ပပ်ႉၵႅမ်မိုဝ်းယေႃးၵီႇ/ၶတ်းၸႂ်ႁႃ ႁႂ်ႈႁၼ်ပဵၼ်လူႉ

"ႁႃတြႃးဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပိူင်လူင်မၼ်း တေလႆႈႁႃႁႂ်ႈႁၼ် ပဵၼ်လူႉ" ၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ ပဵၼ်လူႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉလၢႆသႅၼ်းယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ယေႃးၵီႇႁဝ်းၶဝ် တေလႆႈႁႃႁႂ်ႈႁၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ် "ၶၼိၵမဢၼိၸ်ၸ၊ ၶၼိၵမရၼ" သၽေႃးတြႃး ဢၼ်ပဵၼ်ၽႂ်းလူႉၽႂ်း တီႈၼႂ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ (တႃႇတေတူၺ်းၸႂ် ဢၼ်ပဵၼ် ၸိတ်ႉတႃႇၼုပတ်ႉသၼႃႇၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၸႂ်ႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းၽႂ်းၼႃႇၽႅဝ်လႄႈ မၼ်းၵိုင်ႇငၢမ်ႇတႃႇ ၵူၼ်းၺၢၼ်ႇလႅတ်းၶဝ်ၵူၺ်း။ တီႈၼႆႈတႄႉ တေသိုပ်ႇၶႆႈၼႄၵႂႃႇ လွင်ႈတူဝ်ၵူၺ်း။ လၢတ်ႈလွင်ႈတူဝ်ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၸႂ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တိုၼ်းတေၶဝ်ႈပႃးၵႂႃႇၸွမ်းၵၼ်ယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တူဝ် လႄႈ ၸႂ်ၼႆႉ ၽၢတ်ႇၵၼ်ဢမ်ႇလႆႈ။) ဢၼိၵဢၼိတ်ႉၸ၊ ၶၼိၵမရၼ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ပဵၼ်လူႉဢွၼ်ႇ ပဵၼ်လူႉဢိတ်းၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ ယေႃးၵီႇႁဝ်းၶဝ် သတိသေ ဝႆႉၸႂ်ယႂ်ႇၸႂ်ယၢဝ်းသေ သိုပ်ႇၶတ်းၸႂ်ယၵ်ႉတူၺ်းၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း ၼႆၸိုင် မၼ်းတေထၢင်ႇၸႅင်ႈမႃးယူႇ။

တႃႇတေႁၼ် ပဵၼ်လူႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈ"။ ဢမ်ႇငၢႆႈသေတႃႉ မၼ်းဢမ်ႇလိူဝ်လႆႈ တၢင်းၶတ်းၸႂ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မိူဝ်ႈပႆႇႁၼ် သၽေႃးပဵၼ်လူႉၼၼ်ႉ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တေႁၼ်ဢၼ်ၶိုၼ်ႈ၊ ဢၼ်ၸဵပ်း၊ ဢၼ်ၵူၼ်ႉ၊ ဢၼ်လိူတ်ႇ၊ ဢၼ်မႆႈ၊ ဢၼ်ၵတ်း၊ ဢၼ်ၼႃ... ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈယၵ်ႉၵၢၼ်တြႃး ဝိပသ်ႉသၼႃႇၼၼ်ႉ တီႈဢၼ်ၶိုၼ်ႈ ဢၼ်ၸဵပ်း ဢၼ်ၵူၼ်ႉ ဢၼ်လိူတ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယေႃးၵီႇႁဝ်းၶဝ် ယႃႇပေၵႂႃႇတိူၵ်ႈတီႈဢၼ်ႁုႉၸၵ်းမၼ်းၸဵပ်း၊ လိူတ်ႇ၊ မႆႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။

ၺၢၼ်ႇဝိပသ်ႉသၼႃႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ် ဢၼ်လူႉလႅဝ်၊ ဢၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ၊ ဢၼ်ဢမ်ႇမၼ်ႈဢမ်ႇၵိုမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆ တီႈၼႂ်း ဢၼ်ၸဵပ်း၊ ဢၼ်လိူတ်ႇ၊ ဢၼ်မႆႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယေႃးၵီႇႁဝ်းၶဝ် တေလႆႈသိုပ်ႇ ဢဝ်ၺၢၼ်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ (ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ) သိုပ်ႇယၵ်ႉတူၺ်းဝႆႉႁိုင်ႁိုင်ယူႇ။ တေလႆႈယၵ်ႉတူၺ်း တေႃႇထို်ငမၼ်းပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် တေလႆႈယၵ်ႉတူၺ်း တေႃႇထိုင်မၼ်းပေႃး လူႉလႅဝ်သၢၼ်ႈၷႂႃႇႁင်းၵူၺ်းမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႈ။

သၽေႃးတြႃး ဢၼ်သၢၼ်ႈၽိၼ်းၽိၼ်းၽွၼ်းၽွၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ် သၽေႃးတြႃး "ပဵၼ်လူႉ" ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ ပေႃးႁၼ် ဢၼ်သၢၼ်ႈၽိၼ်းၽိၼ်းၽွၼ်းၽွၼ်းမႃးၼႆ ယေႃးၵီႇႁဝ်းၶဝ် တေလႆႈဢဝ်ၸႂ် ၸပ်းဢၼ်ၼၼ်ႉသေ သိုပ်ႇတူၺ်းႁႂ်ႈမၼ်းၽႄႈတိူၼ်းႁၼ်ၵႂႃႇၼမ်ၼမ် တေႃႇပေႃးၸွတ်ႇတဵမ်တူဝ်ၵႂႃႇယူႇ။

တႃႇတေႁၼ် သၽေႃးပဵၼ်လူႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပိၵ်ႉသိမ်ႉဝႃႈပႆႇၸဵပ်း၊ ပႆႇၶိုၼ်ႈၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁၼ်ယူႇ။ ဢၼ်ထၢင်ႇၸႅင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢဝ်ၸႂ်ၺၢၼ်ႇႁဝ်း ပႂ်ႉယဵမ်ႈတူၺ်း တီႈတီႈ ၼႂ်းၽႃႇမိုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇတႃႉ။ တီႈၼႂ်းၽႃႇမိုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပေႃးသတိတူၺ်းလီလီၼႆၸိုင် ၼႂ်းလင်မိုဝ်း ၼႂ်းၽႃႇမိုဝ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ တေမီးသၽေႃးတြႃး ဢၼ်ၼိုင်ယွၵ်းယွၵ်းယႅၵ်းယႅၵ်း၊ ဢၼ်တူင်ႉတူင်ႉ သၢၼ်ႈသၢၼ်ႈ၊ မွၼ်ႈယွပ်ႉယွပ်ႉယႅပ်ႉယႅပ်ႉဢွၼ်ႇယူႇ။ သၽေႃးဢၼ်ၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ "ပဵၼ်လူႉဢွၼ်ႇ ပဵၼ်လူႉဢိတ်း" ၼႆယဝ်ႈ။ ၵႂၢမ်းပႃႇလိတႄႉ ႁွင်ႉဝႃႈ "ၶၼိၵဢၼိတ်ႉၸ၊ ၶၼိၵမရၼ၊ ဝိပရိၼႃႇမလၵ်ႉၶၼႃႇ" ၼႆသေ ၵႂၢမ်းတႆးတႄႉ ႁွင်ႉဝႃႈ "ပဵၼ်လူႉ" ၼႆယဝ်ႈ။

တႃႇတေႁၼ် ပဵၼ်လူႉငၢႆႈၼၼ်ႉ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈ တေလႆႈဢဝ်ၸႂ် တမ်းဝႆႉ တီႈၶီႈမွမ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ (တီႈႁူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ဢၼ်ပေႃႈမႄႈႁဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇထႃႇႁူဝ်သေ ဝႆႉၶူၼ်ႁူဝ်ၶႅပ်းထူဝ်ႇၼဝ်ႈဢွၼ်ႇပၼ်ႁဝ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ လုပ်ႇၵွၵ်းႁူဝ်ႁဝ်းပႆႇၸပ်းၵၼ်လႄႈ လႆႈႁၼ်မၼ်း တူင်ႉယွပ်ႉယွပ်ႉ ဝႆႉယူႇ။ တီႈၼၼ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ "ၶီႈမွမ်ႈ (ဢမ်ႇၼၼ်) "သီႇမွမ်ႈ" ၼႆယူႇ) ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶီႈမွမ်ႈႁဝ်းၼၼ်ႉ လုပ်ႇၵွၵ်းႁူဝ်ႁဝ်းလႄႈသင် ၼင်ႁူဝ်ႁဝ်းလႄႈသင် မၼ်းၼုမ်ႇ၊ မၼ်းဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ တူင်ႉၼိုင်ဝႆႉတႃႇသေႇလႄႈ ဢဝ်ၸႂ်ႁဝ်းၸပ်းဝႆႉတီႈ ၶီႈမွမ်ႈၼၼ်ႉသေ ယၵ်ႉတူၺ်းႁိုင်ႁိုင်ၼႆၸိုင် တေလႆႈႁၼ် ဢၼ်တူင်ႉၼိုင်ၼိုင်မၼ်းယူႇ။

လၢႆးတူင်ႉၼိုင်မၼ်းတႄႉ တေလႆႈႁၼ်မႃး တီႈၼင်ႇႁူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ တီႈငဝ်ႈၶူၼ်ႁူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေမီးသၽေႃးတြႃး ၶူမ်းလွတ်းလွတ်းလႅတ်းလႅတ်း၊ ၼိုင်ယွၵ်းယွၵ်းယႅၵ်းယႅၵ်း၊ ၶဵင်ႈတိင်းတိင်းတွင်းတွင်း၊ သၢၼ်ႈၽိၼ်းၽိၼ်းၽွၼ်းၽွၼ်းယူႇ။ တေလႆႈတႄႇတူၺ်းတီႈၼၼ်ႈသေ သၽေႃးဢၼ်သၢၼ်ႈမၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈပႂ်ႉတူၺ်း လူ်ငးမႃးၸွမ်းၼႃႈၽၢၵ်ႇ၊ ၸွမ်းၼႃႈ၊ ၸွမ်းၶေႃး၊ ၸွမ်းၶႅၼ်၊ ၸွမ်းဢူၵ်း၊ ၸွမ်းလင်... ႁဵတ်းၼႆၵႂႃႇ တေႃႇပေႃးႁၼ်ၸွတ်ႇၵႂႃႇတင်းတူဝ်ယူႇ။

သၽေႃးဢၼ်သၢၼ်ႈၽိၼ်းၽိၼ်းၽွၼ်းၽွၼ်း မွၼ်ႈယွပ်းယွပ်းယႅပ်းယႅပ်း သၢၼ်ႈယုပ်းယုပ်းယၢပ်းယၢပ်း ၸွမ်းၽိဝ်ၼိူဝ်ႉၽိဝ်ၼင်၊ ၼိူဝ်ၼိူဝ်ႉတႂ်ႈၼင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢၼ်ၼႆႉယဝ်ႉ ၸင်ႇတေႁွင်ႉဝႃႈ သၽေႃးၸိူင်ႉၼႆၼႆၸိုင် တေလႆႈဝႃႈ ပႆႇမီးၺၢၼ်ႇႁၼ် ပဵၼ်လူႉ။ ပႆႇမီးၺၢၼ်ႇဢုတယပ်ႉၵယၼႆယဝ်ႈ။

ၺၢၼ်ႇႁၼ်ပဵၼ်လူႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ႁၼ်သၽေႃးသၢၼ်ႈၽိၼ်းၽိၼ်းၽွၼ်း တီႈတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်တိုၵ်ႉႁၼ်သၽေႃး ၸဵပ်း၊ လိူတ်ႇ၊ မႆႈ၊ ၵတ်း၊ လၢင်ႈ၊ ၵူၼ်ႉ၊ ၶိုၼ်ႈ၊ ၼႃ... ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပႆႇၸႂ်ႈၺၢၼ်ႇႁၼ်ပဵၼ်လူႉ။ တိုၵ်ႉပဵၼ် သတိတြႃးၵူၺ်းၼႆ တွင်းဝႆႉၵိုမ်းၵိုမ်း ယႃႇပေလိုမ်းတႃႉ။ ၵၢၼ်ဝိပသ်ႉသၼႃႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈႁၼ် "ပဵၼ်လူႉ"၊ လူဝ်ႇလႆႈႁၼ် ဢၼ်ပဵၼ်ၽႂ်းလူႉၽႂ်း ဢၼ်သၢၼ်ႈၽိၼ်းၽိၼ်းၽွၼ်းၽွၼ်း တင်းတူဝ်တင်းၶိင်းၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ သင်ဝႃႈ သထႃႇ၊ ဝီႇရိယ၊ သတိ၊ သမႃႇထိ၊ ပႆႇၺႃႇယေႃးၵီႇႁဝ်းၶဝ် ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်မႃးပေႃးၼႆၸိုင် လွင်ႈဢၼ်သၢၼ်ႈၽိၼ်းၽိၼ်းၽွၼ်းၽွၼ်းၼၼ်ႉ တေၸွတ်ႇလွၼ်ႉၵႂႃႇ တင်းတူဝ်တင်းၶိင်း ၸဵမ်ၸိၵ်းႁူဝ်တေႃႇပၢႆႇတိၼ်ယူႇ။

ပေႃးႁၼ်ပဵၼ်ၼၼ်မႃး ယေႃးၵီမၢင်ၸိူဝ်း ၵႆႉဢွၵ်ႇၸႂ်ၵူဝ်မႃးသေ ထၢင်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတြႃးၼႆယူႇ။ ယႃႇပေထၢင်ႇၽိတ်းၼင်ႇၼၼ်။ ဢၼ်ႁၼ် သၢၼ်ႈလူင်ၵႂႃႇတင်းတူဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၺၢၼ်ႇတြႃး ဢၼ်ၸႅတ်ႈမၼ်းယဝ်ႈ။ ယႃႇပေဝႆႉၸႂ်ၵူဝ်၊ သိုပ်ႇဝႆႉသတိသေ သိုပ်ႇပႂ်ႉတူၺ်း လွင်ႈသၢၼ်ႈယူႇ တိၵ်းတိၵ်းၼၼ်ႉတႃႉ။ ဝိပသ်ႉသၼႃႇၺၢၼ်ႇ၊ ဢၼ်ႁၼ်သၢၼ်ႈၽိၼ်းၽိၼ်း၊ သၢၼ်ႈၽိုၼ်းၽိုၼ်းၼၼ်ႉ တၵ်းတေဢွၼ်ၺၢၼ်ႇတၢင်းႁူႉယေႃးၵီႇၶဝ် ၶဝ်ႈႁွတ်ႈထိုင် မၢၵ်ႈၺၢၼ်ႇၽူဝ်ႇၺၢၼ်ႇယူႇယဝ်ႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် သိုပ်ႇဝႆႉသတိ၊ သိုပ်ႇဝႆႉၸႂ်ၼိမ်သေ သိုပ်ႇယၵ်ႉတူၺ်း ဢၼ်သၢၼ်ႈၸွတ်ႇတင်းတူဝ်ၼၼ်ႉၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းတႃႉ။

တီႈတႅၵ်ႈမၼ်း မႆႉႁႅင်ႈသွင်လႅမ်ႈ ဢၼ်ဢဝ်မႃးပွတ်ႈၶိုဝ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ ထိုင်ၶိင်ႇထိုင်ၶၢဝ်းမၼ်းမႃး ပေႃးဝႃႈ ႁႅင်းလိူတ်ႇမၼ်း တဵမ်ထူၼ်ႈမႃးၼႆ မႆႉၼၼ်ႉ မႆႈပဵၼ်ၽႆးၵႂႃႇ ၼင်ႇၼၼ် ၺၢၼ်ႇဝိပသ်ႉသၼႃႇဢၼ်ႁၼ် ပဵၼ်ပဵၼ်လူႉလူႉ သၢၼ်ႈၽိၼ်းၽိၼ်းၽွၼ်းၽွၼ်း ယူႇတင်းတူဝ်ၼၼ်ႉ ပေႃႈဝႃႈ ႁႅင်းသထႃႇ၊ ဝီႇရိယ၊ သတိ၊ သမႃႇထိ၊ ပႆႇၺႃႇမၼ်း တဵမ်ထူၼ်ႈၼႆၸိုင် မၼ်းတေဢွၼ်ႁွတ်ႈထိုင်ၵႂႃႇ တီႈဢမ်ႇပဵၼ် ဢမ်ႇလူႉၼၼ်ႉယူႇ။ ၼႆႉပဵၼ် တႅၼ်းတြႃးတီႈယမ်မၼ်းယဝ်ႈ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ယေႃးၵီႇႁဝ်းၶဝ် တေဢမ်ႇလႆႈမုင်ႈမွင်းၶႂ်ႈပဵၼ်ၼင်ႇၼၼ်။ ၸႂ်မုင်ႈမွၼ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈယဵၼ်းပဵၼ်ၸႂ်လေႃးၽယဝ်ႈ။ ပေႃးမုင်ႈမွင်းၼႆ တိုၼ်းဢမ်ႇလႆႈ။ တေလႆႈဝႆႉၸႂ်ပၢၼ်ၵၢင်သေ ဢဝ်တြႃးဝႃႈ ပူၼ်ႈၽွၼ်းယေႃးၵီႇတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈပႂ်ႉတူၺ်းမၼ်းတိၵ်းတိၵ်းသေ ယႃႇပေသတိယွမ်းၼႆၼၼ်ႉၵူၺ်း။