တူဝ်သွမ်ၼူမ်း/တိုင်လႅၼ်ႊႁႃ
တိုင် ပဵၼ် ၸုမ်းၸိူဝ်းၼႂ်းၶိူဝ်းမုင်ႉၵႂၢင်ၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၼႆႉ ပဵၼ် ၶိူဝ်းၵႂၢင်ဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်ၸၢင်ႊ သွၼ်လႆႈလဵင်ႉငႄႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တိုင်ၶဝ်ယူႇတီႈ ယေႃးရွပ်ႉၽၢႆႇႁွင်ႇ၊ ဢေးသီးယႂ်း၊ တင်း ဢမႄးရီးၵႂးႁွင်ႇလႂ်ယဝ်ႉ။ တီႈဢမႄးရီးၵႂ်း ႁွင်ႇၼႆ ၶဝ်ၼႆႉ သမ်ႉႁူႉၸၵ်းဝႃႈ ပဵၼ် ၵရီးပူဝ်းၼႆယဝ်ႉ။ တိုင်ၶဝ်ၼႆႉ ၸၢင်ႊယူႇလႆႈတီႈ ၾိင်ႈၾႃႉဢၼ်ၵတ်းတေႉတေႉၼၼ်ႉလႂ်ယဝ်ႉ။ ၶဝ်မီးၶူၼ်ယၢဝ်းၼင်ၼႃ၊ တင်းတိၼ်ၵိပ်ႇဢႃႈလူင်လၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႉၵႅမ်ပၼ်ႁႂ်ႈၶဝ်ၵႂႃႇပႆလႆႈ တီႈၼိူဝ် လိၼ်ဢူၼ်ႈလႅၼ်ႊႁႃၵိတ်း တင်း တီႈ မူၺ်ႁႃလိုၵ်ႉၼႃႇၶဝ်လႆႈယဝ်ႉ။ တိုင်တူဝ်ပေႃႈၶဝ်ၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ၸုၵ်းသုင်ထိုင် မွၵ်ႈ သီထတ်း (1.2 မီးတႂ်း) တေႃႇ တီႈႁူဝ်မႃႇၶဝ်သေ ၸၢင်ႊမီး ၼမ်ႉၼၵ်းမွၵ်ႈ 250-ပွင်ႇ (113 ၵီးလူဝ်းၵရႅမ်း)ယဝ်ႉ။ တိုင်ၶဝ်ၼႆႉ မဵဝ်းလဵဝ်ၵွၺ်း ပဵၼ်ၸိူဝ်ႉၵႂၢင် ဢၼ်တူဝ်ပေႃႈ ဢိၵ်ႇတူဝ်မႄႈတင်းသွင်မဵဝ်းမီးၶဝ်သႅမ်း တိုင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ထွၺ်ႇၶဝ်သႅမ်းၶဝ်ပႅတ်ႈ မိူဝ်ႈၼႂ်းၶၢဝ်းၵတ်းယဝ်ႉ။ ၸင်ႇသမ်ႉၶိုၼ်းဢွၵ်ႇထႅင်ႈဢၼ်မႂ်ႇ။ ပေႃးဝႃႈ မိူဝ်ႈၸမ်ၶဝ်ႈၶၢဝ်းၵတ်းမႃးၼၼ်ႉၼႆ တိုင်တူဝ်ပေႃႈၶဝ် ၵႆႉၵႆႉဢဝ် ၶဝ်သေ တေႃးၵၼ်တႃႇလႆႈတၢင်းမၢင်ႇတီႈတူဝ်မႄႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
တိုင်ၶဝ်ၼႆႉ လႆႈလဵင်ႉငႄႈမႃးၵေႃႈ ႁိုင်ဢၢၼ်ႇလၢႆႁဵင်ပီႊယဝ်ႉ။ လႅပ်ႈပ်ၶဝ် ဢၼ်ယူႇၽၢႆႇႁွင်ႇ ယေႃးရွပ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉၸႂ်ႉတိုင်ၸိူဝ်းၼႆႉ တႃႇတေႃႉသူင်ႇၶဝ်ယူႇ။ တႃႇလၢၵ်ႈၶူဝ်းၶိူင်ႈၼၵ်းၼႃၶဝ်လႂ်၊ တႃႇတၢင်းၵိၼ်ၶဝ်လႂ်၊ သမ်ႉတႃႇဢဝ်ၼင်ၼႃၶဝ်လႂ်ၵေႃႈပႃးယဝ်ႉ။
- တိုင်ၶဝ်ၼႆႉ ၵႆႉၵႆႉၵႂႃႇ တၢင်းတင်းမုၵ်ႉယႂ်ႇၸုမ်းလူင်ယဝ်ႉ။ ပေႃၽႅဝ်ၶၢဝ်းႁုၼ်ႈမႃးၼႆ ၶဝ်တေၶၢႆႉပႆၵႂႃႇ ၸူးလႅၼ်ႊႁွင်ႇ (တီႈမူၺ်ႁႃ) လႅၼ်ႊတီႈႁိမ်းၾၢင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇၸိူဝ်းၼႆႉသေ၊ ဢွင်ႈတီႈၼႆႉ ပဵၼ်တီႈၶဝ် သႆႉၵိၼ်တူၼ်ႈဢွၼ်ႇဢွၼ်ႇၶဝ်လႄႈ ယိူဝ်ႈယႃႈ ၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၶၢဝ်းၵတ်းမႃးသမ်ႉ ၶဝ်ၵိၼ်တဝ်းၵႆးတင်း ၸၢမ်းႁိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉလႂ်ယဝ်ႉ။