တူဝ်သွမ်ၼူမ်း/တွၼ်ႇႁၢင်လၢမ်ႈ
တွၼ်ႇႁၢင်လၢမ်ႈ ပဵၼ်ၶိူဝ်းၼူ ဢၼ်မီးၶဵဝ်ႈၶူမ်းလႅမ်ၽၢႆ ဢၼ်ယူႇလႆႈ ၼႂ်းၼမ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လႆႈႁၼ်ၶဝ် တီႈလႅၼ်ႊမိူင်းၵၢႆႁွင်ႇ။ ၶဝ်မီးၶဵဝ်ႈလူင် ဢၼ်ယႂ်ႇႁႅင်း တႃႇၶူပ်းပိတ်းလႆႈမႆႉသေ သမ်ႉမီးႁၢင်ၽၢပ်ႉ ၵႂၢင်ႈလူင် (ၼင်ႇလၢမ်ႈၽၢႆးႁိူဝ်း) တႃႇၸွႆႈၶဝ်လုၺ်းၼမ်ႉလႆႈလီလီယဝ်ႉ။ တၢင်းၵိၼ်ၶဝ် ဢၼ်ပဵၼ် ပိူင်လူင်သေပိူၼ်ႈတႄႉ ပဵၼ်ၵၢပ်ႇၼင်မႆႉလွၼ်ႉၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်ပၢႆၵတ်းၶူပ်းတူၼ်ႈမႆႉလူမ်ႉသေ ဢဝ်ႁဵတ်းၾၢႆတတ်းၼမ်ႉ တႃႇႁႂ်ႈၼႃႈၼမ်ႉထူမ်ႈဝႆႉႁူးၶဝ် ဢၼ်တေလၼ်ႈၵႂႃႇၸူး ႁူးႁိူၼ်းၶဝ်ၼၼ်ႉလႂ်ယဝ်ႉ။
တွၼ်ႇႁၢင်လၢမ်ႈၶဝ် ယူႇၸွမ်းမုင်ႉႁိူၼ်း ဢၼ်မီးမွၵ်ႈသိပ်းသွင်တူဝ်ယဝ်ႉ။ တွၼ်ႇႁၢင်လၢမ်ႈ တူဝ်ပေႃႈတင်းတူဝ်မႄႈၶဝ်ၼႆႉ ၸွမ်းၽွၵ်ႇတေႃႇၸူဝ်ႊယဝ်ႉ။ သမ်ႉၸၢင်ႊယူႇတေႃႇမွၵ်ႈ 20 ပီႊလႂ်ယဝ်ႉ။ တူဝ်မႄႈၶဝ်ၼႆႉ ပေႃးၶၢဝ်းႁုၼ်ႈမႃးၼႆ ၵႆႉလဵင်ႉလုၵ်ႈတေႃႇ မွၵ်ႈ ဢေႇလႅင်ပႅတ်ႇတူဝ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် မီးမႃး မွၵ်ႈသွင်ပီႊယဝ်ႉၼႆ ၶဝ်ဢွၵ်ႇၽၢတ်ႇမုင်ႉႁိူၼ်းၶဝ်သေ တေၵႂႃႇယူႇသဝ်းတီႈႁိမ်းၸမ် (ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၵႆၵႃႊႁိုဝ်) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းတၢင်းၸူဝ်ႊၶၢဝ်းပီႊဢွၼ်ႇၵွၺ်းၵေႃႈ မုင်ႉႁၢႆးတွၼ်ႇႁၢင်ႈလၢမ်ႈၶဝ်ၼႆႉ တူဝ်ၼပ်ႉမၼ်း တေၸၢင်ႊယႂ်ႇၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးတေႉယူႇယဝ်ႉ။
- တွၼ်ႇႁၢင်လၢမ်ႈၶဝ် တေတေႃႉႁွမ်မႆႉပွတ်းမႆႉပႅတ်း တင်းတူၼ်ႈမႆႉ တႃႇဝႆႉပဵၼ်တၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၸူႉႁွမ်တၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ဝႆႉ တီႈတႂ်ႈၼမ်ႉယဝ်ႉ။