ပိုၼ်းၽြႃး ၸဝ်ႈၵေႃးတမ/တွၼ်ႈ 6 - ၵၼ် 1/တႄႇပႆသဵၼ်ႈတၢင်း မတ်ႉသိမပတိပတႃႇ

သီလၶၢဝ်သႂ်

ယၢမ်းၽွင်းတေႃႈလဵဝ် သိၼ်သီႇလၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇသဝ်ႈဝဝ်း လမ် ပဵၼ်ဢၼ် ၽိူၵ်ႇၸိုၼ်ႈၶၢဝ်သႂ် တဵမ်ထူၼ်ႈဝႆႉယူႇ။ လွင်ႈဢဝ်တၢႆ တူဝ်ၸႂ်ပိူၼ်ႈၼႆၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇမီး။ ၵႂႃႇႁိမ်ၸူၼ်ဢဝ်လၢႆ ၶူဝ်းၶွင်ပိူၼ်ႈၼႆ ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီး။ လွင်ႈမေႇထုင်ႇႁွမ်းသွင်ၼႆၵေႃႈ ၵၢင်းယၢၼ်။ ၵႂၢမ်းပႅတ်ႉလႅၼ် ၵေႃႈ ဢမ်ႇလၢတ်ႈ။ ၵႂၢမ်းသႄႇသူၼ်း ၵႂၢမ်းႁၢႆႉၵႂၢမ်းလိူင်း ၵႂၢမ်းပဵဝ် ၵႂၢမ်းၽၢင်း ၵေႃႈ ဢမ်ႇလၢတ်ႈ။ တူၼ်ႈမႆႉၵိင်ႇမႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇယႃႉလႅဝ်။ သွမ်းၼႆၵေႃႈ သုင်းတႃႇလဵဝ်ၵူၺ်း။ ဝၢႆးဝၼ်း ဢမ်ႇၵိၼ်ၶဝ်ႈသွမ်း ၶဝ်ႈၶမ်ႈ။ လွင်ႈႁဵတ်းသေႃ မေႃၵႂၢမ်းၵေႃႈ ငိူင်ႉဝႄႈ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တူဝ်ၶိင်း ပေႃးတေႁၢင်ႈ လီႁၢင်ႈလဝ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇမူၼ်ႉမႄး။ ၼိူဝ်ႉလိပ်းပႃလိပ်း ၶဝ်ႈပိူၵ်ႇၶဝ်ႈသၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇလူႇၶၢမ်ႇဢဝ်။ ၵၢၼ်တၢင်းႁဵတ်း ဢၼ်မိူၼ်ၼင်ႇ ပိူင်ၵူၼ်း ႁိူၼ်းၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇႁဵတ်း၊ ၵၢင်းယၢၼ်သဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။

လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ပေႃးသုင်းသွမ်းယဝ်ႉ ၶဝ်ႈလိူဝ်ၽၵ်းလိူဝ်ၼႆၵေႃႈ တေႃႈယင်းဢမ်ႇသိမ်းဝႆႉ။ ဢိင်ပိုင်ႈတိၼ်လႄႈ မၢၵ်ႇၵၢဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ႁႃ တုင်းသွမ်း ၵိၼ်ၸွမ်းဝၼ်းလႂ်ဝၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇဝႆႉဢၼ်လိူဝ်။ သပိတ်ႈ ဢၼ်လိူဝ် သၢင်ႇၵၢၼ်းဢၼ်လိူဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇဝႆႉ။ တဵမ်ထူၼ်ႈ ႁၢၼ်ႉၸႂ် လူၺ်ႈ ၽႃႈၼုင်ႈၽႃႈမႆ ဢၼ်မီးဝႆႉၼၼ်ႉယူႇၵူၺ်း။ ၼင်ႇႁိုဝ် တူၼ်တူဝ်ၵႃႇ ယ ပေႃးတေၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ ႁၢင်ႈလီၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၽိုၵ်းသၼ်းဢီႈသင်။ ၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၵူၼ်းၼၼ်ႉ ၶေႃႈၼိုင်ႈၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇလၢတ်ႈ။

ပူႇၸေႃႇလူႇၾႆး ၸိူင်ႉၼင်ႇပြႁမ်ႇမၼၶဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်း။ တီႈၼႂ်းဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ၵႂႃႇတုင်းသွမ်းၼၼ်ႉ လွင်ႈႁေႃးပေႇတၢင်ႇ၊ လွင်ႈလူ ၼပ်ႉ ၼမိတ်ႈ တိုၼ်းဢမ်ႇႁဵတ်း။ လွင်ႈၵၢၼ်လေႃးၵီႇၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၼ်းငိူင်ႉ ဝႄႈ ဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ လူထိင်း မၢၵ်ႇတႃၸဝ်ႈယူႇ။ ဝႆႉဢိၼ်ႇ တြေႇသေ တူၺ်း၊ ဝႆႉဢိၼ်ႇတြေႇသေယူႇၵႂႃႇ။ ဢၼ်ဢမ်ႇတူၵ်းထုၵ်ႇ ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇထွမ်ႇ။ ဢၼ်ႁွမ် ဢၼ်ႁူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇသုတ်ႇၼူမ်။ ၸႂ်ဢမ်ႇ လမ်ႇမၢၵ်ႈ တီႈၼိူဝ် ၶဝ်ႈလီၽၵ်းဝၢၼ်။ ၶူဝ်းပူႈၶူဝ်းၽႄး ၶူဝ်းၵတ်ႉတီႇပႃႇၵေႃႈ ဢမ်ႇၵႂႃႇႁႃ။ ပေႃးဝႃႈ ႁၼ်ၵူၼ်းၼႆ မၼ်းပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆး မၼ်းပဵၼ်ၵူၼ်း ယိင်း ၶူၼ်တႃမၼ်း ပဵၼ်ႁိုဝ် ၼႃႈၽၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတႃမၼ်း ပဵၼ်ႁိုဝ် တူဝ်ၶိင်း ႁၢင်ႈၽၢင်မၼ်း ပဵၼ်ႁိုဝ်... ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇၶဝ်ႈၸႂ် တိုၼ်းဢမ်ႇ ၸႂ်ထွင်။ လွင်ႈႁၢၼ်ႉၸႂ်လႆႈၸႂ်။ လွင်ႈဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ် ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်။ ပေႃးဝႃႈႁၼ်ၼႆၵေႃႈ ပၼ်ႁႂ်ႈ တိူၵ်ႈတီႈ ႁၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။

ဝႆႉၸႂ်သတိ

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ဝႆႉၸႂ်သတိ ၶုၵ်းၶူၼ်ႉဝူၼ်ႉထိုင် ၼႂ်းတူဝ် ၸဝ်ႈယူႇ။ ဢဝ်ပၺ်ႇၺႃႇ ၶူၼ်ႉၶႆႈၸွမ်း ဢဝ်ၸႂ်သတိႁွမ်းသေ လုၵ်ႉလုၵ်ႉၼင်ႈၼင်ႈ ယဝ်ႉ။ ဢဝ်သတိ ၸပ်းၸွမ်းႁွမ်းၽႃသေ ၼွၼ်းယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼႆ ၼိုင်တိၼ် ၼိုင်မိုဝ်း ၼိုင်ႁူဝ် ၼိုင်တူဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႆႉၸႂ် ႁူႉၸွမ်း ၶတ်းၸႂ်ႁူႉၸွမ်း ၵႂႃႇယူႇ။ ပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ၸႂ်ၼႆႉ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈတူဝ် ၵူၺ်းမီးၸပ်းယူႇ ၼႂ်း တူဝ်ၵူၺ်း။

“သၢင်ႇၵၢၼ်းၵေႃႈ တေႃႉတႄႉ ပေႃးၼုင်ႈမႆၵူၺ်း။ ပေႃးလႆႈ လိူဝ်သေ ၼႆႉ တေလီယူႇ”ၸိူင်ႉၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇမုင်ႈမွင်း။ ႁၢၼ်ႉၸႂ်ၸွမ်းလူၺ်ႈ ဢၼ် လႆႈ ဢၼ်ပဵၼ်ဝႆႉၼႆႉၵူၺ်း။ ပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ၸႂ်ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇလိူတ်ႇ ဢမ်ႇမႆႈ ပဵၼ်ဝႆႉ လွင်ႈငိမ်းယဵၼ်ယူႇ။

သမႃႇထိၸိုၼ်ႈ

ၵျၢင်ႉၵမ် ဢဝ်ၸႂ်ၼိမ်ယူႇ တီႈတူဝ် ႁဵတ်းၼႆလႄႈ တူၼ်ႈၸႂ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇၸပ်းႁွႆႈ တီႈလေႃးၵီႇဢႃႇရူင်ႇၼၼ်ႉလႆႈ။ တီႈၸႂ် ၼေႃႇၶမ်း ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸႂ်လေႃးၽ ဢၽိတ်ႉသႃႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸပ်းလႆႈ။ ၸႂ်ပျႃႇပႃႇတ ဢၼ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပိူၼ်ႈ လူႉလႅဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီး။ တီႈတႄႉမၼ်း ၵူၺ်းမီး ၸႂ်မဵတ်ႉတႃႇ တီႈၼိူဝ်သတ်ႉတဝႃႇ၊ ၵူၺ်းၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီး ၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီ ၼင်ႇၼႆၵူၺ်း။

ႁဵတ်းၼႆ ဢမ်ႇပၼ်ၸႂ်လႄႇလၢဝ်း ဢဝ်သတိပၺ်ႇၺႃႇ ၸွမ်းတၢဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းၵၢၼ်သုၵ်ႉၵၢၼ်မၢင်ႉ ဢမ်ႇတၼ်းၶၢၼ်ႉသေ ၶတ်းၸႂ်ၵၢၼ် ယူႇၼၼ်ႉ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆၵေႃႈ လွင်ႈဝႃႈၶၢၼ်ႉ၊ ဢိူၼ်၊ ၼိုၵ်း၊ ထိုင်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီး။ ၵူၺ်းမီး လွင်ႈတၢင်း လႅတ်းသႅဝ်း။ မဝ်တူဝ်မဝ်ၸႂ် ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵၢၼ်မၼ်းလႄႈ ၸႂ်မၼ်း ငၢမ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ်ယူႇလႄႈ ဢမ်ႇ တၼ်းဝူၼ်ႉ ၶူၼ်ႉၶိုၼ်းပႃႈလင်။ ၽွင်းယၢမ်း တႃႇတေဝူၼ်ႉၶိုၼ်း ၽၢႆႇလင် သေ လႆႈပဵၼ် ၸႂ်ဢမ်ႇသိူဝ်းသႃႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီး။

ဢၼ်ၼၼ်ႉ တေၸိုဝ်ႈႁိုဝ်ၼေႃး? ဢၼ်ၼႆႉတေ ၸိုဝ်ႈႁိုဝ်ၼေႃး? တႄႇဢဝ် ၸႂ်ႁုတ်ႇႁီႈႁုတ်ႇႁၢတ်ႇ လၢၵ်ႇလၢၵ်ႇလၢႆးလၢႆး ၸႂ်ႁေႈႁၢႆးၽုင်ႉပိဝ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်။ တီႈတႄႉမၼ်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လႆႈတွပ်ႇသူႈ လႆႈတွပ်ႇၼီႈ ဢၼ်လႆႈထုၵ်ႇမႃး တင်းႁိုင်ၼၼ်ႉလႄႈ မိူၼ်ၼင်ႇၵူၼ်း ၼၢဝ်ႁိုင်ႁီး ၺႃးယႃႈယႃသေ ၸိုၼ်ႈႁၢႆၶႅၼ်းၵႂႃႇ ပဵဵၼ်ဢၼ်သိူဝ်းသႃႇၸႂ်ဝႆႉ ၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းတႄႇလႆႈဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈမႃး လူမ်ၸႂ်လူမ်ၶေႃး ၵျေႃႇသိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ မိူၼ်ၼင်ႇ လႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ လၢႆႈပူၼ်ႉ ၸၢတ်ႈၶႃႈသေ ႁူမ်ၸူမ်းၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ၵၢင်ၸႂ်ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ပဵၼ်တၢင်း ႁူမ်ၸူမ်း သိူဝ်းသႃႇၸႂ် ပဵၼ်ပီႇတိငိမ်းယဵၼ် တဵမ်ထူၼ်ႈဝႆႉယူႇ။ ၸႂ်ၸဝ်ႈ ယဵၼ်ၸိုၼ်ႈဝႆႉသေ တူဝ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်မဝ်ဝႆႉတႄႉတႄႉ။

ၽၼ်ႁၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးလူင် - ၽၼ်ၸဝ်ႈႁႃႈပိူင်ၸမ်း

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ လႆႈဢဝ်ၼင်လိၼ်မိူင်း ႁဵတ်းၽႃႈသိူဝ်ႇ လႆႈဢဝ် လွႆ ႁိမဝၼ်ႇတႃႇ ႁဵတ်းမွၼ်ႁူဝ်ၸဝ်ႈသေ ၼွၼ်းၼႆယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈၼွၼ်း ၼၼ်ႉ မိုဝ်းၸဝ်ႈၶွၼ်သၢႆႉ လႆႈၵၢႆႇဝႆႉ တီႈသမုၵ်ႉတြႃႇၽၢႆႇဢွၵ်ႇ။ မိုဝ်းၶွၼ်ၶႂႃ လႆႈၵၢႆႇဝႆႉ တီသမုၵ်ႉတြႃႇၽၢႆႇတူၵ်း။ တိၼ်သွင်ၶွၼ် လႆႈဝႆႉထိုင်သမုၵ်ႉတြႃႇ ၽၢႆႇၸၢၼ်းသေၼွၼ်း လႆႈၽၼ်ႁၼ်ၼင်ႇၼႆ။

ၽၼ်ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ ယိူဝ်ႈယႃႈၵၢၼ်ႈလႅင်မဵဝ်းၼိုင်ႈ ၽုတ်းမႅၼ်း ဢွၵ်ႇမႃး တမ်ႈတီႈ သၢႆလီၸဝ်ႈ။ ၽွင်းတိုၵ်ႉတူၺ်းယူႇၼၼ်ႉ ယၢဝ်းဢွၵ်ႇ မႃးတိၵ်းတိၵ်း သုင်ၶိုၼ်ႈ မိူဝ်းထိုင်ၾႃႉပုၼ်ႉ လႆႈၽၼ်ႁၼ်ၼင်ႇၼႆ။

ၽၼ်ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ လႆႈႁၼ်မူင်ႈၽိူၵ်ႇႁူဝ်လမ် ၼမ်ၼႃႇ လုပ်ႇ ၶိုၼ်ႈၸွမ်း ႁူဝ်မႄႈတိၼ်ၸဝ်ႈ တင်းသွင်ၶွၼ် တေႃႇထိုင်ႁူဝ်ၶဝ်ႇၸဝ်ႈ လႆႈၽၼ်ႁၼ်ၼင်ႇၼႆ။

ၽၼ်ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ ၵႃႈပဵၼ် ၼူၵ်ႉၶူၼ်သီၵမ်ႇ၊ သီလိူင်၊ သီလႅင်၊ သီသဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႉတီႈၵႆ မိၼ်မႃးထိုင် တီႈတိၼ်ၸဝ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် သေ ပေႃးႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် တမ်ႈတီႈႁိမ်းတိၼ်ၸဝ်ႈၼႆ ၵႃႈပဵၼ်ၼူၵ်ႉ တင်း သဵင်ႈ ပဵၼ်သီၶၢဝ်ၵႂႃႇမူတ်းမူတ်း လႆႈၽၼ်ႁၼ်ၼင်ႇၼႆ။

ၽၼ်ၵမ်းလိုၼ်းၼႆႉၸမ်ႉ လႆႈတႆႇၶိုၼ်ႈ လွႆၵွင်ၶီႈတူႇၼဝ်ႈ လူင်သေ တႃႉ ၶီႈတူႇၼဝ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇၸပ်းၼုၵ်း တိၼ်ၸဝ်ႈသေ ဢိတ်း လႆႈၽၼ်ႁၼ်ၼင်ႇၼႆ။

ပေႃးဝႃႈ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ လႆႈၽၼ်ႁၼ် ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးလူင်ၼင်ႇၼႆ ပေႃးတိုၼ်ႇမႃး ၸဝ်ႈၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ “ပဵၼ်ၼိမိတ်ႉလီ ပုၼ်ႈတႃႇတေပဵၼ် ၽြႃးယဝ်ႉ”ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ မၢႆတွင်းၼင်ႇၼႆ ပဵၼ်ဢၼ်မီးႁႅင်းမႃးတႄႉတႄႉ သေ သိုပ်ႇၶတ်းၸႂ် ၵၢၼ်တြႃးၸဝ်ႈယူႇ။

ပိူဝ်ႈၶတ်းၸႂ်မႃး ၼင်ႇၼႆလႄႈ တီႈၸႂ်ၸဝ်ႈ ပဵၼ်ဢၼ်ပိုတ်ႇၵီႈမူတ်းသႂ် ငိမ်းယဵၼ်မႃးသေ တူၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၵႅၼ်ႇၶႅင်မီးႁႅင်းမႃး။ ဝၢႆးသေ လႆႈ ၼွၼ်းၽၼ်ႁၼ်ယဝ်ႉ ထိုင်မႃးဝၼ်းၼိုင်ႈ (ဝၼ်းလိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း) ၼေႃႇ ၶမ်းၸဝ်ႈ ဢွၵ်ႇၽၢၵ်ႈတီႈထိူၼ်ႇ ဢုရုဝေႇလၼၼ်ႉသေ တဝ်ႈႁွတ်ႈထိုင်မႃး တီႈၼမ်ႉႁွင်ႈၼေႇရၺ်ႇၸရႃႇယူႇ။ ဝၢႆးဢၢပ်ႇၼမ်ႉ သုၵ်ႈတူဝ်သီၶိင်းယဝ်ႉ လီလီ တႃႇတေၵႂႃႇတုင်းသွမ်းၵေႃႈ တိုၵ်ႉၸဝ်ႉယူႇလႄႈ ၸင်ႇၵႂႃႇသဝ်းၼင်ႈ တီႈတႂ်ႈ တူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇသေ ဢဝ်တြႃးသႂ်ႇၸႂ်ယူႇ။

တႃႇတေမီးလုၵ်ႈၸၢႆးၼၼ်ႉ ၼၢင်းသုၸႃႇတႃႇ ယၢမ်ႈမႃး ယွၼ်းသူး တမ်ႈတီႈ တူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းၼၢင်းဝႃႈ ပေႃးမၼ်းမီးလုၵ်ႈၸၢႆး ၸိူင်ႉၼင်ႇမၼ်းယွၼ်းသူးၼႆ မၼ်းၼၢင်းတေမႃး ပူႇၸေႃႇၽီပႂ်ႉမႆႉၺွင်ႇၼႆ ယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ လုၵ်ႈယိင်းသထေး ၼၢင်းသုၸႃႇတႃႇၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တၢင်းယွၼ်းသူးမၼ်းၼၢင်း တဵမ်ထူၼ်ႈလႄႈ တႃႇတေမႃးပူႇၸေႃႇ ယိုၼ်ႈ မႅင်ႇ ၽီပႂ်ႉမႆႉၺွင်ႇၼႆ ဢွၼ်ဢဝ်ၸိူင်ႉၸႅင်ႈမၼ်းသေ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈမႃး တီႈမႆႉၺွင်ႇယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ ၼၢင်းသုၸႃႇတႃႇ လႆႈမႃးႁၼ် ၸဝ်ႈရႁၢၼ်း ႁၢင်ႈၽၢင်လီ ၼင်ႇၼႆၸိုင် ၼႂ်းၸႂ်မၼ်းၼၢင်း ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ

“ယႃႇဢမ်ႇယႃႇၵေႃႈ မၼ်းပဵၼ် ၽီပႂ်ႉမႆႉၺွင်ႇ ဢၼ်ပၼ်သူး ႁႂ်ႈၵဝ်မီး လုၵ်ႈၸၢႆးၼၼ်ႉ ၽၢၼ်ႇႁဵတ်း ပိူင်ရႁၢၼ်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ”တႅပ်းတတ်း မၵ်းမၢႆ သၢႆၸႂ်မၼ်း ၼင်ႇၼႆ ႁူမ်ႁူမ်ၸူမ်းၸူမ်း ၸင်ႇသုတ်ႉၵႂႃႇၸမ်သေ ဢဝ်ၶဝ်ႈသွမ်းၼမ်ႉၼူမ်းၶၼႃႇ သႂ်ႇၼႂ်းၵွၵ်းၶမ်း ဢၼ်ၵိုင်ႇတၢၼ်ႇသႅၼ် ၼိုင်ႈၼၼ်ႉ လူႇတၢၼ်း ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ ၼၢင်းသုၸႃႇတႃႇၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ႁူမ်ၸူမ်းၼႃႇၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ ၵိူဝ်းမၢင်ႇထၢင်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ၶုၼ်ၽီၼႆ ပိူင်ၼိုင်ႈသေ ဢမ်ႇႁတ်းလၢတ်ႈဢွၵ်ႇ မွၵ်ႇၶေႃႈၵႂၢမ်း သေၶူတ်းသေၶေႃႈ၊ လူႇယဝ်ႉသေ ၶိုၼ်းပွၵ်ႈမိူဝ်းၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်။

ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ တေႃႈယင်းပႆႇလႆႈ ၺၢၼ်ႇသင် လႄႈ ၵၢင်ၸႂ်ပိူၼ်ႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႁူႉထိုင်။ ၼၢင်းသူႉၸႃႇတႃႇ ယိူင်း ဢၢၼ်းၼင်ႇႁိုဝ်သေ လူႇတၢၼ်းၼႆ မၼ်းၸဝ်ႈ ဢမ်ႇႁူႉထိုင်။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မႃးလူႇၵၢပ်ႈဢၢပ်ႈထိုင် မၼ်းၸဝ်ႈလႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ၶဝ်ႈပဵၼ် ၽူႈႁပ်ႉ ၶၢမ််ႇသေ ၸင်ႇႁပ်ႉဢဝ်ၵူၺ်း။

ၵွၵ်းၶမ်းၸဝ်ႈသမ်ႉ လႆၶိုၼ်ႈၼမ်ႉ

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ႁွပ်ႇယိပ်း ၵွၵ်းၶမ်းသေ လူင်းၵွႃႇတီႈ ၽင်ႇၼမ်ႉ ၼေႇ ရၺ်ႇၸရႃႇယူႇ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း လိူၼ်ႁူၵ်းလႄႈ ၼမ်ႉ ၼေႇရိၼ်ႇၸရႃႇ ၵတ်းၸိုၼ်ႈသႂ် လီယဵၼ်ၸႂ်ဝႆႉတႄႉတႄႉ။ ၼမ်ႉၸိုၼ်ႈ သႂ် ယဵၼ်ၸႂ်ဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆလူင်းၵႂႃႇ ၶိူဝ်းၶိူဝ်းယႂ်းယႂ်း ဢမ်ႇ ထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး။ ၸွမ်းၽင်ႇႁွင်ႈၼမ်ႉၼၼ်ႉ တူၼ်ႈယိူဝ်ႈ မႂ်ယိူဝ်ႈ ၶဵဝ်ၸမ်ႉ ဝႆႉ ပေႃးသိူဝ်ႇလူင်ၵႂႃႇ။ ၸွမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ ဢမ်ႇမီးၵူမ်ႇ ဢမ်ႇမီးဢုင် မၢၵ်ႇႁိၼ် ၵွၼ်ႈသၢႆးၶၢဝ် ၶပ်ႉၸေႃႈၵၼ်ဝႆႉ ၽဵင်ႇၽဵင်လႄႈ လီယဵမ်ႈလီတူၺ်းဝႆႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈမၢၵ်ၵမ်းလႆႈ ငိၼ်းသဵင်ၵႆႇထိူၼ်ႇ ၼူၵ်ႉၼူ မေႃးၼၼ်ႈ ဢူၼ်ပၼ်း လီမူၼ်ႈမၼ်းၸႂ်တႄႉတႄႉ။

ပေႃးဝႃႈ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ တဝ်ႈႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် တီႈၽင်ႇၼမ်ႉၼႆ ၸင်ႇ ၵႂႃႇၼင်ႈသႂ်ႇ တီႈၼိူဝ် တူၼ်ႈယိူဝ်ႈယႃႈၶဵဝ်တီႈၼိုင်ႈ။ ၶၢဝ်းမႆႈၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ လႆႈႁွတ်ႈၽႅဝ် တီႈႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ ၸိုၼ်ႈသႂ်ၼႆ တီႈၸႂ်ပေႃးပဵၼ် ၵတ်းယဵၼ် ၵႂႃႇ ၵမ်းလဵဝ်။ ၵၢင်ဝၼ်းၶိုၼ်ႈသုင်မႃးတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ ႁွတ်းၽႅဝ် ၶၢဝ်းသုင်းသွမ်းယဝ်ႉ လႄႈ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ၸင်ႇမႄးၼင်ႈၶႂႆႇၶူတ်ႇလီလီ သေ သုင်းၵိၼ်ၶဝ်ႈ သွမ်းၼမ်ႉၼူမ်းၶၼႃႇ ‘သီႇသိပ်းပၢႆၵဝ်ႈၵမ်း’လီလီ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၼၢင်းသုၸႃႇ တႃႇၵေႃႈ ၶၢမ်ႇတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇသေ ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းႁုင်မႃးလႄႈ မီးၼမ်ႉဝၢၼ် ဢရသႃႇ လီၼႃႇတႄႉတႄႉ။ ဝူဝ်းမႄႈၼမ်ႉၼူမ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇဢွႆႇယိူဝ်ႈ ဢဝ်ၼမ်ႉၼူမ်း ဝူဝ်းမႄႈ ၸိူဝ်းဢၼ် ၵႂႃႇပွႆႇတီႈ ပႃႇထိူၼ်ႇၶိူဝ်းဝၢၼ်ၼၼ်ႉ သေ ဢွႆႇၵူၺ်းလႄႈ ပေႃးဝႃႈ တဝ်ႈၼူမ်းမၼ်း မၢၵ်ႈမႃးၼႆ ၸင်ႇမိပ်ႇႁွတ်ႈဢဝ် သေ ဢဝ်ႁုင်ႁဵတ်း ၶဝ်ႈသွမ်းၼမ်ႉၼူမ်းလႄႈ ထၢတ်ႈဢေႃးၸႃႇတဵမ်ထူၼ်ႈ တႄႉတႄႉ။ ၵိၼ်သုင်း ၶဝ်ႈႁုင်ၼမ်ႉၼူမ်းၼႆႉ ၼိုင်ႈဢူမ်ၵူၺ်းသေတႃႉ ၵုမ်ႇထူၼ်ႈလႆႈ တႃႇၼိုင်ႈဝၼ်းယူႇ။ ဢႃႇႁႃႇရတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်မီးမွၼ်း မီးမၼ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းပၼ် ထၢတ်ႈၼႂ်းတူဝ်ၵူၼ်းႁဝ်း ၵုမ်ႇထူၼ်ႈယူႇ။

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် လွင်ႈဝႃႈတေပဵၼ်ၽြႃး လႆႈႁိုဝ် ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈႁိုဝ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပႆႇတႅပ်းတတ်း လႆႈၵွၼ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၵၢင်ၸႂ်ၸဝ်ႈ ဢွၵ်ႇမႃး ၶႂ်ႈၸၢမ်း ဢတိတ်ႉထၢၼ်ႇတူၺ်းယူႇ။ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၸင်ႇၵႂႃႇ တီႈႁိမ်း ၽင်ႇၼမ်ႉသေ

“ပေႃးဝႃႈ ၵဝ်တၵ်းတေပဵၼ်ၽြႃးယူႇ ဢမ်ႇႁၢင်ႉၼႆၸိုင် ၵွၵ်းၶမ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈလႆၶိုၼ်ႈတၢင်းၼိူဝ်သေၵမ်း” တမ်းဢတိတ်ႉထၢၼ်ႇ ၼင်ႇၼႆ ၸင်ႇပွႆႇ ၵွၵ်းၶမ်းတမ်းလူင်းၵႂႃႇ ၼႂ်းၼမ်ႉ။ ၵွၵ်းၶမ်းၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ ပွႆႇတမ်းသႂ်ႇ ၼႂ်းၼမ်ႉၼႆ လႆၶိုၼ်ႈၵႂႃႇ တၢင်းၼိူဝ်လႄႈ ၼႂ်းၸႂ်ၸဝ်ႈ ၸူမ်းသိူဝ်း လိူဝ်ပၵ်း လိူဝ်ပိူင်သေ “ၵဝ်ၼႆႉ တေပဵၼ်ၽြႃးယူႇ ဢမ်ႇႁၢင်ႉ” ၼႆ တႅပ်းတတ်းမၢႆၸႂ် ႁင်းၵူၺ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။

ၶဝ်ႈသူႇပိုတ်ႇၵီႈ တီႈတူၼ်ႈၽေႃးထီႉ

ၼေႃႇပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ယူႇသဝ်းသၢင်ႈ တီႈၼမ်ႉၼေႇရၺ်ႇၸရႃႇ ၵတ်း ၸိုၼ်ႈယဵၼ်ၸႂ်သေ ထိုင်မႃးတၢမ်းၶမ်ႈ ၸင်ႇယေႃးၶိင်းၵႂႃႇ တီႈတူၼ်ႈမႆႉ ၺွင်ႇ ႁိမ်းၵယႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈယေႃးၶိင်းၵႂႃႇ တီႈတူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇ ၽေႃးထိၼၼ်ႉ လႆႈလဵပ်ႈတတ်း လတ်းၵွႃႇတီႈပႃႇယိူဝ်ႈလႄႈ လႆႈႁၼ် ၵူၼ်းပၢတ်ႇယိူဝ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၵူၼ်းပၢတ်ႇယိူဝ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈ လႆႈႁၼ် ရႁၢၼ်းၸဝ်ႈၼႆ ပဵၼ်ၸႂ်ၶႂ်ႈလူႇဝႆႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶိူင်ႈလူႇ ၶူဝ်းတၢၼ်း ဢၼ် ယိူင်းဢၢၼ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ သမ်ႉဢမ်ႇမီးသင်လႄႈ ၸင်ႇႁုပ်ႈဢဝ် ယိူဝ်ႈယႃႈ ၽႅတ်ႈ ဢၼ်မၼ်းၸၢႆး ပၢတ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉ ပႅတ်ႇၵမ်သေ ဢဝ်ယိုၼ်ႈလူႇပၼ် ႁႂ်ႈရႁၢၼ်းၸဝ်ႈ ဢဝ်ႁဵတ်း တီႈသိူဝ်ႇၼင်ႈၼႆယဝ်ႉ။ (ယႃႈꧤႅတ်ႈပႅတ်ႇမတ်ႉ ၼႆႉ တေၶႂ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၼိမိတ်ႉ မၢၵ်ႈၵၢင်ႇပႅတ်ႇပႃးၼႆၵေႃႈ တေႃႈဝႃႈလႆႈယူႇ)

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ႁပ်ႉဢဝ် ယႃႇၽႅတ်ႈသေ ၸင်ႇတဝ်ႈႁွတ်ႈၽႅဝ် ထိုင်ၵႂႃႇ တီႈႁိမ်း တူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇၽေႃးထိၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇၽေႃး ထိလူင်ၼႆႉ ၵိင်ႇမၼ်း မႂ်မၼ်း ၶဵဝ်ႁုၼ်ႈမႂ်ႇဝႆႉယူႇ။ လမ်းသုင်ၶိုၼ်ႈမၼ်းလႄႈ တင်းဢၼ် ၵိင်ႇၽႄဢွၵ်ႇၶၢင်ႈမၼ်း ယႂ်ႇၽဵင်ႇၵၼ်ဝႆႉ။ ၶႂ်ႈဝႃႈ တၢင်းသုင် တူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇၽေႃးထီႉလႄႈ တၢင်းပၼ်ႇမူၼ်းမၼ်း တၢၼ်ႇၵၼ်ၼႆယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇဝႃႈ တူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇၽေႃးထီႉၼႆႉ တၢင်းသုင် မၼ်းမီးပၢၵ်ႇသွၵ်ႇ ၼႆၵေႃႈ တၢင်းပၼ်ႇမူၼ်းမၼ်း မီးပၢၵ်ႇသွၵ်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ ၸင်ႇလႆႈ ဝႃႈ တၢင်းသုင်တၢင်းမူၼ်းမၼ်း တၢၼ်ႇၵၼ်။ မႆႉၺွင်ႇၽေႃးထီႉ တူၼ်ႈၼႆႉ တၢင်းမူၼ်းမၼ်းလႄႈ တၢင်းသုင်မၼ်း တၢၼ်ႇၵၼ်သေ ပဵၼ်ဢၼ်ႁၢင်ႈ လီ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈဝႆႉတႄႉတႄႉ။ ၼီႈပႅင်ႈၾႃႉၵေႃႈလီ ၽုၼ်ႇလိၼ်ၵေႃႈလီလႄႈ တူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇၽေႃးထီႉ ဢၼ်လႆႈမႃး ဢွၵ်ႇတီႈၼႆႈၼႆႉ ၼႂ်းလေႃးၵလူင် ၼႆႉ မၼ်းႁၢင်ႈလီဝႆႉသေပိူၼ်ႈ။ ပၢႆမႂ်သဵမ်ႈ မႂ်လႅမ်မၼ်း ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ဢဵၼ်မႂ် လူင်မၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ် တၢင်းၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ တူၼ်ႈၽေႃးထီႉယူႇ။ တူၼ်ႈ မႆႉၺွင်ႇၽေႃးထီႉတူၼ်ႈၼႆႉ သမ်ႉမႃးဢွၵ်ႇ တီႈၵၢင်ၵုၼ် မတ်ႉသိမၼႆႉ လီလီလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးတႄႉတႄႉ။

ပေႃးဝႃႈ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ၶဝ်ႈႁွတ်ႈထိုင်မႃး တီႈတူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇၽေႃးထီႉ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆး ႁၢင်လီႈလူင်ၼႆႉၼႆ မၼ်းဢဝ် လွင်ႈႁူမ်ႈယဵၼ်မၼ်း ႁပ်ႉ တွၼ်ႈၸဝ်ႈဝႆႉယူႇ။ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ် တီႈႁိမ်းတူၼ်ႈၽေႃးထီႉ သေတ ဢမ်ႇပႆႇၶဝ်ႈၵမ်းလဵဝ် တေတႄႇၶဝ်ႈၽၢႆႇလႂ် ၸင်ႇတေလီၼေႃး၊ တေၶဝ်ႈၵႂႃႇ ၼင်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ် ၸင်ႇတေလီၼေႃး။ ႁဵတ်းၼႆ ဝူၼ်ႉၵႂႃႇ ဝူၼ်ႉ ၶိုၼ်း သွင်ပွၵ်ႈ သၢမ်ပွၵ်ႈသေ ၸင်ႇၵႂႃႇတႄႇၶဝ်ႈ ၼႃႈတၢင်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ဢဝ်ယႃႈၽႅတ်ႈၸဝ်ႈ ပႅတ်ႇၵမ်ၼၼ်ႉ သိူဝ်ႇတီႈလိၼ်ပဵင်း တႂ်ႈငဝ်ႈတူၼ်ႈမႆႉၼၼ်ႉၼႆ ပလၢင်ႇဢပရႃႇၸိတ ၽုတ်းမႃးလႄႈ ၸဝ်ႈ ၸင်ႇ ၶိုၼ်ႈၼင်ႈ ၶႂႆႇၶူတ်ႇၼိူဝ်ပလၢင်ႇ ဢၼ်ၽုတ်းမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဢွင်ႇပေႉသိုၵ်းသူင် ဝူင်ဝၢင်ပၢႆႈမိူဝ်း

ၵေႃႉၸၢႆး ဢၼ်မီးသတိ ဝီႇရိယ ပၺ်ႇၺႃႇ ယႂ်ႇၼႃႇလိူဝ်တွၼ်းၼၼ်ႉ ႁဵတ်းၵၢၼ် လွင်ႈယႂ်ႇၶိုၵ်ႉလူင်သင်သေဢမ်ႇဝႃႈ တိုၼ်ဢမ်ႇလႃႈလီႈႁဵတ်း ႁွတ်းလူင်ၵႂႃႇ။ တိုၼ်းတိတ်ႉထၢၼ်ႇ တႅပ်းတတ်းလတ်းၸႂ် ၶၢတ်ႇၶၢတ်သေ ႁဵတ်းယဝ်ႉ။ တီႈတႂ်ႈတူၼ်ႈ ႁူမ်ႈၽေႃးထီႉၼၼ်ႉ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ၼင်ႈၵွင် လင်ၸူး တူၼ်ႈၺွင်ႇ၊ ဝၢႆႇၼႃႈထွင်ႇၸူး တၢင်းဢွၵ်ႇ ၼင်ႈၶႂႆႇၶူတ်ႇ ၼိူဝ်ယႃႈ ၽႅတ်ႈ ဢၼ်သိူဝ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉသေ

“ပေႃးဝႃႈ ၵဝ်ပႆႇပဵၼ်ၽြႃးၸိုင် ဢၼ်ၼင်ႈၶႂႆႇၶူတ်ႇယူႇၼႆႉ ၵဝ်ဢမ်ႇ ဢၢၼ်းယႃႉလူႉလႅဝ်။ ၵဝ်ဢမ်ႇဢၢၼ်းလုၵ်ႉ” တမ်းဝၢင်း ဢတိတ်ႉထၢၼ်ႇ ၵႂႃႇ မၼ်ႈမၼ်ႈၵႅၼ်ႇၵႅၼ်ႇ ၼင်ႇၼႆ။

ဝၼ်းၼၼ်ႉၸိုင် ပဵၼ်ဝၼ်း မႁႃႇသၵ်ႉၵရၢတ်ႉ 103 ၼီႈ လိူၼ်ႁူၵ်း မႂ်ႇ 15 ဝၼ်း။ ပဵၼ်ၶၢဝ်းလိူၼ်ႁူၵ်းလႄႈ ၸွမ်းၼင်ႇ တိုၼ်းသၽႃႇဝႃႉ ပဵၼ်ဢၼ်မႆႈဝႆႉယူႇ ဢိတ်းဢိတ်း။ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈတႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶိုၼ်ႈ ယူႇၼိူဝ် ပလၢင်ႇဢပရႃႇၸီႉတ တႂ်ႈႁူမ်ႈၽူၺ်းၼႃ ၽေႃးထီႉ ဢၼ်သၢႆ လႅတ်ႇ ထွင်ႇဢမ်ႇပွင်ႇလႆႈၼၼ်ႉလႄႈ တၢင်းမႆႈ တၢင်းၵတ်း ၽႅင်ႇပဵင်းၵၼ်ဝႆႉ ယူႇ။ ၶၢဝ်းမၼ်းပဵၼ် ၶၢဝ်းသၢႆလႅတ်ႇဢူၼ်ႈ ၶၢဝ်းလူမ်းယဵၼ် ပဝ်ႇႁူၼ်ႈ။

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ တေၶဝ်ႈၼင်ႈၵၢၼ်ၵမ်ႇမထၢၼ်း၊ တေၶဝ်ႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်း ၼႆလႄႈ ၶိုၼ်းၶုၵ်းၶူၼ်ႉ ဝူၼ်ႉၶွပ်ႈထိုင် သိၼ်သီလၸဝ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇသဝ်ႈ ဝဝ်းလမ် ဢၼ်ၶၢဝ်သႂ်ဝႆႉၼၼ်ႉယူႇ။ ပိုၼ်ၽႄႈ ထၢတ်ႈမဵတ်ႉတႃႇ မုင်းငမ်း တီႈၼိူဝ် သတ်ႉတဝႃႇယူႇ။ ၸွမ်းၼင်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ထူၺ်းၸႂ်ၼၼ်ႉ ဝႆႉသတိ ႁူႉၸွမ်းယူႇ။ ဢဝ်ၸႂ်ၸဝ်ႈ ပွႆႇၶဝ်ႈ ၼႂ်းတူၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈယူႇ။ မၢင်ပွၵ်ႈ မၢင်လႂ် ၸႂ်ၸဝ်ႈ တဵၼ်ႈဢွၵ်ႇသေတ ၶိုၼ်းဢဝ်သတိ ထိင်းၸႂ်ဝႆႉယူႇ။ ဢဝ်ၺၢၼ်ႇ ပၺ်ႇၺႃႇသေ ႁူႉၸွမ်း တွင်းၸွမ်း သၽေႃးၸႂ် တူင်ႉၼိုင်ၼၼ်ႉယူႇ။

ၽွင်းမိူဝ်ႈယင်းတိုၵ်ႉ ၸိူဝ်ႈႁႃတြႃး ယင်းတိုၵ်ႉတင်ႈႁႃတြႃး ယူႇႁဵတ်း ၼၼ် ထိုင်မႃးတၢမ်းၶမ်ႈယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်သင်သေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးတေထိုင်တီႈၼႆ ၸိုင် ဢၼ်ယႃႉၵဝ်းၼႆႉ ၵႆႉၸၢင်ႈမႃး ၶွၼ်းၶဝ်းလူၺ်ႈယူႇ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ထမ်ႇမတႃႇဢၼ်ၼႆႉ တီႈၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ တၢင်းယႃႉၵဝ်း ၶဝ်ႈမႃး ၼင်ႇ ၵဝ်ႇ။ သူင်မႃႇၼၢတ်ႈၼႆႉ ၵႆႉၸၢင်ႈမႃး ၽွင်းယၢမ်းၼဝ်ႈယူႇ။ ၶုၼ်သူင်လူင် ဢွၼ်သိုၵ်းမၼ်းမႃး တင်းၼမ်သေ

“ၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ တီႈတႂ်ႈတူၼ်ႈၽေႃးထီႉၼႆႉ မႂ်းၶၢႆႉပၢႆႈ ပၼ်ၽႂ်းၽႂ်း လႄႈ။ ပေႃးဢမ်ႇပၢႆႈပၼ်ၼႆ တေလႆႈတိုၵ်းတေႃး ယႃႉတဝ် ၸဝ်ႈယဝ်ႈ”

လၢတ်ႈဢွၵ်ႇ မွၵ်ႇၶၢၼ်ၵႂၢမ်းမႃးၼင်ႇၼႆ ၽၢႆႇလင်မႃႇၼၢတ်ႈ ၶုၼ်သူင် လူင်ၼႆၵေႃႈ လုၵ်ႈသိုၵ်းၵူၼ်းၸွမ််း ႁွမ်းပႃးမႃးတၢင်းၼမ်။ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉ မီးဝႆႉၵေႃႉလဵဝ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၵူဝ်။ ဢမ်ႇတူင်ႉ ဢမ်ႇပၢႆႈ။ ပေႃးႁဵတ်းၼႆ မႃႇၼၢတ်ႈၶုၼ်သူင်လူင် ၸင်ႇၶွတ်ႇသိုၵ်းမၼ်းသေ တိုၵ်းယဝ်ႉ။

“မႃးလႄႈ။ မႃးတီႉၺွပ်းၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ လုၵ်ႈမႃႇယႃႇလႄႈ။ ဢွၼ်ၵၼ် ၽွမ်ႉၵၼ် လွမ်ႉတိုၵ်းၽၼ်းလႄႈ” တူင်ႉတိုၼ်ႇ တပ်ႉၶဝ်ၼင်ႇၼႆ။ ၵမ်း ၼႆႉ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ၸင်ႇဢဝ်ပၢႆမိုဝ်းၸဝ်ႈ ထီႉတိူဝ်ႉ ၼင်ႇလိၼ်မိူင်းသေ

“တႃႇတေလႆႈၺၢၼ်ႇ သပ်ႉပၺ်ႇၺုၼႆႉ ၵဝ်ၸဝ်ႈလႆႈထႅမ်သၢင်ႈ ပႃႇရ မီႇမႃး ၽဝတင်းၼမ်ၼႆ ၼင်လိၼ်မိူင်းလူင်ၼႆႉ ႁူႉထိုင် ပဵၼ်သၢၵ်ႈသေႇ ၵဝ်ယူႇ” တိူင်ႇသတ်ႉၸႃႇၵႂႃႇ ၼင်ႇၼႆ။

ၵမ်းၼၼ်ႉ ၸွမ်းၸိူဝ်းႁိမ်းႁွမ်း တူၼ်ႈၽေႃးထီႉၼၼ်ႉ ၼင်လိၼ် မိူင်း သၼ်ႇဝႆႁႅင်းတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ သိုၵ်းလူင်ၶုၼ်သူင်ၶဝ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် တူၵ်းၸႂ်လႂ်တိုၼ်ႇ ဢိုၼ်ႇၽၢၼ်ႈၵူဝ်ႁႄသေ ပၢႆႈၽၢတ်ႇၽုင်ၵႂႃႇသဵင်ႈ။ မႃႇ ၼၢတ်ႈလူင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ် ၵွၼ်းလႆႈတပ်ႉသိုၵ်း ၵူၼ်းသိုၵ်း မၼ်းလႄႈ တပ်ႉလူႉသေ လႆႈတႅၵ်ႈယၢႆႈ ႁူၼ်လင်ပၢႆႈၵႂႃႇယဝ်ႉ။

လႆႈသၢၼ်ႇ ပထမ

ဝၢႆးသေၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ဢွင်ႇပႄႉသိုၵ်းၶုၼ်သူင်လူင် ဢၼ်မႃး ယႃႉၵဝ်း ၽွင်းမိူဝ်ႈ ႁူဝ်ၶမ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ ႁဵင်းၸႂ်ၸဝ်ႈ တိူဝ်းမႃးတႄႉတႄႉသေ သိုပ်ႇ ၶတ်းၸႂ် ၵၢၼ်တြႃးၵႂႃႇယူႇ။ ဢဝ်ၸႂ်သဝ်းၼိမ် ၸိမ်ဝႆႉၼႂ်းတူဝ်သေ တူဝ် လႄႈၸႂ် သိုပ်ႇသွၼ်ႉၵၼ် ပဵၼ်လူႉယူႇၼၼ်ႉ ဢဝ်ၺၢၼ်ႇ ယဵမ်ႈလူ ထတ်း ထိၼ်တူၺ်းယူႇ။ လူမ်းထူၺ်ႈၶဝ်ႈ ထူၺ်ႈဢွၵ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်ၸႂ် ဝႆႉသ တိ တီႈႁိမ်းႁူးၶူႈလင်သေ ပႂ်ႉၺွပ်းတီႉယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ လူမ်းၶဝ်ႈ လူမ်းဢွၵ်ႇ ၵိုတ်းယဵၼ်ထၢတ်ႇၵႂႃႇၼႆ သိုပ်ႇယၵ်ႉတူၺ်း လွင်ႈငိမ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉၵႂႃႇထႅင်ႈ။

ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၶတ်းၸႂ်ၼင်ႇၼႆ ၸဵမ်တူဝ်ၸဵမ်ၸႂ် ပဵၼ်ဢၼ်မဝ်မႃးတႄႉ တႄႉ လွင်ႈလူၺ်ႈ ဢိုၵ်းၼိုၵ်းထိုၵ်းထိုင်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵၢင်းယၢၼ်မႃး။ လွင်ႈ ၸႂ်သူၼ်ႈသိၼ်းသၢၼ် ၽႅၵ်ႇယုင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵၢင်းယၢၼ်မႃးသေ လွင်ႈၸႂ် တိပ်ႇ ၸႂ်တၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁၢႆမႃးယဝ်ႉ။ လွင်ႈၸႂ်ၽူင်ႉၸႂ်ပိဝ် ၸႂ်ဢမ်ႇၼိမ် ၵေႃႈ ဢေႇမႃး။ လွင်ႈၸႂ် ၶႂ်ႈလူဝ်ႇၶႂ်ႈလႆႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁူင်ႈတူၵ်းယၢၼ်ၵႂႃႇ။ ၸႂ်ၼႆႉ ဢဝ်ဝႆႉၼႂ်းတူဝ် ႁိမ်းလႂ်တီႈလႂ်ၵေႃႈ တေႃႈပဵၼ် ဢၼ်သဝ်းၼိမ်လီ ၸွမ်း တီႈဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ဢၼ်သိူဝ်းသႃႇမႃး တင်းတူဝ်သေ ပဵၼ်လွင်ႈ ႁၢၼ်ႉၸႂ် ထုၵ်ႇၸႂ်မႃးယူႇ။ ဢဝ်ၸႂ်တဵပ်းတတ်းထတ်းထိၼ် တီႈၼိူဝ် ဢႃႇ ရူမ်ႇၼၼ်ႉဝႆႉယူႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇႁိုဝ်ၼႆၸိုင် ၽွင်းမိူဝ်ႈႁၢဝ်ႉမႆႈၼၼ်ႉ ဢဝ်ၼမ်ႉ ၼႂ်းၼမ်ႉမေႃႇၵတ်းၵတ်း တွင်ႈလေႃႇသႂ်ႇ တၢင်းတူဝ်ၼၼ်ႉ တီႈတူၼ်တူဝ် ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ၵတ်းၸိုၼ်ႈယဵၼ်တူဝ် ယဵၼ်ၸႂ်ၵႂႃႇ ၼင်ႇၼၼ်ယူႇ။

ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽွင်း ဢၼ်ၸဝ်ႈႁွတ်ႈထိုင် ပထမသၢၼ်ႇ ဢၼ် ၸဝ်ႈ ယၢမ်ႈလႆႈဝႆႉၸဵမ်လဵၵ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ “ၼႆႉယဝ်ႈ ၸင်ႇတေပဵၼ် သဵၼ်ႈတၢင်း ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈ ပုၼ်ႈတႃႇႁႂ်ႈၵိလေႇသႃႇ မူတ်းၵဵင်ႈ သေ ပဵၼ်ပုၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈတေလႆႈၺၢၼ်ႇၽေႃးထိၼၼ်ႉယဝ်ႉ” ၸင်ႇတႅပ်း တတ်း ဢဝ်ၼင်ႇၼႆသေ သိုပ်ႇၶတ််းၸႂ်ၵႂႃႇၼႃႈယူႇ။

လႆႈသၢၼ်ႇတုတိယ

ယၢမ်းလဵဝ်ၸႂ်ၼႆႉ မၼ်ႈဝႆႉတိင်ႈတိင်ႈ သိူဝ်းသႃႇဝႆႉ၊ ႁၢၼ်ႉၸႂ်ဝႆႉ၊ ဝူၼ်ႈ ၵျၢမ်ႇဝႆႉ၊ ဝူၼ်ႉသၢင်ႈဝႆႉ ၸႂ်ႁႃႈဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ထၢင်ႇၸႅင်ႈဝႆႉယူႇ။ ၼႂ်းၶဝ် ၸႂ်ႁႃႈဢၼ်ၼႆႉ ၸႂ်ဝူၼ်ႈၵျၢမ်ႇလႄႈ ၸႂ်ဝူၼ်ႉသၢင်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ် ၵႂႃႇၵႂႃၶိုၼ်းၶိုၼ်း တီႈၼိုင်ႈယဝ်ႉတီႈၼိုင်ႈလႄႈ ဢမ်ႇလီ။ ၸႂ်ဢမ်ႇၼိမ်၊ ပေႃးဝႃႈ ၸႂ်သွင်ဢၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၼႆၸိုင် တေလီယူႇယူဝ်ႉၼႆ ၵၢင်ၸႂ်ၸဝ်ႈ ဝူၼ်ႉထိုင်ၵႂႃႇ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈ။

ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈၶူၼ်ႉ ဝူၼ်ႉႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉၸိုင် ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃး တေထိုင်တီႈ ၸႂ်ဝူၼ်ႉၵျၢမ်ႇလႄႈၸႂ်ဝူၼ်ႉသၢင်ႈ ၵၢင်းယၢၼ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၶတ်း ၸႂ် ႁႂ်ႈၸႂ်ၼိမ်မၼ်ႈတိၵ်းတိၵ်းယူႇ။ ဢႃႇရူမ်ႇ ဢၼ်ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႂ်းတူဝ် သိုပ်ႇယၵ်ႉႁႂ်ႈၸႅင်ႈယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ ယၵ်ႉၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ ၸႂ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ် ယူႇ မၼ်ႈၼိမ်မႃး တိၵ်းတိၵ်းသေ ၼိမ်သဝ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ် ႁၢၼ်ႉၸႂ်လိူဝ်မႃး။ သိူဝ်းသႃႇလိူဝ်မႃးသေ လွင်ႈလူၺ်ႈ ၸႂ်ဝူၼ်ႉၵျၢမ်ႇ လႄႈ ၸႂ်ဝူၼ်ႉသၢင်ႈၼၼ််ႉတႄႉ ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ။ တီႈၸႂ်ၼႆႉ ၵိုတ်းဝႆႉ ၸႂ်ပီႇတိ၊ သုၶ လႄႈ၊ သမႃႇထိ ၸႂ်သၢမ် ဢၼ်ၼႆႉၵူၺ်း။ တူၼ်တူဝ် ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ တင်းတူဝ် ပဵၼ်ဢၼ် ၵတ်းယဵၼ်သိူဝ်းသႃႇ လိူဝ်မႃးတႄႉတႄႉ။

သင်ပဵၼ်ၼမ်ႉၼႆၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ် ၵတ်းၸိုမ်ႉၽဵင်ႇၵၼ် တင်းၼွင် ယဝ်ႉ။ တူၼ်တူဝ်ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ တင်းတူဝ်ၼႆၵေႃႈ ပဵၼ်ပီႇတိ သုၶ ငမ်း သုမ်ႇဝႆႉယူႇ။ တင်းလွင်ႈၵျၢင်ႉၵမ် ဢတ်ႉထၵိလမထ ဢၼ်ဢူတ်းၵၼ်ႈ လွင်ႈထူၺ်ႈၸႂ် ဢမ်ႇၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ၼၼ်ႉ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉ တင်းမူတ်း ယူႇ။ ၸၼ်ႉဢၼ်ၼႆႉၸိုင် ပဵၼ်တုတိယသၢၢၼ်ႇ ၸၼ်ႉသွင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

လႆႈသၢၼ်ႇတတိယ

လုၵ်ႉတီႈၼႆႈသေ သိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၵႂႃႇၼႃႈထႅင်ႈ။ “ယၢမ်းလဵဝ် ၸႂ်ၵဝ်ၼႆႉ မီးဝႆႉလွင်ႈႁၢၼ်ႉၸႂ်ပီႇတိ၊ လွင်ႈသိူဝ်းသႃႇ သုၶ၊ လွင်ႈၸႂ်ၼိမ် သမႃႇထိ၊ မီးဝႆႉ သၢမ်ဢၼ်ၼႆႉယူႇ။ ၼႂ်းၶဝ်သၢမ်ဢၼ်ၼႆႉ ပီႇတိၼႆၵေႃႈ တေႃႈပႆႇ လႆႈဝႃႈ လီတႄႉတႄႉၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈၸႂ်ႁႅင်းလဵၵ်ႉ မဵဝ်းၼိုင်ႈယူႇ။ ပေႃးပီႇတိ တိုၵ်ႉမီးယူႇၼႆၸိုင် လွင်ႈဝႃႈ ၸႂ်ဝူၼ်ႉၵျၢမ်ႇ လႄႈ ၸႂ်ဝူၼ်ႉသၢင်ႈ ဝိတၵ်ႈ၊ ဝီႉၸႃႇရၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးၵွၼ်ႇ။ ပိူဝ်ႈၼၼ် လူဝ်ႇလႆႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပီႇတိ ၵၢင်းယၢၼ်ၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေလီ” ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ဝူၼ်ႉၼင်ႇ ၼႆသေ သိုပ်ႇၶတ်းၸႂ်ၵႂႃႇၼႃႈထႅင်ႈ။ သိုပ်ႇယၵ်ႉၽႄႈၸႂ် ၼင်ႇႁိုဝ်ၼိမ် ယဝ်ႉ တေၼိမ်ထႅင်ႈၼၼ်ႉယူႇ တိၵ်းတိၵ်း။ ပေႃးဝႃႈ သိုၵ်ႇယၵ်ႉၽႄႈၵႂႃႇ ၼင်ႇၼႆ ၸႂ်ၼႆႉၼိမ်လိူဝ်မႃး၊ တီႈၼိူဝ်ဢႃႇရူမ်ႇၵေႃႈ သဝ်းသင်ႉမၼ်ႈလိူဝ်မႃး ယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၵိုတ်းၸႂ်သွင်ဢၼ်ၼႆႉၵူၺ်း။ လွင်ႈႁၢၼ်ႉၸႂ်ပီႇတီႉ ၵၢင်းယၢၼ်ဝႆႉယူႇ။ တူဝ်ၸဝ်ႈ တင်းတူဝ်ၼႆၵေႃႈ ပဵၼ်တုမ်သုၶ ပုတ်းသုၶ လူင်ဝႆႉယူႇ။ ပဵၼ်တီႈ ၼႂ်းဢူၵ်းၼႂ်းၸႂ်ၵူၺ်း ဢမ်ႇၵႃး ၸဵမ်ဢၢင်ႇၵႃႇတိၼ်မိုဝ်း ၼၼ်ႉ သုၶၸွတ်ႇႁွတ်ႈၵႂႃႇဝႆႉယူႇ။

မိူၼ်ၼင်ႇႁိုဝ်ၼႆၸိုင် မူဝ်မွၵ်ႇဢၼ်မီးယူႇ တီႈၼႂ်းၼမ်ႉသေ ၼမ်ႉ ထူမ်ႈဝႆႉလႄႈ ၸဵမ်ငဝ်ႈတေႃႇပၢႆ ၵတ်းၸိုၼ်ႈယဵၼ်ဝႆႉၼင်ႇၼၼ် တူၼ်တူဝ် ၸဝ်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်သၢၼ်ႇတြႃး လွင်ႈသိူဝ်းသႃႇ တဵမ်ထူၼ်ႈ တဵမ်ပိင်းဝႆႉ ၼင်ႇ ၼၼ်ယဝ်ႉ။ ၸၼ်ႉၼႆႉၸမ်ႉ ပဵၼ်သၢၼ်ႇၸၼ်ႉသၢမ်။

လႆႈသၢၼ်ႇ ၸတုတ်ႉထ

သၢၼ်ႇတတိယၼႆႉ သုၶလႄႈသမႃႇထိ သွင်ပိူင်ၼႆႉ ထၢင်ႇၸႅင်ႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸဝ်ႈပႆႇႁၢၼ်ႉၸႂ်လႆႈၵွၼ်ႇ။ သုၶၼႆႉ ပဵၼ်ၶဵၼ်တုၵ်ႉၶလႄႈ ပေႃးဝႃႈ သုၶႁၢႆလၢႆၼႆၸိုင် တုၵ်ႉၶ ၸၢင်ႈပေႃႇမႃးၶိုၼ်းယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ သုၶ ဢမ်ႇမီး ၸိုင် တႃႇတုၵ်ႉၶ တေပေႃႇမႃးၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇပေႃႇမႃး။ သုၶၼႆႉ ပဵၼ် ဢူၺ်းၵေႃႉ ပီတိ။ ပေႃးမီးသုၶၸိုင် ပီႇတိၵေႃႈ ၸၢင်ႈၶိုၼ်းပဵၼ်မႃးယူႇ။ ပေႃးပီႇတိ ပဵၼ်မႃးၼႆ လွင်ႈဝူၼ်ႈၵျၢမ်ႇ လွင်ႈဝူၼ်ႉသၢင်ႈၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်ၶိုၼ်း သေ ၸၢင်ႈၶိုၼ်းႁူၼ်လူင်းၵႂႃႇ ထၢၼ်ႈတႂ်ႈယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆ သုၶၼႆႉၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈ ဢဝ်ပႅတ်ႈယဝ်ႉၼႆ ၺၢၼ်ႇၸဝ်ႈ ၸႅၵ်ႇၽႄ ႁၼ်ထိုင်မႃးထႅင်ႈ။

ပေႃးဝႃႈ ၸႅၵ်ႇၽႄ တဵပ်းတတ်းၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ သိုပ်ႇၶတ်းၸႂ် တႃႇတေ ၶိုၼ်ႈၽၢႆႇၼႃႈထႅင်ႈ ၸၼ်ႉၼိုင်ႈယူႇ။ မၢတ်ႈမၢႆၸွမ်း လူမ်းၶဝ်ႈ လူမ်းဢွၵ်ႇ သေ ပေႃးဝႃႈ လူမ်းၶဝ်ႈလူမ်းဢွၵ်ႇ ၵိုတ်းယဵၼ်ထၢတ်ႇၼိမ်ၵႂႃႇၸိုင် သိုပ်ႇမၢတ်ႈ မၢႆ ဢၼ်ထၢတ်ႇၼိမ်ၼၼ်ႉ သိုပ်ႇယၵ်ႉၸႅင်ႈ ဢၼ်ငိမ််းယဵၼ်ၼၼ်ႉဝႆႉ ယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼႆ သိုပ်ႇထႅင်ႈႁႅင်းၸႂ် သိုပ်ႇႁႂ်ႈၸႂ်ၼိမ် ႁႂ်ႈၸႂ်မၼ်ႈသေ သိုပ်ႇ ၶတ်းၸႂ်ၵႂႃႇ။

ပေႃးဝႃႈ သိုပ်ႇၶတ်းၸႂ်ၵႂႃႇၼင်ႇၼႆတိၵ်းတိၵ်း ၶၼ်ႇထႃႇတူဝ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ၼိမ်ဝႆႉၸွၼ်းၸွၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ႁုၼ်ႇႁၢင်ႈႁိၼ်ယူႇ။ လွင်ႈႁုတ်ႇထူၺ်ႈ ၸႂ်ၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇမီးသေဢိတ်း၊ တွင်ႉၵေႃႈ တိုၼ်းဢမ်ႇၼိုင်ႈသေဢိတ်း။ ၸႂ်ၸဝ်ႈၵူၺ်း တေႃႉတႄႉႁူႉႁၼ် ဢၼ်လွင်ႈၶျႃၵ်ႈငိမ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ လွင်ႈႁူႉႁၼ်ၸိူင်ႉၼႆၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇတင်ႈၸႂ် ႁဵတ်းပဵၼ်ဢဝ်။ လူတ်ႉၾႆး ဢၼ်လေႃႈၵႂႃႇ ၼိူဝ်တၢင်းမၼ်းယူႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းႁေႃႈမၼ်း တေႃႈယင်း ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇ လႆႈထိင်းႁူဝ်မၼ်းသင်၊ သိုပ်ႇလေႃႈၵႂႃႇ ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း မၼ်းၼၼ်ႉယူႇမၢၼ်ႇမၢၼ်ႇလႄႈ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇတၢပ်ႈလႆႈသႂ်ႇၸႂ်သင်၊ ၸႂ်ၸဝ်ႈ ပဵၼ်ဢၼ်ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ ငိမ်း ယဵၼ်ဝႆႉယူႇ။ ၸႂ်ၸဝ်ႈ ၵႂႃႇသဝ်းၼိမ် ၸိမ်ၸွမ်းဢႃႇရူမ်ႇဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီး ၼႂ်းတူဝ်ၼၼ်ႉဝႆႉယူႇ။ ၸႂ်ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇငိမ်းယဵၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉ ၸွတ်ႇၸႅတ်ႇ တီႈၼႂ်းတူဝ်ၸဝ်ႈ ၵူႈတီႈသေ လွင်ႈၸႂ်ၽူင်ႉပိဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီး။ လွင်ႈၸႂ် ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈတူဝ်ၼႆၵေႃႈ တိုၼ်းဢမ်ႇမီး။

မိူၼ်ၼင်ႇဢၢပ်ႇၼမ်ႇယဝ်ႉသေ ဢဝ်ၽႃႈဝၢတ်ႈၽိူၵ်ႇ မႃးသုမ်ႇမႆဝႆႉ တင်းတူဝ်၊ ဢၢႆတူဝ်ၼႆႉ ၸွတ်ႇၸႅတ်ႇၵႂႃႇ တီႈၽႃႈဝၢတ်ႈၽိုၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပေႃးတေဢဝ် ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်းမၼ်း မႃးတႅၵ်ႈၸိုင်... ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်း ဢၼ်ဢမ်ႇယၢမ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးမၼ်းဢဝ်ၸႂ်မၼ်း ယၵ်ႉတူၺ်း တူဝ်မၼ်းၼႆ ၸိုင် တီႈတူဝ်မၼ်း မၼ်းဢမ်ႇႁၼ်ၸွတ်ႇလႆႈ ၸဵမ်ၼွၵ်ႈၸဵမ်ၼႂ်း တင်း သဵင်ႈ။ ႁၼ်ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ တေႃႈတေႁၼ်လႆႈ တိူမ်ႈၼွၵ်ႈမၼ်းၵူၺ်း။

ၸႂ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ႁွတ်ႈၽႅဝ် သၢၼ်ႇၸတုတ်ႉထၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ် ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလီၼႃႇလႄႈ ႁၼ်ၸွတ်ႇလႆႈတင်းတူဝ် ၸဵမ်ၸိၵ်း ႁူဝ်တေႃႇတိၼ်။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸႂ်ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ၵိုတ်းမီးဝႆႉ သမႃႇထိ လႄႈ ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇယူႇ။ လွင်ႈသၽေႃး ၸိုင်ႈသဝ်းၼိမ်(သမႃႇထိ)လႄႈ လွင်ႈသ ၽေႃး ဢမ်ႇဢဝ်ၸိမ်ၶဝ်ႈၸႂ် (ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇ) မီးဝႆႉၸႂ် သွင်ပိူင်ၼႆႉၵူၺ်း။

လႅတ်ႇလုၵ်ႈဝၼ်းၵေႃႈ လူင်းလပ်ႉလွႆၽၢႆႇတူၵ်းၵႂႃႇသေ သၢႆလႅင်းဝၼ်း ၵေႃႈ ဢူၼ်ႈၵႂႃႇ ဝွတ်ႈၵႂႃႇလွႆးလွႆး။ ၽွင်းယၢမ်းၼင်ႇၼႆ လွင်ႈဝႃႈ ၸၼ်ႉတြႃး ၸဝ်ႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင်ထၢၼ်ႇၼႆႉၼႆ ၽႂ်ၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇႁူႉထိုင်၊ ၽီသၢင် ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်မီးၽုင်းမီးဢူၼၼ်ႉ လွမ်လွမ်သူးတွင်းဝႃႈ ႁႂ်ႈၸဝ်ႈ ဢွင်ႇသေၵမ်းၼႆ ဢဝ်ထၢတ်ႈၸႂ်ၶဝ် ပၼ်ႁႅင်းဝႆႉယူႇ။

ဢေႃးၵႃႇသလေႃးၵလူင်ၼႆႉ သၢႆလႅင်းဝၼ်းႁၢႆလၢႆသေ လႆႈသဝ်းဝႆႉ ၼႂ်း ငဝ်းလပ်းသိင်ႇယူႇ။ ပဵၼ်ဝၼ်းလိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 15 ၶမ်ႈလႄႈ ငဝ်းသၢႆလိူၼ် လၢဝ်ဢွၼ်ႇ တီႈၵၢင်ႁၢဝ် တေႃႉတႄႉ ၶၢဝ်ပဵၼ်ၸုမ်ႈငိုၼ်းဢွၼ်ႇၵူၺ်း။ တီႈဢၼ်ထိူၼ်ႇၽူၺ်းၼႃလႄႈ တီႈတႂ်ႈတူၼ်ႈ မႁႃႇၽေႃးထိၼၼ်ႉ ငဝ်း လိူၼ်လၢဝ် ဢမ်ႇၶဝ်ႈထိုင်လႆႈ။

တီႈတႂ်ႈတူၼ်ႈမႁႃႇၽေႃးထိတႄႉ ငဝ်းလႅတ်ႇ ငဝ်းလိူၼ် ဢၼ်လႅင်း ပိူင်းပၼ် တင်းလုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈႁွတ်ႈထွင်ႇ လႅင်းပွင်ႇထိုင်လႆႈ သေတ ယၢမ်းလဵဝ် ၺၢၼ်ႇသၢႆလႅင်း ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ၶဝ်ႈႁွတ်ႈပိူင်းထွင်ႇ လႅင်းပွင်ႇထႅင်ႈတိၵ်းတိၵ်းယူႇ။

ၺၢၼ်ႇဝိပတ်ႉသၼႃႇ ဢွၵ်ႇမႃး

ၸႂ်ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်ႁွတ်ႈထိုင်ဝႆႉ သၢၼ်ႇၸၼ်ႉသီႇၼႆႉ ၸိုင်ႉ သဝ်းၼိမ်မၼ်ႈ ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇဝႆႉတႄႉတႄႉ။ လွင်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈပေႃးမိူၼ် ၸႂ်ၵူၼ်း သႃႇမၺ ၸိူင်ႈၼင်ႇ လွင်ႈၸႂ်ၶႂ်ႈလူဝ်ႇၶႂ်ႈလႆႈ၊ လွင်ႈၸႂ်လမ် ၽိတ်းၽႅၵ်ႇ၊ လွင်ႈၸႂ်ထိုင်ႉငိုပ်းငဝ်၊ လွင်ႈၸႂ်သူၺ်ႈ ၸႂ်ၼိင်ႈ၊ လွင်ႈၸႂ်ႁွၼ်ႉၸႂ်မႆႈ၊ လွင်ႈ ၸႂ်ၶုၼ်ႇသဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ တင်းသဵင်ႈ မူတ်းသႂ်ၵဵင်ႈဝႆႉယူႇ။ ၸႂ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၽိုၵ်းၽႄႈပၼ် လၢႆပွၵ်ႈလၢႆလႂ် ထပ်းၵၼ်ယူႇတိၵ်း ꧦလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်ဢူၼ်ႈ ဢွၼ်ႇ လိူဝ်မႃးတႄႉတႄႉ။ ၶမ်း ဢၼ်လႆႈပၼ်ၾႆးသဝ်ႇ ပဝ်ႇသေ လိူတ်ႇ ဢူၼ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၶမ်းၶဝ် ၶႂ်ႈဢဝ်ႁဵတ်းႁၢင်ၸွပ်ႇ(မွင်းၵူၺ်း)၊ ဝႅၼ်၊ ၶႂ်ႈဢဝ်ႁဵတ်း ဢၼ်မူၼ်း ဢၼ်သီႇၸဵင်ႇ ၶႂ်ႈဢဝ်ႁဵတ်းႁိုဝ်ၵေႃႈလႆႈၼၼ်ႉ ၸႂ်ၸဝ်ႈၼႆၵေႃႈ ၶႂ်ႈဢဝ်ယိူင်းၸူးသင်ၼႆၵေႃႈ တေႃႈလႆႈယူႇယဝ်ႉ။ ၸႂ်ၸဝ်ႈ ၼႆႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၼင်ႇ ၸႂ်မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉလႄႈ ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈဢဝ်သဝ်း သၢင်ႈဝႆႉ တီႈလႂ်ၼႆၵေႃႈ ၼိမ်သေႇဝႆႉယူႇ တီႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၽူင်ႉဢမ်ႇပိဝ်။

ႁဵတ်းၼႆၸႂ်ၼႆႉ ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇၽႂ်းၽၢႆ ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇမႃးသေ ၶႂ်ႈဢဝ်ၸႂ်ႉ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ ၸႂ်ႉလႆႈမႃးလႄႈ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ၸင်ႇဢဝ်ၸႂ်ၸဝ်ႈ ၶဝ်ႈတဝ် ဝူၼ်ႉသၢင်ႈတူၺ်း ၼႂ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။

ၵႃႈၵွၼ်ႇတွၼ်းဢွၼ် ဢၼ်ၸႂ်ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇႁၼ်ၸႅင်ႈလႆႈ ၵိလေႇသႃႇ ဢၼ်ၽွတ်ႈၵဵဝ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ဢဝ်ၸႂ်သမႃႇထိၽႃႇဝၼႃႇသေ ႁၼ် ၸႅင်ႈလႆႈမႃး လီလီငၢမ်းငၢမ်းယဝ်ႉ။ သၽေႃးတြႃး ဢၼ်ပဵၼ် လိူၵ်ႈလူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်၊ သၽေႃးတြႃး ဢၼ်မၢၼ်ႇ လိူၵ်ႈလူၺ်ႈ ဢၼ်မၢၼ်ႇ ၺၢၼ်ႇ ၸဝ်ႈ ႁူႉႁၼ်ၸဵင်ႈမႃးယူႇ။

“တူၼ်တူဝ်ၵဝ်ၼႆႉ ရုပ်ႈၵေႃႈမီးယူႇ။ တူၼ်တူဝ်ၵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်တီႈမႁႃႇ ပုတ်ႈသီႇပႃး ၸူႉတုမ်ၵၼ်ယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈပေႃႈမႄႈ ၵိုတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးသေ ယႂ်ႇမႃး ၸွမ်း ဢႃႇႁႃရတၢင်းၵိၼ်ယူႇ။ ၵုမ်ႇလႆႈ မူၼ်ႉမႄးပၼ်ရုပ်ႈ(တူဝ်)ၼႆႉယူႇ ၵူႈဝၼ်းသေ ၼင်ႇႁိုဝ် တေယူႇလီၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈ ႁၢင်ႈပွင်ပၼ် ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇသၽေႃးမၼ်း ဢၼ်ၸၢင်ႈမေႃလူႉလႅဝ်ၼၼ်ႉ တိုၼ်းလႆႈလူႉလႅဝ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၸႂ်ဝိၺၢၼ်ႇ ဢၼ်မီးယူႇ တီႈၼႂ်းတူဝ်ၼႆႉ လႆႈဢိင်ပိုင်ႈတူဝ်သေ ၸင်ႇပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈတူဝ် ဢၼ်ဢမ်ႇမၼ်ႈ ၵိုမ်းၼႆႉသေ ၵိုၵ်းၵပ်းၸပ်းၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ သတ်ႉတဝႃႇ ဢၼ်မီးၸႂ် တၢင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆၵေႃႈ ႁူႉတေႃႈ ပဵၼ်ပိူင်ၼႆႉယူႇၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ” ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ႁၼ်ထိုင် လွင်ႈမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ မီးမႃးၼင်ႇၼႆ။ ဢၼ်ၸဝ်ႈ ႁၼ်ပွင်ႇၸႅင်ႈ ႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆၼႆႉ ဢမ်ႇမိူ််ၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းပၵတိႁၼ်ထိုင်။ လွင်ႈတၢင်းဝူၼ်ႉႁၼ် ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ် တႄႉတႄႉ ဝႃႈဝႃႈယူႇ။ မၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ႁၼ်ထိုင် တူဝ်ထူပ်း ၵမ်းလဵဝ်။

မိူၼ်ၼင်ႇသႅင် ဢၼ်မီးပႅတ်ႇၸဵင်ႇၼၼ်ႉ ဢဝ်ၸိူၵ်ႈၵမ်ႇ၊ လႅင်၊ ၽိူၵ်ႇ၊ လိူင်ၽၼ်ႈသေ သွတ်ႇသႂ်ႇဝႆႉလႄႈ သႅင်ဢၼ်သွတ်ႇမႆဝႆႉၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈ ဢဝ်မႃး တၢင်ႇၼိူဝ်မိုဝ်းသေ တူၺ်းၼႆၸိုင် ႁၼ်ပႃး ၸိူၵ်ႈ ဢၼ်သွတ်ႇ ၶဝ်ႈဝႆႉ ၼႂ်းသႅင်ၼၼ်ႉ မူတ်းမူတ်းသဵင်ႈသဵင်ႈ ၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉ။

ၼႆႉၸမ်ႉ လွင်ႈၸိုၼ်ႈသႂ်လီ၊ လွင်ႈၶၢဝ်ၸိုၼ်ႈလီ၊ လွင်ႈၶုၼ်ႇသဝ်ႈ ၵၢင်းယၢၼ်၊ လွင်ႈဝူၺ်ႇႁၢင်ႈ ဢမ်ႇမီး၊ လွင်ႈဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ၊ လွင်ႈတူဝ်ႈတၼ်း၊ လွင်ႈမၼ်ႈသေႇ၊ လွင်ႈဢမ်ႇတူင်ႉၼိုင် ဢဝ်ၸိူဝ်းၸႂ် ၼမ်ႉၵတ်ႉပႅတ်ႇဢၼ် တဵမ်ထူၼ်ႈၼႆႉ ႁူႉႁၼ်ထိုင် လွင်ႈၽဝသေ တၢင်းႁၼ်ၸဝ်ႈ မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈမႃး ပွၵ်ႈၵမ်းမၢႆၼိုင်ႈယူႇ။

မႂ်တူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇၽေႃးထိၶဝ် လူမ်းယဵၼ်ဢွၼ်ႇထူဝ်းပဝ်ႇ ၶွၼ်းၶဝ်ႇ လႄႈ တူင်ႉၼိုင်လူၺ်ႈၸွမ်းလူမ်းယူႇ။ လူမ်းယဵၼ်ဢွၼ်ႇ ဢၼ်လႆႈလတ်း ၼႂ်းထိူၼ်ႇသေ ပဝ်ႇမႃးၼၼ်ႉ မႃးပဝ်ႇထွင်းပၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ၼင်ႈၼိမ်ယူႇ တႂ်ႈငဝ်ႈတူၼ်ႈမႁႃႇၽေႃးထိၼၼ်ႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈတူၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ၸႂ်သမႃႇထိ မုင်းသုမ်ႇဝႆႉလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၼိမ်ယဵၼ်ဝႆႉထႃႈယဝ်ႉ။ ၸႂ်ယဵၼ် လႄႈ တူဝ်ယဵၼ်၊ ၸႂ်ၸိုၼ်ႈသႂ်လႄႈ တူဝ်ၸိုၼ်ႈသႂ်။ ၸႂ်ႁၢင်ႈလီလႄႈ တူဝ်ၸဝ်ႈ သဝ်းသၢင်ႈယဵၼ်လီဝႆႉယူႇ။

ၸႂ်ၸိုၼ်ႈ ၸႂ်သႂ်

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ဢဝ်ၸႂ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ၵွၼ်ႈထိင်းလႆႈဝႆႉၼၼ်ႉသေ ၸႂ်ႉတိုဝ်းတူၺ်း ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းယူႇ။ ဢဝ်ၸႂ်ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်မီးတၢင်းၵတ်ႉ ၶႅၼ်ႇၼႆႉသေ ႁဵတ်းတူၺ်း တူဝ်ၽႄတူဝ်ပွမ် ဢၼ်ၼိုင်ႈ တမ်ႈတီႈၼႂ်းတူဝ် ၸဝ်ႈ ႁႂ်ႈမၼ်းမိူၼ် ႁၢင်ႈၸဝ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉယူႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၽႄႁဵတ်းတူၺ်း တူဝ်ၽႄသွင်ၵေႃႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တူဝ်ၽႄ ဢၼ်ႁဵတ်းပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ ဢဝ် ၸႂ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ဢၼ်မီးၼႂ်းတိုၼ်းတူဝ်တႄႉၼၼ်ႉသေ ၽၢၼ်ႇပဵၼ်မႃး လႄႈ ၵူၺ်းပဵၼ်ရုပ်ႈ(တူဝ်)လၢႆလၢႆသေ ဢမ်ႇမီးၸႂ်။ လွင်ႈႁဵတ်းၼႆၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ထွတ်ႇလၢပ်ႇလႅဝ်း ဢွၵ်ႇမႃး ၼႂ်းၵပ်းလႅဝ်းၼၼ်ႉၼင်ႇၵၼ်၊ ဢဝ်ၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်းၼႆႉသေ ၽႄဢွၵ်ႇတူၺ်းထႅင်ႈ တူဝ်ၽႄဢၼ်ၼိုင်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈဝႃႈ ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၽၢႆၵႃႈႁိုဝ် ၸွမ််းၵၢင်ၸႂ်ၸဝ်ႈ ၵႃႈႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးႁူႉလႆႈလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၸၢမ်း ႁဵတ်းတူၺ်း ၼင်ႇၼႆယဝ်ႈ။

ဢဝ်ၸႂ်တၼ်းၶူဝ်းၽၢၼ်ႇၵူႈလွင်ႈၵူႈဢၼ်

ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၽၢၼ်ႇႁဵတ်းတူဝ်ၽႄ ၼိုင်ႈတူဝ်ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၽၢၼ်ႇႁဵတ်း တူၺ်း ၵူႈလွင်ႈၵူႈဢၼ်ယူႇ။ တူဝ်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈဢမ်ႇႁၼ်ၼႆၵေႃႈ ၽၢၼ်ႇႁဵတ်းတူၺ်း။ ႁူဝ်ႉဢုတ်ႇၽႃဢုတ်ႇ လွႆလူင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸူင်ႁဵတ်း ၵူင်သင် လၼ်ၵႂႃႇလတ်းၵႂႃႇ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵႂႃႇၸွမ်း ၵၢင်ပၢင်ႇၼၼ်ႉလႄႈ သင်၊ ၼႂ်းလိၼ်ၼႆၵေႃႈ ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇလမ်တူၺ်း မိူၼ်ၼင်ႇ လမ်ၼမ်ႉၼၼ်ႉ လႄႈသင်၊ ၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်ၼႆၵေႃႈ သၢၼ်ႇၶိုၼ်ႈ မိူဝ်းၼင်ႈၶႂႆႇၶုတ်ႇဝႆႉလႄႈသင်၊ ၵႂႃႇမိူဝ်းယိပ်းတိူဝ်ႉတူၺ်း လႅတ်ႈလႄႈလိူၼ်လႄႈသင် ၸၢမ်းႁဵတ်းတူၺ်းၵူႈ ၸိူဝ်ႉၵူႈပိူင်ယူႇ။

ႁဵတ်းၼႆ ဢၼ်ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်း ၸႂ်ယူဝ်းယူဝ်း ႁဵတ်းဢမ်ႇလႆႈၼၼ်ႉ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ႁဵတ်းၸၢမ်းတူၺ်း ပဵၼ်လႆႈၵူႈဢၼ်ယဝ်ႉ။ ၸႂ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ဢၼ်တႅမ်ႈၼႄမႃး ပဵၼ်ၸႂ်ထူး ၸႂ်မျၢတ်ႈ ဢၼ်ဢင်ႇၵႃႇပႅတ်ႇ ပိူင် တဵမ်ထူၼ်ႈလႄႈ ႁဵတ်းသၢင်ႈပွင်ပဵၼ်လႆႈ ဢၼ်ထူးဢၼ်မျၢတ်ႈ ၸိူဝ်း ၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။

မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းသႃမၺ်း (ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်း) ဢမ်ႇမေႃတႅမ်ႈႁၢင်ႈ ဢၼ် ႁၢင်ႈလီလီသေတႃႉ ၽူႈဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ တႅမ်ႈႁၢင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ မေႃတႅမ်ႈ ပဵၼ်လႆႈ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီလီမၼ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်းလႄႈ ၽူႈဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ တႅမ်ႈႁၢင်ႈၼၼ်ႉ မီးမိုဝ်းသိပ်းၼိဝ်ႉ ၼင်ႇၵၼ်သေတႃႉ ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးတၢင်းယၢမ်ႈ တႅမ်ႈၸိူင်ႉၼင်ႇၶဝ်။ ဢမ်ႇမီးပၢႆး မွၼ်း လွင်ႈၸၼ်ႁၢင်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇၶဝ်။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵူၼ််းသႃမၺ်းလႄႈ ၽူႈမေႃတႅမ်ႈႁၢင်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉယူႇ။

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းသႃႇမၺ်းၶဝ်ၼႆၵေႃႈ တေႃႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ် မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇ လွင်ႈတၢင်းၵျၢင်ႉၵမ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းသႃမၺ်း ၶဝ် ဢမ်ႇမီး။ ၸႂ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၸိူင်ႉၼၼ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းသႃမၺ်းၶဝ် ဢမ်ႇမီး။ ၵွပ်ႈၼႆ ဢၼ်ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇပႆလႆႈ ၼိူဝ်ၼမ်ႉၼၼ်ႉ ၼေႃႇၶမ်း ၸဝ်ႈ ပႆလႆႈယူႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇၵႂႃႇလႆႈ ၼိူဝ်ႈၵၢင်ႁၢဝ် ၼၼ်ႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈၵႂႃႇလႆႈယဝ်ႈ။ ဢၼ်ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇလတ်းၶၢမ်ႈ ပူၼ်ႉလႆႈ တီႈၽႃဢုတ်ႇ တမ်ႇတိူင်းလူင်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈ လတ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ၵႂႃႇလႆႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၵူၼ်းယူဝ်း ꧦၶဝ် ဢမ်ႇၽၢၼ်ႇႁဵတ်းလႆႈ တူဝ်ၽႄၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈၽၢၼ်ႇႁဵတ်းလႆႈယဝ်ႉ။

ငိၼ်းလီ ၼင်ႇႁူၽီ

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ဢဝ်ၸႂ်မၼ်းၸဝ်ႈ ၸၢမ်းတူၺ်း ၵူႈၽၢႆႇယူႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸၢမ်းတူၺ်း လွင်ႈၽၢႆႇသဵင်ၼႆႉယူႇ။ ဢၼ်ဢဝ်ပၵတိ ႁူၵူၼ်း ဢမ်ႇငိၼ်းလႆႈ သဵင်မူတ်ႉ သဵင်မႅင်းလႅင် သတ်းဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ႁူ ၸဝ်ႈသေ ထွမ်တူၺ်းယဝ်ႉ။ ငိၼ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ငိၼ်းလီသေ တီႈပွင်ႇ မၼ်းၵေႃႈ ႁူႉၸၵ််းယူႇ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸၢမ်းထွမ်တူၺ်း သဵင်တီႈၵႆထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။ ဢၼ်ဢဝ် ႁူၵူၼ်းသႃမၺ်း ဢမ်ႇငိၼ်းလႆႈ တီႈၵႆဢၼ်လၵ်းပွင်း သီႇႁႃႈႁဵင်လၵ်း၊ မိုၼ်ႇလၵ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်ႁူထွမ်ႇတူၺ်းယူႇ။ ပဵၼ်ဢၼ် ငိ်ၼ်းၸႅင်ႈလီ ယူႇတႄႉတႄႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ငိၼ်းသိင်ၵွင်မွင်းသႅင်းၼၼ်ႉ လႆႈငိၼ်းၸႅင်ႈလီ ယူႇတႄႉတႄႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ဢၼ်လႆႈငိၼ်းၼႆႉၼႆ ဢဝ်ၸႂ်ႁူ ဢင်ႇၵႃႇ ပႅတ်ႇပိူင်ၼၼ်ႉသေ ငိၼ်းယဝ်ႉ။ ဢဝ်ႁူယူဝ်းယူဝ်းသေလႄႈ ငိၼ်းဢမ်ႇ ၸႂ်ႈ။

ယၵ်ႉတူၺ်းၸႂ်ၵူၼ်းၼမ်(ပရ)

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈ ၸၢမ်းတူၺ်း ဢၼ်ယၢပ်ႇထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႉ ႁဵတ်းတူၺ်းဢၼ်ငၢႆႈသေ သႂ်ႇၵႂႃႇသႂ်ႇမႃး ၸၢမ်းတူၺ်း ဢၼ်ယၢပ်ႇ ၽိုတ်ႇမၼ်းမႃးယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇရုပ်ႈ(တူဝ်)ၼႆႉ ဢမ်ႇဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ႁူႉႁၼ် လႆႈငၢႆႈယူႇ။ ၽၢႆႇၼၢမ်ႇ(ၸႂ်)ၼႆႉ ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇသေ ႁူယၢပ်ႇဝႆႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸဝ်ႈၸၢမ်းတူၺ်း ၽၢႆႇၼၢမ်ႇ(ၸႂ်) ဢၼ်ယၢပ်ႇသေ ၽၢႆႇရုပ်ႇ(တူဝ်) ၼႆႉ ယူႇ။

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ဢဝ်ၸႂ် ဢၼ်မီးၼမ်ႉၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ပႅတ်ႇပိူင်ၼၼ်ႉသေ ၸႂ်ႉလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်း ၸွပ်ႇႁႃတူၺ်းၼႆၸိုင် ၽူႈ လႂ်ၽႂ်ပဵၼ်ဝႆႉ ၸႂ်ၵိလေႇသႃႇ ရႃႇၵၼႆၵေႃႈ ႁူႉႁၼ်ထိုင်ယဝ်ႉ။ ၽူႈလႂ်ၽႂ် ဢွၵ်ႇတေႃးသၸႂ်လမ်သေ ပဵၼ်ၸႂ်လမ်တေႃးသဝႆႉယူႇ ၼႆၵေႃႈ ႁူႉထိုင် ယူႇယဝ်ႉ။ ၽူႈလႂ်ၽႂ် ဢွၵ်ႇၸႂ်ၽူင်ႉပိဝ်သေ ပဵၼ်ၸႂ်ၽူင်ႉပိဝ်ယူႇ ၼႆၵေႃႈ ႁူႉထိုင်ယဝ်ႉ။ ၽူႈလႂ်ၽႂ် ဢွၵ်ႇၸႂ်ၼိမ်မၼ်ႈသေ ပဵၼ်ၸႂ်သမႃႇထိ ၼိမ်မၼ်ႈ ယူႇၼႆၵေႃႈ ႁူႉထိုင်ယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼႆ လၢမ်းတူၺ်းထိုင် ၸႂ်ပိူၼ်ႈၼႆ ႁၼ်လႆႈၸႅင်ႈၸႅင်ႈလႅင်းလႅင်း မိူၼ်ၼင်ႇ တူၺ်းႁၼ် ႁၢင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ် ဢဝ်ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ႁဵတ်ႁႂ်ႈႁူႉႁၼ် ၸႂ်ပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးဝႃႈ ၸႂ်ၸဝ်ၵဝ်ႇဢမ်ႇမီး ၼမ်ႉ ၵတ်ႉတၢင်းၶႅၼ်ႇၼႆၸိုင် ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁူႉႁၼ်ထိုင် ၸႂ်ပိူၼ်ႈလႆႈ။ ၸႂ်ၸဝ်ႈ ၼႆႉတႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မီးတၢင်းၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ လႅၼ်ႇၽၢႆဝႆႉလႄႈ ၸင်ႇႁူႉလႆႈ ၸႂ်ပိူၼ်ႈၸိူင်ႉၼႆယူႇ။

ၶၢဝ်းယၢမ်း ၶမ်ႈမႃးယူႇလွႆးလွႆး။ လူမ်းယဵၼ်ဢွၼ်ႇ ဢၼ်မႃးႁဵတ်းပဵၼ် ဢူၺ်းၵေႃႉၸဝ်ႈၼၼ်ႉၼႆၵေႃႈ မိူဝ်းၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ထိူၼ်ႇလူင်ဢုရုဝေႇလ ပဵၼ်ဢၼ် ယဵၼ်သီႇသီႇလိူဝ်မႃး။ ၼူၵ်ႉဢွၼ်ႇၶဝ်ၵေႃႈ ယွၼ်ႇဝၢင်းၸႂ်ၶဝ် သေ ၼွၼ်းတဵတ်ႇယဵၼ်ဝႆႉ တီႈၵွၼ်းၶဝ်ယူႇ။ ဝၢၼ်ႈၵူၼ်း ဢၼ်ယူႇၸွမ်း ႁိမ်းႁွမ်း ထိူၼ်ႇဢုရုဝေႇလၼၼ်ႉၼႆၵေႃႈ တေႃႈၸမ်တေၼွၼ်းလပ်း တႃမွႆႈၸပ်းၵၼ်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃႈႁိူၼ်းမႂ်ႇ မႄႈႁိူၼ်းမႂ်ႇၶဝ်၊ ၽူႈဢၼ်မီးၸႂ် ၶီမႆႈၶဝ်၊ ၽူႈဢၼ်ၶီမႆႈ ၵွပ်ႈတၢင်းၵႃႉၶဝ်၊ ၽူႈဢၼ်ၶီမႆႈ ၵွပ်ႈလိၼ်ႁႆႈၼႃး ၶဝ်လႄႈ ၽူႈဢၼ်မီး တၢင်းၶႆႈတၢင်းပဵၼ်ၶဝ်တႄႉ တေဢမ်ႇပႆႇ ၼွၼ်း ယဵၼ်လႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉ လွင်ႈၸႂ်ဢမ်ႇၼိမ်၊ လွင်ႈၸႂ် ဢမ်ႇၸိုၼ်ႈ၊ လွင်ႈၸႂ်ဢမ်ႇၶၢဝ်၊ လွင်ႈၸႂ်ၶုၼ်ႇသဝ်ႈ၊ လွင်ႈၸႂ်ဝူၺ်ႇႁင်ႈ၊ လွင်ႈၸႂ်ႁၢႆႉၵျၢမ်း၊ လွင်ႈၸႂ်ၶဝ် ဢမ်ႇၸွမ်းၸႂ်ၶဝ်ၶိုၼ်း၊ လွင်ႈၸႂ်တိုၼ်ႇၽၢၼ်ႈ ၵူဝ်ႁႄ... ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ။ လွင်ႈဝႃႈ ၸႂ်ႁၢႆႉၵျၢမ်းလူင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ထူဝ်း ၼႃႈၶဝ်ယူႇၼႆၵေႃႈ ၶဝ်တေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉထိုင် ဢမ်ႇသတိၺႃး။

လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၽူႈဢၼ်ၵၢင်ၸႂ် ဢမ်ႇမိူၼ်ၶဝ် ဢၼ်ဢွၵ်ႇမူၼ်ႉ ပူၼ်ႉလွတ်ႈ ၸိူၵ်ႈၽွတ်ႈဝင်ႇၵပႃႇ ၵႃႇမၵုင်ႇသေ ၼမ်ႉၸႂ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ဢင်ႇၵႃႇ ပႅတ်ႇယိူင်ႈ တဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉ မႃးမီးဝႆႉယူႇ ႁိမ်းဝၢၼ်ႈၶဝ် တီႈထိူၼ်ႇဢုရု ဝေႇလ တီႈတႂ်ႈတူၼ်ႈမႁႃႇၽေႃးထိသေ တူၺ်းႁၼ်ထိုင် လေႃးၵလူင်ဝႆႉ ယူႇ၊ လွင်ႈဝႃႈ မၼ်းတူၺ်းႁၼ် ႁူႉထိုင်ဝႆႉ ၸႂ်ယုတ်ႈမိူၵ်ႈၶဝ်ယူႇ ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢမ်ႇႁူႉထိုင်။

လွင်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း လေႃးၵလူင်ၼႆႉၸမ်ႉ ဢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း လွင်ႈ (ဢတိတ်ႈ)လေႃးၵ ဢၼ်ပဵၼ်မႃးယဝ်ႉလႄႈ (ဢၼႃၵၢတ်ႈ)လေႃးၵ ဢၼ် ပႆႇပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလိူဝ်သေ ဢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း (ပတ်ႉၸုပ်ႉ ပၢၼ်ႇ)လေႃးၵ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉယူႇ။ လိုၵ်ႉလမ်ႇၶိုၵ်ႉၶမ်ႇသေ ၽဝလေႃးၵမိူဝ်ႈ လဵဝ်ၼႆႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸဝ်ႈလူဝ်ႇလႆႈ ၶိုၼ်းသိုပ်ႇႁဵၼ်း တွၼ်ႈၵၼ်မၼ်း ႁႂ်ႈပေႃးသုတ်းလႄႈ လႆႈလုၵ်ႉတီႈတိုၼ်ႈသေ လူင်းတူၺ်း တီႈလိုၵ်ႉတီႈၶိုၵ်ႉ ယူႇ။

တူၺ်းၶိုၼ်း ၸၢတ်ႈၵွၼ်ႇဝၼ်းလင်

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ဢဝ်ၸႂ်ဢၽီႇၺၢၼ်ႇၸဝ်ႈ ဢၼ်ဢင်ႇၵႃႇပႅတ်ႇပႃး တဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉသေ လၢမ်းတူၺ်းၵႂႃႇ ၸၢတ်ႈၵွၼ်ႇဝၼ်းလင်ၸဝ်ႈ ဢၼ် ပူၼ်ႉမႃး ၸၢတ်ႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ တူၺ်းၵႂႃႇၼႆၸိုင် ၸၢတ်ႈ ၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပဵၼ်သင်၊ ပဵၼ်ၸိူဝ်ႉငိူၼ်ႈ ၶိူဝ်းလႂ်၊ ႁၢင်ႈၽၢင်ၸဝ်ႈ ၵဝ်ႇ ပဵၼ်ဝႆႉ ၸိူင်ႉၼႆၸိူင်ႉၼႆ၊ လႆႈၵိၼ်ယႅမ်ႉမႃး တၢင်းၵိၼ်ၸိူင်ႉၼႆ၊ လႆႈ သိူဝ်းသႃႇမႃး ဢမ်ၼၼ် လႆႈၶၢၼ်ၸႂ်တုၵ်ႉယၢၵ်ႈမႃး တၢၼ်ႇႁိုဝ်၊ ၸူဝ်ႈပၢၼ် ဢႃႇယု ယိုၼ်းယၢဝ်းတၢၼ်ႇႁိုဝ်၊ တၢႆယဝ်ႉၸၢတ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇလႆႈ မႃးပဵၼ် ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၼႆႉၼႆသေဢမ်ႇၵႃး ၸဵမ်လုၵ်ႈလၢင်းမေးၼၢင်း ၸဵမ် ၵၢၼ်ငၢၼ်း ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇၵျၢၼ်ႇ ဢၼ်ထုၵ်ႇလီႁူႉၼၼ်ႉ ႁူႉႁၼ်ထိုင်မႃး ၶိုၼ်း ၸႅင်ႈၸႅင်ႈ လႅင်းလႅင်းယူႇ။ ၶႂ်ႈဝႃႈ ၶိုၼ်းႁူႉႁၼ်ထိုင် ၸၢတ်ႈၵွၼ်ႇၸဝ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၶုၼ်ၽီ သေႇတၵေႇတုမႃးၼၼ်ႉ တင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈ ယဝ်ႉ။

ပေႃးဝႃႈ ႁူႉႁၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးမႃးၼင်ႇၼႆၸိုင် ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ တူၺ်း ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇထႅင်ႈ ဢၼ်ပူၼ်ႉမႃး သွင်ၸၢတ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁၼ်ၸႅင်ႈမူတ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ဢွၼ်တၢင်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ႁဵတ်းၼၼ် သိုပ်ႇလၢမ်း တူၺ်းၵႂႃႇ ဢၼ်ပူၼ်ႉမႃး သၢမ်ၸၢတ်ႈ၊ သီႇၸၢတ်ႈ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မိုၼ်ႇၸၢတ်ႈသႅၼ် ၸၢတ်ႈ တင်းၼမ်ၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈၵမ်ႇၽႃႇ ဢၼ် ၼႆႉ ပႆႇႁွတ်ႈ ၸၢတ်ႈဢၼ်ပူၼ်ႉမႃး သႅၼ်ၸၢတ်ႈတင်းၼမ်ၼၼ်ႉလႄႈ သင်၊ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၵမ်ႇၽႃႇၵမ်ႇၽႃႇ ဢၼ်ပူၼ်ႉပဵၼ်မႃး ၸၢတ်ႈတင်း ၼမ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈသင် ၶိုၼ်းတူၺ််းႁၼ်ၸႅင်ႈၵႂႃႇယူႇ။ ႁၼ်ၸႅင်ႈ ႁူႉထိုင် တႅၵ်ႇတႅၵ်ႇလႅင်းလႅင်း တင်းသဵင်ႈယူႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇႁိုဝ်ၼႆၸိုင် မိူၼ် ၼင်ႇ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇတူၺ်း ၼႂ်းဝၢၼ်ႈမႃးၼၼ်ႉ ပေႃးၶိုၼ်းမႃး ဝူၼ်ႉ လွင်ႈဝၢၼ်ႈ ဢၼ်မၼ်းၵႂႃႇၽႅဝ်မႃးၸိုင် ၶိုၼ်းႁူႉႁၼ်ထိိုင် ၸႅင်ႈၸႅင်ႈ ၼင်ႇၼၼ်ယူႇ။

ႁဵတ်းၼႆ သိုပ်ႇလၢမ်းတူၺ်း ၸၢတ်ႈၼိုင်ႈယဝ်ႉၸၢတ်ႈၼိုင်ႈ ထပ်းၵၼ် မႃးတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်း ႁွတ်ႈထိုင်တဵင်ႈၶိုၼ်းမႃး လီလီယဝ်ႉ။လွင်ႈတဵတ်ႇယဵၼ်ၵၢင်ၶမ်ႈ မုင်းသုမ်ႇႁိမ်းႁွမ်းဝႆႉယူႇ။ ပုၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်းၶတ်း ၸႂ် ႁႃၵျၢင်ႉၵမ် ၵၢၼ်တြႃးၼၼ်ႉတႄႉ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် ႁိမ်းႁွမ်း ‘သုၼ်’ဝႆႉ။ ၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်းၼႆႉ တဵတ်ႇယဵၼ်ၵႃႈႁိုဝ်၊ ၸႂ်သမႃႇထိပဵၼ်ဢၼ် မၼ်ႈၵိုမ််းလိူဝ် တၢၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸႂ်သမႃႇထိ ယႂ်ႇလိူဝ်ၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ ၺၢၼ်ႇႁၼ်ၸႅင်ႈ ၵႃႈၼၼ်ႉ။ ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ၾိင်ႈတိုၼ်း ထမ်ႇမၼိယႃႇမ ယထႃႇၽူႇတ။

လႆႈတႃၽီ

ယၢမ်းလဵဝ် ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ဝူၼ်ႉသၢင်ႈတူၺ်းႁၼ် တႄႇဢဝ် လွင်ႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းသူၼ်ၶဝ် တေႃႇထိုင် ၽူႈသဝ်းသၢင်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၶဝ် လွင်ႈ ဢဝ်သၼ်ႇထေႇ၊ လွင်ႈလူႉႁၢႆတၢႆၵႂႃႇ၊ လွင်ႈလုၵ်ႉၸၢတ်ႈၼိုင်ႈ သိုပ်ႇၵႂႃႇ ၸၢတ်ႈၼိုင်ႈ၊ လွင်ႈႁႅင်းတူဝ်ၶဝ်၊ လွင်ႈႁႅင်းၺၢၼ်ႇၶဝ်၊ လွင်ႈႁႅင်းၸႂ်ၶဝ် လႄႈ ဢိင်ပိုင်ႈ ႁႅင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ လွင်ႈပၼ်ပဵၼ်ၽွၼ်းလီ ၽွၼ်းၶီ ၸိူဝ်းၼႆႉ လဵပ်ႈႁဵၼ်းဝူၼ်ႉသၢင်ႈ ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼႆႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈၵေႃႉၼိုင်ႈ ႁၢင်ႈၽၢင်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်၊ လွင်ႈ ၺၢၼ်ႇတၢင်းႁူႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမိူ်ၼ်ၵၼ်၊ ႁႅင်းႁဵတ်း ႁႅင်းၶိုင်ၵျၢမ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇ မိူၼ်ၵၼ်၊ ၸီးၸိမ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်၊ ၸၼ်ႉလႄႈ သၢႆငၢႆၵေႃႈ ဢမ်ႇမိူၼ် ၵၼ်၊ လွင်ႈလႆႈပဵၼ်မႃး ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ပဵၼ်လူၼ်ႈ ႁႅင်းတူဝ်၊ ႁႅင်းၺၢၼ်ႇ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်လႄႈ ၸင်ႇပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ယူႇ။

ၸႂ်ၵူၼ်းၵေႃႉၼႆႉ ၸၼ်ႉသုင်သေ မျၢတ်ႈ၊ ၸႂ်ၵေႃႉၼႆႉ ၼမ်ႉၸႂ်ၼဝ်ႈ၊ ၵေႃႉၼႆႉသမ်ႉ မီးလွင်ႈတၢင်း တေလီမႃးယူႇ၊ ၵေႃႉၼႆႉၶိုင်ၵျၢမ်ႇ လွင်ႈတႃႇတေ ထူပ်းႁၼ် တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇယူႇ... ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈႁူႉႁၼ်ၸွမ်းသဵင်ႈ။ တီႈတႅၵ်ႈမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇၵူၼ်းဢၼ်ယူႇတီႈၼိူဝ်သေ ပႂ်ႉတူၺ်း တီႈ တၢင်းၶွႆႈတၢင်းၽႄ လႆႈႁၼ်ၵူၼ်းၵႂႃႇၵူၼ်းပႆ တၢင်းဢွၵ်ႇ တၢင်းတူၵ်း တၢင်း ႁွင်ႇ တၢင်းၸၢၼ်း ႁၼ်ၸႅင်ႈ ၵူႈၽၢႆႇၸိူင်ႉၼၼ် ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ တူၺ်းႁၼ် သိုဝ်ႈၼႃႈတၼ်းတႃ လွင်ႈဢၼ်သတ်ႉတဝႃႇၶဝ် ပဵၼ်ဝႆႉ ၵူႈ လွင်ႈၵူႈလၢႆးၼၼ်ႉယူႇ။

“ပေႃးဢမ်ႇလႆႈၺၢၼ်ႇ သပ်ႉပၺ်ႇၺုသေ ၸူဝ်ႈၵႃႈပႆႇပဵၼ် ၽြႃးၼႆႉ ၵဝ်ဢမ်ႇဢၢၼ်းလုၵ်ႉ တီႈၼင်ႈၵဝ်ၼႆႉ” (ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၺၢၼ်ႇ သပ်ႉ ပၺ်ႇၺုၼႆ ၵဝ်တေၶၢမ်ႇတၢႆ တီႈၼႆႈ)ၼႆ တမ်းဝၢင်းဝႆႉ ၶေႃႈတိတ်ႉထၢၼ်ႇ ၵႅၼ်ႇၶႅင်သေ တႄႇဢဝ်မိူဝ်ႈတၢမ်းၶမ်ႈ ၼင်ႈၵမ်ႇမထၢၼ်း တီႈတႂ်ႈတူၼ်ႈ ၽေႃးထိလႄႈ မိူဝ်ႈလိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း တဵင်ႈၶိုၼ်း သၢမ်မူင်းၼၼ်ႉ ၸၼ်ႉ တြႃးၸဝ်ႈ ၶိုၼ်ႈသုင်မႃးယူႇ တႄႉတႄႉ။

ယၢမ်းလဵဝ် ပေႃးမႃးထတ်းတူၺ်းၸိုင် ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ႁွတ်ႈထိုင်လႆႈ ဝႆႉ သၢၼ်ႇၸၼ်ႉသီႇဝႆႉယူႇ။ ၸႂ်သၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ဢဝ်ၼမ်ႉၵတ်ႉ ဢၽီႇ ၺၢၼ်ႇတၢင်ဝႆႉယဝ်ႉ ဢဝ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇသေ တူၺ်းၼႂ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။ လွင်ႈၽၢၼ်ႇႁဵတ်းတူၺ်း တူဝ်ၽႄ၊ ၽၢၼ်ႇႁဵတ်းတူၺ်း ၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း၊ ဢဝ်ၸႂ်တႃတိပ်ႉ(ၻိၿ်ၿၸၵ်ၶု) ၸႂ်ႁူတိပ်ႉ (ၻိၿ်ၿသေႃတ) ဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၼၼ်ႉသေ တူၺ်းႁၼ် ထွမ်ႇငိၼ်း ဢၼ်တႃလႄႈ ႁူ ယူဝ်းယူဝ်း ဢမ်ႇႁၼ် ဢမ်ႇငိၼ်းလႆႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဵတ်းၸၢမ်းမႃးယဝ်ႉ။ ထႅဝ်ပဵၼ်သတ်ႉတဝႃႇၶဝ် ၵူႈလၢႆးလၢႆးၼႆၵေႃႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်းမႃးယဝ်ႉယဝ်ႈ။

ပိူဝ်ႈၼၼ် လဵပ်ႈႁဵၼ်းႁၼ်ထိုင် တူၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ သတ်ႉတဝႃႇၶဝ် ၶဝ်ႈပႃးသတ်ႉတလေႃးၵလူင်ၼႆႉ တင်းသဵင်ႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်း ယဝ်ႉၵႂႃႇယဝ်ႉ။ တီႈဢၼ်သတ်ႉတဝႃႇၶဝ် ယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈယူႇ ၼႂ်းဢေႃး ၵႃႇသလေႃးၵလူင်ၵေႃႈ တူၺ်းႁၼ်ပွင်ႇၸႅင်ႈ ယဝ်ႉၵႂႃႇယဝ်ႉ။ တီႈတိုၼ်ႈတီႈ လိုၵ်ႉ တူဝ်လႄႈၸႂ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ထိုင်ၸၼ်ႉ ၸၢမ်းတူၺ်း ယဝ်ႉၵႂႃႇယဝ်ႉ။

တုမ်ႇမွၵ်ႇမူဝ်ဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီးဝႆႉ ၼႂ်းၼွင်ဝၢၼ်ႈလူင်သေႇၼႃႇၼိၵုမ်း ၼၼ်ႉ လူမ်းယဵၼ်ထွင်းၶဝ်ႇ ပဝ်ႇယူႇတင်းၶိုၼ်းသေ ထၢတ်ႈၵတ်း သဝ်း ထင်ဝႆႉယဝ်ႉလႄႈ ၽုတ်းပႅၼ်ဢွၵ်ႇမႃး တီႈၼိူဝ်ၽိဝ်ၼမ်ႉ ၶဵဝ်သွမ်ႇၼၼ်ႉ သေ ပႂ်ႉမုင်ႈမွင်း ႁပ်ႉႁွင်းသၢႆလႅတ်ႇ ႁူဝ်ၼႂ်ယူႇ။ ဢွၼ်ၵၼ်ႁွမ်ႁႅင်း တႃႇ တေပိုတ်ႇၵီႈ ၽွင်းမိူဝ်ႈလိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်းၼႆႉဝႆႉယူႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇၶဝ်ၼႆႉၼင်ႇ ၵဝ်ႇ တႃႇတေၽဵဝ်ႈၵဵင်ႈပႅတ်ႈ လပ်းသိင်လူင် လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ လပ်းသိင်ႇမေႃးႁၼၼ်ႉသေ တေဢဝ်ၺၢၼ်ႇသၢႆလႅင်း သပ်ႉပၺ်ႇၺု ထွင်ႇ ႁိူဝ်ႈပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ ၽူႈဢၼ်ပႂ်ႉႁပ်ႉႁွင်း တေပေႃႇမႃးၼႆ ၶဝ်ဢမ်ႇႁူႉထိုင်။

ဢႃႇသဝေႃးတြႃး မူတ်းၵဵင်ႈယူတ်းသဵင်ႈ

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ဢဝ်တၢင်းၸႂ်ၼမ်ႉၵတ်ႉပႅတ်ႇပိူင်လႄႈ ဢၼ်မီးတၢင်းၽိတ်းလႄႈသင် ဢၼ်ဢမ်ႇမီး တၢင်းၽိတ်း လႄႈသင် မင်မိင်လူင်ၵႂႃႇ ၵႃႈမၼ်းပွင်ႇမၼ်းပဵၼ်ယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ႁဵတ်းမႅၼ်ႈၺႃး လွင်ႈၵၢမ်ႇလီ လွင်ႈၵၢမ်ႇၸႃႉလႄႈ ၵၢမ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၸင်ႇပၼ် ၸိူဝ်ႉၽၼ်းၽဝႃႉမႂ်ႇယူႇ ၵွပ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်းၸိူဝ်ႉၼႆႉလႄႈ ၸင်ႇပဵၼ် ၵူၼ်းမႃး ၸင်ႇပဵၼ် သတ်ႉတဝႃႇမႃးယူႇယဝ်ႈ။

ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းမႃးယဝ်ႉၼႆၸိုင် တႃႇတေတုင်းႁပ်ႉ ဢႃႇရူမ်ႇၼၼ်ႉ တႃ၊ ႁူ၊ ၶူႈလင်၊ လိၼ်ႉ၊ တူဝ်၊ ၸႂ် ၶိူင်ႈၵိရိယႃႇႁူၵ်း ဢၼ်ၼႆႉ တိုၼ်းပႃးမႃး ၸွမ်းယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၶိူင်ႈၵိရိယႃႇၵူၼ်းၼႆႉ (မိူၼ်ၼင်ႇ) ဢဝ်တႃသေ ပေႃးတူၺ်း ႁၼ် ႁၢင်ႈၽၢင်ႁၢင်ႈလီလီၸိုင် ထၢတ်ႈသၽႃႇဝမၼ်း ယွၼ်ႈထိုင်ၵၼ်သေ “ႁၢင်ႈလီၵျႃႉ” ဢမ်ႇၼၼ် “ဢမ်ႇႁၢင်ႈလီ”ၼႆ လႆႈတုင်းႁပ်ႉဢဝ် ဢႃႇရူမ်ႇ ၼၼ်ႉယူႇ။ ဢဝ်လွင်ႈ တုင်းႁပ်ႉ ဢႃႇရူမ်ႇၼၼ်ႉ ႁဵတ်းပဵၼ် လွင်ႈတၢင်း မၼ်းသေ ပဵၼ်ၸႂ်ၸပ်းပႅၼ်း တၼ်ႁႃႇ တႃႇတေၵႂႃႇၶႂ်ႈလႆႈ ႁၢင်ႈၽၢင် ႁၢင်ႈ လီလီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

လွင်ႈၸပ်းပႅၼ်းၼႆႉ ပေႃးႁႅင်းယႂ်ႇ လိူဝ်မႃးလိူဝ်မႃးၸိုင် ၸၢင်ႈထိုင်တီႈ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈယူႇၼၼ်ႉလူးၵွၼ်ႇ။ ပေႃးဝႃႈ ထိုင်တီႈ ၶႂ်ႈလႆႈ ၼႃႇသေ ၵႃႈဢမ်ႇလႆႈ သမ်ႉပေႃး ဢမ်ႇယူႇလႆႈၼၼ်ႉၼႆၸိုင် တႃႇတေလႆႈ ၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇ(တြႃး) လၢႆးသိုဝ်ႈၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ၸွမ်းၼင်ႇ (ဢမ်ႇ တြႃး) လၢႆးၵူတ်ႉၼၼ်ႉလႄႈသင် ဢမ်ႇလၢႆးၼိုင်ႈၵေႃႈ လၢႆးၼိုင်ႈ ဢမ်ႇလႆႈ ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈၼၼ်ႉ ႁူႉတေလႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်လႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ ၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ဢၼ်လၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢမ်ႇႁူႉႁၼ် သတ်ႉ ၸႃႇသီႇပိူင်လႄႈ ၸင်ႇပဵၼ်ယဝ်ႉ။

ပေႃးဝႃႈ ႁဵတ်သၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ၵၢၼ်ငၢၼ်းၼၼ်ႉၵႂႃႇၼႆၸိုင် ၸွမ်းၼင်ႇ ၵၢၼ်ငၢၼ်း ဢၼ်လႆႈႁဵတ််းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၵၢမ်ႇမၼ်း (ဢမ်ႇၼၼ်) ၽွၼ်းပၢင်ႈမၼ်း ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင်မႃး တီႈၼႂ်းမိုဝ်းယူႇ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ၸိူဝ်ႉၽၼ်း ၵၢၼ်ငၢၼ်းၼၼ်ႉလႄႈ ၽွၼ်းပၢင်ႈ ဢၼ်မႂ်ႇ ၸင်ႇပဵၼ်မႃး သိုဝ်ႈၼႃႈ တၼ်းတႃယဝ်ႈ။ ၼင်ႇၵႃႈ ဢၼ်ပဵၼ်မႃး ဢၼ်မႂ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပၢၼ်ၽဝႃႉ ႁဝ်း မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉလႄႈသင်၊ ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်လုၵ်ႈလၢင်း မေးၼၢင်း ၶူဝ်းၶွင် ငိုၼ်းၶမ်း ဢုတ်ႈၸႃႇႁဝ်းလႄႈသင်၊ ပဵၼ်ဢၼ်လႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၵႃႈၼင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်မႃး တင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်း သေ လႆႈထဝ်ႈၵႄႇ ႁၢင်ႈၸႃႉလူႉလႅဝ်ယူႇသေႇသေႇ။ လႆႈထူပ်း ၸဵပ်းၶႆႈ လူႉလူႉလႅဝ်လႅဝ်ယူႇ တႃႇသေႇယဝ်ႉ။

ပေႃးဝႃႈ ဢၼ်ႁဝ်းလႆႈၸႂ်ၸပ်းပႅၼ်းဝႆႉ တူဝ်ႁဝ်း၊ လုၵ်ႈလၢင်းမေး ၼၢင်းႁဝ်း၊ ၶူဝ်းၶွင်ဢုတ်ႉၸႃႇႁဝ်း၊ ၼႃႈၵၢၼ်ႁဝ်း လႆႈလူႉလႅဝ်တူၵ်းသုမ်း ၵႂႃႇၼႆၸိုင် လႆႈၶီၼႅင်မႆႈၸႂ်ၸွမ််းယဝ်ႉ။ လႆႈၸႂ်တုၵ်ႉယၢၵ်ႈၸွမ်း ယႂ်ႇၼမ်၊ လွင်ႈတူဝ်ၶၢၼ်ၸႂ်၊ လွင်ႈၸႂ်ဢမ်ႇသႃႇၵေႃႈ လႆႈထူပ်းသေ လႆႈပဵၼ် တၢင်း ၶၢၼ်ၸႂ်လူင်လၢင် ပေႃးတဵၼ်ႈပေႃးမႃႈယူႇယဝ်ႉ။

သတ်ႉတဝႃႇၶဝ်ၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ဢမ်ႇႁူႉႁၼ် သတ်ၸႃႇသီႇပိူင် သိုဝ်ႈၼႃႈ တၼ်းတႃလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ် တေလွတ်ႈပူၼ်ႉ မူၼ်ႉဢွၵ်ႇလႆႈ လွင်ႈတၢင်းၶၢၼ် ၸႂ်လူင်ၼၼ်ႉ ယိူင်းဢၢၼ်းၼင်ႇၼႆသေ ၶိုၼ်းၵႂႃႇႁဵတ်းမႅၼ်ႈၺႃး ၵၢၼ် လေႃးၵီႇ ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ လွင်ႈတၢင်း ဢွၵ်ႇပူၼ်ႉမူၼ်ႉလွတ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူဝ်ႈၼၼ် ၸိူဝ်ႉၽၼ်းဝီႇၺၢၼ်ႇ ၶိုၼ်းတႄႇမႂ်ႇထႅင်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁႅင်ႈႁိူတ်ႇ လႆႈလိူတ်ႇလႆႈမႆႈ လႆႈႁွင်ႉလႆႈႁႆႈ ပၼ်ႇတူင်ႇပၼ်ႇၵဝ်ႉသေ ပဵၼ်ပတိတ်ႉၸ သမ်ႇမုပ်ႉပၢတ်ႈ ဢမ်ႇဝၢႆးလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပေႃးဝႃႈ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ဝူၼ်ႉပွင်ႇ ၶိူဝ်းလေႃးၵလူင် သၢမ်ႇပိူင်၊ လွင်ႈ သတ်ႉတဝႃႇၶဝ် ၵူႈၸိူဝ်ႉၸိူဝ်ႉ ပဵၼ်ပဵၼ်လူႉလူႉယူႇ ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆးၼႆႉ ယဝ်ႉၼႆၸိုင် ၽဝပၼ်ႇတူင်ႇၼႆႉ တေလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ် တႅပ်းၶၢတ်ႇၼႆ သိုပ်ႇ ယၵ်ႉႁႃႁၼ်ယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ႁၼ်ထိုင်မႃးၼင်ႇၼႆ

ပေႃးတေမႃး ၶွၼ်ႈလုမ်းတူၺ်း တင်းမူတ်းၼႆ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈမၼ်း ပဵၼ် တၼ်ႇႁႃႇ။ ဢဝ်တႃသေ ႁႂ်ႈမၼ်း ပေႃးဢမ်ႇႁၼ်လႆႈ ႁၢင်ႈၽၢင်ဢႃႇရူမ်ႇ ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်ဝႄႈလႆႈ။ ပေႃးႁၼ်ၵေႃႈ ၸႂ်ႁၼ် ႁူႉတေပဵၼ် မႃး၊ တေၸၢင်ႈ သိုပ်ႇပဵၼ်မႃးထႅင်ႈ ထုၵ်ႇၸႂ် ဢမ်ႇထုၵ်ႇၸႂ်ယူႇ။ လုၵ်ႉတီႈ လွင်ႈထီႉတိူဝ်ႉ (ၽသ်သ) မီးမႃးသေ ပဵၼ်မႃး ဝေႇတၼႃႇသေတ ပေႃး လွင်ႈၶႂ်ႈလႆႈ တၼ်ႇႁႃႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈမႃးၼႆၸိုင် တီႈၼႆႈ ၵၢၼ်ပၼ်ႇတူင်ႇ (ပတိတ်ႉၸသမ်ႇမုပ်ႉပၢတ်ႈ) ၶၢတ်ႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈၶႂ်ႈလႆႈတၼ်ႇႁႃႇ ပေႃးဢမ်ႇ ၸပ်းပႅၼ်းၼႆၸိုင် လွင်ႈဢၼ်ၶႂ်ႈလႆႈ ပူၼ်ႉၼႃႇ(ဢုပႃႇတၢၼ်ႇ)၊ လွင်ႈဢၼ် တေဢဝ်လၢႆးၵူႈၸိူဝ်ႉသေ ၶိုင်ႁႃၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႁႃႁဵတ်းဢမ်ႇၸိုဝ်ႈ။ ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇႁႃၼႆၸိုင် လွင်ႈဢၼ်မႂ်ႇ တႃႇတေပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ မၼ်းတေပဵၼ်မႃး ဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ ပေႃးဢၼ်မႂ်ႇ ဢမ်ႇပဵၼ်မႃးၼႆ တႃႇတေၵဝ်ႇ၊ တႃႇတေလူႉလႅဝ် ၼႆႉ ဢမ်ႇမီး။ ပေႃးဢမ်ႇၵဝ်ႇ ဢမ်ႇလူႉလႅဝ်ၼႆ တႃႇတေ ႁွၼ်ႉမႆႈ လႆႈႁႆႈတုၵ်ႉ ယၢၵ်ႈ ၶၢၼ်ၸႂ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပဵၼ်မႃး။

ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးႁၼ်ၼႆ ၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈဢဝ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးလီၼႃႇ ၶႅမ်ႉၼႃႇၼႆ ၵေႃႈ ၶႂ်ႈလႆႈၼႃႇယဝ်ႉ။ ပေႃးၶႂ်ႈလႆႈၼႃႇၵေႃႈ ၸႂ်ၸပ်းပႅၼ်းၼႃႇယဝ်ႉ။ ပေႃးၶႂ်ႈ လႆႈသေ လႆႈၸႂ်ၸပ်းပႅၼ်းယဝ်ႉ ၼႆၸိုင် ၼင်ႇႁိုဝ်တေလႆႈၼၼ်ႉ ၶိုင်သၢင်ႈ ႁၢင်ႈပွင်ဢဝ်ယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးၶတ်းၸႂ်ဢဝ်ၵေႃႈ လႆႈသေ ဢၼ်လႆႈမႃးၼၼ်ႉ ပေႃးႁိုင်မႃး တေလႆႈထိုင် တီႈၵဝ်ႇသဝ်ႈဝဝ်းမွင်သေ လူႉလႅဝ်။ လႆႈၽၢတ်ႇ ယၢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ ၵမ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈပဵၼ်ၸႂ်တုၵ််ႉယၢၵ်ႈယဝ်ႈ။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼႆ လွင်ႈၶႂ်ႈလူဝ်ႇၶႂ်ႈလႆႈ တၼ်ႇႁႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ လွင်ႈ တုၵ်ႉၶ တင်းသဵင်ႈယဝ်ႉ။ တုၵ်ႉၶ ၸိူဝ်းဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ တင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တၼ်ႇႁႃႇလႄႈ ၸင်ႇလႆႈပဵၼ်မႃးလွၼ်ႉလွၼ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ် လွင်ႈ သၽေႃးတၼ်ႇႁႃႇ ပေႃးတေႁၢႆမူတ်းၵႂႃႇသဵင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ မီးယူႇ။ တႃႇႁႂ်ႈ တၼ်ႇႁႃႇၼႆႉ ႁၢႆသဵင်ႈမူတ်းၵႂႃႇ ႁႂ်းပေႃးႁၼ်ပွင်ႇၸႅင်ႈၼၼ်ႉ ငဝ်ႈၶၢမ်ႇမၼ်း ပဵၼ်သိၼ်သီႇလၶၢဝ်သႂ်။ လူဝ်ႇလႆႈၶတ်းၸႂ် ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ သေ လူဝ်ႇလႆႈပူၵ်းပွင်ၸႂ် ႁႂ်ႈမီး ၼမ်ႉၵတ်ႉပႅတ်ႇပိူင် တဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လူဝ်ႇလႆႈဢဝ် ပၺ်ႇၺႃႇ ဢၼ်ၵိုၵ်းႁွမ်းၸႂ်ၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ သၽေႃးတၼ်ႇႁႃႇမူတ်းၵဵင်ႈ ယူတ်းသဵင်ႈၵႂႃႇလႆႈယဝ်ႉ။

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ယၵ်ႉႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉသေ သိုဝ်ဢဝ်ၸႂ်ၸဝ်ႈ ၶဝ်ႈယၵ်ႉတူၺ်းႁၼ် ၼႂ်းတူဝ်ၸဝ်ႈယူႇ။ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆႉ လွင်ႈသီႇလ ၶၢဝ်သႂ်(သမ်ႇမႃဝႃႇၸႃႇ၊ သမႃႇၵမ်ႇမၼ်ႇတ၊ သမႃႇဢႃႇၸီႇဝ) တဵမ်ထူၼ်ႈ ဝႆႉယူႇ။ ၸႂ်ၼမ်ႉၵတ်ႉပႅတ်ႇပိူင်(သမ်ႇမႃႇဝႃႇယႃႇမ၊ သမ်ႇမႃႇသတိ၊ သမ်ႇမႃႇ သမႃႇထိ)ၵေႃႈ မီးဝႆႉယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼႆ ဢဝ်ၸႂ်ၸဝ်ႈ ၸႂ်ႉၼင်ႇၼႆသေ ဢဝ် ၸႂ်ဝူၼ်ႉသၢင်ႈ(သမ်ႇမႃႇသင်ႇၵပ်ႉပ) ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸႂ်ၼၼ်ႉ သွၵ်ႈတဝ်ႁႃ တူၺ်း ၼႂ်းတူၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တိၵ်းတိၵ်းလႄႈ မၵ်ႇတႃႇတြႃး (သမ်ႇမႃႇ တိတ်ႉထိ)ပေႃႇပဵၼ်မႃး ၸႅင်ႈၸႅင်ႈယူႇယဝ်ႉ။

“ရုပ်ႉၼၢမ်ႇတူဝ်ၸႂ်ၼႆႉ ပဵၼ်တုၵ်ႉၶ ဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇ၊ (ၻုၵ်ၶ သၸ်ၸႃ) တၼ်ႇႁႃႇၼႆႉသမ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈငဝ်ႈၶၢမ်ႇ တႃႇတေပဵၼ်တုၵ်ႉၶ ၼၼ်ႉဢၼ်မၢၼ်ႇ (သမုၻယသၸ်ၸႃ)၊ သၽေႃးတြႃးဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်သ ၽေႃး ဢၼ်ၵၢင်းယၢၼ် တၢင်းမႆႈ တၼ်ႁႃႇသေ ပဵၼ်ဢၼ်ၵတ်းယဵၼ် ဢၼ်မၢၼ်ႇ (ၼိရေႃꩪသၸ်ၸႃ)၊ တႄႇဢဝ် သမ်ႇမႃႇတိတ်ႉထိ တြႃးပႅတ်ႇ ပိူင် ဢၼ်ႁူႉႁၼ် သၽေႃးပဵၼ်ပဵၼ်လူႉလူႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်မၢၼ်ႇ (မၷ်ၷသၸ်ၸႃ)”ၼႆ လူင်ႉၸႅင်ႈႁၼ်သေ မၢၵ်ႇတႃႇၺၢၼ်ႇ ပိုတ်ႇၵီႈ ၵႂႃႇလႄႈ ပၺ်ႇၺႃႇ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆး ပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။ လႆႈၺၢၼ်ႇ ဝိတ်ႉၸႃႇ လေႃးၵုတ်ႉတရႃႇမႃးသေ ၵႃႈပဵၼ်ဢဝိတ်ႉၸႃႇ တင်းသဵင်ႈ မူတ်း ၵဵင်ႈလႄႈ တၢင်းႁၼ်ပွင်ႇလႅင်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။

တႄႇဢဝ်ၼႆႉၵႂႃႇ ၸႂ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ၵႃႈပဵၼ်ၵိလေႇသႃႇ တၼ်ႇႁႃႇရႃႇၵ ၵၢင်းယၢၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶိုၼ်းတိတ်းႁွႆႈ ၽဝၸဝ်ႈၵဝ်ႇမိူဝ်ႈလဵဝ် (ပတ်ႉၸုပ်ႉပၢၼ်ႇၽဝ)လႄႈသင်၊ လွင်ႈၶႂ်ႈပဵၼ်ထႅင်ႈ ၽဝႃႉမႂ်ႇ (ဢၼႃႇၵတ်ႈ ၽဝ) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈသင် တိုၼ်းဢမ်ႇမီး။ လွင်ႈႁၼ်ၽိတ်း ထၢင်ႇၽိတ်း တင်းသဵင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢွၵ်ႇမူၼ်ႉပူၼ်ႉလွတ်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁၼ်လႅတ်ႇလိူၼ်လၢဝ် ၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်ၸႅင်ႈၸႅင်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ႁူႉႁၼ် သတ်ႉၸႃႇသီႇပိူင် ထၢင်ႇထၢင်ႇၸႅင်ႈၸႅင်ႈ သိုဝ်ႈၼႃႈတၼ်းတႃလႄႈ ဢဝိတ်ႉ ၸႃႇၵေႃႈ မူတ်းၸၢင်ႇ ယူတ်းႁၢင်ႇၵႂႃႇသဵင်ႈယဝ်ႉ။

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈ ၶိုၼ်းဝူၼ်ႉသၢင်ႈတူၺ်း သၢႆငၢႆၸဝ်ႈ ၵဝ်ႇၶိုၼ်းၼႆ

“ၵဝ်ၼႆႉ ဢွၵ်ႇမူၼ်ႉပူၼ်ႉလွတ်ႈ ၽဝသမ်ႇသရႃႇယဝ်ႉ၊ ၵဝ်ၼႆႉ မိူဝ်း ၼႃႈမႃး ဢမ်ႇလႆႈယူႇ ပတိသၼ်ႇထေႇထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇလႆႈပဵၼ် သတ်ႉ တဝႃႇ ၵူႈၸိူဝ်ႉၸိူဝ်ႉထႅင်ႈယဝ်ႉ၊ ၽဝတီႈလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း ဢမ်ႇၶိုၼ်းၽုတ်းထႅင်ႈယဝ်ႉ”ၼႆ ႁူႉႁၼ်တႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ႁူႉႁၼ် ယဝ်ႉ

“ၵဝ်ၼႆႉ တႃႇတေၵျၢင်ႉၵမ်မိူဝ်းၼႃႈ ၵိုတ်းသင်ထႅင်ႈၼႆ” ယၵ်ႉႁၼ် ၶိုၼ်းလႄႈ

“ၵၢၼ်ၵိတ်ႉၸ တႃႇတေႁဵတ်းၼၼ်ႉ ယဝ်ႉတူဝ်ႈမူတ်းယဝ်ႉ၊ ပုၼ်ႈတႃ တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵုမ်ႇထူၼ်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇ လႆႈသိုပ်ႇၶတ်းၸႂ်ၵႂႃႇၼႃႈယဝ်ႉ၊ ၵၢၼ်ၵိတ်ႉၸ ယဝ်ႉမူတ်းယဝ်ႉ”ၼႆ ႁူႉႁၼ်ထိုင်ယဝ်ႉ။

ပဵၼ်ၽြႃးယဝ်ႉ

ႁဵတ်းၼႆသေ တမ်ႈတီႈ တူဝ်ၶၼ်ႇထႃႇၸဝ်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵိလေႇသႃႇ ဢႃႇသဝေႃးတြႃး မူၺ်ႉမူတ်းယူတ်းၵဵင်ႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပႃႇရမီႇ ဝၼ်းလင် ဢၼ်လႆႈသဝ်းထင် ၶတ်းၸႂ်ထႅမ်ႁႅင်းမႃး သီႇသင်ႇၶျေႇပၢႆ သႅၼ်ၵမ်ႇၽႃႇ လုမ်းလုမ်းၼၼ်ႉ ၽွၼ်းလီမၼ်း မႃးပၼ်ပဵၼ် ၺၢၼ်ႇသပ်ႉပၺ်ႇၺု ဢၼ်ႁူႉႁၼ်ၵူႈလွင်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းယၢမ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈႁုပ်ႈလႆႈ ၺၢၼ်ႇ သပ်ႉပၺ်ႇၺု ႁူႉႁၼ်ၵူႈၸွင်ႈ ၵူႈလွင်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝၼ်း တၢင်းလပ်းသိင်ႇ လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း မူတ်းသဵင်ႈၵႂႃႇသေ သၢႆငဝ်းလႅင်းႁူဝ်ၼႂ် ဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ယဝ်ႉ။ ဢဝိတ်ႉၸႃႇလမ်တၼ် ၼႂ်းၶၼ်ႇထႃႇၸဝ်ႈၵေႃႈ မူတ်းသဵင်ႈသေ သၢႆလႅင်းၺၢၼ်ႇႁိူဝ်ႈမႃးယဝ်ႈ။

ၼႂ်းၵူၼ်း တင်းၵမ်ႇၽႃႇ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၵေႃႉၵျၢင်ႉၵမ်တြႃး ဢမ်ႇသိူဝ်းလပ်း ဢမ်ႇသိူဝ်းၼွၼ်း ၶၢဝ်းတၢင်း ႁူၵ်းပီလုမ်းလုမ်း ပေႃးဢမ်ႇ မိူၼ်ၽႂ်လႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် ၸဝ်ႈၵေႃႈ ႁုပ်ႈလႆႈၺၢၼ်ႇသပ်ႉပၺ်ႇၺု ဢၼ် ဢမ်ႇမိူၼ်ၽႂ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁုပ်ႈႁၼ်လႆႈၺၢၼ်ႇ ဢၼ်ၽႂ်ပႆႇလႆႈၼၼ်ႉ ယဝ်ႉ။ ၶတ်းၸႂ်ၵူႈၶမ်ႈ ဢိၵ်ႇဝၼ်းၼႂ် လႄႈ ပဵၼ်ၽြႃးယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ၽြႃးယဝ်ႉၼႆ ပုတ်ႉထၽြႃးၸဝ်ႈ ၸင်ႇၶၢၼ်ၵႂၢမ်း ၼင်ႇၼႆ။

“ဢၢႆႈတၼ်ႇႁႃႇ မေႃမိုဝ်း... မႂ်းၼႆႉ ပဵၼ်ငဝ်ႈငႃႇ ၵေႃႉႁဵတ်းပဵၼ် ႁိူၼ်း ၶၼ်ႇထႃႇၵဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ... ၵဝ်ၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ဢမ်ႇပႆႇႁူႉ လွင်ႈဝႃႈ မႂ်းပဵၼ် မေႃငဝ်ႈမိုဝ်းၽဝလႄႈ ၵဝ်ႁႃမႂ်းသေ လႆႈၶၢမ်ႇတုၵ်ႉယၢၵ်ႈ ၶၢၼ်ၸႂ်မႃး ၵူႈပိူင်ပိူင် လၢႆၸၢတ်ႈလၢႆပၢၼ်ယဝ်ႉ။ လႆႈထူင်ႇထဵဝ်ႈ ၼႂ်းၽဝသမ်ႇသရႃႇမႃး ၼမ်ၼႃႇ ယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၸိုင် ၵဝ်ႁူႉႁၼ်ထိုင်မႂ်း လီလီယဝ်ႉ၊ တႄႇဢဝ်တီႈလဵဝ်ၵႂႃႇ ပုၼ်ႈတႃႇမႂ်း တေဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇ ႁဵတ်းလႆႈၶၼ်ႇထႃႇၵဝ်ထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်မႂ်း ႁဵတ်းပၼ်မႃး ႁိူၼ်းၶၼ်ႇထႃႇ မဵၼ်တူႇလူင်ၼၼ်ႉ ၵဝ်ယႃႉလႅဝ်ပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ မုင်းမၼ်း ၸွမ်မၼ်းၵေႃႈ ၵဝ်ပုတ်ႈလၢႆႈပႅတ်ႈမူတ်းယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸႂ်ၵဝ် ၼႆႉ ၸိုၼ်ႈသႂ် ၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇသေ ၵၢင်းယၢၼ် လွင်ႈတၢင်း မူၼ်ႉမႄးမႂ်း သဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ၸႂ်ၵဝ်ၼႆႉ လွတ်ႈပူၼ်ႉ တီႈၼႂ်းဢိူင်ႇ တၼ်ႇ ႁႃႇမႂ်းယဝ်ႉ”

ႁဵတ်းၼၼ် ဝၼ်းဢၼ်ၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ တႄႇပဵၼ် ၽြႃးမႃးၼၼ်ႉ ၽူႈလႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇႁူႉထိုင်။ ၼႂ်ၼၼ်ႉၵၢင်ၼႂ် ၼင်လိၼ်မိူင်း သၼ်ႇ တူင်ႉၶွၼ်းဝႆဢိင်ႇသၼ်ႇလူင်ၼႆ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ ပဵၼ်ၽြႃးလႄႈ ၼင်လိၼ်ႁွင်းမိူင်းၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ပၼ်လွင်ႈၼပ်ႉယမ်သေ ၸင်ႇသၼ်ႇၼႆ ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇႁူႉထိုင်။ တေႃႈၵႃႈ ၵူၼ်းဢၼ်ယူႇဝၢၼ်ႈ ႁိမ်းႁွမ်း မႁႃႇၽေႃးထိၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်းဢမ်ႇႁူႉ။ ၼင်လိၼ်မိူင်းသၼ်ႇ ဢိင်ႇသၼ်ႇ ၸဵမ်ၸဝ်ႉလႄႈ ၸိူဝ်းၽူႈဢၼ်ၼွၼ်းၼူၵ်ႇၼိုၵ်းၼႃၼၼ်ႉ ယင်းဢမ်ႇႁူႉ လွင်ႈဝႃႈ ဢိင်ႇသၼ်ႇၼႆၵွၼ်ႇ။ ၸိူဝ်းဢၼ်မီးတၢင်းႁူႉလၢၵ်ႇလၢႆး မိူၼ်ၼင်ႇ ၽီသၢင် ပရလေႃးၵၶဝ်ၵမ်ႈၽွင်ႈၵူၺ်း ႁူႉႁၼ်ဝႃႈ “လေႃးၵၼႆႉ ၽြႃးပဵၼ်မႃး မီးမႃးယဝ်ႉ”ၼႆ ႁူမ်ႁူမ်ၸူမ်းၸူမ်း ႁပ်ႉတွၼ်ႈပူႇၸေႃႇယူႇ။

ၶိူဝ်းႁိူၼ်း (ငိူၼ်ႈၶိူဝ်း) ႁေႃၶမ်းလူင် သုတ်ႉထေႃးတၼၼႆႉ ပဵၼ်ၶိူဝ်း ႁိူၼ်းၵေႃးတမ။ ပိူဝ်ႈၼႆ ၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၽြႃးမႃးၼၼ်ႉ ၸင်ႇ ႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၽြႃးၵေႃးတမ”ၼႆယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် ၽဝ ၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ သေ ပဵၼ်ၽြႃးမႃးၼၼ်ႉ ဢႃႇယုၸူဝ်ႈယိုၼ်းၸဝ်ႈ မီး 35 ပီ တဵမ်ဢဝ်လီလီ။

ပေႃးၶိုၼ်းတူၺ်း ၽဝဝၼ်းလင် ၽြႃးၸဝ်ႈၵေႃးတမၼႆႉၸိုင် တႄႇဢဝ် မိူဝ်ႈၵိူတ်ႇ တေႃႇထိုင် 16 ပီ ပဵၼ်ပၢၼ်ၽဝႃႉမၢဝ်ႇ၊ 16 ပီ တေႃႇ 29 ပီ ပဵၼ်ပၢၼ်ပေႃႈၸဝ်ႈႁိူၼ်း၊ 29 ပီ တေႃႇ 35 ပီ ပဵၼ်ပၢၼ်ရႁၢၼ်း ယေႃးၵီႇ ႁႃတြႃး၊ တေႇဢဝ် 35 ပီ ၵႂႃႇပဵၼ်ၽြႃး မီးၼင်ႇၼႆယူႇ။

ၸဵတ်းၸဵတ်းယူႇၸဵတ်းတီႈ

မႁႃႇသၵ်ႉၵရၢတ်ႈ 103 ပီ ၶမ်ႈလိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်မုၼ်ၶမ်း ၽြႃးယဝ်ႉသေ ယူႇသဝ်းလူၺ်ႈ မၢၵ်ႈသိူဝ်းသႃႇ၊ ၽူဝ်ႇသိူဝ်းသႃႇ တီႈတႂ်ႈ ငဝ်ႈတူၼ်ႈၽေႃးထိၼၼ်ႉ ၸဵတ်းဝၼ်းလုမ်းလုမ်းယူႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လုၵ်ႉ ၽၢတ်ႇယၢၼ် တီႈငဝ်ႈတူၼ်ႈၽေႃးထိသေ ၵႂႃႇတီႈၵုၼ်လိၼ်ဢွၼ်ႇ ဢၼ် မီးႁိမ်းၽၢႆႇဢွၵ်ႇ တူၼ်ႈၽေႃးထိၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယူႇသဝ်း တီႈၼိူဝ်ၵုၼ် ၼၼ်ႉသေ ဢဝ်တြႃးသႂ်ႇၸႂ် ယၵ်ႉတူၺ်ႈ တီႈငဝ်ႈတူၼ်ႈၽေႃးထိ ၸဵတ်း ဝၼ်းလုမ်းလုမ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ သၽေႃးမၼ်း “ပုၼ်ႈတႃႇတေလႆႈ ၺၢၼ်ႇ သပ်ႉပၺ်ႇၺု တီႈတႂ်ႈတူၼ်ႈၽေႃးထိၼႆႉ လႆႈၶၢမ်ႇတုၵ်ႉယၢၵ်ႈ ၶၢၼ်ၸႂ်မႃး ၵူႈၸိူဝ်ႉၸိူဝ်ႉသေ လႆႈထႅမ်ပႃႇရမီႇမႃး သီႇသင်ႇၶျေႇပၢႆ သႅၼ်ၵမ်ႇၽႃႇ လုမ်းလုမ်းယဝ်ႉၼေႃး”ၼႆ သႂ်ႇၸႂ်သၽေႃးၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈၸွမ်ငၢၼ် ၶဝ်ၸဝ်ႈၼႆႉ လႆႈၶတ်းၸႂ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လူၼ်ႉလိူဝ်သေ ပေႃးဝႃႈလႆႈထိုင်တီႈ ဢွင်ႇမႃးၼႆ သမ်ႉၶိုၼ်း ဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ် ဢွင်ႈတီႈဢွင်ႇပႄႉၼၼ်ႉ ၼင်ႇၼႆ ယဝ်ႉ။

ႁဵတ်းၼၼ် ၸုၵ်းၼိမ်ယူႇ ဢမ်ႇတူင်ႉဢမ်ႇၼိုင်တဵမ် ၸဵတ်းဝၼ်း ယဝ်ႉၼႆ ၸင်ႇၵႂႃႇပႆတဵဝ်း (ၽၢႆႈသၢင်းၵျၢၼ်ႇ) ပႆၵႂႃႇတၢင်းဢွၵ်ႇ တၢင်းတူၵ်း ၵႂႃႇၵႂႃႇၶိုၼ်းၶိုၼ်း တီႈႁိမ်း တူၼ်ႈၽေႃးထိၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼႆ ဢဝ်တြႃး သႂ်ႇၸႂ် ပႆၵႂႃႇပႆၶိုၼ်း လႆႈၵႂႃႇၸဵတ်းဝၼ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၵႂႃႇၶဝ်ႈယူႇ သဝ်း တီႈထမ်ႈဢွၼ်ႇ ရတၼႃႇၶရ ႁိမ်းၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း တူၼ်ႈၽေႃး ထိ ၸဵတ်းဝၼ်း။ ၼႂ်းၸူဝ်ႈၸဵတ်းဝၼ်းၼႆႉ ဝူၼ်ႉဢွၵ်ႇၶူၼ်ႉဢွၵ်ႇလႆႈ တြႃးလိုၵ်ႉလမ်ႇ ပထၢၼ်းလူင်ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ တီႈတူၼ်တူဝ် မုၼ် ၶမ်းၽြႃး ဢွၵ်ႇမႃးဢူဢၢႆသၢႆငဝ်းယဝ်ႉ။

ပေႃးယူႇသဝ်း တီႈရတၼႃႇၶရ ၸဵတ်းဝၼ်းယဝ်ႉ သိုပ်ႇၶၢႆႉၵႂႃႇၸူး တီႈ တူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇလဵင်ႉပႄႉၼၼ်ႉ ၸဵတ်းဝၼ်း၊ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ယူႇသဝ်းယူႇ တီႈ ၼၼ်ႈၼၼ်ႉ လုၵ်ႈယိင်းလဝ်း ၶိင်းသူင်မႃႇၼၢတ်ႈလူင် သၢမ်ၼၢင်း ဢဝ် တင်းၵိလေႇသႃႇ ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းသေ မႃးပၢႆး မႃးယႃႉၵဝ်းယဝ်ႉ။ ၼၢင်းၽီ ႁၢင်ႈလီ ဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ‘တၼ်ႇႁႃႇ’ၼၼ်ႉ ၵေႃႉမႃးဝွၼ်း။ ၼၢင်းၽီ ႁၢင်ႈလီ ဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ‘ဢရၼီႇ’ၼၼ်ႉ ၵေႃႉမႃးဢွၼ်း၊ ၼၢင်းၽီ ႁၢင်ႈလီ ဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ‘ရႃႇၵႃႇ’ၼၼ်ႉ ၵေႃႉမႃးၵႃႈပၼ်ႇ ၶဝ်ႇၶဝ်ႇ ၶွၼ်းၶွၼ်း၊ မႃးၵိတ်ႇမႃးၶွင်ႉ မႃးၵွင်ႉ မႃးၵၢႆႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ၵေႃႉဢၼ် ၵိလေႇသႃႇ ဢႃႇသဝေႃး ပႆႇမူၺ်ႉမူတ်း ယူတ်းၵဵင်ႈၼႆၸိုင် ႁူႉတေလႆႈပႆၸွမ်း လၢႆးသဵၼ်ႈ တၢင်း ၶဝ်ၼၢင်းပၢႆးသိူဝ်ႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁၢင်ႈ။ လွင်ႈမၼ်းၸမ်း ဢွင်ႈတီႈမၼ်း ပဵၼ်ၼႂ်းထိူၼ်ႇလူင်ၶဵဝ်၊ ၵေႃႉၵူၼ်းၸၢႆး သမ်ႉမီးဝႆႉ ၵေႃႉလဵဝ်၊ ၼၢင်းသူင်သၢမ် သၢဝ်ၵေႃႈ သမ်ႉႁၢင်ႈလီတႄႉ။ ၶဝ်ၵေႃႈ မႃးသဝ်းသၢင်ႈ ႁိမ်းၸမ်သေ လၢတ်ႈ ၵႂၢမ်းၼမ်ဝႃႈ ‘ၸဝ်ႈပီႈ ၸဝ်ႈပီႈ’ၼႆလႄႈ ပေႃးပဵၼ်သၢႆငၢႆ ၼင်ႇၼႆမႃး ၵူၼ်းၸၢႆး ဢၼ်ဢႃႇယု တိုၵ်ႉလႆႈ 35 ပီ ဢၼ်ႇပၢႆးယူႇလီ ႁႅင်းၵိုၼ်း၊ သမ်ႉၶိုၼ်း ဢမ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းယွင်ႇ၊ သင်ပဵၼ် ပုထုၸၼ်ႇ ယူဝ်းယူဝ်းၼႆၸိုင် ၽူႈလႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ တေႃႈတေဢမ်ႇလွတ်ႈလႆႈ ၸိူၵ်ႈၽွတ်ႈရႃႇၵၶဝ်။

မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၼႆႉတႄႉ ၸႂ်တၼ်ႇႁႃႇၵိလေႇသႃႇ ဢႃႇသဝေႃး ဢၼ်မေႃ ႁၵ်ႉၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မူၺ်ႉမူတ်းယူတ်းၵဵင်ႈယဝ်ႉလႄႈ ဢမ်ႇႁိူင်ႈဝႆၵႂႃႇ ၽၢႆႇၶဝ်၊ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ႁေႃးတြႃးပၼ်ၶဝ် ၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ၶဝ်သၢမ်ၼၢင်း ဢမ်ႇ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုင် လႆႈၵိုဝ်တႃသေ ပွၵ်ႈမိူဝ်းၵႂႃႇ။ ဢၼ်ၼႆႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ပဵၼ် ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆး လိူဝ်သေၵူၼ်းတင်းလၢႆ ဢၼ်ၼိုင်ႈ။

ယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈ တႂ်ႈတူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇလဵင်ႉပႄႉ ၸဵတ်းဝၼ်းယဝ်ႉသေ ၽူၼ်လူင်တူၵ်းလူင်း ႁႃႇယႂ်ႇၼႃႇလႄႈ ၸင်ႇၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇသဝ်း တီႈတႂ်ႈတူၼ်ႈ မႆႉၵေး တီႈၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ မႁႃႇၽေႃးထိ ႁိမ်းၼွင်မုၼ်ႇၸ လိၼ်ႇ တႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈတႂ်ႈ တူၼ်ႈမႆႉၵေးလူင်ၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်ၽူၼ် ပေႃး တေ ဢမ်ႇယမ်း မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၼၼ်ႉ ၶုၼ်ၼၵႃးလူင်မုၼ်ႇၸလိၼ်ႇတႃႇ ၸင်ႇမႃး ဢဝ်တူဝ်မၼ်း ၶူတ်းၶူၺ်ႇ ႁွပ်ႈတူဝ်ၽြႃးသေ ဢဝ်ယၢပ်ႇၶေႃး မၼ်း ၵီႈမုင်းသုမ်ႇပၼ် မုၼ်ၶမ်းၽြႃးယူႇ။

ဝၢႆးသေ ယူႇသဝ်းယဝ်ႉ ၸဵတ်းဝၼ်း ၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇတီႈတႂ်ႈတူၼ်ႈ မႆႉမၢၵ်ႇမိုၼ်ႈ (မႆႉလၢင်းလွၼ်း) ဢၼ်မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း တူၼ်ႈမႁႃႇၽေႃးထိ ၼၼ်ႉသေ ငိမ်းယဵၼ်လူၺ်ႈ လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် ဢရႁတ်ႉတၽူဝ်ႇယူႇ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈယူႇသဝ်း တႂ်ႈတူၼ်ႈမႆႉမၢၵ်ႇမိုၼ်ႈၼၼ်ႉ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ လႆႈဢဝ် ၶူၼ်ႁူဝ်ၸဝ်ႈ(ၽူမ်ၶမ်းၸဝ်ႈ) ပႅတ်ႇသူႇ ပၼ်တၽုတ်ႉသလႄႈၽၼ်ႇလိၵ ၵူၼ်းၵႃႉသွင်ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉ ဢၼ်ယူႇသဝ်း တီႈတိူင်းဢုၵ်ႉၵလႃႇပၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပဵၼ် တီႈပူႇၸေႃႇဝႆႈသႃၵႂႃႇယဝ်ႈ။ (ၽူမ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ်ယင်း တိုၵ်ႉသဝ်းမီးဝႆႉယူႇ တီႈၵွင်းမူးလူင်သူၺ်ႇတၵုင်ႇ၊ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ)

တႄႇဢဝ် ဝၼ်းလိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း ၶဝ်ႈၸူး တီႈတူၼ်ႈၽေႃးထိ ၶတ်းၸႂ် ၵၢၼ်တြႃးမႃး တေႃႇထိုင်ဝၼ်းဢၼ်လႆႈမႃးယူႇသဝ်း တီႈတႂ်ႈတူၼ်ႈမႆႈ မၢၵ်ႇမိုၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၵႂႃႇတုင်းသွမ်း ၼႂ်းဝၢၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇသုင်းသွမ်း၊ ယူႇသဝ်း လူၺ်ႈၸွမ်း လွင်ႈငိမ်းယဵၼ် ဢရႁတ်ႉတၽူဝ်ႇ သီႇသိပ်းပၢႆ ၵဝ်ႈဝၼ်းယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ၵူၼ်းၵႃႉသွင်ၵေႃႉ မႃးပူႇၸေႃႇၵၼ်ႇတေႃး မႃးလူႇ ၶဝ်ႈ မုၼ်ႈပၼ်ႈၼမ်ႉၽိုင်ႈ (ၶဝ်ႈတေႃႇၼမ်ႉၽိုင်ႈ)လႄႈ ၸင်ႇႁပ်ႉဢဝ် တၢင်း လူႇၶဝ်သေ ၵိၼ်သုင်းယဝ်ႉ။

ပိုတ်ႇၵီႈ သႃႇသၼႃႇ တီႈမိၵတႃႇဝၼ်ႇ

ယူႇသဝ်း တႂ်ႈတူၼ်ႈမႆႉမၢၵ်ႇမိုၼ်ႈၼၼ်ႉ ၸဵတ်းဝၼ်း၊ ဝၢႆးသေ ပဵၼ်ၽြႃး ယဝ်ႉ လႆႈမႃး 49 ဝၼ်း ဝၼ်းလိူၼ်ပႅတ်ႇမႂ်ႇ 5 ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈဢၼ်ၶတ်းၸႂ်ႁႃတြႃး တႃႇၵူၼ်းၼမ်လႄႈ တြႃးဢၼ်ၸဝ်ႈႁူႉႁၼ် ၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈဢဝ်ႁေႃးပၼ် သတ်ႉတဝႃႇတင်းၼမ်ယူႇယဝ်ႉၼႆ ဝူၼ်ႉႁၼ် ထိုင်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၺၢၼ်ႇၸဝ်ႈ ႁၼ်ၸႅင်ႈဝႃႈ သတ်ႉတဝႃႇၶဝ်ၼႆႉ တၼ်ႇ ႁႃႇၵိလေႇသႃႇ ယႂ်ႇၼမ်ၼႃႇၼႃႇ။ ပေႃးႁေႃးတြႃးၼႆ ၸိူဝ်းၽူႈမီး ပႃႇရမီႇၶဝ် တႃႇတေထွမ်ႇဢဝ်တြႃးၼၼ်ႉ မီးဝႆႉယူႇ တင်းၼမ်ၼႆၵေႃႈ ႁၼ်ထိုင်ယူႇ။ ၵၢင်ၸႂ်ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁေႃးတြႃး ပဵၼ်မႃးၼင်ႇၼႆ။

ၶုၼ်သၢင်လူင် သႁမ်ပတ်ႉတိၵေႃႈ ပေႃးႁူႉဝႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးဢမ်ႇ ၶႂ်ႈ ႁေႃးတြႃးၼႆလႄႈ ၸင်ႇႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃး ၽႂ်းၽႂ်းသေ

“မုၼ်ၶမ်းၽြႃးတီႈၶႃႈ ၽူႈဢၼ်တေထိူၵ်ႈၶျွတ်ႈ ဢွၵ်ႇလွတ်ႈ မီးဝႆႉယူႇ တင်းၼမ်ၶႃႈဢေႃႈ။ တြႃးဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်း ႁူႉႁၼ်ၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃး တေပဵၼ် ၼမ်ႉတွၼ်း ၽွၼ်းလီ တႃႇသတ်ႉတဝႃႇၼၼ်ႉ ၶႅၼ်းတေႃႈ ဢဝ်ဢွၵ်ႇ မွၵ်ႇၸႅင်ႈ ႁေႃးၼႄပၼ်သေၵမ်းၶႃႈ” တွင်းပၢၼ်ႇလဝ်ႈလၢတ်ႈၵႂႃႇ ၼင်ႇၼႆ။

မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ “တေလႆႈတႄႇႁေႃးတြႃး ပၼ်ၽႂ်ဢွၼ်တၢင်း” ပေႃးမႃး ဝူၼ်ႉသၢင်ႈၼင်ႇၼႆ ရသေႉလူင်ဢႃႇလႃႇရ၊ ဢုတ်ႉတၵၵေႃႈ တၢႆယဝ်ႉလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁေႃးပၼ်၊ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၸင်ႇတႅပ်းတတ်း လိူၵ်ႈႁႃ ၽူႈဢၼ်မီးၵျေးၸူးၼိူဝ်ၸဝ်ႈ၊ မီးၺၢၼ်ႇပၺ်ႇၺႃႇၽၢႆ၊ ၶၢမ်ႇၽႃႈပႅတ်ႈ ၼႃႈ ႁိူၼ်းသေ မီးသၢႆၸႂ် ၶႂ်ႈထွမ်ႇ တြႃးလိူဝ်ႁႅင်း၊ ၽူႈဢၼ်မီးငဝ်ႈၶၢမ်ႇလီၼႆ ၸင်ႇတႅပ်းတတ်း တႃႇတေႁေႃးတြႃးႁူဝ်ပိုင်းပၼ် ပၼ်ႇၸဝၵ်ႉၵီႇၶဝ် ႁႃႈၸဝ်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၸဝ်ႈၼႆႉ တႄႇဢဝ် လိူၼ်ပႅတ်ႇမႂ်ႇ 5 ၶမ်ႈ တေႃႇထိုင် လိူၼ်ပႅတ်ႇမႂ်ႇ 14 ၶမ်ႈၼၼ်ႉ သိုပ်ႇယူႇသဝ်း တီႈႁိမ်းႁွမ်း တူၼ်ႈမႁႃႇ ၽေႃးထိၼၼ်ႉယူႇ။ ဝၼ်းလိူၼ်ပႅတ်ႇမႂ်ႇ 14 ၶမ်ႈ ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉၼၼ်ႉ ၸင်ႇသိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ပႆၵႂႃႇ တီႈထိူၼ်ႇမိၵတႃဝၼ်ႇ(လူင်တိုင်) ဢၼ်ၵႆ 18 ယူႇၸၼႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸွမ်းတၢင်း မီးလွင်ႈလူဝ်ႇလႆႈထူပ်းႁၼ် ဢုပၵတၵ်ႉၵတွၼ်းလႄႈ ၸင်ႇလႆႈပႆတိၼ်ၵႂႃႇဢဝ်။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် ဢဝ်သၢၼ်ႇ မိၼ်ၵႂႃႇ ၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ် ၵေႃႈလႆႈယူႇ။ ပေႃးထိုင် တၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ထိုင်မႃးတီႈ ထိူၼ်ႇလူင်တိုင်။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႉ လွင်ႈဝႃႈၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ပဵၼ်ၽြႃးမႃးယဝ်ႉၼၼ်ႉ ပၼ်ႇၸဝၵ်ႉၵီႇ ၶဝ် ဢမ်ႇပႆႇယုမ်ႇလႆႈ။ ပေႃးဝႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ႁေႃးတြႃးထမ်ႇမၸၵ်ႉၵ ပၼ်ၶဝ်ယဝ်ႉၼႆ “ပဵၼ်သပ်ႉပၺ်ႇၺု ၽြႃးဢၼ်မၢၼ်ႇယဝ်ႉ” ၼႆယုမ်ႇယမ် သေ ဢမ်ႇၵႃး ၶၢမ်ႇပဵၼ်တပေးၽြႃး ၶၢမ်ႇႁဵတ်းရႁၢၼ်း တမ်ႈတီႈၽြႃးယဝ်ႉ။

တႄႇဢဝ်ယၢမ်းၼႆႉၵႂႃႇ ၼႂ်းပိုၼ်းၵမ်ႇၽႃႇ ဢၼ်ဢမ်ႇယၢမ်ႈပေႃႇပဵၼ် မႃး ပုတ်ႉထသႃႇသၼႃႇၼၼ်ႉ တႄႇဢွၵ်ႇပဵၼ် မႃးယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၶူင်းၵၢင် တင်းလူင်ၶဝ်ၼႆႉ ပိုင်ႈဢိင်ၵုင်ႇဢၼၼ်ႇတၸဝ်ႈ ၵျၢင်ႉၵမ်ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈ သင်ႇသွၼ်ၸဝ်ႈသေ ဢွၵ်ႇပူၼ်ႉလွတ်ႈ ၽေးထဝ်ႈႁၢႆႉလူင်၊ ၽေးၸဵပ်း ႁၢႆႉလူင်၊ ၽေးတၢႆႁၢႆႉလူင်ယဝ်ႉသေ ႁွတ်ႈၽႅဝ် တီႈၼိပ်ႉပၢၼ်ႇ သိူဝ်းသႃႇ ထႃႇဝရၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၼႂ်းၵႃႈ ၽူႈဢၼ်ႁဵတ်းပရႁိတပၼ် ပုၼ်ႈၵူၼ်းၼမ်ၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်း ၽြႃး ပဵၼ်ၽူႈထွတ်ႈမျၢတ်ႈ ဢၼ်ဢဝ်ၶူးလၢႆး ငိမ်းယဵမ်သေ သူင်ႇႁႂ်ႈၵူၼ်း တင်းၼမ်ၶဝ် ႁွတ်ႈၽႅဝ်တီႈသိူဝ်းသႃႇ သၼ်ႇတိသုၶၼၼ်ႉယဝ်ႉ။