႇၼသီႇ ဢၼ်ႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈ ဝႃႈ ၸၢႆးယသၵေႃႈ ငိၼ်းၸိုတ်ႇၸၢၼ်ႈ လေႃးၵီႇဢႃႇရုင်ႇၵႃႇမၵုင်ႇသေ ၼင်ႇ ႁိုဝ် တေဢွၵ်ႇလွတ်ႈၼၼ်ႉ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင်မႃး တီႈထိူၼ်ႇမိၵတႃႇဝၼ်ႇ ယဝ်ႈ။
မၼ်ႈၸၢႆးၼႆႉ လႆႈယူႇသဝ်း ႁေႃသၢမ်လင် ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဝ်ႈသီႇ ထၢတ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၶိုၼ်းၼိုင်ႈ လႆႈႁၼ် ၸိူင်ႉၸႅင်ႈၽုင်ၼၢင်းၶဝ် ၼွၼ်း ဝူၺ်ႇၼွၼ်းႁင်ႈလႄႈ မၼ်းၸၢႆးလႆႈသမ်ႇဝေႇၵ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဝ်ႈသီႇ ထၢတ်ႈသေ ၸင်ႇပၢႆႈဢွၵ်ႇႁိူၼ်းမႃးယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းၼၼ်ႉ လွင်ႈဝႃႈ ၽြႃးမီးဝႆႉ ယဝ်ႉၼႆ မၼ်းပႆႇႁူႉထိုင်ၵွၼ်ႇ။
မႅၼ်ႈမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး တိုၵ်ႉပႆတဵဝ်းယူႇ တီႈၵၢင်ပၢင်ႇၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ် ၸၢႆးယသ ပႆမႃးယူႇလႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႉမၼ်းမႃးသေ ႁေႃးၼႄၶိူဝ်းတႃႇၼ၊ သီႇ လ၊ ၼင်ႇႁိုဝ် တေႁၼ်ၽွၼ်းလီ လွင်ႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းၼၼ်ႉ ႁေႃးၼႄ တၢင်းၽိတ်း ၵႃႇမၵုင်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၸၢႆးယသၼႆႉ ၸိုတ်ႇၸၢၼ်ႈ ဢႃႇရူမ်ႇၵႃႇမ ၵုင်ႇသေ ပၢႆႈဢွၵ်ႇမႃးလႄႈ တြႃးၸဝ်ႈ မႅၼ်ႈၸႂ်ႁၢၼ်ႉၸႂ်မၼ်းတႄႉတႄႉ။ ယုမ်ႇယမ်ၶဝ်ႈၸႂ် တြႃးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ ပဵၼ်သေႃးတႃႇပၼ်ႇၵႂႃႇ။
ပေႃးႁေႃးတြႃးပၼ် ၸၢႆးယသယဝ်ႉ သထေးလူင် ပႃႇရႃႇၼသီႇ ဢူႈၸၢႆး ယသၶဝ် ၸွမ်းမႃးႁႃ လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်း။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢဝ်ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း မၼ်းၸဝ်ႈ ႁႄႉတပ်ႉလပ်ႉဝႆႉ ဢမ်ႇပႆႇပၼ်ႁၼ် လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းၵွၼ်ႇ။ သထေးလူင် ၸင်ႇမႃးထၢမ် မုၼ်ၶမ်းၽြႃး
“ၸွင်ႇႁၼ် လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းႁိုဝ်” ၼႆလႄႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၵေႃႈ ၸင်ႇဝႃႈ
“တၵႃႇလူင် ၼင်ႈၵွၼ်ႇလႄႈ၊ မႂ်းၼင်ႈယူႇသေ တေလႆႈႁၼ် လုၵ်ႈ ၸၢႆးမႂ်းယူႇ၊ ထွမ်ႇတြႃးသေၵွၼ်ႇၼႃႈ”ၼႆယဝ်ႈ။ ၼင်ႈယူႇသေ တေလႆႈႁၼ် လုၵ်ႈၸၢႆးၼႆလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၸူမ်းသိူဝ်းၵႂႃႇသေ
“ပေႃးၼႆၵေႃႈ ၶႃႈႁဝ်း တေထွမ်ႇတြႃးဢေႃႈ ႁေႃးၶႃႈလႄႈ”ၼႆသေ ထွမ်ႇဢဝ်တြႃးၵႂႃႇယူႇ။ ထွမ်ႇဢဝ်တြႃးသေ သထေးလူင်ၵေႃႈ တူၵ်းပဵၼ် သေႃးတႃႇပၼ်ႇ၊ ၸၢႆးယသၵေႃႈ သိုပ်ႇတူၵ်းပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇ ဢႃႇသဝေႃး မူၺ်ႉမူတ်း ယူတ်းၵဵင်ႈၵႂႃႇ။ ပေႃးဝႃႈ ႁေႃးတြႃးယဝ်ႉ လႆႈႁၼ် လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်း ၶိုၼ်းယဝ်ႉလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ် ႁူမ်ၸူမ်းယုမ်ယမ်သေ ၸင်ႇတေပၢင်းဢဝ် မုၼ်ၶမ်းၽြႃးလႄႈ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ႁႂ်ႈမိူဝ်းႁပ်ႉဢဝ်သွမ်းၼႆသေ မိူဝ်းၵႂႃႇ ယဝ်ႉ။
ပေႃးဝႃႈ လႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇ လုၵ်ႈၸၢႆးသထေးလူင် ၸၢႆးယသ ႁဵတ်းရႁၢၼ်း ၵႂႃႇယဝ်ႉၼႆ တႆးၵေႃႉမၼ်းၸိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ
“ပေႃးဝႃႈ ၵူၼ်းၸိူင်ႉၼင်ႇယသ ႁဵတ်းရႁၢၼ်းၵႂႃႇၼႆ ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ သႃႇသၼႃႇၼႆႉ တေၺၢမ်ႉဢမ်ႇၸိုဝ်ႈ” ဝူၼ်ႉႁၼ်ထိုင် ၼင်ႇၼႆသေ တႆး ၵေႃႉၸဝ်ႈယသ လုၵ်ႈၸၢႆးသထေးသီႇၵေႃႉ (ဝိမလ၊ သုပႃႇႁု၊ ပုၼ်ႇၼၸိ၊ ၵဝမ်ႇပတိ)ၶဝ် ၸွမ်းမႃးသေ မႃးၼုင်ႈရႁၢၼ်း တမ်ႈတီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ဢူၺ်းၵေႃႉ ၸဝ်ႈယသ ထႅင်ႈႁႃႈသိပ်း ၶိုၼ်းၸွမ်းမႃးႁဵတ်း ရႁၢၼ်းထႅင်ႈ။ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မႃးႁူႉႁၼ်တြႃး ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇ တင်းသဵင်ႈ။ ၸဝ်ႈယသလႄႈ ဢူၺ်းၵေႃႉၸဝ်ႈ 54 ၸဝ်ႈ၊ ပၼ်ႇၸဝၵ်ႉၵီႇ 5 ၸဝ်ႈ၊ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ၼႂ်းလေႃးၵၼႆႉ ရႁၢၼ်းတႃႇ ၸဝ်ႈၽူႈဢၼ် ၵိလေႇသႃႇမူၺ်ႉမူတ်းၼၼ်ႉ မီးၵႂႃႇ 60 ၸဝ်ႈယူႇ။
ၸွမ်ငၢၼ်သၢမ်ၸဝ်ႈ သိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းသႃႇသၼႃႇ[မႄးထတ်း]
ပေႃးဢွၵ်ႇဝႃႇယဝ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇႁွင်ႉဢဝ် မုၵ်ႉၸုမ်း ဢဵၼ်ႁႅင်း မိၵတႃႇဝၼ်ႇလူင်တိုင် ရႁၢၼ်းၸွမ်ငၢၼ် ႁူၵ်းသိပ်းၸဝ်ႈသေ ၸႂ်ႉႁႂ်ႈ ၵႂႃႇ ပိုၼ်ၽႄႈ သႃႇသၼႃႇယူႇယဝ်ႉ။
“လုၵ်ႉႁၵ်ႉၶဝ်... ပုၼ်ႈတႃႇ ၽွၼ်းလီၵူၼ်းၼၼ်ႉ သူၸဝ်ႈၵႂႃႇ ပူၵ်းပွင် သႃႇသၼႃႇ ႁေႃးတြႃးပၼ်လႄႈ၊ ဢွင်ႈတီႈလဵဝ် ယႃႇပေၵႂႃႇၸွမ်းၵၼ် သွင်ပႃး။ ၵႂႃႇပႃးလဵဝ်ၵူၺ်းလႄႈ။ ပေႃးၵႂႃႇၸွမ်းၵၼ် သွင်ပႃးၼႆၸိုင် ပေႃးၸဝ်ႈၼိုင်ႈ ႁေႃးတြႃးၼႆ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈသမ်ႉ တေယူႇပဝ်ႇပႅတ်ႈလၢႆလၢႆၵူၺ်း။ ၵူဝ်ၼႃႈၵၢၼ် သႃႇသၼႃႇၸိူင်ႉၼၢၼ်းဢိူဝ်ႈ၊ ပိူဝ်ႈၼႆ ၵႂႃႇၼိုင်ႈတီႈ ၼိုင်ႈၸဝ်ႈသေ ဢဝ် တြႃး ဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈမၼ်း ႁေႃးၼႄၵႂႃႇတႃႉ”
မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၼႆႉ ၽွင်းမိူဝ်ႈ တိုၵ်ႉပူၵ်းတႄႇတင်ႈ သႃႇသၼႃႇၼၼ်ႉ ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်း တိုၵ်ႉလဵၵ်ႉၵေႇဢေႇမၢင်လႄႈ ၸင်ႇၽႄၵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸႂ်ႉၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈႁူၵ်းသိပ်းၵေႃႈ ဝႆႉၼမ်ႉၸႂ် ၵႅၼ်ႇၶႅင်သေ သိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇ ပိုၼ်ၽႄႈ ၵုမ်းၵေႃႇသႃႇသၼႃႇယူႇ။
ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ “ပေႃးတေႁဵတ်းသၢင်ႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်းသႃႇသၼႃႇၵႂႃႇ ၶႅင် ၶႅင် ႁႅင်းႁႅင်း တူင်ႉတူင်ႉ တိုၼ်ႇတိုၼ်ႇ ၼင်ႇၼႆၸိုင် ၵူၼ်းဢၼ် ယုမ်ႇယမ် ပုတ်ႉထသႃႇသၼႃႇ တေၼမ်ၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ”ၼႆ ၶုၼ်သူင်လူင်မႃႇ ၼၢတ်ႈ ဝူၼ်ႉႁၼ်ထိုင်ယူႇ။ မႃႇၼၢတ်ႈလႄႈ မုၵ်ႉၸုမ်းမၼ်းၼႆႉ ၵူဝ်သႃႇသ ၼႃႇမုၼ်ၶမ်းၽြႃး ႁိူဝ်ႈႁိူင်းတႄႉတႄႉ။ ပေႃးဝႃႈ သႃႇသၼႃႇ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇ ဢမ်ႇႁိူဝ်ႈႁိူင်းၼႆၸိုင် ၼႂ်းလေႃးၵလူင်ၼႆႉ ၸုမ်း ၶဝ်မႃႇၼၢတ်ႈ ၶႂ်ႈမႄႇၶႂၢၵ်ႈ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈၶႂၢၵ်ႈလႆႈယဝ်ႉ။ ၶုၼ်သူင်လူင်မႃႇၼၢတ်ႈ ႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆ။ “ၼင်ႇႁိုဝ် ထၢတ်ႈၸႂ် ၽူႈ ဢွၼ်ႁူဝ်ၵုမ်းၵေႃႇ သႃႇသၼႃႇၶဝ် ပေႃးတေၸႂ်လူႉၼၼ်ႉ ၵဝ်တေၵႂႃႇ ၽၢမ်း လႅၼ်ၶဝ်ၵွၼ်ႇ” တႅပ်းတတ်းၸႂ် ၼင်ႇၼႆသေ ၸင်ႇမႃးၸူး တီႈၽြႃးသေ
“ၸဝ်ႈႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈဢၼ် တူၵ်းၶမ်တၼ်ယူႇ ၼႂ်းဢိူင်ႇၵဝ် ၶုၼ် မႃႇၼၢတ်ႈဢိူဝ်ႈ။ ဢဝ်တူင်ႇႁဵဝ်ႉရႃႇၵ ႁုတ်ႉၺွပ်းဢဝ်မႂ်းၸဝ်ႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်သေ ၵဝ်ၸၢင်ႈဢဝ်မႂ်း သႂ်ႇၼႂ်းၶွၵ်ႈရႃႇၵၵွၼ်ႇဢိူဝ်ႈ ၶႂ်ႈႁူႉၵေႃႈ”
“ႁိုၺ်ႉ... မႃႇၼၢတ်ႈယွၵ်း၊ ၵဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၼင်ႇမႂ်းထၢင်ႇ၊ ပဵၼ်ၽူႈ ဢၼ် ဢွၵ်ႇမူၼ်ႉပူၼ်ႉလွတ်ႈ ၸိူဝ်းရႃႇၵ၊ တေႃးသ၊ မေႃးႁ... ၵိလေႇသႃႇ တင်းသဵင်ႈဢိူဝ်ႈ။ ၵဝ်ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈ ၵူၼ်းၽူႈဢၼ်ယူႇသဝ်း ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းမႂ်း ယဝ်ႉ ၵႂႃႇလႄႈ”
မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸႂ်ဢမ်ႇတူၵ်းသေဢမ်ႇၵႃး ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈၸီးၸွႆး မၼ်း ၼၼ်ႉ ပၢၵ်ႈယႃႉပႅတ်ႈသေ လမ်းႁႂ်ႈဢွၵ်ႇပၢႆႈၵႂႃႇလႄႈ ၶုၼ်သူင်မႃႇၼၢတ်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈသင် လႆႈႁူၼ်လင် ပွၵ်ႈမိူဝ်းၵႂႃႇထႅင်ႈ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈယူႇ။
ရႁၢၼ်းၶဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်ၵႂႃႇပိုၼ်ၽႄႈ ၵုမ်းၵေႃႇသႃႇသၼႃႇၵေႃႈ လၵ်း လႅမ်သႅမ်းၵႃႈ မေႃဝႃႈမေႃႁေႃး ၵူႈၸဝ်ႈလႄႈ ၶႃႈဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် ဢွၼ် ၵၼ်ၶဝ်ႈၸႂ် ၵူႈၽႂ်ၶိင်းမၼ်းသေ ၽူႈဢၼ် ယုမ်ႇယမ် ၶႂ်ႈၶဝ်ႈ ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇ ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈၸဝ်ႈ ႁူၺ်းလႆႈမႃး မီးမႃးတင်းၼမ်၊ ၶဝ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ႁွင်ႉၸူဝ်း ဢဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်ၶႂ်ႈၶဝ်ႈ ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇၼၼ်ႉ မႃးၸူးတီႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး။ မၢင်ၸိူဝ်း လုၵ်ႉတီႈၶၢဝ်းတၢင်းၵႆ ၶၢမ်ႇႁိူဝ်ႉပႆမႃး ႁႂ်ႈပေႃးထိုင် ပႃႇရႃႇၼသီႇ ၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။
ၵမ်းၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇမႃးၼုင်ႈသၢင်ႇၵၢၼ်းပၼ် ၸိူဝ်းဢၼ် ၽႅဝ်မႃးၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇဝႃႈ “မိူဝ်းၼႃႈမႃး ဢမ်ႇတၢပ်ႈႁွင်ႉမႃး တီႈၵဝ်ၽြႃး သေ သူၸဝ်ႈၼုင်ႈသၢင်ႇပၼ်ၵေႃႈ တေႃႈလႆႈယူႇ”ၼႆ ပၼ်ၶႂၢင်း ႁႂ်ႈၸဝ်ႈ ရႁၢၼ်းၶဝ် မီးသုၼ်ႇ ၼုင်ႈပၼ်ပိူၼ်ႈ ႁႂ်ႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းယဝ်ႉ။
မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၵေႃႈ တေႃႈႁဵတ်းမိူၼ်ၼင်ႇ တပႄးတပၢၼ်းရႁၢၼ်း ၶဝ်ၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၵေႃႈ ၵႂႃႇပိုၼ်ၽႄႈ ၵုမ်းၵေႃႇသႃႇသၼႃႇ ႁင်းၵူၺ်းၸဝ်ႈ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၽွင်းတိုၵ်ႉၵႂႃႇ တီႈထိူၼ်ႇဢုရုဝေႇလၼၼ်ႉ ၸွမ်းတၢင်း ၸင်ႇၵႂႃႇလိုဝ်ႈသဝ်း တီႈထိူၼ်ႇ ဢၼ်လီမူၼ်ႈသိူဝ်းၸႂ်ၼၼ်ႉ ယူႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် လုၵ်ႈႁူမ်ႈဢူႈ ဢမ်ႇႁူမ်ႈမႄႈ လုၵ်ႈၸၢႆးၶုၼ် ႁေႃၶမ်းၵေႃးသလ ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ 30 ၵေႃႉ ၸင်ႇမႃးၺႃးၽြႃး တီႈထိူၼ်ႇ ဢၼုပီႇယလႄႈ ၶဝ်ၸၢႆး ၸင်ႇထၢမ် “ၸဝ်ႈႁဝ်းတီႈၶႃႈ ၸွင်ႇတၼ်းႁၼ် ၼၢင်းယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈၶႃႈႁိုဝ်၊ မၼ်း ၼၢင်း လၵ်ႉဢဝ်ၶူဝ်းႁဝ်းသေ ပၢႆႈၵႂႃႇၶႃႈဢေႃႈ”
ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ 29 ၵေႃႉၼၼ်ႉတႄႉ မီးမေးၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉ။ ဢတႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢမ်ႇပႆႇမီးမေးလႄႈ ၸင်ႇယိမ်ဢဝ် မႄႈမွၵ်ႇယႃႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈသေ မႃးၵျေႃႇ မႃးၵူပ်ႉၵၼ် တီႈၼႂ်းထိူၼ်ႇၼႆႉယူႇ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈၶဝ် လိုမ်းတူဝ်လိုမ်းၶိင်း မဝ်းမိင်း ဢမ်ႇတၼ်းႁၼ်ၼၼ်ႉ မႄႈမွၵ်ႇယႃႈ လၵ်ႉဢဝ်ၶူဝ်းၶဝ်သေ ပၢႆႈ ပႅတ်ႈၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၽြႃးၸင်ႇဝႃႈ
“ၶုၼ်ၸၢႆးၶဝ် တင်းဢၼ်ႁႃၽူႈယိင်းလႄႈ တင်းဢၼ်ႁဝ်း ၶိုၼ်းႁႃ ၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်းၼၼ်ႉ သွင်ဢၼ်ၼႆႉ ထၢင်ႇဢၼ်လႂ်မျၢတ်ႈသေ ဢၼ်လႂ်?”
လွင်ႈပၢႆးဝူၼ်ႉဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးဝႆႉလႄႈ ပေႃးလႆႈငိၼ်း ၶေႃႈထၢမ်ၼင်ႇၼႆၸိုင် ၸိူဝ်းၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵုမ်ႇ တူၺ်းၼႃႈၵၼ်သေ ၸႂ်ၶဝ် ဢၼ်မိုင်ႉႁႃၽူႈယိင်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ၵိုတ်းထၢတ်ႇ ၵႂႃႇပႅတ်ႈယူႇ။ ၽူႈဢၼ်လၢမ်းလႆႈ ၸႂ်ၶဝ်လီလီ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇဝႃႈ
“သႂ်ႇ... ၼင်ႇၵွၼ်ႇလႄႈ ၵဝ်ၸဝ်ႈ တေႁႃၼႄသူ လွင်ႈတၢင်းႁႃ ဢၼ်မျၢတ်ႈၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ”
လၢတ်ႈၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ သိုပ်ႇႁေႃးတြႃးပၼ်ၵႂႃႇ၊ ၸိူဝ်းၶဝ်ၼႆႉပဵၼ် ၽူႈမီး ပႃႇရမီႇ၊ ၽူႈမီးပၺ်ႇၺႃႇလႄႈ ႁပ်ႉၶၢမ်ႇဢဝ် တြႃးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ လီလီ ငၢမ်းငၢမ်းယဝ်ႉ။ ယုမ်ယမ်ၵိူဝ်းလီ ဢိင်ပိုင်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးသေ ၶဝ်ႈပဵၼ် ဢရိယႃႇ ၵႂႃႇယူႇ။
ၶူးလၢႆးပၢႆးႁူၺ်းလၵ်းလႅမ်လႄႈၸႂ်ႁၢၼ်[မႄးထတ်း]
ဝၢႆးသေ ႁေႃးတြႃးၽူတ်ႇဢဝ် ၶဝ်သၢမ်သိပ်းပီႈၼွင်ႉယဝ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇသိုပ်ႇယေႃးၶိင်း ၵႂႃႇတီႈ ၼႂ်းထိူၼ်ႇ ဢုရုဝေႇလတီႈၼိုင်ႈ ဢၼ်ရသေႉ ဢုရုဝေႇလၵတ်ႉသပၶဝ်သြႃႇတပေး ႁႃႈပၢၵ်ႇ ယူႇသဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သြႃႇ လူင်ၶဝ်ၼၼ်ႉ မၼ်းထၢင်ႇဝႃႈ မၼ်းပဵၼ် ၽူႈဢၼ်ၵိလေႇသႃႇ ဢႃႇသဝေႃး မူတ်းၼႆယူႇ။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႈသေ
“ၵသ်ႉသပ ပေႃးဝႃႈ တေဢမ်ႇပဵၼ် တၢင်းၼၵ်းၼႃပႃးပၢၼ်ႈ ၼႆၸိုင် ၶိုၼ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈၵဝ်လႆႈယူႇသဝ်း တီႈသိုင်ႇၾႆးမႂ်းၼၼ်ႉသေၵမ်း”
“ပုၼ်ႈၵဝ် ဢမ်ႇမီး တၢင်းၼၵ်းၼႃပႃးပၢၼ်ႈသင်၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈႁိမ်း သိုင်ႇၾႆးၼၼ်ႉ မီးဝႆႉၼၵႃးတၢၼ်းၶူဝ်းယႂ်ႇ တေႃးသယႂ်ႇ မၢၼ်ႇယႂ်ႇတူဝ်ၼိုင်ႈ လႄႈ ယူဝ်မၼ်း ႁဵတ်းတီႈမႂ်းရႁၢၼ်းၵူၺ်းဢိူဝ်ႈ ယႃႇပေၶႂ်ႈၵႂႃႇယူႇလႃႈ”
“ပေႃးမႂ်း ဢမ်ႇၼၵ်းၼႃပႃးပၢၼ်ႈတႄႉ ၶႂၢင်းပၼ်ၵဝ်လႃႈ ၵဝ်တေၵႂႃႇ ယူႇဢိူဝ်ႈ”
“ၵဝ်ပၼ်ယူႇ ပေႃးမႂ်း ၶႂ်ႈယူႇၼႆၵေႃႈ ယူႇလႄႈ”
ပေႃးဝႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၶဝ်ႈၵႂႃႇ တီႈသိုင်ႇၾႆးၼၼ်ႉၼႆ ၼၵႃးလူင် ဢဝ် ဢူဢၢႆႁၢဝ်ႉႁႅင်းမၼ်း ၽူႇသႂ်ႇသေ လိုပ်ႈမုၼ်ၶမ်းၽြႃးဢွၵ်ႇယဝ်ႉ။ မုၼ်ၶမ်း ၽြႃးၵေႃႈ တိတ်ႉထၢၼ်ႇဝႃႈ “ယႃႇႁႂ်ႈတိူဝ်ႉတူဝ်ၼၵႃးသေဢိတ်း” ၼႆသေ ၶိုၼ်း ပွႆႇဢူဢၢႆ ဢၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ၼၵႃးပွႆႇ ဢွၵ်ႇပဵဝ်ၾႆး၊ လႅမ်ႈၾႆး ႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ၸုတ်ႇၽဝ်မုၼ်ၶမ်းၽြႃး။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃး တေ ဢမ်ႇတိူဝ်ႉၼၵႃးၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းတိတ်ႉထၢၼ်ႇသေ ပွႆႇဢွၵ်ႇပဵဝ်ၾႆးလႅမ်ႈ ၾႆး ဢူမ်သုမ်ႇၾႆးၼၵႃးပႅတ်ႈ။ တီႈသိုင်ႇၾႆးၼၼ်ႉ ႁိူဝ်ႈႁႅင်းလႅင်းဝႆႉယူႇ တင်းၶိုၼ်း၊ ရသေႉႁႃႈပၢၵ်ႇၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ ရႁၢၼ်းၵေႃးတမ ထူပ်းၽေး ၶဵၼ်ယဝ်ႉၼႆ လွမ်ဢီးလူယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇႁတ်းၵႂႃႇၸမ်။ ထိုင်ၵၢင်ၼႂ် မိူင်းလႅင်းသႂ်မႃး သြႃႇလူင်ၵတ်ႉသပ လီႉၵိႉလၼ်းၵၼ်းသေ မႃးတူၺ်း သၢႆငၢႆ တီႈသိုင်ႇၾႆး ၼၼ်ႉယူႇ။
“ၵတ်ႉသပ တူၺ်းၼၵႃးၼႆႉလူး၊ ယၢမ်းလဵဝ် မၼ်းပဵၼ် ဢၼ်ယဵၼ်ႇ ငႄႈၵႂႃႇယဝ်ႉ” လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆသေ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇၼႄၼၵႃးဢၼ်မီး ႁိမ်းၸမ်ၼၼ်ႉလႄႈ ၵတ်ႉသပရသေႉလူင် ဢၢမ်းလူင်လူင်လၢင်လၢင်သေ
“ဢိုဝ်း ရႁၢၼ်းၵေႃးတမၼႆႉ ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း ယႂ်ႇတႄႉလႆ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မီးဢၼ်ၼိုင်ႈၵွၼ်ႇ၊ မၼ်းၶႂ်ႈ ၽုင်းယႂ်ႇတၢၼ်ႇႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ဢႃႇသဝေႃး မၼ်း ဢမ်ႇပႆႇမူတ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ”ၼႆသေ လွမ်မၢႆၸႂ်ယူႇႁင်းၵူၺ်းမၼ်း။
လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မၼ်းႁၢၼ်ႉၸႂ် ယုမ်ႇယမ်ၼပ်ႉထိုဝ်ၽြႃးလႄႈ
“ၸဝ်ႈႁဝ်း ယူႇသဝ်း တီႈၶႃႈႁဝ်းၶဝ်ၼႆႉလႄႈ၊ ႁဝ်းၶႃႈ တေဢွၼ်ၵၼ် လူႁၼ်လုမ်းလႃးၶႃႈလႆ” ၽိတ်ႈပၢင်းၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၵေႃႈ ႁူႉႁၼ် ထိုင် လွင်ႈဝႃႈရသေႉၸိူဝ်းၼႆႉ ပႃႇရမီႇၶဝ် လူဝ်ႇယႂ်ႇထႅင်ႈသေၼႆႉၵွၼ်ႇ ၼႆ ႁူႉႁၼ်ထိုင်ဝႆႉလႄႈ ၸင်ႇဢမ်ႇပႆႇႁေႃးတြႃးသေ ပႂ်ႉထႃႈၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်း ဝႆႉယူႇ။
ၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်း ၽီ၊ ၶုၼ်ဢိၼ်း၊ ၶုၼ်သၢင်ၶဝ် လူင်းမႃးလူႇမႃးဝႆႈ ပေႃးႁိူဝ်ႈလႅင်းလူင်ဝႆႉၼၼ်ႉ ရသေႉလူင်ၵတ်ႉသပ လႆႈႁၼ်သေတ ၼႂ်းၸႂ် မၼ်း ထၢင်ႇယႂ်ႇတူဝ်မၼ်းသေ လွမ်ဝႃႈ “ရႁၢၼ်းၵေႃးတမၼႆႉ ၽုင်းတၼ်း ၶူဝ်းတႄႉယႂ်ႇယူႇ... ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇပႆႇပဵၼ် ရႁၢၼ်းတႃႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ” ထၢင်ႇဝႆႉယူႇႁင်းၵူၺ်းမၼ်း ၼင်ႇၼႆ။
ၵူၼ်းမိူင်း တိူင်းဢင်ႇၵ၊ တိူင်းမႃႇၵထၶဝ်ၼႆႉ ၼိုင်ႈလိူၼ်ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ တိုၼ်းဢွၼ်ၵၼ် မႃးပူႇၸေႃႇၵၼ်ႇတေႃး သြႃႇလူင်ဢုရုဝေႇလၵတ်ႉသပ ယူႇ။ ၼႂ်ၽုၵ်ႈမႃးၼႆ တေပဵၼ် ဝၼ်းၵၼ်ႇတေႃးယဝ်ႉလႄႈ ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ၼႂ်းၸႂ်သြႃႇလူင်ၵတ်ႉသပ ဢမ်ႇသိူဝ်းသႃႇၸႂ်။
“ၸဝ်ႈၶႅၵ်ႇ ဢႃႇၵၼ်ႇတုရႁၢၼ်းၵေႃးတမၼႆႉ ႁၢင်ႈၽၢင်ၵေႃႈ ႁၢင်ႈလီ သပ်ႉပၢႆႇ၊ လွင်ႈႁေႃး လွင်ႈလၢတ်ႈၵေႃႈ လီ၊ ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းၵေႃႈ ယႂ်ႇ၊ ပေႃးဝႃႈ တၵႃႇၵဝ် ႁၼ်မၼ်းၼႆ ၶဝ်တေယုမ်ႇယမ် ၼိူဝ်မၼ်းၵႂႃႇသေ တေၸၢင်ႈမႃး တုမ်ႉတိူဝ်ႉ လၢပ်ႈလႃႇၽႁဝ်းယဝ်ႉ”
မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢဝ်ၺၢၼ်ႇ ဢၼ်ၸႂ်တေႃႇၸႂ် ၶိုၼ်းႁူႉၵၼ်ၼၼ်ႉ ႁူႉႁၼ်လွင်ႈၸႂ်သူၺ်ႈၼိင်ႈ သြႃႇလူင်ၵတ်ႉသပလႄႈ ဝၼ်းဢၼ်ပိူၼ်ႈ တေမႃးၵၼ်ႇတေႃးၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၵႂႃႇၶၢမ်ႇသွမ်း တီႈၵုၼ်ႁွင်ႇသေ ၵၢင်ဝၼ်းတင်းဝၼ်း မႃးလိုဝ်ႈသဝ်း တီႈထိူၼ်ႇၸၼ်းၵူးယဝ်ႉ။ သိုပ်ႇၶၢမ်ႈမႃး တီႈၵုၼ်သီႇႁူဝ်ႇ မႃးသွၼ်ၵႄႇၼဵၵ်းပႅတ်ႈ ၽီလူးႁၢႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ တၢမ်း ၶမ်ႈ ၸင်ႇၶိုၼ်းပွၵ်ႈမႃး တီႈထိူၼ်ႇဢုရုဝေႇလယဝ်ႉ။
ထိုင်မႃးၼႂ်ၽုၵ်ႈ ၶၢဝ်းၵိၼ်သွမ်း ရသေႉလူင်ၵတ်ႉသပ ၸင်ႇပၢင်း မုၼ် ၶမ်းၽြႃး “ႁႅၼ်းသွမ်းယဝ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ၊ ယေႃးၶိင်းၶႃႈ”ၼႆယဝ်ႉ။
“မိူဝ်ႈဝႃးၵေႃႈ တႃႇတေသုင်းသွမ်း ယင်းၵႂႃႇပၢင်းၸဝ်ႈႁဝ်း ယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၸဝ်ႈဢမ်ႇမီးလႄႈ ႁဝ်းယင်းပႂ်ႉထႃႈၵွၼ်ႇဢေႃႈ”လၢတ်ႈၵႂၢမ်း လူပ်းၶႃးတႂ်ႈပႄ ၵႂႃႇၼင်ႇၼၼ်။
ၵမ်းၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၸင်ႇဝႃႈ “ရသေႉလူင် မိူဝ်ႈၶမ်ႈဝႃး မႂ်းဢွၵ်ႇၸႂ် သူၺ်ႈၼိင်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ၵဝ်ႁူႉသေ ၵဝ်ၸင်ႇဝႄႈပၢႆႈၵႂႃႇယဝ်ႉ” ရသေႉလူင်ၵေႃႈ ဝူၼ်ႉဝႃႈ “ရႁၢၼ်းၵေႃးတမၼႆႉ ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း ယႂ်ႇတႄႉယႂ်ႇဝႃႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပႆႇပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇၵဝ်”ၼႆ သိုပ်ႇမၢႆၸႂ်ယူႇၵူၺ်းမၼ်းၼင်ႇၼႆ။
မိူဝ်ႈယူႇသဝ်း တီႈၼႂ်းထိူၼ်ႇ ဢုရုဝေႇလၼၼ်ႉ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၵႂႃႇတီႈ တူဝ်တၢႆမဵၼ်တူႇ ၼၢင်းပုၼ်ႇၼ ဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းၽၢၼ် ဢၼ်ပဵၼ်ၶႃႈၸႂ်ႉ ပိူၼ်ႈၼၼ်ႉသေ ၵဵပ်းဢဝ် ၽႅၼ်ႇဝဵၼ်းတူဝ်တၢႆမၼ်းၼၢင်း ဢဝ်မႃးႁဵတ်း သၢင်ႇၵၢၼ်းပမ်ႉသၵူႇသေ ၼုင်ႈမႆယဝ်ႉ။ ၽွင်းမုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၵဵပ်းသၢင်ႇၵၢၼ်း ပမ်ႉသၵူႇၼၼ်ႉ ၼင်လိၼ်မိူင်း သၼ်ႇႁွၼ်ႈၶွၼ်းဝႆ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁွင်ႉသႃထု ၵႂႃႇၵွၼ်ႇ။ ရႁၢၼ်း ၵေႃႉပဵၼ် လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း တမ်းၸႂ်သေ မႃးၵျၢင်ႉ ၵမ်တြႃး ၸဝ်ႈၽူႈလီၶဝ်ၼင်ႇၼႆ ၽႂ်လႆႈငိၼ်းၵေႃႈ တေႃႈပဵၼ်ဢၼ်ယွင်ႈ ယေႃး ဢၢမ်းဢေႃး ထေႃးပၼႃႇတႄႉတႄႉ။
ထိုင်မႃး ဝၼ်းၼိုင်ႈ ပေႃးရသေႉလူင် မႃးပၢင်း ၵႂႃႇသုင်းသွမ်းၼႆ မုၼ်ၶမ်း ၽြႃးဝႃႈ “မႂ်းၵႂႃႇထႃႈလႄႈ ၵဝ်တေၸွမ်းမႃး ဝၢႆးလင်”ၼႆယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈရ သေႉလူင် ၶိုၼ်းၽႅဝ်တီႈၵျွင်းၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ပေႃးၽႅဝ်ထႃႈ ဢွၼ်တၢင်း မၼ်းယဝ်ႉ။ ၽႅဝ်သေၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၵႂႃႇပိတ်းဢဝ်မၢၵ်ႇ ၸမ်ႇပုသပေႇ၊ မၢၵ်ႇမူင်ႈ၊ မၢၵ်ႇၶၢမ် မႃးဝႆႉထႃႈသေ လဵင်ႉရသေႉ လူင်ၵွၼ်ႇ။ ရသေႉလူင် ဢၢမ်းပေႃးဢမ်ႇသုတ်းဢမ်ႇသဵင်ႈ ၼပ်ႉယမ်ၼႆၵေႃႈ ၼပ်ႉယမ် တႄႉတႄႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းၸႂ်မၼ်း တိုၵ်ႉဝႃႈ “ၸဝ်ႈၵေႃးတမ ပႆႇပဵၼ် ရႁၢၼ်းတႃႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇၵဝ်” ၼႆယူႇတိၵ်းတိၵ်း။
ၶၢဝ်းလိူၼ်ၸဵင်မူတ်း ၶၢဝ်းလိူၼ်ၵမ်မႂ်ႇ ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉၸဝ်ႉၸဵဝ်းၸဵဝ်း ၼၼ်ႉ ရသေႉၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇလမ်ၼမ်ႉ ၼေႇရၺ်ႇၸရႃႇယူႇ။ ပေႃးလမ် ၼမ်ႉသေ ၶိုၼ်းၽူးမႃးၼႆ ၶဝ်ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ဢၵုသူဝ်ႇ မူတ်းႁၢႆၼႆယဝ်ႉ။ ပုၼ်ႈတႃႇ ရသေႉၶဝ်ႁႃႈပၢၵ်ႇ တေဢွမ်ႇၽႆးၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၽၢၼ်ႇ ႁဵတ်းဝႆႉပၼ် မေႃႈၽႆးႁႃႈပၢၵ်ႇယူႇ။ ပေႃးရသေႉၶဝ် လမ်ၼမ်ႉယဝ်ႉ လႆႈႁၼ် တႃႇတေဢွမ်ႇၽႆး တူဝ်ႈတၼ်း ဝႆႉၵမ်းလဵဝ်လႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်ထုၵ်ႇၸႂ် တႄႉ တႄႉ။ “ယႃႇဢမ်ႇယႃႇၵေႃႈ မၼ်းပဵၼ် မုၼ်ငဝ်းဢႃႇၵၢၼ်ႇတု ရႁၢၼ်း ၵေႃးတမယဝ်ႉ” ႁၢၼ်ႉၸႂ် လူင်လၢင်သေ လၢတ်ႈၵႂႃႇၼင်ႇၼႆယူႇ။
ၶၢဝ်းလိူၼ်ၵမ် ဢမ်ႇမုင်ႈဢမ်ႇမွင်း ၽူၼ်လူင်တူၵ်းမႃး ႁႃႇယႂ်ႇ ႁႃႇလူင်။ တီႈဢၼ် မုၼ်ၶမ်းၽြႃးယူႇသဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈတႅမ်ႇလႄႈ ၵႃႈၵွၼ်ႇ တွၼ်းဢွၼ် ၼမ်ႉယၢမ်ႈထူမ်ႈယူႇတႃႇသေႇ။ ရသေႉၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပိူဝ်ႈမီး ၸႂ် မိုတ်ႈၵိုဝ်းၽြႃးဝႆႉလႄႈ ၶဝ်ၵူဝ်မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ယူႇသဝ်းဝႆႉ တီႈၼၼ်ႈၼႆ ၸင်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်ဢႅၼ်ႇမႃး လိၵိလၼ်းၵၼ်းသေ ဢၢင်ႈမႃးၸွႆႈထႅမ်ၽြႃးယူႇ။ တီႈယူႇၽြႃးၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉပၼ်ႇတူင်ႇဝႆႉသေ လႆႈႁၼ် မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ပႆၽၢႆႈသၢင်းၵျၢၼ်ႇယူႇ တီႈၼင်လိၼ်ႁႅင်ႈႁႅင်ႈၼၼ်ႉလႄႈ ရသေႉၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်မိုင်ဢၢမ်းဝႆႉယူႇ။ သြႃႇလူင်ၵတ်ႉသပတႄႉ တိုၵ်ႉဝႃႈ “ရႁၢၼ်း ၵေႃးတမၼႆႉ ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းမၼ်း ယႂ်ႇယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ပႆႇပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇၵဝ်” ထၢင်ႇၼင်ႇၼႆ ယူႇတိၵ်းတိၵ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ယၢမ်း ဢၼ်ရသေႉၶဝ် ၵိုင်ႇတၢၼ်ႇလႆႈတြႃးယဝ်ႉၼႆ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ႁူႉႁၼ်ၸႅင်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။ ပိူဝ်ႈၼႆ ၽၢႆႇၼႃႈတပႄးမၼ်း ၸိူဝ်း ၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၸင်ႇဝႃႈ
“လုၵ်ႉႁၵ်ႉၵတ်ႉသပ၊ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဢၼ်မႂ်းထၢင်ႇ တူဝ်မႂ်းဝႆႉၼၼ်ႉ မႂ်းဢမ်ႇပႆႇၸိုဝ်ႈ ရႁၢၼ်းတႃႇၵွၼ်ႇ။ ဢႃႇသဝေႃးတြႃးၵေႃႈ ပႆႇမူတ်း။ တႃႇတေ ၵျၢင်ႉၵမ် ႁႂ်ႈဢႃႇသဝေႃး မူၺ်ႉမူတ်းယူတ်းၵဵင်ႈ မၵ်ႈၵင်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ မႂ်းယင်း ပႆႇလႆႈၵျၢင်ႉၵမ်ၵွၼ်ႇ” လၢတ်ႈၵႂႃႇသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈႁတ်းႁတ်းၼင်ႇၼႆ။ ရသေႉလူင် ၵေႃႈ ပဵၼ်ၽူႈဢၼ်ၶႂ်ႈထူပ်းႁၼ်တြႃး ဢၼ်ၸႅတ်ႈမၢၼ်ႇလႄႈ ၸင်ႇလႆႈ သမ်ႇဝေႇၵသေ
“ႁႂ်ႈႁဝ်းၶႃႈ လႆႈပဵၼ်တပႄးၸဝ်ႈႁဝ်းသေ ၵျၢင်ႉၵမ် သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈ သေၵမ်းၶႃႈ”လဝ်ႈလၢတ်ႈၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ။
ပေႃးဝႃႈ လႆႈၶေႃႈၵႂၢမ်းပူင် တႃႇတေႁဵတ်းရႁၢၼ်း တမ်ႈတီႈၽြႃးယဝ်ႉၼႆ ရသေႉၶဝ် ႁႃႈပၢၵ်ႇပၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ထႃၶူၼ်ႁူဝ် ထႃၶူၼ်ၵၢင်းသေ ႁဵတ်းပဵၼ်ရႁၢၼ်းၵႂႃႇယူႇ။ ၶိူင်ႈယိပ်းတၢင်းတိုဝ်းရသေႉၶဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ် ၽီးၽႆး၊ ငွႆးၼမ်ႉ၊ ၶဵမ်၊ မႆႉၵၢၼ်း၊ မႆႉသႄႇၽႆး...ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢဝ် လွင်ႈ တူၵ်းၼမ်ႉ ၼေႇရၺ်ႇၸရႃႇၵႂႃႇသဵင်ႈသဵင်ႈ။
ၽွင်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၼွင်ႉၸၢႆးဢုရုဝေႇလၵတ်ႉသပ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ သြႃႇလူင်ၼတီႇၵတ်ႉသပၼၼ်ႉ ဢိၵ်ႇတင်းတပေးမၼ်း သၢမ်ပၢၵ်ႇသေ ယူူႇတီႈ တႃႈၼမ်ႉၽၢႆႇတႂ်ႈဝႆႉယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ လႆႈႁၼ်ၶိူင်ႈရသေႉၶဝ် လႆမႃးၼႆ ထၢင်ႇဝႃႈ “ၸဝ်ႈပီႈရသေႉၶဝ် ထူပ်းၶဵၼ်ယဝ်ႉ”ၼႆ ၶီၸႂ်လူင်လၢင်သေ ၽႅဝ်မႃးယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တၢင်းထၢင်ႇလႄႈတၢင်းႁၼ် ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ လႆႈႁၼ် ၸဝ်ႈပီႈရသေႉ ၶၢမ်ႇပဵၼ်ရႁၢၼ်း တမ်ႈတီႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးယူႇယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈပီႈရသေႉလူင် ၺၢၼ်ႇပၺႃႇယႂ်ႇလူင် ပေႃးတၢၼ်ႇၼႆႉ ယင်းၶၢမ်ႇပဵၼ် ရႁၢၼ်း တမ်ႈတီႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၼႆၸိုင် သႃႇသၼႃႇပုတ်ႉထၼႆႉ ႁဵတ်းႁိုဝ် ၵေႃႈ ဢမ်ႇတႅမ်ႇယေႃႈ ဢမ်ႇယုတ်ႈၺၢမ်ႉ။ တူၺ်းႁၼ်ထိုင် ၼင်ႇၼႆ ၸင်ႇ ဢဝ်ၶိူင်ႈၶူဝ်းရသေႉၶဝ် လွင်ႈၼမ်ႉသေ ယွၼ်းၶၢမ်ႇပဵၼ်ရႁၢၼ်း တမ်ႈတီႈ ၽြႃး တင်းသၢမ်ပၢၵ်ႇပၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈယူႇ။
မိူၼ်ၼင်ႇ ၶူးလၢႆး ၸဝ်ႈပီႈၶဝ်ၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ ၼွင်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇ ၶဝ် ၵယႃႇၵတ်ႉသပလႄႈ တပႄးမၼ်း သွင်ပၢၵ်ႇၵေႃႈ တေႃႈမႃး ၶၢမ်ႇပဵၼ် ရႁၢၼ်း တမ်ႈတီႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇဢွၼ်ဢဝ် ရသေႉရႁၢၼ်း ႁဵင်ပၢႆသၢမ်ၵေႃႉ ဢွၵ်ႇၽၢတ်ႇယၢၼ် ထိူၼ်ႇဢုရုဝေႇလသေ မႃးတီႈၵယႃႇ။ ပေႃးၽႅဝ် တီႈၵယႃႇၼႆ ၸင်ႇမႃး ႁေႃးတြႃး ဢႃႇတိတ်ႉတ သုတ်ႈလႄႈ ရသေႉရႁၢၼ်းၶဝ် တင်းႁဵင်ပၢႆသၢမ်ၵေႃႉၼၼ်ႉ ဢႃႇသဝေႃးတြႃး ႁႅင်ႈယူတ်းမူတ်းၵဵင်ႈသေ တူၵ်းပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇ သဵင်ႈသဵင်ႈ။
ၵၢၼ်သိုၵ်းပွႆႇၽႃႈ ဝၢႆႇၼႃႈၸူးၽြႃး[မႄးထတ်း]
ပဵၼ်ဝၼ်းလိူၼ်ၵမ်မူၼ်း ၼိူဝ်တွင်ႉၾႃႉၵၢင်ႁၢဝ် ၼႅၵ်ႉၶၢတ်ႉ လၢဝ် ၽုသျ ဢမ်ႇထၢင်ႇၸႅင်ႈသေ သဝ်ႈမွင်ဝႆႉ။ ဢၼ်ယႃႉၵဝ်း တၢင်းႁၢင်ႈလီ လၢဝ်ၶၢဝ်ဢွၼ်ႇ ၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်မွၵ်ႇၾႃႉမွၵ်ႇၵုမ်ႈ ပဵၼ်ၸုမ်ႈပဵၼ်ႁၢႆး လွၵ်းလၢႆးပႃငိူၵ်ႈ ပဵၼ်ပိူၵ်ႈလွၵ်းၼႅင်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမွၵ်ႇၾႃႉ မွၵ်ႇၵုမ်ႈ ပဵၼ်ၸုမ်ႈ ပဵၼ်ထၢပ်ႈ သွၼ်ႉၸၢပ်ႈၵၼ်ၵႂႃႇ ပေႃးတဵမ်ၼႃႈၾႃႉ ၵူႈၽၢႆႇ ဝၢႆႇတူၺ်း ၽၢႆႇလႂ် ပေႃးဢမ်ႇလူမ်ၸႂ်လႄႈ လိူၼ်လၢဝ်ဢွၼ်ႇ ၼိူဝ်ၵၢင် ႁၢဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁၢင်ႈၶိူင်ႈ။ မိူင်းၶုၼ်ၶဝ် ၵူႈတီႈတီႈ ပိုတ်ႇၵီႈပၢင်ပွႆးၼႄမႃႉ၊ ၼင်ႇႁိုဝ် လွင်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း ပေႃးတေၵျႃႉလိူဝ်တွၼ်းၼၼ်ႉယူႇ။ လွင်ႈၶီႇမႃႉ၊ ၶီႇၸၢင်ႉ၊ ၽၼ်းလႅဝ်း၊ တႅင်းႁွၵ်ႇ၊ ၽိုၵ်းသၼ်း ပေႃးၼၼ်ႈလူင်ၵႂႃႇ ၵူႈမဵဝ်း။ ႁဵတ်းၼႆၶိုၼ်ႈ၊ ႁဵၼ် ၼႆႁူၼ်၊ ႁဵတ်းၼႆၽၼ်း၊ ႁဵတ်းၼႆတႅင်း သဵင်ႁွင်ႉႁႅင်း မိူဝ်ႈၼႄၵၢၼ်သိုၵ်း ပေႃးဢူၼ်ပၼ်းဝႆႉယူႇ။
တူၼ်တူဝ်ႁေႃၶမ်းလူင် မႃးယဵမ်ႈလူတူၺ်းၵူၺ်း ဢမ်ႇၵႃး ပႃးၸဵမ် ဢူႈမႄႈလုၵ်ႈယိင်းသၢဝ်ၶဝ် မႃးႁႃလိူၵ်ႈဢဝ် ၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ လႅၼ်ႇလၢႆးၸိူင်း ၶႂ်ႈလိူၵ်ႈဢဝ်ၼိူင်းပၼ် လုၵ်ႈယိင်းသၢဝ်ၶဝ်ၼၼ်ႉလႄႈ ၸၢႆးငၢၼ်ၸၢႆးႁၢၼ် ၶဝ် တေဢဝ် လၢႆးၸုင်ႇလၢႆးၸေး လၢႆးတိူၵ်ႈ လၢႆးတၼ် ၼႄပၼ်ၵႂႃႇလႄႈ ပဵၼ်ပွႆးလူင် ပွႆးလီ ဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇ။ ပေႃႈမႄႈမၢင်ၸိူဝ်းၸမ်း ၶိုင်သၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ပၼ် ႁႂ်ႈလုၵ်ႈယိင်းသၢဝ်ၶဝ် လႆႈႁႃဢဝ်ၵေႃႉႁၵ်ႉ ႁင်းၵူၺ်းၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူဝ်ႈၼႆ ၸၢႆးႁၢၼ်မၢဝ်ႇၶဝ်တႄႉ ပေႃးပွႆးၶႄႉၶဵင်ႇ ယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်း ႁႂ်ႈပေႃး လႆႈမီး ၵေႃႉတၢမ်းၸႂ်ၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် ၶတ်းၸႂ်ၵူႈၽႂ်မၼ်းယူႇ။
ႁေႃၶမ်းလူင်ပိမ်ႇပိသႃႇရ မိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇၵေႃႈ ပဵၼ်ၽွင်း ႁဵတ်းပၢင်ပွႆး ၼႄမႃႉၼင်ႇၵဝ်ႇလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်တင်းၸိူဝ်း ဢွၼ်ၵၼ်မိူဝ်း တီႈပၢင်ပွႆး ႁိမ်ၵၼ်ဢဝ်တီႈယူႇတီႈၼင်ႈ လၼ်းၵၼ်း ႁႂ်ႈတၼ်းဢွၼ်တၢင်းၵၼ်ယူႇ။ မၼ်းသုမ်းၵဝ်ပႄႉ တႃႇၶဵင်ႇၶႄႉၵၼ်ၼၼ်ႉ မၢင်ၸိူဝ်း သိူဝ်းသိူဝ်း ၼၼ်း ၼၼ်း ၽိုၵ်းၽွၼ်ႉၽိုၵ်းၽၼ်းဝႆႉယူႇ။
ၽွင်းၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၵေႃးတမလႄႈ ရသေႉလူင်ဢုရုဝေႇလ ၵတ်ႉသပ ဢွၼ်ဢဝ်ရႁၢၼ်းၶဝ် ႁဵင်ၼိုင်ႈသေ ၵျွႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃးယဝ်ႉ။ ၶၢဝ် ငၢဝ်းလူင် ဢၼ်ၼႆႉလိုဝ်းႁူင်ဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ
“မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ယေႃးၶိင်းမႃးယဝ်ႉဝႃႇ” ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်လၢၵ်ႇ လၢႆးလူင်ဢၼ်ၼႆႉ တိုတ်ႉၸၼ် ၸိူဝ်းၵူၼ်းမိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇၶဝ် ဢၼ်ဝၢႆႇ ၼႃႈၸူး ၽၢႆႇသိုၵ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဝၢႆႇၼႃႈမႃးၸူး ၽၢႆႇၽြႃးယူႇ။ တီႈဢၼ်တေ လႆႈငိၼ်း သဵင်ႁႆႇတိုင်ႈ ၶိုၼ်ႈသိုၵ်းၼၼ်ႉ ယဵၼ်းပဵၼ် သဵင်ၸီးၸေႇ ၵႂႃႇယူႇ။
“ယႃႇဢမ်ႇယႃႇၵေႃႈ ပဵၼ်ဢူၺ်းလီၵဝ် ရႁၢၼ်းၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ ပဵၼ် ၽြႃးမႃးယဝ်ႉၵႂႃႈ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၵဝ်လႆႈ လဝ်ႈလၢတ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ပဵၼ်ၽြႃးသေ ၸင်ႇတေ ယေႃးၶိင်းမႃး မိူင်းၵဝ် ဢွၼ်တၢင်းပိူၼ်ႈၵႂႃႈ”
ႁေႃၶမ်းလူင် ပိမ်ႇပိသႃႇရ ပွင်ႇၸႂ်ၼင်ႇၼႆ ပဵၼ်ဢၼ်ႁူမ်ၸူမ်းၼႃႇ ဢႃးလႃးသေ ၸင်ႇတေၸွမ်းၵႂႃႇ တီႈထိူၼ်ႇထၢၼ် ဢၼ်မီးၼွၵ်ႈဝဵင်း တီႈ ဢၼ်မုၼ်ၶမ်းၽြႃးလႄႈ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ယူႇသဝ်း ဝႆႉၼၼ်ႉယူႇ။ ၽၢႆႇ လင်ႁေႃၶမ်းလူင်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် ပဵၼ်ၵဵၼ်ပဵၼ်ႁမ်း လမ်းၸွမ်းမႃး တင်းၼမ်။
တီႈၼႂ်းထိူၼ်ႇထၢၼ်ႇလူင်ၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၼင်ႈဢဝ်တီႈယူႇ တႂ်ႈတူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇ တူၼ်ႈၼိုင်ႈသေ ဢုရုဝေႇလၵတ်ႉသပ ၸိူဝ်းဢၼ် ပဵၼ် ရႁၢၼ်းတႃႇၶဝ်တႄႉ ဢဝ်တီႈယူႇ ဢွမ်ႇလွမ်ႉဝႆႉ ႁိမ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၼၼ်ႉယူႇ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ယၢမ်ႈယုမ်ႇယမ်ၵိူဝ်းလီ သြႃႇလူင်ၵတ်ႉ သပၼၼ်ႉ ၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ “ၽႂ်ပဵၼ်သြႃႇၽႂ်၊ ဢမ်ႇၼၼ် ရႁၢၼ်းၵေႃးတမ ပဵၼ်သြႃႇႁိုဝ်၊ ၵတ်ႉသပလူင် ပဵၼ်သြႃႇႁိုဝ်” ၼႆယူႇ။
မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢဝ်ၺၢၼ်ႇ ဢၼ်ႁူႉၸႂ်ပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ တူၺ်းႁၼ် ၸႂ် ပိူၼ်ႈ ပဵၼ်သမ်ႇသယ ယူဝ်းယဵင်ႈဝႆႉယူႇလႄႈ ၸင်ႇထၢမ်ဝႃႈ
“ရႁၢၼ်းလူင် ၵတ်ႉသပ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁဵတ်းႁိုဝ်လႆႈတြႃးမႃး”ၼႆယဝ်ႉ။ ၵတ်ႉသပရႁၢၼ်းတႃႇလူင်ၵေႃႈ ၸင်ႇတွပ်ႇၵႄႈ ၶေႃႈထၢမ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႉသေ ၽၢႆႇၼႃႈၵူၼ်းၼမ် ၸင်ႇလုၵ်ႉမႃး ၶုပ်ႉၵွမ်းၼွမ်းဝႆႈ တီႈတိၼ်ၽြႃးပဵၼ် ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ လွင်ႈတၢင်းၶွင်ႉၶမ် သမ်ႇသယၵူၼ်းၼမ် ႁၢႆၵႂႃႇသေ ၸင်ႇတေၶိုၼ်း ဢွၼ်ၵၼ် ၵၼ်ႇတေႃး မုၼ်ၶမ်းၽြႃးယဝ်ႉ။ မုၼ်ၶမ်း ၽြႃးၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈ ၸႂ်သမ်ႇသယၶဝ် ႁၢႆႇလၢႆၼႆ ၸင်ႇႁေႃးတြႃးပၼ်ၵႂႃႇ။
ပေႃးထွမ်ႇတြႃးယဝ်ႉ ႁေႃၶမ်းလူင်ပိမ်ႇပိသႃႇရ ပဵၼ်ဢရိယႃႇ သေႃးတႃႇ ပၼ်ႇၵႂႃႇ ပဵၼ်ဢၼ်ယုမ်ႇယမ်ၼမ်လိူဝ် တီႈမုၼ်ၶမ်းၽြႃးလႄႈ ၸင်ႇပၢင်း ႁႂ်ႈမိူဝ်းဢဝ်သွမ်း တီႈႁေႃ။ ပေႃးဝႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး တေယေႃးၶိင်းတဝ်ႈ ၶဝ်ႈ ၼႂ်းဝဵင်းၼႆၸိုင် ၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁိမ်ၵၼ် ၽိုတ်ႉၵၼ် တႅၵ်ႇဢိုၵ်ႉ ဢိုၵ်ႉ မႃးၵၼ်ႇတေႃးၽြႃးလႄႈ ၶၢဝ်းတၢင်းပဵၼ်ဢၼ် ၸိူင်ႉႁိုင်ဝႆႉယူႇ။ ၽွင်း ၼၼ်ႉ ၸၢႆးမႃႇၶ ၸင်ႇၽိုတ်ႉၶဝ်ႈမႃး ယူႇၽၢႆႇၼႃႈၽြႃး မေႃၵႂၢမ်း ယုၵ်ႉယွင်ႈ ၵုင်ႇၸဝ်ႈ သဵင်လီသဵင်ဝၢၼ်သေ ပၢၵ်ႈတၢင်း ပၢင်းမုၼ်ၶမ်းၽြႃးၵႂႃႇယဝ်ႉ။
မုၼ်ၶမ်းၽြႃးလႄႈ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် ၼႂ်းႁေႃ ဢဝ်သွမ်း ယဝ်ႉၼႆ ႁေႃၶမ်းလူင် ၸင်ႇဢဝ်သူၼ်ဝေႇလုဝၼ်ႇလူႇပၼ်ယဝ်ႉ။ မုၼ်ၶမ်း ၽြႃးလႄႈ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ယူႇသဝ်း တီႈရႃႇၸၵျူဝ်ႇ သွင်လိူၼ်သေ ၶိုင် သၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ၵၢၼ်ပရႁိတ သႃႇသၼႃႇႁိတၵႂႃႇယူႇ။
တီႈဝဵင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉ သြႃႇသႅၼ်ၸေး တင်းတပႄး မၼ်း 250 ယူႇသဝ်းႁူမ်ႈလူၺ်ႈၵၼ်။ တပႄးသြႃႇသႅၼ်ၸေး ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ဢုပ တိတ်ႉသ(ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတြႃႇ)ၼၼ်ႉ ၽွင်းမိူဝ်ႈၵႂႃႇတုင်းသွမ်း လႆႈႁၼ် ၸဝ်ႈဢတ်ႉသၸိ(ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းပၼ်ႇၸဝၵ်ႉၵီႇ)သေ ၼပ်ႉထိုဝ်ယုမ်ႇယမ် ယွၼ်းထွမ်ႇတြႃးလႄႈ လႆႈပဵၼ်သေႃးတႃႇပၼ်ႇၵႂႃႇ။ ဢုပတိတ်ႉသၵေႃႈ ၸင်ႇၵႂႃႇႁွင်ႉၸူဝ်း ဢူၺ်းၵေႃႉမၼ်း ၵေႃးလိတ ဢၼ်ပဵၼ်တႆးၵေႃႉလီမၼ်း။ ၶႃသွင်ၸဝ်ႈၼႆႉ လႆႈပၼ်ၵႂၢမ်းမၼ်ႈၵၼ်ဝႆႉ “ပေႃးၽႂ်ႁူႉႁၼ်တြႃးၸႅတ်ႈတြႃးမၢၼ်ႇမႃးၵေႃႈ တၵ်းတေလႆႈၶိုၼ်းမႃး မွၵ်ႇလၢတ်ႈၼႄၵၼ်”ၼႆလႄႈ ဢုပတိတ်ႉသ ၶိုၼ်းၶႆႈၼႄ တြႃးဢၼ် မၼ်းလႆႈထွမ်ႇမႃး တီႈၸဝ်ႈဢတ်ႉသၸိၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႆးၵေႃႉမၼ်း ၵေႃး လိတၵေႃႈ ႁူႉႁၼ်တြႃးၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်။ ၶႃသွင်ၸဝ်ႈ ၸင်ႇၸူဝ်းဢူၺ်းသေႈၶႃ 250 ၼၼ်ႉသေ လၢတ်ႈၼႄဝႃႈ “ၼႂ်းလေႃးၵၼႆႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ မီးမႃး ယဝ်ႉ သူၵဝ်ႁဝ်းႁႃး ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇတီႈၽြႃးတႃႉ”ၼႆ တိုၵ်းသူၼ်း လႆႈၸႂ် ၵၼ်ၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈၸမ်တေၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵႂႃႇၵၼ်ႇတေႃး သြႃႇၶဝ်သေ ႁွင်ႉၸူဝ်းဢဝ် ႁႂ်ႈသြႃႇလူင်ၶဝ် ၸွမ်းၵႂႃႇ တမ်ႈတီႈ ၽြႃးယူႇ။ သြႃႇလူင်ၶဝ်ဝႃႈ
“ဢုပတိတ်ႉသ ၼႂ်းလေႃးၵၼႆႉ ၽူႈမီးပၺ်ႇၺႃႇလႄႈ ၽူႈဢမ်ႇမီး ပၺ်ႇၺႃႇ ၽႂ်ၼမ်သေၽႂ်?”သြႃႇလူင်ၶဝ် ပူင်ၵႂၢမ်း လၢမ်းထၢမ်ၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ။
“ၸႂ်ႈတီႈၶႃႈ၊ ၽူႈဢၼ် ဢမ်ႇမီးပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႉ ၼမ်သေ ၽူႈဢၼ် မီးပၺ်ႇၺႃႇၶႃႈဢေႃႈ”
“ဢိူဝ်ႈ သူယႃႇပေၶီၸႂ်မႆႈၸႂ် ၵွပ်ႈၵဝ်၊ ၸိူဝ်းဢၼ် မီးပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႉ တေၵႂႃႇတီႈ ၽြႃးၵေႃးတမၼၼ်ႉယူႇ။ ၸိူဝ်းဢၼ် ဢမ်ႇမီး ပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႉ တေမႃး တီႈၵဝ်လႆ၊ သူဢွမ်ႇလွမ်ႉၽွမ်ႉၵၼ် ၵႂႃႇမူတ်းမူတ်းၵေႃႈ တပႄးၵဝ် ဢမ်ႇယူတ်း တေမီးမႃးထႅင်ႈယူႇ မၼ်းဢမ်ႇႁႃယၢပ်ႇ” သြႃႇလူင်ၶဝ် ၵိုတ်း ၶင်ႉသဝ်းထင်ဝႆႉယူႇ။ ၸုမ်းဢုပတိတ်ႉသၶဝ် ၽၢတ်ႇယၢၼ်သြႃႇသႅၼ်ၸေး သေ ၽႅဝ်မႃးတီႈၽြႃး၊ လႆႈမႃးထွမ်ႇတြႃး ႁူႉႁၼ်တြႃး ထိုင်ယွတ်ႈႁွတ်ႈပၢႆသေ ယွၼ်းႁဵတ်း ရႁၢၼ်းၵႂႃႇသဵင်ႈ။
ဝၼ်းလိူၼ်သၢမ်မူၼ်း သင်ႇၶႃႇ 1250 ၸူႉတုမ်ၵၼ် တီႈပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ယုၵ်ႉယွင်ႈႁွင်ႈဢဝ် ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတြႃႇ (ဢုပတိတ်ႉသ) လႄႈ ၸဝ်ႈမွၵ်ႉၵလၢၼ်ႇ(ၵေႃးလိတ) ႁႂ်ႈပဵၼ် ပိၵ်ႇၵႅမ်မိုဝ်းၽၢႆႇၶႂႃ၊ ပိၵ်ႇၵႅမ် မိုဝ်းၽၢႆႇသၢႆႉ၊ တၢင်ႇပဵၼ်တပႄး ဢၼ်မျၢတ်ႈလွၼ်ႇ တွၼ်းၵေးသေပိူၼ်ႈ (ဢၵ်ႉၵသႃႇဝၵ)ၵႂႃႇယဝ်ႉ။
ပေႃႈၸဝ်ႈမႃးပၢင်း လၢင်းလုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈ[မႄးထတ်း]
ၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ ပဵၼ်ၽြႃးၼႆႉ လႆႈမႃး 8 လိူၼ်၊ 9 လိူၼ်ယဝ်ႉ။ ပေႃး ဝႃႈ ၸဝ်ႈပေႃႈႁေႃၶမ်းလူင် သုတ်ႉထေႃးတၼ လႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇ လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်း ၸဝ်ႈ ပဵၼ်ၽြႃးယဝ်ႉၼႆႇ ၸင်ႇပွႆႇႁႂ်ႈ ၶုၼ်ၽွင်းမိူင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢွၼ်ဢဝ် လုၵ်ႈသိုၵ်းႁဵင်ၼိုင်ႈ ၸႂ်ႉၵႂႃႇမိူဝ်း ပၢင်းၽြႃး တီႈမိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇ။ ၶုၼ်ၽွင်းမိူင်း လႄႈ ၵူၼ်းသိုၵ်းၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ လႆႈထွမ်ႇတြႃးယဝ်ႉၸိုင် ႁၼ်ထိုင် သတ်ႉၸႃႇ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇ ၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉလႄႈ တႃႇတေပၢင်းၽြႃး မိူဝ်း ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈၸႂ်ယဝ်ႉ။ ႁေႃၶမ်းလူင် သုတ်ႉထေႃးတၼ ပွႆႇၵူၼ်းမၼ်း ၵႂႃႇပၢင်းမီးၵဝ်ႈပွၵ်ႈလုမ်းလုမ်းသေတႃႉ ဢမ်ႇပႆႇႁၼ်ၽႂ် ပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်းလႃးလႃး။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ လုၵ်ႈၸၢႆးၽြႃးၸဝ်ႈ ဢမ်ႇတဝ်ႈႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃး လႄႈ ပဵၼ်ဢၼ် ၸႂ်ဢမ်ႇလီဝႆႉယူႇ။ ၵမ်းလိုၼ်း လႆႈၸႂ်ၼင်ႇၼႆ။ ၸင်ႇႁွင်ႉဢဝ် ၶုၼ်ၽွင်းမိူင်း ၵႃႇလုတႃႇ ယီႇ ၵေႃႉပဵၼ် ၽူႈၵိူတ်ႇၽၢၵ်ႈၽြႃးၼၼ်ႉ မႃးသေ “မႂ်းၶႂ်ႈႁဵတ်း ရႁၢၼ်း ၼႆၵေႃႈ ႁဵတ်းလႄႈ ၵူၺ်းၵႃႈ သိုပ်ႇပၢင်း ႁႂ်ႈလႆႈၽြႃး မႃးတႃႉ”ၼႆသေ ၸင်ႇပွႆႇ ၵႃႇလုတႃႇယီႇလႄႈ ၵူၼ်းသိုၵ်း ထႅင်ႈႁဵင်ၼိုင်ႈ ၵႂႃႇပၢင်းထႅင်ႈယဝ်ႉ။
ပေႃးဝႃႈ ၵႃႇလုတႃႇယီႇ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် တီႈရႃႇၸၵျူဝ်ႇ လႆႈထွမ်ႇငိၼ်း တြႃး တမ်ႈတီႈၽြႃးသေ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ဝၼ်းလိူၼ်သီႇ မူၼ်း မၼ်းၸင်ႇ ၶဝ်ႈမိူဝ်း တမ်ႈတီႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၸဝ်ႈ၊ ဢဝ်ၵႃႇထႃႇ 64 ႁူဝ် ဢၼ်ၸၢပ်ႈလူၺ်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်းထိူၼ်ႇ ႁၢင်ႈလီ လီသိူဝ်းသႃႇၼၼ်ႉ လဝ်ႈလၢတ်ႈၼႄသေ ၸင်ႇသိုပ်ႇလၢတ်ႈ လွင်ႈပေႃႈၸဝ်ႈ တီႈ ၵပ်ႉပီႇလ ဝတ်ႈ ပၢင်းမႃးၼၼ်ႉယူႇ။
ရႃႇၸၵျူဝ်ႇလႄႈ ၵပိလၼႆႉ ၵႆယၢၼ်ၵၼ် 60 ယူႇၸၼႃႇ။ မႁႃႇ သၵ်ႉၵရိတ်ႉ 104 ဝၼ်းလိူၼ်သီႇလွင်ႈ ၶမ်ႈၼိုင်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢွၼ်ပႃး သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၸွမ်းလင်သေ လုၵ်ႉတီႈ ရႃႇၸၵျူဝ်ႇ သိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၼိုင်ႈ ဝၼ်း ၼိုင်ႈယူႇၸၼႃႇ ၵႂႃႇပူၵ်းပွင်သႃႇသၼႃႇ တေႃႇထိုင် ၵပိလဝတ်ႈယဝ်ႉ။
ရႁၢၼ်းၵႃႇလုတႃႇယီႇ ဢၼ်လႆႈဢၽီႇၺိၼ်ႇၼၼ်ႉ တႄႇဢဝ် ဝၼ်း မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢွၵ်ႇဝဵင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈၵႂႃႇမိူဝ်း တုင်းဢဝ်သွမ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း သုတ်ႉထေႃးထၼ လူႇမႃးၼၼ်ႉ ၵူႈဝၼ်းဝၼ်းသေ ဢဝ်မႃး ၸဵၼ်းလူႇ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးယဝ်ႉ။ တီႈပေႃႈၾႃႉၸဝ်ႈလႄႈ ၸုမ်း ၸိူဝ်း ငိူၼ်ႈၶိူဝ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ “မိူဝ်ႈၼႆႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ႁွတ်ႈမႃးထိုင် တီႈၼႆႈယဝ်ႉ” ၼႆ ပွင်ႇၶၢဝ်ႇပၼ်ယူႇ။ ထိုင်မႃး လိူၼ်ႁူၵ်းလွင်ႈ ၶမ်ႈၼိုင်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇၶိုၼ်းႁွတ်ႈၽႅဝ် ဝဵင်းၸႃႇတိၸဝ်ႈ ၵပိလသေ ယူႇသဝ်း ထင် တီႈသူၼ်ၼိၵျေႃးထၼၼ်ႉယူႇ။
ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း သုတ်ႉထေႃးတၼလႄႈ ၸုမ်းၸိူဝ်း ငိူၼ်ႈၶိူဝ်းပီႈၼွင်ႉ ၸဝ်ႈၶဝ် ႁူမ်ႁူမ်ၸူမ်းႁူမ်း ဢွၼ်ၵၼ်မႃးၸူး တမ်ႈတီႈၽြႃးယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈၼိူဝ်ၽြႃးၼၼ်ႉ ၶဝ်တိုၵ်ႉထၢင်ႇဝႃႈ “ပဵၼ်ၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ ၸဝ်ႈပီႈ ၼၢင်းယသေႃႇယူႇလႄႈ” ၽူႈဢၼ် ဢမ်ႇၼပ်ႉယမ် ဢမ်ႇၵူမ်ႈၵွမ်းၼွမ်းဝႆႈ ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ မီးတင်းၼမ်။ ပိူင်ၼိုင်ႈ ငိူၼ်ႈၶိူဝ်းသႃႇၵီႇၼႆႉ ထုင်းၸၢမ်ႇၶဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉ ၽူႈလဵၵ်ႉ လႆႈဝႆႈၽူႈယႂ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ၸိူဝ်းဢၼ် ဢႃႇယုယႂ်ႇၸိူဝ်း ၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇၶၢမ်ႇ ၵူမ်ႈၵွမ်းၼွမ်းဝႆႈၸဝ်ႈ။
ပေႃးဝႃႈ လႆႈႁူႉႁၼ် ၵၢင်ၸႂ် တိုၼ်းၶိူဝ်းပီႈၼွင်ႉၸဝ်ႈယဝ်ႉၼႆ မုၼ်ၶမ်း ၽြႃး ၸင်ႇၼႄဢူဢၢႆသၢႆငဝ်း ၼမ်ႉၾႆး ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း ပျႃႇတီႉႁႃႇတင်း ၼမ်။ ၽူၼ်ပွၵ်ႉၶရဝတ်ႉသ (ၽူၼ်ႁႃႇၵႅဝ်ႈ)ၵေႃႈ ဢဝ်တူၵ်းၼႄ ၶိူဝ်းသႃႇၵီႇ ၶဝ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၽူၼ်ပွၵ်ႉၶရဝတ်ႉသ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၽၢၼ်ႇပဵၼ် ၽူၼ် တူၵ်းမႃးယူႇသေတႃႉ ၵေႃႉၶႂ်ႈယမ်း ၸင်ႇတေယမ်း၊ ၵေႃႉဢမ်ႇၶႂ်ႈယမ်း ၼၼ်ႉ သမ်ႉဢမ်ႇယမ်း။ ၵေႃႉဢၼ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈယမ်း ၽႃႇမိုဝ်းၼႆၵေႃႈ ယမ်းတီႈ ၽႃႇမိုဝ်းၵူၺ်း၊ ၵေႃႉဢၼ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈယမ်းတီႈလႂ်ၵေႃႈ ယမ်းတီႈၼၼ်ႈၵူၺ်း ၼႆ ယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းၸိူဝ်း ငိူၼ်ႈၶိူဝ်းပီႈၼွင်ႉၸဝ်ႈ ၸင်ႇပဵၼ်ဢၼ်ၵူဝ် ယမ် ၼမ်လိူဝ်သေ ဢွၼ်ၵၼ် ၵူမ်ႈၵွမ်း ၼွမ်းဝႆႈမုၼ်ၶမ်းၽြႃးယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈ ႁေႃၶမ်းလူင်ၵေႃႈ ၶုပ်ႉဝႆႈ လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈထႅင်ႈ ပွၵ်ႈၵမ်းသၢမ်ယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၸႂ်မႃႇၼၶဝ် လူၼ်ႇႁူင်ႈတူၵ်းၵႂႃႇယဝ်ႉၼႆ ၸင်ႇႁေႃးတြႃးပၼ်ၶဝ်ယဝ်ႉ။
ထိုင်မႃးၼႂ်ၽုၵ်ႈ ၽြႃးၸင်ႇဢွၼ်ဢဝ် သင်ႇၶႃႇ သွင်မိုၼ်ႇသေ ယေႃးၶိင်း ၶဝ်ႈတုင်းသွမ်း ၼႂ်းဝဵင်းၵပိလ။ ဢမ်ႇလိူၵ်ႈ ႁိူၼ်းၵူၼ်းၽၢၼ် ၵူၼ်းၵႅၼ်း ၵူၼ်းၶႅၼ်းၵူၼ်းမီး ဢမ်ႇလိူၵ်ႈၶိူဝ်းသင်သေ ၸုၵ်းတုင်းသွမ်းၵႂႃႇ ၵူႈႁိူၼ်း ယူႇ။ “လုၵ်ႈၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ၽြႃးၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ ႁွပ်ႇသီႇပိတ်ႈသေ လႄႇႁႃ တုင်းသွမ်း ၼႂ်းဝဵင်းဝႃႇ” ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းဢၼ်ၼႆႉ ၽိူဝ်းလၢမ်းလူင်ၵႂႃႇ တင်းဝဵင်း ပေႃးတၢၼ်ႇ ၾႆးမႆႈပႃႇ။ ႁၢၼ်ႉၸူဝ်ႈႁၢၼ်ႉၸၢတ်ႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႉယၢမ်ႈငိၼ်း၊ ဢမ်ႇတွၼ်ႉယၢမ်ႈႁၼ်လႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆး ႁႄႈႁၢႆးလူင်သေ ၵဝ်ၵဝ် မႂ်းမႂ်း ၶၼ်ၶၼ်ၽႂ်းၽႂ်း ဢွၼ်ၵၼ်ဢွၵ်ႇငွၵ်ႈတူၺ်း ၵၢင်တၢင်းယူႇ။
ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းလူင် ၶိုင်ပွင်သွမ်း ပုၼ်ႈတႃႇသင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ သွင်မိုၼ်ႇသေ ပႂ်ႉထႃႈၽြႃး တေၵျွႃႉမႃး တီႈႁေႃၵပိလၼၼ်ႉယူႇ။ ပေႃးလႆႈငိၼ်း ၶၢဝ်ႇဝႃႈ ၸုၵ်းတုင်းသွမ်းၵႂႃႇ ၵူႈသိုဝ်ႈၼႃႈႁိူၼ်းၼႆ ပဵၼ်လွင်ႈတၢင်း ၸႂ်ဢမ်ႇလီသေ ၸင်ႇၼႅတ်ႈၵႂႃႇၸူး တီႈမုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၽႂ်းၽႂ်း။
“ၸဝ်ႈလုၵ်ႈ ႁဵတ်းႁိုဝ် ၸိုင်သမ်ႉ မႃးၶၢႆသရေႇပေႃႈလႃႇၼႆႉ၊ ထၢင်ႇ ဝႃႈ သင်ႇၶႃႇသွင်မိုၼ်ႇၼႆႉ ပေႃႈတေဢမ်ႇလူႇသွမ်းလႆႈလႄႈ ၸင်ႇတုင်းသွမ်း ႁဵတ်းၼႆၶႃႈႁႃႉ၊ ငိူၼ်ႈၶိူဝ်းႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၶိူဝ်းသႃႇၵီႇဢေႃႈ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၶိူဝ်း ယွၼ်းၵိၼ်၊ တုင်းၵိၼ်ၶႃႈ”ႁေႃၶမ်းလူင် ပဵၼ်ၸႂ်ဢမ်ႇလီလႄႈ လဝ်ႈလၢတ်ႈ ၵႂႃႇၼင်ႇၼႆယူႇ။
“ၸဝ်ႈပေႃႈ ႁေႃၶမ်းလူင် ၶိူဝ်းၵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ငိူၼ်ႈၶိူဝ်းတီႇပင်ႇၵရႃႇ ပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ပုတ်ႉထဝမ်ႇသဢိူဝ်ႈ။ ဢဝ်ၶူးလၢႆးလီ ၵူႈပိူင်ပိူင်သေ ႁဵတ်းသၢင်ႈ ႁၢင်ႈပွင်ပၼ် ၽွၼ်းလီ ပုၼ်ႈဝေႇၼေႇယ သတ်ႉတဝႃႇၶဝ်ယဝ်ႉ။ လွင်ႈတုင်း ဢဝ်ၶဝ်ႈသွမ်းၼႆႉ ပိူင်ၼိုင်ႈ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၽွၼ်းလီ ပုၼ်ႈတႃႇ ၵေႃႉလူႇ ၵေႃႉ တၢၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ”
ပေႃးလႆႈငိၼ်း ၶေႃႈၵႂၢမ်း မုၼ်ၶမ်းၽြႃးယဝ်ႉၼႆၸိုင် ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းလူင် ႁၼ်ထိုင် လွင်ႈဝႆႉဝၢင်းၸႂ်ပရႁိတ လုၵ်ႈၸဝ်ႈလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁႄႉသီး လႆႈသင်၊ ၸင်ႇယွၼ်းဢဝ် သပိတ်ႈ ၼႂ်းမိုဝ်း လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈသေ ပၢင်းဢဝ် ၽြႃးလႄႈ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ယေႃးၶိင်းမိူဝ်းတီႈႁေႃယဝ်ႉ။
ၵျွၵႂႃႇတီႈ ႁေႃၼၢင်းယသေႃႇထရႃႇ[မႄးထတ်း]
ၼၢင်းယသေႃႇၵေႃႈ ယူႇသဝ်း တီႈႁေႃယွတ်ႈမၼ်းၼၢင်းသေ လွမ် တူၺ်း ၸဝ်ႈပီႈမၼ်း တီႈႁူးလႅင်းၼၼ်ႉယူႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်လႆႈႁၼ်ယူႇ ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီၼပ်ႉထိုဝ် ယုမ်ႇယမ် တီႈၼႂ်းဢူၵ်းၼႂ်းၸႂ်တႄႉတႄႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇလိၵိလၼ်းၵၼ်း ႁွင်ႉဢဝ်လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈ ရႃႇႁုလႃႇ ဢၼ်ဢမ်ႇပႆႇယၢမ်ႈႁၼ် ပေႃႈမၼ်းသေပွၵ်ႈၼၼ်ႉမႃးသေ
“ၼေႈ... ဢၼ်ယူႇၽၢႆႇၼႃႈ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈသေ ပႆမႃး မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပေႃႈၸၢႆးၵဝ်ယဝ်ႉ”ၸိၼႄၵႂႃႇ ၼင်ႇၼႆ။
ၽွင်းမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးလႄႈ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် တိုၵ်ႉဢဝ်သွမ်းယူႇ ၼၼ်ႉ လိူဝ်သေၼၢင်းယသေႃႇ ၵူၼ်းၼႂ်းႁေႃၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ် မႃးၵၼ်ႇတေႃး ၽြႃးၵူႈၵေႃႉယူႇ။ ၸိူင်ႉၼၢင်းဢွၼ်ႇၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်မႃး တိုၵ်းသူၼ်း မၼ်း ၼၢင်းသေတႃႉ မၼ်းၼၢင်းဢမ်ႇၵႂႃႇ။ မၼ်းၼၢင်း ၸင်ႇဝႃႈ
“ၸိူင်ႉၼၢင်းၶဝ် ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈပီႈႁူႉႁၼ်ထိုင် ၵုင်ႇၵျေးၸူး ၶႃႈၼၢင်ႈ ယူႇၼႆၸိုင် မၼ်းၸဝ်ႈ တေမႃးၸူးၶႃႈၼၢင်းယူႇ၊ ၶႃႈၼၢင်း ဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈၵႂႃႇ ႁွင်ႉၶႃႈ”
ၼၢင်းယသေႃႇထရႃႇ ၼင်ႈဝၢႆႇၶၢင်ႈ တီႈၼိူဝ်ၵူႇသေ လၢတ်ႈၵႂႃႇၼင်ႇ ၼႆ။ မၼ်းၼၢင်း ၵမ်ၶၼ်တေႃႇၸဝ်ႈပီႈမၼ်း ၵေႃႉပၢႆႈပႅတ်ႈၵႂႃႇၼၼ်ႉသေ ပႂ်ႉဝႆႉယူႇ ၼႂ်းႁွင်ႈမၼ်းၼၢင်း။ ပိူဝ်ႈပဵၼ် ၼၢင်းယိင်း မီးပၺ်ႇၺႃႇတၢင်းႁူႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ ဝူၼ်ႉႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈပီႈ တေမႃးၸူးမၼ်းယူႇ ၼႆသေ သိူဝ်ႇႁႅၼ်းဝႆႉပၼ် တီႈယူႇတီႈၼင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။
ပေႃးသုင်းသွမ်းယဝ်ႉ ဢဝ်သပိတ်ႈယိုၼ်ႈပၼ် ၼႂ်းမိုဝ်းပေႃႈၸဝ်ႈသေ တူၼ်တူဝ်မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ႁွင်ႉၸူဝ်းဢဝ် ဢၵ်ႉၵသႃႇဝၵသွင်ၸဝ်ႈ ႁူမ်ႈႁွမ်း ယေႃးၶိင်း ၶဝ်ႈမိူဝ်း ၼႂ်းလုၵ်းၼၢင်းယသေႃႇယူႇ။ ပေႃးလႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈ ပီႈ ယေႃးၶိင်းမႃးၼႆၸိုင် မၼ်းၼၢင်း ၸင်ႇၸႂ်ႉႁႂ်ႈ ၽူႈလူႁၼ်လုမ်းလႃး တင်းလၢႆ ၼုင်ႈမႆ ၽႃႈယွမ်ႉၼမ်ႉၽၢတ်ႇယဝ်ႉ။ မၼ်းၼၢင်းတႄႉ ၼုင်ႈမႆ ၽႃႈယွမ်ႉၼမ်ႉၽၢတ်ႇ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၸဝ်ႈပီႈ ပၢႆႈၶဝ်ႈထိူၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃး ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် ၼႂ်လုၵ်းၶၢၼ်း ၼၢင်းယသေႃႇၸိုင် မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇပူင် လၢတ်ႈဝႃႈ
“ၵၢင်ၸႂ် ၼၢင်းယသေႃႇ မီးၼင်ႇႁိုဝ်ၵေႃႈ ႁႂ်ႈမၼ်းၼၢင်း ပူႇၸေႃႇဝႆႈလႆႈ ယူႇ။ ၽႂ်ယႃႇပေ ႁၢမ်ႈတၢပ်ႈမၼ်းၼၢင်း” ၼၢင်းယသေႃႇထရႃႇ ဢဝ်ၼႃႈ မၼ်းၼၢင်း ငူပ်ႉသႂ်ႇ ၼိူဝ်လင်တိၼ် ၸဝ်ႈပီႈမၼ်း ဢဝ်ၽႃႇမိုဝ်းၼုမ်ႇဢွၼ်ႇ မၼ်းၼၢင်း မိပ်ႇၽၼ်ႉပၼ် တိၼ်ၸဝ်ႈသေ ၵူမ်ႈၵွမ်းၼွမ်းဝႆႈ ႁႂ်ႈပေႃးႁၢၼ်ႉ ၸႂ် မၼ်းၼၼ်ႉယူႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းဢၼ် ဢိုပ်းတၢင်းၵိၼ် ဢိုပ်းၼမ်ႉ သေ တွင်ႉမႆႈၶႂ်ႈၵိၼ်လိူဝ်တွၼ်းၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ လႆႈတၢင်းၵိၼ် လႆႈၼမ်ႉၵိၼ် မႃး ၼႆၸိုင် ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ် ဢမ်ႇဢိမ်ႇတိူၵ်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ၼင်ႇၵၼ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢိုပ်းၵေႃႉႁၵ်ႉႁွမ် လႆႈၽၢတ်ႇယၢၼ် ၸဝ်ႈပီႈမၼ်း မွၵ်ႈၸဵတ်းပီယဝ်ႉလႄႈ ၽိူဝ်ႇလႆႈမႃးႁၼ် ယၢမ်းလဵဝ် မၼ်းၼၢင်း ၸူမ်းသိူဝ်း ၵူမ်ႈၵွမ်းၼွမ်းဝႆႈ ဢမ်ႇဢိမ်ႇလႆႈ။ ႁေႃၶမ်းလူင် ၼင်ႈယူႇႁိမ်းၸမ် လႆႈႁၼ်လုၵ်ႈပႂ်ႉၸဝ်ႈ ၵူမ်ႈၵွမ်းၼွမ်းဝႆႈ ဢမ်ႇဢိမ်ႇဢမ်ႇတိူၵ်ႈလႆႈၼၼ်ႉ တူၺ်းႁၼ် ပဵၼ်ဢၼ် ဢေးလူၵရုၼႃႇ ယႂ်ႇလူင်သေ ၸင်ႇလဝ်ႈလၢတ်ႈ ထိုင်ၽြႃးၸဝ်ႈ
“ၸဝ်ႈလုၵ်ႈတီႈၶႃႈ ပေႃးဝႃႈ လႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇ လုၵ်ႈၸၢႆး ပၢႆႈၽၢတ်ႇႁၢင်ႈႁေႃ ၵႂႃႇႁဵတ်းရႁၢၼ်းၼႆၸိုင် လုၵ်ႈယိင်းၶႃႈတပႄး ၼၢင်းယသေႃႇၼႆႉၵေႃႈ မၼ်း ၼၢင်းၼုင်ႈမႆ ၽႃႈယွမ်ႉၼမ်ႉၽၢတ်ႇ ၼင်ႇၵဝ်ႇဢေႃႈ။ ပေႃးလႆႈႁူႉငိၼ်းဝႃႈ ၸဝ်ႈလုၵ်ႈ ဢမ်ႇၵိၼ်ၶဝ်ႈၶမ်ႈ ၵိၼ်ၶဝ်ႈ တႃႇလဵဝ်ၵူၺ်း ၼႆၸိုင် မၼ်းၼၢင်း ၵေႃႈ ၵိၼ်တႃႇလဵဝ်ၵူၺ်းဢေႃႈ။ ပေႃးဝႃႈ လႆႈငိၼ်း ၸဝ်ႈလုၵ်ႈ ဢမ်ႇၼင်ႈ တီႈသုင်တီႈမျၢတ်ႈၼႆၸိုင် မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ တေႃႈၽႃႈပႅတ်ႈ ဢၼ်သိူဝ်ႇ ပူႈ သိူဝ်ႇၽေးၵတီႇပႃႇသေ ၼွၼ်းၼိူဝ်ၵူႇ ဢၼ်ဢဝ်ၸိူၵ်ႈႁဵတ်းၼၼ်ႉ ၵူၺ်းဢေႃႈ။ ပေႃးလႆႈငိၼ်း ၸဝ်ႈလုၵ်ႈ ဝႄႈလွင်ႈထုၵ်းတႃး ၼမ်ႉႁွမ်ၼၢမ်ႇ သႃႇၼႆၸိုင် လွင်ႈလူၺ်ႈထုၵ်းတႃး ၼမ်ႉႁွမ်ၼၢမ်ႇသႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်း ၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇထုၵ်းတႃးယဝ်ႉၶႃႈ။ လုၵ်ႈၸၢႆး ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း မႃးယွၼ်း မႃးတွင်ႈ မႃးထၢမ်ၼႆၵေႃႈ မၼ်းၼၢင်း တေႃႈဢမ်ႇဢဝ်ၶဝ်ႈၸႂ် သိုပ်ႇၵုမ်းဝႆႉ သတ်ႉၸႃႇ ၼိူဝ်ၸဝ်ႈလုၵ်ႈယူႇဢေႃႈ” မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၸင်ႇဝႃႈ
“ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်ၼၢင်းယသေႃႇ ယူႇတႂ်ႈႁူမ်ႈငဝ်း ပေႃႈၸဝ်ႈမႄႈၸဝ်ႈ ယူႇၼႂ်း ႁိူၼ်းၶမ်းႁေႃၶမ်းသေ မီးၵတိသတ်ႉၸႃႇ တီႈၼိူဝ်ၸဝ်ႈၽူဝ်ၼႆႉ ယင်းပဵၼ် ဢၼ်ငၢႆႈၵွၼ်ႇ။ ၸၢတ်ႈၵွၼ်ႇဝၼ်းလင် မိူဝ်ႈပဵၼ်ၸၢတ်ႈ ၸၼ်ႇ တၵိၼ်ႇၼရီႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈၼႂ်းထိူၼ်ႇ လူင်လိပ်းလူင်ၶဵဝ် မီးၵေႃႉလဵဝ် သေတႃႉ မၼ်းၼၢင်းထိင်းလႆႈ ၵတိသတ်ႉၸႃႇ မၼ်ႈၵိုမ်းမႃးယူႇယဝ်ႉ” ၼႆသေ ၸင်ႇႁေႃးၼႄ ၸၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၸၼ်ႇတၵိၼ်ႇၼရီႇၵႂႃႇယူႇ။
ႁဵတ်းပိူင်တီႈတူၺ်း ႁူၺ်းဢဝ်ၼွင်ႉလႄႈလုၵ်ႈၼႄ[မႄးထတ်း]
ၽွင်းမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး တိုၵ်ႉမီးယူႇ တီႈၵပိလၼႆႉ ၸဝ်ႈပေႃႈ ႁေႃၶမ်း လူင် ၶိုင်ပွင်ဢၢင်ႈတေဢဝ် လုၵ်ႈမႄႈၼႃႉၵေႃးတမီႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၶုၼ်ၸၢႆး ၼၼ်ႇတ ၵူပ်ႉၵူႈပၼ် တင်းၼၢင်းၸၼပတၵလျႃႇၼီႇသေ ဢၢင်ႈယုၵ်ႉ တၢင်ႇပဵၼ် ဢုပရႃႇၸႃႇၵႅမ်မိူင်းၼႆယဝ်ႉ။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး မိူဝ်းဢဝ်သွမ်း တီႈ ႁေႃယဝ်ႉ ၽွင်းၸမ်တေမိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇဢဝ်သပိတ်ႈ ယိုၼ်ႈပၼ် ၼႂ်းမိုဝ်း ၶုၼ်ၸၢႆးၼၼ်ႇတသေ ႁွင်ႉမိူဝ်းၸွမ်း တီႈၵျွင်း။ ပေႃးႁွတ်ႈထိုင်ၵျွင်းၼႆ ၸင်ႇထၢမ်ဝႃႈ “ၸွင်ႇတေႁဵတ်း ရႁၢၼ်းႁိုဝ်”ၼႆလႄႈ ၶုၼ်ၸၢႆးၼၼ်ႇတ ၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၼမ်ႉယမ်ၵူဝ်ယမ် ၸဝ်ႈပီႈၽြႃးလႄႈ ၸင်ႇတွပ်ႇဝႃႈ “တေ ႁဵတ်းယူႇ”ၼႆယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢဝ်ၶုၼ်ၸၢႆးၼၼ်ႇ တ ႁဵတ်းပဵၼ်ရႁၢၼ်းၵႂႃႇ။
ဝၢႆးသေ ၶုၼ်ၸၢႆးၼၼ်ႇတ ႁဵတ်းရႁၢၼ်းယဝ်ႉ လႆႈမႃးၸဵတ်းဝၼ်း ၽွင်းမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး မိူဝ်းဢဝ်သွမ်း တီႈႁေႃၸိုင် လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈ ရႃႇႁုလႃႇ ဢၼ်လႆႈၸဵတ်းၶူပ်ႇၼၼ်ႉ မႄႈမၼ်း ၼၢင်းယသေႃႇ သွၼ်မႃး ႁႂ်ႈမႃး ယွၼ်းဢဝ် ၶူဝ်းမွၼ်ႇ မေႃႈဢုမ်ၶမ်း သီႇလုၵ်ႈယူႇ။ ရႃႇႁုလႃႇၵေႃႈ ယွၼ်းဢဝ် ၶူဝ်းမွၼ်ႇသေ ၸွမ်းမိူဝ်းထိုင် တီႈၵျွင်း။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၼႆႉ ဢမ်ႇဢဝ် ၶူဝ်း မွၼ်ႇလေႃးၵီႇ မႅင်ႇပၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်း။ ၵူၺ်းဢဝ် ၶူဝ်းမွၼ်ႇ လေႃးၵုတ်ႉ တရႃႇ မႅင်ႇပၼ်ၵႂႃႇၵူၺ်း။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵႅမ်မိူင်းၼၼ်ႇတ လႄႈ လၢၼ်ၸၢႆး ရႃႇႁုလႃႇ ၵႂႃႇၼုင်ႈလိူင် ယဝ်ႉလႄႈ ႁေႃၶမ်းလူင် ပဵၼ်ဢၼ် ၸႂ်ဢမ်ႇလီၵႂႃႇ တႄႉတႄႉသေ ၸင်ႇၵႂႃႇ လဝ်ႈလၢတ်ႈထိုင်ၸဝ်ႈဝႃႈ “ပေႃးပေႃႈမႄႈပိူၼ်ႈ ဢမ်ႇပူတ်းပွႆႇပၼ် ၼႆၸိုင် ယႃႇပေႁႂ်ႈဢဝ်လုၵ်ႈပိူၼ်ႈ ၼုင်ႈလိူင်သေၵမ်းၶႃႈ” ၼႆယဝ်ႉ။
ယူႇတီႈ ၼိူဝ်ပၢႆၸွမ်ပိူၼ်ႈသေ ၶိုင်ပွင်ၵုမ်းၵေႃႇ သႃႇသၼႃႇၵႂႃႇၼၼ်ႉ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢမ်ႇၶိုင်ပွင်ၵုမ်းၵေႃႇသႃႇသၼႃႇလႆႈ တီႈလုၵ်ႈ ၸၢႆးၸဝ်ႈၼႆ တေပဵၼ် ဢၼ်ႁၢင်ႈႁၢႆႉလူင်ယူႇ။ ၸဝ်ႈပေႃႈ ႁေႃၶမ်းလူင် ပၼ်ၶေႃႈၶႂၢင်းလႄႈသင်၊ ဢမ်ႇပၼ်လႄႈသင်၊ ဢၼ်ဢဝ်ၶူဝ်းမွၼ်ႇ သႃႇ သၼႃႇ ပၼ်ရႃႇႁုလႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်တူၵ်းထုၵ်ႇသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ပိူဝ်ႈၼႆ လႄႈ ၸင်ႇဢဝ်ၼွင်ႉၸဝ်ႈလႄႈလုၵ်ႈၸဝ်ႈ ႁဵတ်းပဵၼ်ရႁၢၼ်းယဝ်ႉ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ပုၼ်ႈတႃႇရႁၢၼ်း ၸိူဝ်းဢၼ်တေမႃးမႂ်ႇၼၼ်ႉ ၵူဝ်ၶဝ် ဢမ်ႇပွင်ႇပိုင်ႈ လွင်ႈသၢႆငၢႆၼႆႉလႄႈ လုၵ်ႈလၢင်း ဢၼ်ပေႃႈမႄႈဢမ်ႇပၼ် ၶေႃႈပူတ်းပွႆႇၼၼ်ႉ ပေႃးတေဢဝ်ၶၢမ်ႇပဵၼ်ရႁၢၼ်းၼႆၸိုင် ၸၢင်ႈပဵၼ် လွင်ႈ သုၵ်ႉယုင်ႈမႃးယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဢၼ်ၸဝ်ႈပေႃႈႁေႃၶမ်းလူင် ဝႆႈ လဝ်ႈထိုင်ၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇတမ်းပၵ်းပိူင်ဝႆႉ “ပေႃးပေႃႈမႄႈ ဢမ်ႇ ပၼ်ၶေႃႈပူတ်းပွႆၸိုင် တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ် ႁဵတ်းသၢင်ႇ၊ ႁဵတ်းရႁၢၼ်း” ၼႆ ၸင်ႇတမ်း ပၵ်းပိူင်ဝႆႉပၼ် ပုၼ်ႈၸိူဝ်း ဢၼ်တေမႃးၽၢႆႇလင်ၼၼ်ႉယူႇ။
မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၵေႃႈ ၸင်ႇလုၵ်ႉတီႈၵပိလ ဢွၼ်ဢဝ်တပႄးတပၢၼ်း ရႁၢၼ်းၶဝ်သေ ယေႃးၶိင်း မႃးၶိုၼ်း တီႈရႃႇၸၵျူဝ်ႇယူႇ။ ၸွမ်းတၢင်း ၶဝ်ႈ ၵိုတ်း တီႈတိူင်းမၼ်ႇလ ထိူၼ်ႇမၢၵ်ႇမူင်ႈ ဢၼုပီႇယၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဝၢႆးသေမုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢွၵ်ႇၽၢၵ်ႈယၢၼ်ငၢၵ်ႈ ၵပိလယဝ်ႉ ႁေႃၶမ်းလူင် သုတ်ႉထေႃးတၼ ၸင်ႇတိူၵ်းသူၼ်း ပၼ်ၶေႃႈပူတ်းပွႆႇ ၸႂ်ႉႁႂ်ႈ ၶုၼ်ၸၢႆး ၶိူဝ်းသႃႇၵီႇၶဝ် ႁဵင်ၼိုင်ႈ ၵႂႃႇႁဵတ်းရႁၢၼ်း ၸွမ်းၽြႃးယဝ်ႉ။ ဢဝ်လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ဝႃႈ “ၼႂ်းတပႄးၽြႃးၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇမီးပႃး ငိူၼ်ႈၶိူဝ်းႁဝ်း မၼ်းဢမ်ႇ တူၵ်းထုၵ်ႇ” ၼႆသေ ၶုၼ်ၸၢႆးၶဝ် ႁဵင်ၵေႃႈ ထွမ်ဢဝ် ၶေႃႈၵႂၢမ်းႁေႃၶမ်းသေ ၸွမ်းၵႂႃႇ တီႈထိူၼ်ႇမၢၵ်ႇမူင်ႈဢၼုပီႇယ ၶၢမ်ႇပဵၼ်ရႁၢၼ်း တမ်ႈတီႈ မုၼ်ၶမ်း ၽြႃးယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၽတ်ႉတိ ယ၊ ဢၼုရုတ်ႉထႃႇ၊ ဢႃႇၼၼ်ႇ တႃႇ၊ ၽၵု၊ တေဝတၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၶဝ် ၶိူဝ်းသႃႇၵီႇႁႃႈၵေႃႉလႄႈ ၶႃႈၸႂ်ႉၶဝ် ဢု ပႃႇလိ ဢွၼ်ၵၼ်ၸွမ်းမႃး ႁဵတ်းရႁၢၼ်း တမ်ႈတီႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ၽူႈၶဝ်ႈ ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇၼင်ႇၵၼ် ဢမ်ႇၸႅၵ်ႇၽႄ ငိူၼ်ႈၶိူဝ်း ၸိူဝ်ႉ ၸၢတ်ႈ၊ ၶူဝ်းၶွင်၊ ၸၼ်ႉတႅမ် ၸၼ်ႉသုင်သင်။ လႆႈဢဝ်ဝႃႇ ၼပ်ႉယမ်ၵၼ် ယႂ်ႇတေႃႇလဵၵ်ႉ၊ ၸိူဝ်းၶဝ် ဢၼ်ႁၢၼ်ႉၸႂ် ၶူးလၢႆးပၵ်းပိူင် မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၼၼ်ႉ ၶဝ်ၸင်ႇလႆႈၸႂ်ၵၼ် ပၼ်ႁႂ်ႈၶႃႈၸႂ်ႉၶဝ် ဢုပႃႇလိၼၼ်ႉ ႁဵတ်း ရႁၢၼ်း ဢွၼ်တၢင်းၶဝ်သေ ၶဝ်ႁႃႈၵေႃႉ ၸင်ႇႁဵတ်းဝၢႆးလင်။ ပိူဝ်ႈသင်ၼႆ ၶဝ်ၶုၼ်ၸၢႆးႁႃႈၵေႃႉၼႆႉ လႆႈၼပ်ႉယမ် ၵူမ်ႈၵွမ်းဝႆႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းဢုပႃႇလိ ၵေႃႉဢၼ် ယၢမ်ႈပဵၼ် ၶႃႈၸႂ်ႉၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပဵၼ် လွင်ႈတၢင်း မၢၼ်ႇမႃႇၼ ၶိူဝ်းသႃႇၵီႇၶဝ် ယွၼ်ႇတူၵ်းပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ႁႂ်ႈလႆႈၵိုၵ်းၵပ်းၸပ်းၼႄဝႆႉ ပိုၼ်းသႃႇသၼႃႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ လီယွင်ႈယေႃး ၼမ်ႉၸႂ်ၶဝ် တႄႉတႄႉ။
ဝႃႇထူၼ်ႈသွင် တီႈရႃႇၸၵျူဝ်ႇ[မႄးထတ်း]
မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢွၼ်ရႁၢၼ်း ၸွမ်းလင်ၸဝ်ႈ သွင်မိုၼ်လိူဝ်လိူဝ် မႃး တီႈဝဵင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇသေ ဢဝ်တုတိယဝႃႇ တီႈၵျွင်းထိူၼ်ႇ သီႇတဝၼယဝ်ႉ။
ႁေႃးတြႃးလုမ်းလႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ[မႄးထတ်း]
တီႈၵျွင်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉ လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈရႃႇႁုလႃႇ ယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈ ၵျွင်းဢွၼ်ႇ ဢမ်ႇပလတိၵႃႇၼၼ်ႉလႄႈ ၼႂ်းဝႃႇၼႆႉ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၵႆႉၵႂႃႇ ႁေႃးတြႃးပၼ် လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈ ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆးယူႇ။ ပဵၼ်လုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇ ၵူၺ်း ဝႃႈၼႆသေ ဢမ်ႇပွႆႇပိုၼ်ႉပွႆႇပႅတ်ႈ။ ႁေႃးတြႃးၼႆၵေႃႈ ႁေႃးၵႂႃႇ ႁႂ်ႈ ငၢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်း တၢင်းလႆႈၸႂ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉယူႇ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ် ဝႃႈၼႆႉ လႆႈၸႂ် လွင်ႈၼႄတူဝ်ထူပ်းလႄႈ ၽွင်းၸမ်တေၶိုၼ်ႈ ၼိူဝ်ၵျွင်း မိူဝ်ႈသုၵ်ႈတိၼ်ယူႇၼၼ်ႉ ဢဝ်ၵွၵ်းၼမ်ႉသုၵ်ႈတိၼ် ႁဵတ်းတီႈတႅၵ်ႈသေ ႁေႃးတြႃးၼႄ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ ၵႆႉယၢမ်ႈၵျိူၵ်ႈ လွင်ႈလၢတ်ႈလႅၼ်လႄႈ လွင်ႈတၢင်းၽိတ်း မုသႃႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်မၢၼ်ႇၸမ်ႈ ႁဵတ်းတီႈတႅၵ်ႈသေ ႁေႃးတႅၵ်ႈၼႄၵႂႃႇယဝ်ႉ။
ၽြႃးလႄႈ သထေးဢၼႃႇပိၼ်ႇ[မႄးထတ်း]
သထေးလူင် ရႃႇၸၵျူဝ်ႇလႄႈ တင်းသထေးလူင် သႃႇဝတ်ႉထိ ဢၼႃႇ ထပိၼ်ႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ပဵၼ်ဢူၺ်းၵေႃႉ ၽၢႆႇၵႃႉၶၢႆတေႃႇၵၼ်။ ၼႂ်းဝႃႇၼၼ်ႉ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ မႃးၶၢႆႇၵုၼ်ႇ တီႈရႃႇၸၵျူဝ်ႇ။ ၵႃႈၵွၼ်ႇတွၼ်း ဢွၼ် ပေႃးဝႃႈ ငိၼ်းၶၢဝ်ႇ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိိၼ်ႇ မႃးၼႆၸိုင် သထေး လူင် ရႃႇၸၵျူဝ်ႇ ပႂ်ႉႁပ်ႉ တီႈၼွၵ်ႈဝဵင်းယူႇသေႇသေႇ။ ပွၵ်ႈၼႆႉ ပၢႆသလိူဝ် ဢမ်ႇမႃးႁပ်ႉသေ ဢမ်ႇၵႃး ၽႅဝ်မႃးႁိူၼ်း သထေးလူင် ရႃႇၸၵျူဝ်ႇသေ မႃးႁၼ်ၵၼ်သေတ “သထေးလူင် ၽႅဝ်မႃးယဝ်ႉႁႃႉ” ၵူၺ်းဝႃႈၼႆ လၢႆလၢႆ သေ ၵႂႃႇၶိုင်ပွင် မိုဝ်ႉၵႅင် ၸွမ်းၵူၼ်းမၼ်း ပေႃးဢမ်ႇတူဝ်ႈဢမ်ႇတၼ်းလႆႈယူႇ။
“ဢူၺ်းၵေႃႉၵဝ် ၵၢၼ်ၼမ် ပေႃးပဵၼ်ၼႆယူႇၼႆႉ ႁဵတ်းႁိုဝ်ၵေႃႈ မၼ်း တေမီး ၵၢၼ်မင်ႇၵလႃႇ လူင်လၢင်ယူႇယဝ်ႉ” သထေးလူင်ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ လွမ်ထၢင်ႇ ၼႂ်းၸႂ် ၵူၺ်းမၼ်းၼင်ႇၼႆ။ ပေႃးဝႃႈ သထေးလူင် ရႃႇၸၵျူဝ်ႇ ၶပ်ႉၶိုင် ၵၢၼ်မၼ်း ယဝ်ႉတူဝ်ႈယဝ်ႉၼႆ ၸင်ႇမႃးတီႈ ဢူၺ်းၵေႃႉမၼ်းသေ
“ၼႂ်ၽုၵ်ႈ ႁဝ်းတေပၢင်း မုၼ်ၶမ်းၽြႃး မႃးဢဝ်သွမ်းလႄႈ ၸင်ႇလႆႈ မၢင်ႉၸွမ်း ၵၢၼ်သွမ်းၼႆႉယူႇဢိူဝ်ႈ” သထေးလူင်ရႃႇၸၵျူဝ်ႇ ပူင်ၶေႃႈၵႂၢမ်း လၢတ်ႈၵႂႃႇၼင်ႇၼႆလႄႈ သထေးလူင်ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ ဢၢမ်းတႄႉဢၢမ်းဝႃႈ ၸူမ်းတႄႉၸူမ်းဝႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ လႆႈႁူႉဝႃႈ “မုၼ်ၶမ်းၽြႃး” ပေႃႇမႃး မီးမႃး ၼႂ်းမိူင်းၵူၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပဵၼ်ၸႂ်ပီႇတိ ႁူမ်ၸူမ်းၼႃႇလႄႈ ၵၢင်ၼႂ်တဵမ်ၸဝ်ႉ မၼ်းၸင်ႇ လုၵ်ႉၵႂႃႇၸူး တီႈမုၼ်ၶမ်းၽြႃးယဝ်ႉ။ မၼ်း ၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ
“ၸိုဝ်ႈၵဝ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉဝႃႈ ‘သုတ်ႉတတ်ႉထ’ ၼႆ ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉထိုင်၊ ပိူၼ်ႈၵူၺ်းႁူႉဝႃႈ ‘ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ’ၼႆၵူၺ်း၊ ပေႃးဝႃႈ ရႁၢၼ်းၵေႃးတမၼႆႉ ပဵၼ်ၽြႃး ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဢၼ်ၸႂ်ႈယူႇၼႆၸိုင် မၼ်းၸဝ်ႈ တေႁူႉထိုင် ၸိုဝ်ႈ ၵဝ် ဢၼ်ပိူၼ်ႈ ဢမ်ႇႁူႉၼၼ်ႉယူႇ’
ပေႃးမၼ်းႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် တီႈမုၼ်ၶမ်းၽြႃးၼႆၸိုင် မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ႁူႉ ႁၼ်ၸႂ် သထေးလူင်ဝႆႉထႃႈလႄႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၸင်ႇဝႃႈ “လုၵ်ႉႁၵ်ႉ သုတ်ႉတတ်ႉထမႃးလႄႈ” ႁွင်ႉဢဝ် ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈ ၸင်ႇယုမ်ယမ်ၽြႃး ဢမ်ႇႁိူင်ႈဢမ်ႇၵိူင်း ဢမ်ႇၽိတ်းဢမ်ႇပိူင်ႈ သေ ၸင်ႇပၢင်းတင်းသင်ႇၶႃႇၶဝ် ၵၢပ်ႈသွမ်းယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ သိုပ်ႇပၢင်း ႁႂ်ႈယေႃးၶိင်းမိူဝ်း တီႈသႃႇဝတ်ႉထိလူးၵွၼ်ႇ။
ရႃႇၸၵျူဝ်ႇလႄႈ သႃႇဝတ်ႉထိၼႆႉ ၵႆယၢၼ်ၵၼ်ဝႆႉ 45 ယူႇၸၼႃႇ။ ၵႄႈၵၢင် ရႃႇၸၵျူဝ်ႇလႄႈ သႃႇဝတ်ႉထိၼႆႉ ၼိုင်ႈယူႇၸၼႃႇ လႄႈ ၼိုင်ႈယူႇ ၸၼႃႇၼၼ်ႉ ပေႃးမုၼ်ၶမ်းၽြႃးယေႃးၶိင်းမႃးၸိုင် ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေမီး ၽူႈလူႁၼ်လုမ်းလႃး လီငၢမ်းၼၼ်ႉ တမ်ႈတီႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းဝဵင်း ဢၼ် ယူႇသဝ်း ၸိူဝ်းပၢင်လိုုဝ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းသင်ႇၵႂၢမ်းဝႆႉ ၶိုင်ပွင်ဝႆႉထႃႈ ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈပိူင်။
ပွႆးလူႇတီႈယူႇၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇ[မႄးထတ်း]
ပေႃးႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် သႃႇဝတ်ႉထိၸိုင် တႃႇတေၶိုင်ႁဵတ်းၵျွင်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵႂႃႇသိုဝ်ႉဢဝ် သူၼ်ၶုၼ်ၸၢႆးၸေႇတယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢမ်ႇသိုဝ်ႉလႆႈ ငၢႆႈငၢႆႈလူမ်လူမ်လႄႈ လႆႈၵႂႃႇၶိုၼ်ႈလုမ်းၶိုၼ်ႈၸၢႆးသေ သိုဝ်ႉဢဝ် ဢမ်ႇလႆႈ ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထုင်းမိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိၼႆႉ ၶူဝ်းသင်သေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးတႅပ်းတတ်းၶၼ်မၼ်း ပေႃးလၢတ်ႈၶၼ်မၼ်းၼႆ မိူၼ်ၵၼ်တင်း ၶူဝ်းၶၢႆ ယဝ်ႉ။ တႃႇတေ လႆႈဢွင်ႈတီႈလိၼ် ၶုၼ်ၸၢႆးၸေႇတၼၼ်ႉ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ လႆႈလိင်ႉသေထၢမ်ဝႃႈ
“သူၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ ပေႃးပိူၼ်ႈထၢမ်သိုဝ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေဝႆႉၶၼ် မၼ်းၵႃႈႁိုဝ်?”ၼႆယဝ်ႉ ၶုၼ်ၸၢႆးၸေႇတၸင်ႇဝႃႈ
“ၵဝ်ၶႃႈ ဢမ်ႇၶၢႆလႆႈ”
“ဢမ်ႇၸႂ်ႈ သင်ဝႃႈ ပိူၼ်ႈမႃးထၢမ် ၵႃႈၶၼ်မၼ်း ၵိုင်ႇၵႃႈႁိုဝ်ၼႆလူး”
“သူၼ်ၵဝ်ၼႆႉ ပေႃးဢဝ် ၶႅပ်းၶမ်းသိူဝ်ႇဢဝ်ၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေၵိုင်ႇၵႃႈ မၼ်းယဝ်ႉ ၶႂ်ႈႁူႉၵေႃႈ သထေးလူင်ဢိူၺ်း”
“ဢေႃႈ ... ဝႃႈၼၼ်ၶႃႈႁႃႉ”
ပေႃးဝႃႈ လႆႈႁူႉဝႃႈ ၶုၼ်ၸၢႆးၸေႇတ လၢတ်ႈၵႃႈၶၼ်သူၼ်မၼ်းၵႂႃႇၵေႃႈ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ ၸင်ႇတေႃႉဢဝ် ၶႅပ်းတိင်းၵႃးၶမ်းမၼ်း တၢင်ႇလေႃႉသေ မႃးသိူဝ်ႇၼိူဝ်ၼႃႈလိၼ် ၼႂ်းသူၼ်ၼၼ်ႉတဵမ်တဵမ်ယူႇ။ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်မီးတူၼ်ႈမႆႉ ယႂ်ႇတၢၼ်ႇ ၼိုင်ႈၵွတ်ႇၵေႃႈ ဢဝ်ၶႅပ်းတိင်းၵႃး ၶမ်း မွၵ်ႈၼိုင်ႈၵွတ်ႇ ၵွင်ဝႆႉပၼ်တီႈ ငဝ်ႈတူၼ်ႈမႆႉၼၼ်ႉ ၵူႈတူၼ်ႈသေ ၶႄႇပၼ်ၵႃႈမၼ်းၵႂႃႇ။ ၽိူဝ်ႇဝႃႈ ၶုၼ်ၸၢႆးၸေႇတ လႆႈႁူႉၼင်ႇၼၼ် ၸင်ႇ ဝႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈၶၢႆသူၼ်မၼ်းၼႆလႄႈ လႆႈၶိုၼ်းလုမ်းတြႃးသေ တႅပ်း တတ်းပၼ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶုၼ်ၸၢႆးၸေႇတ လႆႈလၢတ်ႈၵႃႈၶၼ် မၼ်း ယဝ်ႉလႄႈ ၵမ်းလိုၼ်း ၸင်ႇလႆႈၶၢႆပၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈလိၼ်ပဝ်ႇ တီႈၽၵ်း တူသူၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ၶုၼ်ၸၢႆးၸေႇတ ယွၼ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ် ၵုသူဝ်ႇမၼ်း ၼႆသေ ဢမ်ႇပၼ်သိူဝ်ႇ ၶႅပ်းၶမ်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉ ၵျွင်းလူင်ၼႆႉၵေႃႈ သထေး လူင် ၸင်ႇမၵ်းမၢႆ တၢင်းလူႇ ၶုၼ်ၸၢႆးၸေႇတသေ ၸင်ႇတေႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇၼႆယဝ်ႉ။ တိင်းၵႃးၶမ်း တူၵ်းမႅၼ်ႈ ၵႂႃႇလၢၼ်ႉ 180 သေ ၵႃႈၵျွင်းၵေႃႈ မႅၼ်ႈၵႂႃႇလၢၼ်ႉ 180 ၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ပေႃးမုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢွၼ်ဢဝ် သင်ႇၶႃႇႁူမ်ႈႁွမ်းၸွမ်းလင်သေ ႁွတ်ႈ ၽႅဝ်မႃး တီႈဝဵင်းသႃႇဝတ်ႉထိၼႆၸိုင် ႁေႃၶမ်းလူင်သႃႇဝတ်ႉထိ ႁၢင်ႈၶိူင်ႈ ပၼ် လုၵ်ႈယိင်းဢွၼ်ႇမၼ်း ၼၢင်းသုမၼႃႇ ဢၼ်လႆႈၸဵတ်းၶူပ်ႇၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဢဝ်ပူၵ်ႉမွၵ်ႇ ယိုၼ်ႈၸူး ႁပ်ႉတွၼ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးယဝ်ႉ။ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၵေႃႈ ဢွၼ်ပႃး လုၵ်ႈၸၢႆးလုၵ်ႈယိင်းမၼ်း၊ မေးၼၢင်းမၼ်း ပုၼ်ႇၺလၵ်ႉၶၼတေႇဝီႇၶဝ်ၵေႃႈ ဢဝ်မွၵ်ႇ မႃးႁပ်ႉတွၼ်ႈ ယိုၼ်ႈလူႇၽြႃး ယဝ်ႉ။ ပၢင်ပွႆးယၢတ်ႇၼမ်ႉလူႇတၢၼ်းၼၼ်ႉ ႁဵတ်းၵႂႃႇ 9 လိူၼ်လုမ်းလုမ်း ၶၢမ်ႇသဵင်ႈငိုၼ်း လၢၼ်ႉ 180 ၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ဝႃႇထူၼ်ႈသၢမ် တီႈဝေႇလုဝၼ်ႇ[မႄးထတ်း]
ၽွင်းမိူဝ်ႈၽြႃး ယူႇသဝ်း တီႈၵျွင်းၸေႇတဝုၼ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ် လိင်း မႄႈလႄႈ ၼၢင်းၽီႁၢင်ႈလီဢွၼ်ႇ ၼႄပၼ်ၼႃႈတိူဝ်ႈမၼ်းသေ ႁေႃးတြႃး ၽူတ်ႇဢဝ် ၸဝ်ႈၼၼ်ႇတ ဢၼ်ၸႂ်ၸပ်း ၼၢင်းၸၼပတၵလျႃႇၼီႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၸမ်တေၶဝ်ႈဝႃႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇၶိုၼ်းပူၼ်ႉၵႂႃႇ ဢဝ်ဝႃႇ တီႈရႃႇၸၵျူဝ်ႇ။
ႁဵတ်းသၢင်ႈပၼ် ပုၼ်ႈပၢင်ႈၵူၼ်းမိူင်းဝေႇသႃႇလီႇ[မႄးထတ်း]
မိူဝ်ႈမုၼ်ၶမ်းၽြႃး ယူႇသဝ်း တီႈရႃႇၸၵျူဝ်ႇၼၼ်ႉ တီႈဝဵင်းဝေႇသႃႇလီႇ ႁူပ်ႉထူပ်းၺႃး ၵၢပ်ႈရေႃးၵႃႇႁုၵ်းႁၢႆႉလူင်သေ ၵူၼ်းမိူင်း ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် တၢႆယူႇ တိၵ်းတိၵ်း ဢဝ်ၽင် ပေႃးဢမ်ႇပႄႉလႆႈ။ ၶုၼ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ လိတ်ႉသ ဝီႇၶဝ် ၸင်ႇမႃးပၢင်းဢဝ် မုၼ်ၶမ်းၽြႃးယဝ်ႉ။ ဝေႇသႃႇလီႇလႄႈ ရႃႇၸၵျူဝ်ႇ ၼႆႉ ၵႆယၢၼ်ၵၼ် ပႅတ်ႇယူႇၸၼႃႇသေ ၼမ်ႉၵင်းၵႃႇ ၶႅၼ်ႈလႅၼ်လိၼ် ဝႆႉယူႇ။
တႄႇဢဝ် ဝဵင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇ တေႃႇထိုင် ၼမ်ႉၵင်းၵႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း ႁႃႈယူႇ ၸၼႃႇၼၼ်ႉ ႁေႃၶမ်းလူင်ပိမ်ႇပိသႃႇရ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းပွႆးလၢမ်းသေ ၸွမ်းသူင်ႇ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးလႄႈ ရႁၢၼ်းၶဝ်ႁႃႈပၢၵ်ႇ။ တႄႇဢဝ် ၼမ်ႉၵင်းၵႃႇ တေႃႇထိုင် ဝဵင်းဝေႇသႃႇလီႇ ၶၢဝ်းတၢင်း သၢမ်ယူႇၸၼႃႇၼၼ်ႉ ၶုၼ်လိတ်ႉသဝီႇၶဝ် ႁၢင်ႈႁႅၼ်း ပႂ်ႉႁပ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
ၽွင်းမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ပႆႇမႃးႁွတ်ႈထိုင် ဝဵင်းဝေႇသႃႇလီႇၼၼ်ႉ ၽူၼ် လူင်တူၵ်း ႁႃႇယႂ်ႇႁႃႇလူင်ဝႆႉထႃႈလႄႈ ၵႃႈပဵၼ် ဢၼ်မဵၼ်ဢၼ်တူႇ ဢၼ် ၼဝ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မူတ်းၵဵင်ႈသေ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢဝ်ထၢတ်ႈမဵတ်ႉတႃႇ ႁူမ်ႇ မုင်းသုမ်ႇထိုင် ၵူၼ်းဝဵင်း ဝေႇသႃႇလီႇၶဝ်ယူႇ။ ႁႂ်ႈပဵၼ် လွင်ႈၸႂ်ဢုၼ်ႇယဵၼ် တီႈၼိူဝ်ၵူၼ်းဝဵင်းၶဝ် ဢၼ်လႆႈၵူဝ်ၽေးရေႃးၵႃႇလူင်ၼၼ်ႉယူႇ။ သွၼ် ရတၼသုတ်ႈပၼ် ၸဝ်ႈဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇသေ ၸႂ်ႉႁႂ်ႈတိူင်ႇသတ်ႉၸႃႇ လွတ်ႈႁေႃးတီႈ ၼႂ်းဝဵင်း ၵူႈတီႈတီႈယဝ်ႉ။ ယူႇသဝ်း တီႈဝေႇသႃႇလီႇ ႁဵတ်း သၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်ပၼ် ပုၼ်ႈပၢင်ႈၽွၼ်းလီ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် 15 ဝၼ်း လုမ်းလုမ်း ယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းၽူႈၸႂ်တၼ် လႆႈဢိုပ်းယၢၵ်ႈ ၸႂ်လမ်ၸႂ်လၢႆ ဢဝ်တၢႆပိူၼ်ႈ ၸိူဝ်း ၼၼ်ႉၼႆ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လႆႈမႃးထူပ်းႁၼ် ထၢတ်ႈတြႃး မုၼ်ၶမ်းၽြႃးလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ် သဝ်းသၢင်ႈၼိမ်မႃးယဝ်ႉ။ ၸႂ်ၸိုၼ်ႈသႂ်မႃးသေ မေႃယူႇမေႃသၢင်ႈ ႁႂ်ႈတူဝ်ယူႇလီမႃးလႄႈ တၢင်းၶႆႈ တၢင်းပဵၼ် ရေႃးၵႃႇၵေႃႈ ယဵၼ်ႁၢႆမႃးယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လႆႈတၢင်း ယူႇလီပီးသၢၼ်းမႃး လႆႈၶိုၼ်းၶတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ၵၢၼ်ႁႆႈၵၢၼ်ၼႃး ၵၢၼ်ငၢၼ်းၶိုၼ်းလႄႈ ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၵေႃႈ ၶိုၼ်း လိူင်ႇၼမ်မႃး။ ႁဵတ်းၼႆသေ တီႈမိူင်းဝေႇသႃႇလီႇၼၼ်ႉ ၵၢပ်ႈဢိုပ်းယၢၵ်ႈ၊ ၵၢပ်ႈရေႃးၵႃႇ၊ ၵၢပ်ႈၶိူင်ႈလၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵၢင်းယၢၼ်ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇယဝ်ႉ။
ဝႃႇထူၼ်ႈသီႇ[မႄးထတ်း]
ဝႃႇထူၼ်ႈသီႇၵေႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး တေႃႈဢဝ်ဝႃႇ တီႈၵျွင်းဝေႇလုဝၼ်ႇ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။
လုၵ်ႉတီႈသိုၵ်း ပိုတ်ႇၵီႈလွင်ႈငိမ်းယဵၼ်[မႄးထတ်း]
ၼွၵ်ႈဝႃႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ယူႇသဝ်းတီႈသႃႇဝတ်ႉထိၼၼ်ႉၸိုင် မိူင်းၵပိလလႄႈ မိူင်းၵေႃးလိယၶဝ် ၶိုင်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ်ယူႇ။ လုၵ်ႈတီႈ ႁွင်ႈ ၼမ်ႉရေႃးႁၼီႇ ဢၼ်မီးၵႄႈၵၢင် သွင်ဝဵင်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ၽႄမႅင်ႇၼမ်ႉၵၼ် ဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ်လႄႈ ၸင်ႇလႅၼ်ႈထိုင် တီႈၽၢႆႇသိုၵ်း ၶိုင်ပွင်တႃႇတိုၵ်း ၵၼ်။ ၸွမ်းသွင်ၽၢၵ်ႇၶၢင်ႈၼမ်ႉ ပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်းလူင် တင်းသွင်ၽၢႆႇ ဝၢႆႇ ၼႃႈၸူးၵၼ် ပဵၼ်ၽွင်းဢၼ်သၢႆငၢႆ ၽႆးသိုၵ်း တေတႅၵ်ႇတိုၵ်းၵၼ်။
မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇယေႃးၶိင်း ၵႂႃႇယူႇသၢင်ႈ တီႈၵႄႈၵၢင်သိုၵ်းသွင်ၽၢႆႇ ၼၼ်ႉ ႁတ်းႁတ်းႁၢၼ်ႁၢၼ်သေ ႁေႃးတြႃး လွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ယူႇယဝ်ႉ။ “လွင်ႈၶိူဝ်းႁဝ်းၼင်ႇၵၼ် ဝႆႉၸႂ်ၼႂ်း ၸႂ်ၶဵၼ်တေႃႇၵၼ် မၼ်းဢမ်ႇလီၼႆ” ၸင်ႇႁေႃးပၼ် လွင်ႈမူမီလႄႈၽီတူၼ်ႈမႆႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇၵၼ်။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ယုမ်ႇယမ် ၶေႃႈၵႂၢမ်းပၢင်တၢႆးမိူၵ်ႈဝႃႈ လိၼ်ၵူၼ်ႇၼႆသေ တူဝ်ထိူၼ်ႇၶဝ် လႆႈ တုၵ်ႉယၢၵ်ႈၶၢၼ်ၸႂ်၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၼူၵ်ႉမၢၵ်ႇၶိူဝ်မၢၵ်ႇႁႅင်ႈလႄႈ ၸၢင်ႉပၢႆးလူင် လႆႈတၢႆ ႁေႃးၼႄၵႂႃႇ လွင်ႈလႆႈလူႉသုမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပုၼ်ႈတႃႇတေ ၽွမ်ႉ ၽဵင်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ ႁေႃးၼႄ လွင်ႈထိူၼ်ႇမႆႉပဝ်းလႄႈ မႆႉၵၢင်ပၢင်ႇၼၼ်ႉ လႄႈသင်၊ ၼူၵ်ႉၶုမ်ႈတင်းၼမ်လႄႈ မူးသိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈသင် ႁေႃးၼႄၵႂႃႇ ယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼင်ႁိူဝ် ပေႃးတေၶိုၼ်းမေႃသင်သွၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ႁေႃးၼႄ တြႃးဢတ်တၻၼ်တၵႂႃႇ။
ႁူဝ်သိုၵ်းၶဝ် တင်းသွင်ၽၢႆႇ လႆႈထွမ်ႇငိၼ်းတြႃး ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ပဵၼ် ဢၼ်ႁူႉႁၼ်လွင်ႈမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၵႂႃႇသေ ၵိုတ်းယဵၼ်သိုၵ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၼိုင်ႈၽၢႆႇ ၼိုင်ႈၽၢႆႇ ဢဝ်လုၵ်ႈသိုၵ်း 250 ၵေႃႉ ပၼ်မုၼ်ၶမ်းၽြႃးယူႇယဝ်ႉ။
ၽြႃး ႁွင်ႉဢဝ်ၶဝ်ၵူၼ်းသိုၵ်း 500 ၵႂႃႇတီႈ ထိူၼ်မႁႃႇဝၼ်ႇ ဢၼ်မီး တီႈႁိမ်း ဝဵင်းၵပိလၼၼ်ႉသေ ဢဝ်ၶဝ် ႁဵတ်းပဵၼ်ရႁၢၼ်း။ မုၼ်းၶမ်းၽြႃး ၵေႃႈ ၵႂႃႇတုင်းသွမ်း တီႈၵပိလလႄႈ ၵေႃးလိယ ပၼ်ႇပုတ်ႈၵၼ် ထူပ်းႁၼ် ၶဝ် ၽဵင်ႇၽဵင်ႇယဝ်ႉ။ လႆႈႁူႉႁၼ်ထိုင် ရႁၢၼ်းလုၵ်ႈသိုၵ်းၶဝ် ႁႃႈပၢၵ်ႇ ဢမ်ႇ သိူဝ်းဢမ်ႇၵျေႃႇ ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇၼႆလႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႈၸူဝ်းဢဝ်ၶဝ် ၵႂႃႇတီႈ ႁိမဝၼ်တႃႇသေ ႁေႃးၼႄ ၸၢတ်ႈၵုၼႃႇလလႄႈ ၶဝ်တင်းသဵင်ႈ လႆႈတြႃး ၵႂႃႇ။
ၽွင်းမိူဝ်ႈ ယူႇသဝ်းတီႈထိူၼ်ႇ မႁႃႇဝၼ်ႇ ဢၼ်မီးႁိမ်းဝဵင်း ၵပိလ ၼၼ်ႉ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ႁေႃးမႁႃႇသမယသုတ်ႉၵႂႃႇလႄႈ ရႁၢၼ်းလုၵ်ႈသိုၵ်း ၶဝ်ႁႃႈပၢၵ်ႇ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈၽီသၢင်ၶဝ် ၵုတေႇတင်းၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ထွမ်ႇဢဝ် ယဝ်ႉ။ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၽၢၼ်ႇႁိတ်းပဵၼ် ၽြႃးထႅင်ႈသူႇၼိုင်ႈ ဢၼ်မိူၼ်ၸဝ်ႈ လီလီၼၼ်ႉသေ ႁေႃးတြႃးထၢမ်တွပ်ႇၵၼ်ၵႂႃႇ တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။
ဝႃႇထူၼ်ႈႁႃႈ[မႄးထတ်း]
ပုၼ်ႈပၢင်ႈတႃႇပရႁိတ ၵႂႃႇတႃႈပႆတၢင်း တေႇသၸႃႇရီႇ ႁေႃးတြႃးၵႂႃႇသေ ထိုင်ၶၢဝ်း ၸမ်တေၶဝ်ႈဝႃႇမႃးၼႆ ၸင်ႇမႃး ဢဝ်ဝႃႇ တီႈၵျွင်းပြသၢတ်ႈလူင် ဢၼ်မီးတီႈ ၼႂ်းထိူၼ်မႁႃႇဝၼ်ႇ မိူင်းဝေႇသႃႇလီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းမုၼ် ၶမ်းၽြႃး မႃးမီးယူႇ တီႈဝေႇသႃႇလီႇၼႆႉ တီႈၵပိလဝၢတ်ႈ ၸဝ်ႈပေႃႈႁေႃၶမ်း လူင်သုတ်ႉထေႃးတၼ ဢႃႇသဝေႃး မူၺ်ႉမူတ်းယူတ်းၵဵင်ႈ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇ ၵႂႃႇ ၽွင်းတိုၵ်ႉ ပဵၼ်ၶုၼ် ၼင်ႈပလၢင်ႇၼၼ်ႉလႄႈ ၸဝ်ႈပေႃႈ ၶဝ်ႈၸၢမ်ႇ ပရိၼိပ်ႉပၢၼ်ႇၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
ႁဵတ်းသၢင်ႈပၼ် ပုၼ်ႈပၢင်ႈမႄႈၼႃႉၸဝ်ႈ[မႄးထတ်း]
ဝၢႆးသေ သိုၵ်းၵပိလလႄႈ ၵေႃးလိယယဵၼ်ၵႂႃႇ ၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ် မေး ၼၢင်းလုၵ်ႈသိုၵ်းႁႃႈပၢၵ်ႇ ဢၼ်ၽူဝ်ၶဝ် ၵႂႃႇႁဵတ်းရႁၢၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႁႃႈ ပၢၵ်ႇၼၢင်း ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် ၵႂႃႇတီႈ မႄႈၼႃႉၵေႃးတမီႇသေ တိုၵ်းသူၼ်း ၸႂ်ႉႁႂ်ႈ မႄႈၼႃႉၵေႃးတမီႇ ၵႂႃႇယွၼ်းသုၼ်ႇ ႁႂ်ႈလႆႈႁဵတ်းပဵၼ် ၽိၵ်ႉၶူႇ ၼီႇ (ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်း) တီႈၽြႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မႄႈၼႃႉၵေႃးတမီႇၼႆႉ မိူဝ်ႈၽွင်းၽြႃး မႃးတီႈၵပိလၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်း ၵႂႃႇယွၼ်းၶႂၢင်း တႃႇတေပဵၼ် ၽိၵ်ႉၶူႇၼီႇရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်းၼၼ်ႉသေတ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးဢမ်ႇပၼ်။ ယၢမ်းလဵဝ် မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ မီးၵေႃႉမႃးလႄႈ ၶဝ်ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် ထႃႁူဝ်ၶဝ် ႁဵတ်းပိူင် ၼၢင်းထေႇရီႇယဝ်ႉ။
ၼၢင်းထေႇရီႇၶဝ် ႁႃႈပၢၵ်ႇပၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ လုၵ်ႉတီႈၵပိလ တေႃႇထိုင် ဝေႇသႃႇလီ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ယူႇၸၼႃႇႁႃႈသိပ်းဢဵတ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ၸင်ႇ ဢွၼ်ၵၼ် ပႆတိၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈယုမ်ႇယမ် ၼပ်ႉထိုဝ်မုၼ်ၶမ်းၽြႃး၊ လွင်ႈဢဝ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဝႆႉတႅမ်ႇယေႃႈ၊ ၶႂ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆလႄႈ ၸင်ႇဢမ်ႇ သိူဝ်းၶီႇဝေႃးၶမ်း၊ လေႃႉၶမ်း၊ ၸင်ႇၶၢမ်ႇဝၢင်းတမ်း ပႆတိၼ်ဢဝ်ၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း ဢၼ်ယၢမ်ႈယူႇ ၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃသေႇသေႇ ပဵၼ်ၽူႈဢၼ် ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇၼုမ်ႇလွၼ်ႉလွၼ်ႉလႄႈ ၽႃႇတိၼ်ၼုမ်ႇဢွၼ်ႇၶဝ် ၵႂ်ႈပွင်း သေ ဢမ်ႇၵႃး သမ်ႉပေႃး တႅၵ်ႇလွၵ်ႈဢွၵ်ႇလိူတ်ႈလူးၵွၼ်ႇ။
ပေႃးႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် တီႈၵျွင်းၼႆ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ဢမ်ႇပႆႇႁတ်းၶဝ်ႈ ၼႂ်းၵျွင်း ၵမ်းလဵဝ်၊ ဢွၼ်ၵၼ် ၸုတုမ်ၵၼ်ယူႇဝႆႉ တီႈၼႃႈတူဝၢင်းၵျွင်းၼၼ်ႉယူႇ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ လႆႈလုၵ်ႉတီႈၵႆ ပႆတီႈယၢဝ်း ႁိူဝ်ႉမွႆႈၶၢဝ်းတၢင်းၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ၸွင်ႇတေလႆႈ ၶေႃႈၶႂၢင်း ႁဵတ်းၽိၵ်ႉၶူႇၼီႇႁႃႉၼႆ လႆႈၸႂ်မႆႈၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ၸွမ်းၼင်ႇ ၾိင်ႈတိုၼ်းသၽႃႇဝၼၢင်းယိင်း မဵဝ်းၸၢင်ႈမေႃၸႂ်လဵၵ်ႉၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ဢမ်ႇယိူၼ်ႉၵၼ်ႈ ပၼ်ႈၸႂ်လႆႈသေ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်ႁႆႈဝႆႉယူႇ သိုတ်ႉသိုတ်ႉ။
ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇ လႆႈမႃးႁၼ် ၼၢင်းယိင်းငိူၼ်ႈၶိူဝ်းသႃႇၵီႇ ၶဝ် ၸုတုမ်ၵၼ် ႁႆႈၼၼ်ႈပၼ်းဢူၼ်ဝႆႉယူႇၼႆ ထၢင်ႇဝႃႈ “ၶိူဝ်းသႃႇၵီႇ ထူပ်းၽေးၶဵၼ်ယူဝ်း”ၼႆသေ ၸင်ႇမႃး ထၢမ်လွင်ႈထၢမ်တၢင်းမၼ်းယဝ်ႉ။ မႄႈၼႃႉၵေႃးတမီႇ ၸင်ႇလၢတ်ႈၼႄၵႂႃႇ လွင်ႈၶဝ်ၽႅဝ်မႃး တႃႇတေ မႃးႁဵတ်း ၽိၵ်ႉၶူႇၼီႇ တီႈမုၼ်ၶမ်းၽြႃးၼႆယူႇ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇ တိုၵ်းသူၼ်းဝႆႈလဝ်ႈ လၢႆပွၵ်ႈလၢႆၽဝ်ႇ လႄႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇတမ်းဝၢင်း ပၵ်းပိူင်လူင်ပႅတ်ႇဢၼ်သေ ပၼ်ၶႂၢင်း ႁႂ်ႈၼၢင်းယိင်း မႃႇတုၵႃႇမၶဝ် မႃးႁဵတ်း ၽိၵ်ႉၶူႇၼီႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ၼၼ်ႉ ၼၢင်းယသေႃႇထရႃႇ၊ ၼၢင်းၸၼပတၵလျႃႇၼီႇ ၸိူဝ်းၶဝ် မႄႈ ႁၢင်ႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးႁဵတ်း ၽိၵ်ႉၶူႇၼီႇလႄႈ ၶဝ်တင်းသဵင်ႈၵေႃႈ ၵိလေႇ သႃႇ ဢႃႇသဝေႃးမူၺ်ႉမူတ်းယူတ်းၵဵင်ႈသေ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇ။
ၸၼပတၵလျႃႇၼီႇ ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းသႃႇသၼႃႇ[မႄးထတ်း]
ဝၢႆးသေ မႄႈၼႃႉၵေႃးတမီႇ မႃးႁဵတ်းရႁၢၼ်း တမ်ႈတီႈၽြႃးယဝ်ႉ တီႈႁေႃ ၵပိလၼၼ်ႉ ၼၢင်းၸၼပတၵလျႃႇၼီႇ (ရူပၼၼ်ႇတႃႇ) ၸင်ႇမႃးဝူၼ်ႉ ထိုင် ၼင်ႇၼႆ။ ၸဝ်ႈပီႈလူင်သိတ်ႉတတ်ႉထၵေႃႈ ပွႆႇၽႃႈပႅတ်ႈ ၸီးၸိမ်ႇ ၶုၼ်ႁူင်လူင်ၸၵ်ႉၵျႃႇ ပၢႆႈၵႂႃႇႁဵတ်းရႁၢၼ်းလႄႈ ပဵၼ်သပ်ႉပိင်ႇၺုမုၼ်ၶမ်း ၽြႃးၵႂႃႇယဝ်ႉ။ လၢၼ်ၸၢႆးၵဝ် ရႃႇႁုလႃႇ ဢၼ်မီးၽုင်းဢူ တႃႇတေပဵၼ် ၶုၼ်ၸၵ်ႉၵျႃႇၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇတူၺ်းထိုင် ၸီးၸိမ်ႇၶုၼ်သေ ၸပ်း ၸွမ်းႁွမ်းပႆ သဵၼ်ႈတၢင်းပေႃႈမၼ်းယဝ်ႉ။ တီႈဢိင်ပိုင်ႈၵဝ် ၸဝ်ႈပီႈၼၼ်ႇတ ၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇတူၺ်းထိုင်ၵဝ် ပၢႆႈၵႂႃႇႁဵတ်း ရႁၢၼ်းပႅတ်ႈ။ ၸဝ်ႈမႄႈ ၵေႃး တမီႇၵေႃႈ ႁဵတ်းပိူင်ၼုင်ႈလိူင် ၸိူင်ႉၼင်ႇလုၵ်ႈမၼ်းပႅတ်ႈ။ တီႈႁေႃၼႆႉ ၵိုတ်းဝႆႉ ၵဝ်ၵေႃႉလဵဝ်ၵူၺ်း တေသိုပ်ႇယူႇၵႂႃႇ ႁဵတ်းၼႆ တေမီးၽွၼ်းလီသင်၊ ၵဝ်တေ ၸွမ်းလင်ၶဝ် ၵႂႃႇတီႈ ရႃႇၸၵျူဝ်ႇၵွၼ်ႇၼႆသေ ဢွၼ်ဢဝ်ၵူၼ်း မၼ်းၼၢင်း မႃးယူႇတီႈ ၸဝ်ႈမႄႈၵေႃးတမီႇယူႇ။
လႆႈမႃး ၸဵတ်းပႅတ်ႇဝၼ်း ၸဝ်ႈမႄႈၵေႃးတမီႇ ႁေႃးတြႃးပၼ် မၼ်း ၼၢင်းသေ ၸင်ႇႁဵတ်းပဵၼ် ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်း တီႈၸဝ်ႈမႄႈ။ ဝၢႆးသေ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်းယဝ်ႉ မၼ်းၼၢင်း တိုၼ်းဢမ်ႇၵႂႃႇထွမ်ႇတြႃး တီႈ ၽြႃးသေပွၵ်ႈ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈသင်ၼႆ မၼ်းၼၢင်းဝႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၼႆႉ မေႃႁေႃးတြႃး သႄႉသွမ်း လွင်ႈႁၢင်ႈလီ ၼႆယဝ်ႉ။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး လႆႈႁူႉထိုင်ၼင်ႇၼၼ် ၸင်ႇပူင် ၶေႃႈပႆးၺၢတ်ႈဝႃႈ တႃႇတေမႃးထွမ်ႇ ဢေႃးဝႃႇတၼၼ်ႉ တူဝ်ၸဝ်ႈ ၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈမႃး၊ ပေႃးဢမ်ႇမႃး ၺႃးပႃႇၸိတ်ႈဢႃႇပၢတ်ႈၼႆလႄႈ မၼ်းၼၢင်း ၸင်ႇတေၽႅဝ်မႃး တမ်ႈတီႈၽြႃးယူႇ။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၵေႃႈ ၸင်ႇဢဝ်ၽုင်း တၼ်းၶူဝ်း ၽၢၼ်ႇႁဵတ်းဝႆႉ ႁၢင်ႈၼၢင်းယိင်းႁၢင်ႈလီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ႁႂ်ႈယိပ်းဝီး ဝီးပၼ်ၽြႃးဝႆႉယူႇ။ သိုပ်ႇၽၢၼ်ႇႁဵတ်း ႁႂ်ႈၼၢင်းယိင်းႁၢင်ႈလီၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၸဵပ်းပဵၼ်ယဵၼ်း ပဵၼ်ထဝ်ႈ မဵၼ်တူႇ မဵၼ်ၼဝ်ႈ ယၢပ်ႇယိၼ်းၶၢၼ်ၸႂ်သေ ၼၢင်းၸၼပတၵလျႃႇၼီႇ လႆႈႁၼ်ၼင်ႇၼၼ် မၢၼ်ႇမႃႇၼ တၢင်းႁၢင်ႈ လီမၼ်းၼၢင်း ၸင်ႇတူၵ်းယွၼ်ႇ ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇၵႂႃႇသေ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇ ႁေႃးတြႃးပၼ်လႄႈ မၼ်းၼၢင်း ဢဝ်တြႃးဝိပသ်ႉသၼႃႇ သႂ်ႇၸႂ်သေ တူၵ်း ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇ။
ၼၢင်းယသေႃႇထရႃႇ ၶဝ်ႈၼႂ်းသႃႇသၼႃႇ[မႄးထတ်း]
ဝၢႆးသေ မႄႈၼႃႉၵေႃးတမီႇလႄႈ ၸၼပတၵလျႃႇၼီႇၶဝ် ႁဵတ်းၽိၵ်ႉၶူႇ ၼီႇယဝ်ႉ မွၼ်းၼၢင်းယသေႃႇထရႃႇ ဝူၼ်ႉထိုင်ၼင်ႇၼႆ “ပေႃႈၸဝ်ႈႁေႃ ၶမ်းလူင် သုတ်ႉထေႃးတၼၵေႃႈ ၶဝ်ႈၸၢမ်ႇပရိၼိပ်ႉပၢၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၼၼ်ႇတ ၵေႃႈ ပႃးၵႂႃႇၽၢႆႇၽြႃးယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ လုၵ်ႈၸၢႆးၶမ်းႁၢႆးၵဝ် ရႃႇႁုလႃႇ ၵေႃႈ ပေႃႈၶဝ်ဢဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ပေႃးၵုမ်ႇၵႂႃႇႁဵတ်း ရႁၢၼ်းပႅတ်ႈ မူတ်းမူတ်း ၸိူင်ႉၼႆ ဝဵင်းၵပိလဝၢတ်ႈ ဢၼ်ပူႇမွၼ်ႇပၢၼ်ၵွၼ်ႇ ဢၼ်ၶုၼ်ဢွၵ်ႉၵႃႇမုၶ တႄႇတင်ႈမႃးၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၵေႃႉဢၼ်တေပုတ်ႈသိုပ်ႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီး ၽူႈလႂ်ၽႂ်သေ တေလူႉတေႁၢႆယဝ်ႉ။ ပေႃးလူႉလႅဝ်ၼႆၸိုင် ၶိူဝ်းပီႈၶိူဝ်းၼွင်ႉ ႁဝ်း တေလႆႈယူႇသဝ်း ႁႅင်ႈႁဵဝ်ႇၵႂႃႇ မိူၼ်ၼင်ႇ မွၵ်ႇမူဝ်ၶၢဝ်းမႆႈၼၼ်ႉ ၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈ ဝၼ်းယဝ်ႉ။ ၵဝ်ၼၢင်းၼႆႉ ပိူဝ်ႈပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းလႄႈ တေႁဵတ်းၶုၼ်ၼႆၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇထုၵ်ႇ။ ၵဝ်တေၵႂႃႇယွၼ်းဢဝ် လုၵ်ႈၸၢႆးၵဝ်ရႃႇႁုလႃႇ တီႈၽြႃးသေ ဢဝ်မႃးႁဵတ်းၶုၼ် ၶၢမ်ႇဢၽိသဵၵ်ႇၵွၼ်ႇ” ဝူၼ်ႉၼင်ႇၼႆသေ ဢွၼ်ဢဝ် ပရိသၢတ်ႈမၼ်းၼၢင်း ၶီႇလေႃႉရထႃး မႃးတီႈ ၽြႃးယူႇ။
ပေႃးႁွတ်ႈထိုင် ရႃႇၸၵျူဝ်ႇ ၵျွင်းဝေႇလုဝၼ်ႇယဝ်ႉၼႆ
“မုၼ်သုင်ၶမ်းၽြႃးတီႈၶႃႈ... ၸဝ်ႈႁဝ်း ယႃႇပေတူၺ်းႁၼ် ပုၼ်ႈတႃႇ ၸဝ်ႈႁဝ်းၵူၺ်းၶႃႈ။ တူၺ်းႁၼ် ၵျၢင်ႉၵမ် တီႈၼိူဝ် သတ်ႉတဝႃႇ တီႈၼိူဝ် ငိူၼ်ႈၶိူဝ်းပီႈ ၶိူဝ်းၼွင်ႉ သေၵမ်းၶႃႈ။ မိူဝ်ႈလဵဝ် မိူင်းၵပိလဝတ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ သႅင်ဢမ်ႇမီးဢူ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ မုုၵ်ႉၾႆးဢမ်ႇလုၵ်ႉၼၼ်ႉဢေႃႈ၊ ဢမ်ႇမီး ၽူႈတေပုတ်ႈႁၢင်ႈႁေႃလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် ပၢႆႁေႃႁဵဝ် ႁၵ်းဝႆႉၶႃႈဢေႃႈ၊ ၵွပ်ႈၼႆ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းမိူင်း ပေႃးတေမီး တီႈပိုင်ႈ၊ ၼင်ႇႁိုဝ် ငိူၼ်ႈၶိူဝ်းပေႃး တေမီး တီႈၸႂ်ယႂ်ႇၼၼ်ႉ ၶႅၼ်းတေႃႈ ဢဝ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶႃႈ ရႃႇႁုလႃႇ ဢွၵ်ႇၼႂ်း သႃႇသၼႃႇသေ ႁႂ်ႈပၼ်ပုတ်ႈ ၸီးၸိမ်ႇႁၢင်ႈႁေႃ ပၢၼ်ပူႇမွၼ်ႇၼၼ်ႉ သေ ၵမ်းၶႃႈ” ၵမ်းၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၸင်ႇဝႃႈ
“ၼၢင်းယသေႃႇထရႃႇ... ၵဝ်ၽြႃးၼႆႉ ၵဝ်တူၺ်းႁၼ် ၵျၢင်ႉၵမ် ပုၼ်ႈ ၵဝ်ၵူၺ်း ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈ၊ တူၺ်းႁၼ်ၵျၢင်ႉၵမ် ပုၼ်ႈၶိူဝ်းပီႈ ၶိူဝ်းၼွင်ႉ ၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈ၊ တီႈသိုဝ်ႈ ၵဝ်ၽြႃးတူၺ်းႁၼ်ထိုင် ပုၼ်ႈလေႃးၵ သၢမ်ပႃး ပုၼ်ႈ ၽီသၢင်သတ်းၵူၼ်း သတ်ႉတဝႃႇတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ဝႆႉမိူၼ်ၼင်ႇ လုၵ်ႈငဝ်ႈၵဝ် ၸဝ်ႈရႃႇႁုလႃႇသေ ၵဝ်ၽြႃးတူၺ်းႁၼ်ၵျၢင်ႉၵမ်ပုၼ်ႈၶဝ် တင်းသဵင်ႈယူႇ ယဝ်ႉ။ ဢၼ်မႂ်းၼၢင်း ဝႃႈမႃးၼၼ်ႉ တီႈတႄႉမၼ်း ပဵၼ်လွင်ႈလီတႃႇ ရႃႇႁုလႃႇၵေႃႈဢမ်ႇၸိုဝ်ႈ၊ ပုၼ်ႈၽွၼ်းမွၼ်းလီ တႃႇမႂ်းၵေႃႈဢမ်ႇၸိုဝ်ႈ၊ တႃႇၶိူဝ်းပီႈ ၶိူဝ်းၼွင်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈ၊ လွင်ႈၸၢမ်ႇပူၺ်ႈ လေႃးၵီႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈ တႃႇဝၢႆႈပၼ်ႇ ၼႂ်းသမ်ႇသရႃႇ ဢမ်ႇသုတ်းဢမ်ႇသဵင်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ၵူၺ်း။ ၸီးၸိမ်ႇၼၼ်ႉ ဢဝ်ဢႃႇရုမ်ႇၵႃႇမၵုင်ႇ တႄႇပဵၼ်ငဝ်ႈသေ တေလႆႈ သိုပ်ႇၽႄႈ ၵၢၼ်မိူၵ်ႈတုၸရိူၵ်ႈ တႃႇၵႂႃႇသိူၵ်ႈ ၵႂႃႇတိူၵ်ႈဢပႃႇယ တုၵ်ႉၶၼၼ်ႉ ၵူၺ်း။ ၵွပ်ႈၼႆ ၼႂ်းၶူင်းၵူၼ်းၼႆႉ ပေႃးတေဢဝ် ယုပ်းယၢပ်းၵႃႇမၵုင်ႇ ၸုၵွင် ၵၼ်သေ သမ်ႉဢဝ်ၾႆးၵိလေႇသႃႇ ၸုတ်ႇၽဝ်ယူႇၼႆၸိုင် တေလႆႈထိုင် တီႈလိူတ်ႇမႆႈ လုလႅဝ်ၵူၺ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈႁႃႉ။ မႂ်းၼၢင်းၵေႃႈ ဢွၵ်ႇၽၢၵ်ႈငၢၵ်ႈယၢၼ် ပၢၼ်ၵူၼ်းသေ မႃးႁဵတ်းရႁၢၼ်း လူၺ်ႈၵဝ်ၽြႃး မႃးႁဵတ်းရႁၢၼ်း လူၺ်ႈ လုၵ်ႈၸၢႆးရႃႇႁုလႃႇ၊ မႃးႁဵတ်း ရႁၢၼ်းလူၺ်ႈ ၶိူဝ်းပီႈၶိူဝ်းၼွင်ႉသေ သိုပ်ႇၵွင်ႉ မိုဝ်းၵၼ် ႁႂ်ႈယၼ်ထိုင် လိုမ်ႈႁိုင်ၽုင်ႇၼိပ်ႉပၢၼ်းပုၼ်ႉတႃႉ”
ဝၢႆးသေ လႆႈငိၼ်းတြႃး တီႈၽြႃးၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ ႁူႉႁၼ်သတ်ႉၸႃႇသီႇပႃး သေ တၢင်းၸိူင်ႉၸႅင်ႈၽုင်ၼၢင်းမၼ်း ၸင်ႇလူင်းၵျွင်းမႃး မႃးၶၢမ်ႇပဵၼ် ရႁၢၼ်း တီႈၸၼပတၵလျႃႇၼီႇထေႇရီႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းယဝ်ႉ ၶတ်းၸႂ် ၵၢၼ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇလႄႈ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်းႁုပ်ႈလႆႈ ပတိသမ်ႇ ၽီႇတႃႇသီႇပႃး၊ ဢၽီၺၢၼ်ႇႁူၵ်းပႃး၊ သမႃႇပၢတ်ႈပႅတ်ႇပႃးသေ တူၵ်းႁွတ်ႈ ဢရႁတ်ႉတၽူဝ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။
ၽူႈမႃးၶဵင်ႇၶႄႉ ၸဝ်ႈဢွင်ႇပေႉ[မႄးထတ်း]
သြႃႇလူင်ၶုၼ်ဝေႇသႃႇလီႇၶဝ် သတ်ႉၸၵ ဢၼ်မေႃဝႃႇတ ၼိုင်ႈႁဵင် ၼၼ်ႉ မၼ်းမႃးၶႄႉၶဵင်ႇ ထဵင်မုၼ်ၶမ်းၽြႃးယဝ်ႉ။ မၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈ ဢတ်ႉတဝႃႇတလူင်ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ မၼ်းၶၢၼ်ပၢၵ်ႇၶၢၼ်ၵႂၢမ်းဝႃႈဝႆႉ ပေႃးတေမႃး ၶႄႉၶဵင်ႇဝႃႇတမၼ်းၼႆ ယႃႇပေဝႃႈၵူၼ်းၵွၼ်ႇလႃႈ တေႃႈတေႃမႆႉ ယင်းသၼ်ႇ ဝႆၶွၼ်းၼႆယဝ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁၢင်ႈၽၢင်မၼ်းၼႆႉ ႁၢင်ႈၸဝႆႉတႄႉတႄႉ။ မၼ်း ၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆး ပရပိူၵ်ႈၵူၼ်းၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်မေႃဝႃႇတႁႃႈပၢၵ်ႇ၊ မႄႈမၼ်ႈၵေႃႈ တေႃႈမေႃထႅင်ႈ ဝႃႇတႁႃႈပၢၵ်ႇလႄႈ မၼ်းလႆႈႁဵၼ်းမေႃမႃး ဝႃႇတႁဵင်ၼိုင်ႈ တီႈပေႃႈမႄႈမၼ်းယဝ်ႉ။
ပေႃးဝႃႈ မႃးႁၼ်မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၼႆ မၼ်းလႆႈပၼ်တၢင်းသုမ်း ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ မၼ်းဝႃႈဝႆႉ တူဝ်ႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢတ်ႉတၼႆလႄႈ မုၼ်ၶမ်း ၽြႃးၸင်ႇဢဝ် ယုတ်ႉတိပေႇတ ထၢမ်မၼ်းၵႂႃႇ “ပေႃးဝႃႈတူဝ်(ရူပ)ႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢတ်ႉတ ၼႆၸိုင်၊ ပေႃးဝႃႈ ၸွမ်းၵၢင်ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၼႆၸိုင်၊ မႂ်းၶိုင်ၸႂ်ႉႁႂ်ႈတူဝ်မႂ်း ႁၢင်ႈ လီသေပိူၼ်ႈလေႃႇ၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ မၼ်းပဵၼ် ဢၼတ်ႉတလႄႈ ၸင်ႇဢမ်ႇ ပဵၼ်လႆႈ ၸွမ်းၼင်ႇ ႁဝ်းၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႈ” မၼ်းလႆႈသုမ်း ဝႃႇတ ဢၼတ်ႉတ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ။
ၼႂ်းပရိသၢတ်ႈ ၽူႈဢၼ်မႃးပႂ်ႉထွမ်ႇ ပွႆးၶေႉၶဵင်ႇဝႃႇတၵၼ်ၼၼ်ႉ ၶုၼ် လိတ်ႉသဝီႇ ပႃးၼိုင်ႈၸင်ႇဝႃႈ...
“သြႃႇသတ်ႉၸၵၼႆႉ မႃးၺႃးၽြႃးသေ မိူၼ်ၼင်ႇပူတိၼ်ၶၢတ်ႇ မႅင်း သၢပ်ႇ တၢၵ်ႇႁၢႆၼၼ်ႉလီလီယဝ်ႉ” ၶဝ်လၢတ်ႈႁွင်ႉပၢဝ်ႇၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ။
ၵမ်းလိုၼ်း သြႃႇသတ်ႉၸၵၼႆႉ ႁဵတ်းပဵၼ် ၵူၼ်းလၵ်းလႅမ်သေဝႃႈ မၼ်းႁတ်းၶႄႉၶဵင်ႇ ပုၵ်ႉၵူဝ်ႇၸိူင်ႉၼင်ႇ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၼၼ်ႉၵွၼ်ႇယဝ်ႉၼႆ ပၼ်မုၼ်ၶမ်းၽြႃးပႄႉသေ ၸင်ႇပၢင်းဢဝ်ၽြႃး မိူဝ်းၵၢပ်ႈသွမ်းယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းဢမ်ႇပဵၼ် ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇမႃး။
မုၼ်ၶမ်းၽြႃးတႄႉ ပေႃးဝႃႈ ဢွၵ်ႇဝႃႇၼႆၸိုင် ၸင်ႇၶပ်ႉၶိုင် ၶၢဝ်းတၢင်း ၸိူင်ႉၼင်ႇထုင်းၸၢမ်ႇယူႇ။ ၵႂႃႇၵုၼ်သီႇႁူဝ်ႇသေလႄႈ ၵႂႃႇႁေႃး တြႃးပၼ် လၢၼ်ၼၵႃးၵွၼ်ႇ။
ဝႃႇထူၼ်ႈႁူၵ်း[မႄးထတ်း]
ဝႃႇထူၼ်ႈႁူၵ်းၼႆႉတႄႉ ဢဝ်ဝႃႇ တီႈၵျွင်းလွႆမၵုထ ဢၼ်မီးႁိမ်း ၽင်ႇ ပၢင်ႇလၢႆႇၼၼ်ႉသေ ပေႃးဢွၵ်ႇဝႃႇ ၸင်ႇၶိုၼ်းယေႃးၶိင်း ၵႂႃႇတီႈၵျွင်းဝေႇ လုဝၼ်ႇ ယူႇသဝ်း တီႈရႃႇၸၵျူဝ်ႇၵႅပ်ႉၼိုင်ႈယူႇ။
သပိတ်ႈဝႆႉၼိူဝ်ပၢႆမႆႉလႄႈ ၸဝ်ႈပိၼ်ႇတေႃးလ[မႄးထတ်း]
သထေးလူင်ရႃႇၸၵျူဝ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢဝ်မႆႉၸၼ်းၵူး ဢၼ်မၼ်းလႆႈ မႃး ၼႂ်းၼမ်ႉၵင်းၵႃႇၼၼ်ႉ မႃးဢဝ်ႁဵတ်း သပိတ်ႈသေ ဢဝ်ၽႅဝ်ဝႆႉ ၼိူဝ်ပၢႆ မႆႉပူၵ်ႇ ဢၼ်သုင်ႁူၵ်းသိပ်းသွၵ်ႇၼၼ်ႉယူႇ။ မၼ်းၸင်ႇသေႃႇဝႃႈ “ၽူႈ ဢၼ် ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇ ဢၼ်မီးၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းၶဝ် ၶႅၼ်းတေႃႈ မႃးဢဝ် သေၵမ်း၊ ပေႃးဝႃႈ ၽူႈလႂ်ၽႂ်မႃးဢဝ်လႆႈၼႆ ႁဝ်းၶႃႈတင်းလုၵ်ႈတင်းမေး တင်းႁိူၼ်း တင်းယေး တေပိုင်ႈဢိင် ယုမ်ႇယမ်ၶႃႈဢေႃႈ” ပိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ၼင်ႇ ၼႆ။
ၸိူဝ်းပဵၼ် ပူႇရႃႇၼၵတ်ႉသပ... သြႃႇတိတ်ႉထိလူင် ႁႃႈၵေႃႉၸိူဝ်း ၼၼ်ႉ ၸင်ႇဝႃႈ “ႁဝ်းပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇဢိူဝ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၼႆႉ ယႃႇပေႁႂ်ႈလႆႈၼႄ တၼ်းၶူဝ်းသေ ဢဝ်လႃႈ။ ပူတ်းဢဝ် သ ပိတ်ႈၼၼ်ႉ ပၼ်ႁဝ်းလႄႈ” မႃးယွၼ်းၼင်ႇၼႆယူႇ။ သြႃႇလူင်ၼႃႇတ ပုတ်ႉထၼၼ်ႉၸမ်း မႃးၸုၵ်းတႂ်ႈငဝ်ႈ မႆႉပူၵ်ႇၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းႁၢင်ႈ ဢၢင်ႈ တေမိၼ်ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇဢဝ်ၼၼ်ႉလူဝ်လူဝ်။ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ဢၼ်မၼ်းသွၼ်ႇဝႆႉ ၼၼ်ႉ သမ်ႉဢွၼ်ၵၼ် မႃးတိုတ်ႉၸၼ် မၼ်းလူမ်ႉသေ “ၵွမ်ႉၵူၺ်း သပိတ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉၵူၺ်း ယႃႇၼႄတၼ်းၶူဝ်းၶႃႈ” ႁႄႉသီးၵႂႃႇ ၼင်ႇၼႆယူႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၶဝ်ၸင်ႇယွၼ်းဢဝ် သပိတ်ႈၼၼ်ႉသေတႃႉ သထေးလူင် ယုမ်ႉ ၶူဝ်သေ ဝႆႁူဝ်မၼ်းယူႇ။
သပိတ်ႈ ဢၼ်ၽႅၼ်ဝႆႉ ၼိူဝ်ပၢႆမႆႉၼၼ်ႉ မီးၵႂႃႇၸဵတ်းဝၼ်း။ ၽူႈလႂ် ၽႂ်ၵေႃႈ တေႃႈပႆႇဢဝ်လႆႈ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းၽူႈဢၼ် သူပ်းလၼ်းၵၼ်း သူပ်းၶၼ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ “ၵူၼ်းဢၼ်ဝႃႈ ၵဝ်ပဵၼ်ၽြႃး ၵဝ်ပဵၼ် ရႁၢၼ်းတႃႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ တင်းၼမ်သေတႃႉ တီႈတႄႉၽႂ်ၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇမႃးဢဝ်လႆႈ”လၢတ်ႈၵႂၢမ်း သႄႉသွမ်းမႃး ၼင်ႇၼႆယူႇ။
ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းဢၼ်ၼႆႉ ၸဝ်ႈမွၵ်ႉၵလၢၼ်ႇလႆႈငိၼ်းသေ “ၶဝ်ၼႆႉၽိတ်း မႅၼ်ႈၺႃး ပႃးၸဵမ် ဢရိယႃႇရႁၢၼ်းတႃႇၶဝ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးတေ ႁဵတ်းၼႆ တူၺ်းယူႇၼႆၸိုင် ၵူၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇႁူႉၶဝ် တေၽိတ်းလိူဝ် တိၵ်းတိၵ်းယူႇ” ဝူၼ်ႉႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆ ၸင်ႇၸႂ်ႉႁႂ်ႈ ၸဝ်ႈပိၼ်ႇတေႃးလ ၵႂႃႇဢဝ်သပိတ်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၸဝ်ႈပိၼ်ႇတေႃးလၵေႃႈ ၸင်ႇဢဝ်တၼ်းၶူဝ်းမၼ်း ယုၵ်ႉဢဝ် ၶႅပ်း မၢၵ်ႇႁိၼ်လူင် ဢၼ်မီး တီႈၽၵ်းတူဝဵင်း ရႃႇၸၵျူဝ်ႇၼၼ်ႉသေ မိၼ်ၼႄ တီႈၼိူဝ်ဝဵင်း။ ၵူၼ်းတင်းဝဵင်း ဢွၼ်ၵၼ် မေႃးၼၼ်ႈပၼ်းဢူၼ် ၽႂ်ၵေႃႈ ၵူဝ်တူၵ်းသႂ်ႇ ႁူဝ်ၽႂ်မၼ်းသေ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် မႃးတွင်းပၢၼ်ႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ် ၶႅပ်းမၢၵ်ႇႁိၼ်လူင် မိၼ်လၢႆလၢႆၵူၺ်း၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇႁၼ် ၸဝ်ႈရႁၢၼ်း ဢွၵ်ႇမႃးၼႂ်းမၢၵ်ႇႁိၼ်။ ၸဝ်ႈပိၼ်ႇတေႃးလ ဢ တိတ်ႉထၢၼ်ႇ ဢဝ်မၢၵ်ႇႁိၼ်တႅၵ်ႇငၢၵ်ႈပဵၼ် သွင်ၽၢၵ်ႇသေ ဢွၵ်ႇမႃးၼႂ်းၵႄႈ မၢၵ်ႇႁိၼ် ၶိုၼ်းဢတိတ်ႉထၢၼ်ႇ ႁႂ်ႈမၢၵ်ႇႁိၼ် ၵႂႃႇမီးတီႈၵဝ်ႇမၼ်းယဝ်ႉ။
သထေးလူင်ရႃႇၸၵျူဝ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇမႃး ဝႆႈလဝ်ႈတွင်းပၢၼ်ႇ ႁႂ်ႈၸဝ်ႈ ပိၼ်ႇတေႃးလ ယေႃးၶိင်းလူင်းမႃးၼႆ လၢႆပွၵ်ႈလၢႆၽဝ်ႇယူႇ။ ပေႃးၸဝ်ႈၼၼ်ႉ လူင်းမႃးၼႆ ၸင်ႇပူတ်းဢဝ် သပိတ်ႈၼၼ်ႉ သႂ်ႇသွမ်းတဵမ်တဵမ် ယိုၼ်ႈၵၢပ်ႈ ထိုင် ၼႂ်းမိုဝ်းၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းတင်းၼမ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် ယွင်ႈဢၢမ်း ၸဝ်ႈပိၼ်ႇတေႃးလသေ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢမ်ႇပႆႇတၼ်းလႆႈႁၼ် ၽုင်းတၼ်း ၶူဝ်းမၼ်းၸဝ်ႈလႄႈ ယွၼ်းတူၺ်းထႅင်ႈ၊ မၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ၼႄပၼ်ၶဝ်၊ ၸိူဝ်းၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ် ဢူၼ်ပၼ်း ၸွမ်းလင်ၸဝ်ႈပိၼ်ႇတေႃးလ ၽႅဝ်မိူဝ်း ထိုင် တမ်ႈတီႈၵျွင်းဝေႇလုဝၼ်ႇယူႇ။
ယွၼ်ႉသဵင်ၵူၼ်းဢူၼ်မေႃးသေ ပေႃးဝႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး လႆႈႁူႉဝႃႈ ၸဝ်ႈ ပိၼ်ႇတေႃးလ ၼႄတၼ်း ၶူဝ်းၼႆၸိုင် ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ သႄေႉသွမ်းတႄႉတႄႉ သေ ၸင်ႇတမ်းဝၢင်း ပၵ်းပိူင် တီႈၼိူဝ်တပႄးရႁၢၼ်းၶဝ် လွင်ႈတေဢမ်ႇလႆႈ ၼႄ တၼ်းၶူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢၼ်ႁေႃးတြႃးသေ သူၼ်းတုမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းထိုင်တီႈလိူဝ်သေ လွင်ႈဢၼ်ဢဝ် ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းသေ သူၼ်းတုမ် ဢဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်ႈၵိုမ်းသေၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မီးၽွၼ်းလီ တီႈၼိူဝ်ပရႁိ တၶဝ်ယဝ်ႈ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇလႆႈႁၢမ်ႈသီးဝႆႉ လွင်ႈၼႄၽုင်း တၼ်းၶူဝ်းယူႇ။
ပေႃးဝႃႈ လႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇ “မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢမ်ႇပၼ်တပႄးမၼ်း ၼႄ ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းၼႆၸိုင် တိတ်ႉထိၶဝ် ၶိုၼ်းဢွၼ်ၵၼ် တူင်ႉၼိုင်မႃးထႅင်ႈ ၽၢႆႇၼိုင်ႈ။
“ႁဝ်းဢမ်ႇဝႃႈယူႇႁိုဝ်၊ ၼေတၼ်းၶူဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇလီလႄႈ ႁဝ်း ၸင်ႇဢမ်ႇၼႄၼၼ်ႉၼႃႇ”ၼႆသေ လႅၼ်ၵိၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ၵႂႃႇယူႇ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ “ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇၵေႃးတမၼႆႉ ၽူႈဢၼ်လႆႈတၼ်းၶူဝ်း ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးတႄႉတႄႉ၊ ႁဝ်းတေဢၢၼ်း ၶႄႉၶဵင်ႇၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း ၸဝ်ႈ ၵေႃးတမၵွၼ်ႇဢိူဝ်ႈ”ၼႆ လၢတ်ႈလိတ်ႈလူင်ၵႂႃႇ ၽႄဝႃႇတၵႂႃႇ ၵူႈမဵဝ်းယူႇ။
ဢူဢၢႆသၢႆငဝ်း တၼ်းၶူဝ်းၸဝ်ႈ[မႄးထတ်း]
ၸွမ်းၼင်ႇ ဢၼ်တိတ်ႉထိၶဝ် လၢတ်ႈမႃးၼႆႉ ႁေႃၶမ်းလူင်ပိမ်ႇပိသႃႇရ ဢမ်ႇယိူၼ်ႉလႆႈသေ ၸင်ႇတေၵႂႃႇမိူဝ်း လဝ်ႈလၢတ်ႈထိုင် မုၼ်ၶမ်းၽြႃးယဝ်ႈ။ ပေႃးပဵၼ်မႃးလွင်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်တေယုမ်ႇၽိတ်း တမ်ႈတီႈ ၼိူဝ်ပုတ်ႉ ထၽႃႇသႃႇၼႆၸိုင် တူၺ်းၸွမ်း သၢႆငၢႆမၼ်းသေ တူၼ်တူဝ်မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၵေႃႉတေ ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ တဵၵ်းတဵင်ပႅတ်ႈယူႇ။
မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “ပေႃးထိုင်မႃး မႁႃႇသၵ်ႉၵရၢတ်ႈ 108 လိူၼ်ပႅတ်ႇမူၼ်းၼႆ တေၼႄဢူဢၢႆသၢႆငဝ်း တီႈမိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိ တီႈႁိမ်း တႂ်ႈတူၼ်ႈ မၢၵ်ႇမူင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ”ၼႆယူႇ။
တႄႇဢဝ် လိူၼ်သီႇလွင်ႈၶမ်ႈၼိုင်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး တႄႇဢွၵ်ႇယၢၼ် ဝဵင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇ ယေႃးၶိင်းၵႂႃႇတီႈ သႃႇဝတ်ႉထိယူႇ။ သြႃႇတိတ်ႉထိလူင် 6 ၵေႃႉၵေႃႈ ၸင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “ႁဝ်းၵေႃႈ တေၼႄတၼ်းၶူဝ်း တီႈသႃႇ ဝတ်ႉထိ ၶႄႉၶဵင်ႇ ၸဝ်ႈၵေႃးတမဢိူဝ်ႈ”ၼႆသေ တႄႇဢဝ်ရႃႇၸၵျူဝ်ႇ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇ တီႈ သႃႇဝတ်ႉထိ ၸိူင်ႉၼင်ႇ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၼ်းတင်းၼမ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈၸႂ် ပႂ်ႉမုင်ႈမွင်း ၽွင်းမိူဝ်ႈ ဝၼ်းလိူၼ်ပႅတ်ႇမူၼ်းယူႇ။
ပေႃးဝႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် သႃႇဝတ်ႉထိၼႆ မိူဝ်းသဝ်း တီႈ ၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇယူႇ။ ပုၼ်ႈတႃႇ တေၼႄ ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းၼၼ်ႉ ဝိတ်ႉၸလီႇၶဝ် ဢွၼ်ၸုၵၼ် ဢဝ်မႆႉသႃးၸေးသေ ႁဵတ်းမၢၼ်ႇတၢပ်ႈၶဝ် ယဝ်ႉ။ ဢဝ်မွၵ်ႇမူဝ်ၵမ်ႇသေ ႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉ ၵူႈၸိူင်ႉၵူႈပိူင်။ တူၼ်ႈမၢၵ်ႇမူင်ႈ ဢၼ်မီး ၼႂ်းမိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိၵေႃႈ ၶဝ်ပၼ်ငိုၼ်း သိုဝ်ႉဢဝ်သေ ၽၼ်းပႅတ်ႈ သဵင်ႈသဵင်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တူၼ်ႈမၢၵ်ႇမူင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈ ၵၼ်ႇတၼၼ်ႉတႄႉ ၸဝ်ႈ ႁေႃၶမ်းလူင်ၵေႃးသလ ဢဝ်ဢႃႇၼႃႇၶုၼ်သေ ႁႄႉသီးဝႆႉလႄႈ ၵိုတ်းဝႆႉယူႇ တူၼ်ႈၼိုင်ႈ။
ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၸမ်တေၼႄတၼ်းၶူဝ်းၼၼ်ႉ ၽူၼ်လူင်လူမ်းလူင် ထွင်း ပဝ်ႇသႂ်ႇ သုမ်ႉမၢၼ်ႇတၢပ်ႈတိတ်ႉထိၶဝ်လႄႈ လူႉလႅဝ် ၵႂႃႇသဵင်ႈသဵင်ႈ။ ၽူၼ် တူၵ်း ႁႃႇယႂ်ႇႁႃႇလူင်လႄႈ တိတ်ႉထိၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ် ယမ်းၽူၼ် ပေႃးယွတ်ႇ ယိုၵ်ႉယိုၵ်ႉ။ ပေႃးၽူၼ်ထၢတ်ႇၵႂႃႇၼႆ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉ လႅတ်ႇဢွၵ်ႇ ၵမ်းလဵဝ်သေ ထွင်ႇသႂ်ႇတိတ်ႉထိၶဝ် လႆႈတၢၵ်ႇလႅတ်ႇဝႆႉယူႇ။ တိတ်ႉထိၶဝ် ပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ် တူၵ်း လီဢူၵ်းလီဢၢႆၼႃႇသေ ဢမ်ႇႁတ်းၼႄၼႃႈ ၼႄတူဝ် ၵူမ်ႈႁူဝ်သေ ဢွၼ်ၵၼ်ဢႅၼ်ႇပၢႆႈ တႅၵ်ႇယၢႆႈၵၼ်ယဝ်ႉ။ သြႃႇလူင်ပူႉရႃႇၼ ၵတ်ႉသပ ၼၼ်ႉ လီဢၢႆပိူၼ်ႈၼႃႇလႄႈ ဢဝ်ဢုမ် ႁွႆႈၽႅၼ်ၶေႃးမၼ်းသေ ဝႅၼ်တူၵ်း ၼမ်ႉ တၢႆၵႂႃႇပႅတ်ႈ။
မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ယေႃးၶိင်းမႃး တီႈငဝ်ႈတူၼ်ႈမၢၵ်ႇမူင်ႈၽိူၵ်ႇၼၼ်ႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် တူင်ႉတိုၼ်ႇဝႆႉယူႇ။ တပႄးၽြႃး ၸဝ်ႈသၢင်ႇ ဢွၼ်ႇ ၸဵတ်းၶူပ်ႇၶဝ်လႂ်၊ ရႁၢၼ်းၶဝ်လႂ်၊ ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်းၶဝ်လႂ်၊ ဢွၼ် ၵၼ်လုၵ်ႉၸုၵ်း ၵႄႈၵၢင်ၵူၼ်းၼမ်သေ လဝ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ
“ၶႃႈတပႄး တေၼႄတၼ်းၶူဝ်း တၢင်တူဝ်မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၶႃႈဢေႃႈ၊ မုၼ် ၶမ်းၽြႃး ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇ ၼႄၵေႃႈလႆႈယူႇၶႃႈ”ၼႆယဝ်ႈ။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၵေႃႈ ၸင်ႇထၢမ်တူၺ်း ၸဝ်ႈလႂ် ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၼႄလႆႈ ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း ၼင်ႇႁိုဝ်ၼႆလႄႈ ၶဝ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ လၢတ်ႈၼႄ လွင်ႈၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း လၢၵ်ႇ လၢႆး ၽႂ်မၼ်းယူႇ။ မုၼ်ၶမ်း ၽြႃးၸင်ႇဝႃႈ
“ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ် လၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ် ၼႄလႆႈယူႇတႄႉၼႆ ၵဝ်ၽြႃးႁူႉထိုင်ယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵဝ်ၽြႃး ဢမ်ႇပၼ် ၶေႃႈဢၼုၺၢတ်ႈ ႁႂ်ႈၼႄ”
မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပိူၼ်ႈလႄႈ ပုၼ်ႈတႃႇ တေၼဵၵ်း တဵၵ်း ပႅတ်ႈ ၽူႈၶဵၼ်သႃႇသၼႃႇၼၼ်ႉ တူၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈ ၵေႃႉၼႄၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ တႄႇၼႄတၼ်းၶူဝ်း ပျႃႇတိႁႃႇၽႆးၼမ်ႉ ၸေးၸေးၸုင်ႇၸုင်ႇ ၵႂႃႇယူႇ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ မၢၵ်ႇတႃၸဝ်ႈ ၶွၼ်ၼိုင်ႈ ဢွၵ်ႇၽႆး လုၵ်ႉႁုၼ်ႈႁုၼ်ႈ၊ မၢၵ်ႇတႃၸဝ်ႈ ၶွၼ်ၼိုင်ႈသမ်ႉ ဢွၵ်ႇၼမ်ႉ ပုင်ႈသၢဝ်ႈသၢဝ်ႈယူႇ။ ၽၢႆးလႄႈ ၼမ်ႉ ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇႁူမ်ႈၵၼ်ယဝ်ႉသေ တၼ်းၶူဝ်း ၽႆးလႄႈတၼ်းၶူဝ်းၼမ်ႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၵႂႃႇမႆႈၽႂ် ဢမ်ႇၵႂႃႇယမ်းၽႂ်။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ဢဝ်ၸဵမ် ႁူႉသွင်ၽၢႆႇ၊ ၶူႈလင်သွင်ၽၢႆႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼႄၵႂႃႇတၢင်းႁၢင်ႈလီ ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း 12 ဢၼ်၊ 12 တီႈယူႇ။
လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပွႆႇဢူဢၢႆသၢႆငၢႆငဝ်းႁူၵ်းသိူင်း ၼႄလႄႈသင်၊ ၽၢၼ်ႇႁဵတ်း ရတၼႃႇၸၢင်းၵျၢၼ်ႇ ႁေႃးတြႃးၼႄလႄႈသင်၊ ဢဝ်ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းၸဝ်ႈ ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ လေႃးၵလူင်တင်းသဵင်ႈ ပဵၼ်ၵူင် ပွင်ပိုင်ႈၵႂႃႇ ဝဵင်းၼိုင်ႈလႄႈ ဝဵင်းၼိုင်ႈ၊ မိူင်းၼိုင်ႈလႄႈ မိူင်းၼိုင်ႈ ၼႄႁႂ်ႈႁၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇသဵင်ႈသဵင်ႈ။
တႄႇဢဝ်ယၢမ်းၼႆႉၵႂႃႇ ၽူႈလႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းဢဝ်ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း သေ ၶႄႉၶဵင်ႇသႃႇသၼႃႇ ၵေႃးတမယဝ်ႉလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ် ဢွင်ႇပႄႉ ထိုင်တီႈ သုတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဝႃႇထူၼ်ႈၸဵတ်း[မႄးထတ်း]
ဝၢႆးသေ ၼႄဢူဢၢႆသၢႆငဝ်း ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းယဝ်ႉ ၸင်ႇယေႃးၶိင်း ၶိုၼ်ႈ မိူဝ်း မိူင်းၽီတႃဝတိင်ႇသႃႇ။ မိူဝ်းၼင်ႈသဝ်း တီႈၼိူဝ်ပၼ်ႇတုၵမ်ႉပလႃႇ ပလၢင်ႇၶုၼ်ဢိၼ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ၶုၼ်ၽီ သၼ်ႇတုသီႇတ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ၼၢမ်းၼႃႈသေ ၸင်ႇႁေႃးတြႃး ဢၽိထမ်ႇမႃႇ ပၼ်ၽီ သၢင်ၶဝ်ၵႂႃႇ ၼႂ်းဝႃႇသၢမ်လိူၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၼႆႉ ပိူဝ်ႈပဵၼ် ၵူၼ်း လႄႈ ပေႃးထိုင် ၶိင်ႇၵိၼ်ၶိင်ႇယႅမ်ႉမႃးၼႆ ၸင်ႇၽၢၼ်ႇႁဵတ်း ၼိမ်ႇမိတ တူဝ်ၽႄၸဝ်ႈ သိုပ်ႇႁေႃးတြႃးသေ တူၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈ ၵႂႃႇတုင်းသွမ်း တီႈၵုၼ် ႁွင်ႇ၊ မႃးလိုဝ်ႈသဝ်း တီႈထိူၼ်ႇၸၼ်းၵူး ႁိမဝၼ်ႇတႃႇ တီႈႁိမ်းၼွင်ၼမ်ႉ ဢၼေႃးတၢတ်ႈ တီႈၼိူဝ်ၶႅပ်းႁိၼ်လိူင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တြႃးဢၼ်ႁေႃးမႃး ဝၼ်းလိုၼ်းၼၼ်ႉ တီႈၵႅပ်ႈမၼ်း ၶိုၼ်းႁေႃးၼႄပၼ် ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉ တြႃႇ ဢၼ်မႃး လူႁၼ်လုမ်းလႃး ၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ႁေႃးတြႃးယဝ်ႉ ၼႆၵေႃႈ မႄႈၸဝ်ႈ ၶုၼ်ၽီသၼ်ႇတုသီႇတၼၼ်ႉ တူၵ်းပဵၼ်သေႃးတႃႇ ပၢၼ်ႇၵႂႃႇ။
ပွႆးၵၼ်ႇတေႃးပူႇၸႃႇ ၶၢဝ်းဢွၵ်ႇဝႃႇ[မႄးထတ်း]
ၵူၼ်းၸိူဝ်း ဢၼ်မႃးတူၺ်းပွႆး ပျႃႇတိႁႃႇၼၼ်ႉ ထိုင်မႃးၶၢဝ်း ဢွၵ်ႇဝႃႇ ၼႆ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇ တီႈဝဵင်းသင်ႇၵတ်ႉသၼၵူဝ်ႇ တီႈဢၼ်ၽြႃး တေလူင်းမႃး ၼၼ်ႉယူႇ။ သထေးလူင်ဢၼႃႇၵၢမ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵေႃႉၶၢမ်ႇလဵင်ႉလူ ၽူႈဢၼ် မႃး ပႂ်ႉဝႆႈၽြႃးသေ ၸဝ်ႈမွၵ်ႉၵလၢၼ်ႇသမ်ႉ ႁေႃးတြႃးပၼ် ပရိသၢတ်ႈၶဝ် ၵူႈဝၼ်း။
ဝၼ်းလိူၼ်သိပ်းဢဵတ်းမူၼ်း မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇလုၵ်ႉတီႈ တႃႇဝတိင်ႇ သႃႇ ယေႃးၶိင်းလူင်းမႃးၸွမ်း သႃးငိုၼ်း သႃးၶမ်း သႃးသႅင် သၢမ်ထႅဝ် တမ်ႈတီႈ ဝဵင်းသင်ႇၵတ်ႉသၼၵူဝ်ႇ။ သႃးၶိုင်ႈၵၢင်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်သႅင်လႅင်သေ မုၼ်ၶမ်း ၽြႃး လူင်းမႃးၸွမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သႃးၶမ်းၽၢႆႇၶႂႃၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပရိသၢတ်ႈ ၽီၶဝ်၊ သႃးငိုၼ်းၽၢႆႇသၢႆႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပရိသၢတ်ႈသၢင်ၶဝ် ယႆၵၼ်သေ ယၼ် လူင်းမႃး ဢုမ်ႉလွမ်ႉၸွမ်း မုၼ်ၶမ်းၽြႃးယူႇ။ ပဵၼ်ဢၼ် လီယဵမ်ႈလီတူၺ်း လၢၵ်ႇလၢႆးႁၢင်ႈလီ ၶိုၵ်ႉၶမ်ႇၼႃႇလႄႈ ၽူႈဢၼ်လႆႈမႃးဝႆႈ မႃးႁၼ် ၵူႈၵေႃႉ ၼၼ်ႉ မီးၸႂ်ၶႂ်ႈပဵၼ်ၽြႃးသေ ဢွၼ်ၵၼ်ယွၼ်းသူးပဵၼ်ၽြႃး ႁင်းၽႂ်ႁင်း မၼ်းယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ယေႃးၶိင်းလူင်းမႃး ႁွတ်ႈထိုင် ငဝ်ႈတိၼ် သႃးၵႅဝ်ႈၼၼ်ႉၼႆ ၸင်ႇၶဝ်ႈမိူဝ်း ၼႂ်းမၢၼ်ႇတၢပ်ႈတြႃး ဝဵင်းသင်ႇၵတ်ႉသ ၼၵူဝ်ႇ။ တွင်ႈထၢမ်ပျသၼႃႇ ဢၼ်လိုၵ်ႉဢၼ်လမ်ႇ တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈသႃႇ ရိပုတ်ႉတြႃႇသေ ယုၵ်ႈယွင်ႈၵုင်ႇမုၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ႁေႃးတြႃး တီႈသင်ႇ ၵတ်ႉသၼၵူဝ်ႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈရႁၢၼ်းႁႃႈပၢၵ်ႇ ဢၼ်ယၢမ်ႈပဵၼ်မိင်ႇမႃး မိူဝ်ႈပၢၼ် ၽြႃးၵတ်ႉသပၼၼ်ႉ ႁူႉႁၼ်တြႃးၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵွႆႈၶိုၼ်း သိုပ်ႇ ၶၢဝ်းတၢင်းမိူၼ်ၵဝ်ႇသေ ၶိုၼ်းႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် သႃႇဝတ်ႉထိ။